Tertullianus praedicans : et, supra quam libet materiam omnibus anni Dominicis, et testis non ordinariis solum, sed etiam extraordinariis ; singulisque quadragesimae feriis praedicabilem ... sex ad minus formans conciones ...

231쪽

sum et jussum silia SuaSum impuris quis latores sint , in eoque perse Verent . tribus

iis ligo ih jusso vero misi obsequatur, praesertim stimulantur rationibus, I, Destinctioericlitiatur; quod illud de OnSili. weniat et Conjugis aecordatione; Gentiliuta , quietVolit stati Proponature hoc auten de PoteStat viduitatem servarunt aemulatione . . diu descendit et necessitati obligetum illic liber munditia ruit tempore Conjugii commissarun itas , hic contumacii delinquerct Nideatia . reparatione. Pro tuendis secundis nuptii has retulimus a Christus Dominus ad simpli citatem co,

se Sua levius Sanctilestem Set arate et bonum, quiem Exui suo nubendi abstinentia injungat. et melius pro et tribus cujusque Sectando u I Sexus auten requie politur Una in id tu Apostolum imitantes, qui praecipue nititur, viduitatis perseverat, meque arnis acat .et sua doctrina , et suo exemplo, HSinuar operil ut sed pro refrigerio mariti Deum coiisilium Niduitatis. 3 Hoc autem Consi, depi ecatur, eleemosynas largitur, fundit alium accipient soluti a Utrimoni , Si serio Crymas , radita sacerdotes ut Irente nil uua attendatur vidualis , I. Custitas 2 Liberta S missae offerant sacrificium. An inruor et pro 3. Cliaritas, cinima ejus orat; et refrigerium interim d-

dentis tibero Propter insimnilatomonrnis 6 Utilium femiuartim , memoricam attamen vidualem conginensiam prinfert 'b I t44 MO Um G ι torum Parentant si Imo Vidualis continentia inter statum vii in hii in Oni' ullae uni in Ventae tanto erga fato mac et Statum Coniugatam velut medium lenen g, di i O ardore lassiam a se iit mortem Firginitati quidem postponenda, sed matri 'i' quam Secunda nuptias ei egerint Pue

Craim SNPerior, dis3Hasio est infimorum. Sia d b ψ/βε t, V. Minic/ι' Cunda ect experiretur, Gis Vidualis est praelatior status matrimo Visit it si is N i uctu nubere. Propo 3 talis est in se ijor Onod si Apostolo estis tib ito id, Dis exem Plo ad Christianas se eon DmUS, Oblili posteriorum, et extendamur in Verti Iertullianus , quarum castitatem et Vi Ora , Et meliorum donati, 'orum et totore Lon me tiam Ob Vlum praedicat. Pliara eΣem-Sim US. Loquitur in persona eorum qui suo PM N i0SiNS ' OSt i inuenias, et gui emi unt matrimonio conjuncti, et per eonjucti; si/it PUtio G , Nauto scilius est iure iunecem a rixatrimonio soliit L statum postorii, Ctit id Pt 'ea mori. 6 Verum quam Iem Obli Vis iratur , empe matrimoni utem , in f Vilius Sit ei Vare Oiatinenliam quam Bil statum priorem, vidualem scilicet, sese proe mora, Plures Urit tamen Vidua Clitasse e tendunt; et ut hujus melioris status see H vixi neque pro Font mentia momo

Iaeque in Contilientia vivere vos in sed a

232쪽

continen itinctis, ΓρSurgere in VcVa CGI uis I seminas horum conjugalom occupantes in- per matrimonium exoptant. Νoim ulla videbi tuebantur , neSCio an sine zelotypiu et livore. quae aegre ferunt ni aritorum mortes a Cry Hinc diabolus uuis prcincipit, et auditur itiantur , gemunt, Suspirant , ulularit, Om PVOVOCat HiraliΓtin Dei Seruo continentia suo-plodunt manus , se contorquent, deliquium uti , HISi ea qΠ nan in Denit quomodo pati videntur, et tamen Iam in Consolabilis Graiane etiam in bonis sectationibus perdo- luctus, tantus lacrymariam torrens est non et, et nihil pud eum Gor alios luxuria veri amoris pro defunCt marito montimen cilio conlinenlia occidere Honor etiam i vi tum , sed gloriae negotium et OV amori duis delatus non parum serviebat ad ingene

novique conjugii lenocinium. Quod ullo randum cordibus gentilium seminarum vidui

qua ui per lauteritatione et Pici I OVES in talis asse trim : nam fortuna muliebri coro censos , maritali amori. gloriam ibi COH a Nam non imponit nisi uitio ira, uicti nec ma-rando amatores prolectent 2 lacrymis tri Matutin. i Matuta variis insignitur uo et plangoribus bonae condugi nomen , et in minibus : nam apud Ovidium est Leuchotea, gentis amoris gloriam sibi comparare Volunt, u et apud alios Ilio nuncupatur, et inter deas quo acilius novos ulliciant conjuges. Viduae marinas adscribitur. Deinde vidit ita spud quae vere defunctos diligunt maritos , Sulam Ethnicos ita in summo honore est tit et ir- erga illos amorem ostentant , non solum die inibus legitivi nubentibus unis ira pronuba obitus per lacrJmas et plangores , Sed toto adhiboatiar et Si uspicii causa, utique boni vitae tempore, per Continentiam, quam ser auuicii eSt. 3 Pronuba dicebatur quia vant tum ob conjugum recordationem, tum nuptiis praeeundis et comitandis praeerat ob gentilium seminarum , quae in viduitate auspex vero , quod auspicia sint dicto quasi

vixerunt , aemulationem avispicia pro nuptiis ex Volatu avium Giptare p. dolis certe et monogantia et sudia ita Soleret. Item , t in quibusdam Solemnibus

rapparent 3 , ut late demonstrat Tertullia et os totis prior sit unio tria locus. Supra dictarius. Nam sacerdotium iduitati , et coeliba naunera macerdotalix viduitati addicta , aettium os spud aliones e pro diaboli Scilicet honores viduis delatos adinvenit diabolus, ut cumulatione, quo propter egem Sectili Pon Gentiles tum luscivia, tum continentia dam i con, Maximum rursus nubere nefaS St. Dationi manciparet Inoenit scilicet diabolus 4 Per ontificem Maximum intelligit Fla post liuriam etiam castitatem perditri Em minensi Dialem , qui dicetiatur , non solum quo vingis reus sit Christianus , qui GStita-

Ponti sex Maximus , sed etiam Rex , quia erat tem recusas erit confers atricem Gentile Ut rerum divinarum it lumanarum raria iter diabolo pareant viduitatem SeClantur ;Cereris acer Ote , Vis erit ibti etiam Gris et quanto magis Christiani ut eo thiceant Consentientibus, amica SepaLatisne Viduan Quantum mutem vidualis continentia leoti . 5 Per Cereris sacerdotes , intelligit di placent , ipsa daemonis assectatio, Stentat.

catas sentina Cereri Africaniam, cui etiam Quantum Deo sanctitas lacet, cum illam monte abdicato matrimoni a Senescunt, liram inimicus a sectet 'Non ratique ut alicuas er Sante exinde Contactum maSculorum uS jus boni ras nis , sed ut ei Domini placitaque ad oscula litorum 6 , et quantum is sit cum contum olim sectans. 4 Gentilium On-

durum a bene meritis maritis disjungi, a Charis tinentia a daemone est inventa, Christian O-SImisse purari 1l HS GPterun ViduaS ricarim rum vero continentia a Deo auctorata. Illa Cereri assistere Scimus, ut iSSima quidem Obli sceleros , haec innocua illa ex diaboli aemu Dione a via tri noni allectas natu λὶ an eriti latione oriunda, haec ex Dei consilio ample bus i ι ita irisoror Inodo doce urit, sed et an da : Cum nute ν Dei sacra merita Satanasciis eis utique ridentibuS loco Sumi/ὶSi ruant, a sociat, pro Vocatio est rostra , ni SN 'NSistidempto Onuli Cori iactu uSquc ad Sculti Di si pigi sinus ad coiitino itian Deo exhiberi filiorum e et cimen durarὶ te Su per SeMe 'arit dam quam diabolo quidem proPStatii UΠCrn tali Oiduit lis disciplina , sum pietatis uirginitato uno ii uitate perpetua s)etia/λ sancta solatia excludit. 7 Quae ejus d mutatio Gentilium , quae diabolo castita

modi id uitalem profitebantur, renuntiabant tem praestant perditricem , stimulat Christia Diaternae teneritudini, neque enim clicitum nos et Christianas. ut Deo exhibeant casti eis erat proprios deosculari filios : renuntia talem servatricem. Ac odia it seculiaric exEΠὶ hanc licitis connubii voluptatibus, aliasque nia, quo si pse iobis etiam I teStimo/tiOPO Sila urit , iam quid botii, et Deo tacitum

233쪽

ti ozIrar Leis q/loque vimSCittim, et EStwω- ne moechio et ornicationi iaccidero cogniι-nio operatiar. Exempla Gentilium Contineri turusiastitatu meliu est tiribere quam tiri. 1;tiam serva inium, Viduitate in Deo pla Citum Monestae sunt nuptiae, qua Deus sanxit, quas ostentant Observa tuque Jacilem demons- sua Christus praesentia honestavit , quas pri-trant. Durum Planct et V Diam Sati , conti miraculo Commendavit. Bonum est manentia tinctoe feminin OS Viri inceSSum trimonium ad exstinguendum luxuriae ignem D i causa, cum Gentiles Satano Sus olo/irxi in Ordinatum L Melius est nubere quam uri.

nitatis et iduitatis sacerdotio perferant si I Ut autem animadvertit TertuBianus,

Numquid citristiana semina minus Deo exhi- quale hoc boniam est, oro te, quod mali com-bel, ita quarii ethni ea diabolo Numquid im paratio comino idat ut ideo melius Sit nube possibilis videbitur viduitas fideli, quam sa- re , quia delerius est tiri. a Quam tenue citae servat usi delis Quod si a Cereris sa quum exile, quam parvum est illud bonum

cerdotibus salsin matriΠmnio ibStinentia quod mali comparatio commendat 'an qua nito lora lur quant magis adestnset,' Credo si a sui contrarii malitia bonitatem quodam enim iis citius ualitum derelinqui quam modo mutuetur. At enim Haut melius ΠΕ- a misSuna non deSi crari. Iaxime uin ejus sue nubcre , reqΩ tiri, ut patet in illi qui modi abstinentia servetur ex Dei dilectione , extra matrimonium inordinatos Concupisce ia- ex de sancti mariti recordatione, et Gentilium clis cohibent motus et Corporis et animae aemulatione , et ex immunditiarum tempo- servant Castitatem uapropter Tertullia laus re matrimonii commissarum expiatione ita aspiciendum apostolum exoptat, a matri reparatione monii sum animas jejunare cupientem. 3)3 Disjun iis a matri monio duci species A matrimonioe abstineres desiderat lautiis, human w imbecillitalis ieceSSariam nuptias quod pomum muncupat per an ab giam radfaciunt. Prima suidem polentiSSima quin pomum , quod in paradiso Comederunt proponit de concupiscentia carnis. 2 Belle Cou- toparentes nam sicut a manducato vetito cupiscentiam Caruis DCat potentiSSimam Spe Pomo , omne quas patitur humana natura, ciem humanae imbecissitatis, quae nuptias re orta sunt miseriae, si a permisso matrimonii quiridi tanquam remedium ad ἈjUS ardores pomo Oriuntur tot aerumnae, quas SuStirient temperandos aptissimum. Hinc facile dig/ὶOS. in Connubio conjuges Deinde sicut ardorcitur neceSSitate imbis concesSam,SSe nubendi Concupiscentiae qua aestuat homo ab

potesttitem. 3 Hujusmodi autem necessitas originali procedit culpa, triginale autem

duplo est una, speciei conservatio per si delictum est poena istis tomi vetiti ci stoliorum generationem P alia. carnis imbecil- quodammodo a matrimonii pomo ac rendilitas. Exi autem Augustino litri ι3 quo se rus ques in quibus dum salacissimis conjugibus iust initas propendens in uincim tur Pilia inis. libidinis Ianam , et homo expertus ter- recte eicipitur doneStat H DPliarum ut missus OKiptates io neu piscit et aptat Ve- quod ani possit SS O Ictum sit Pyrotis clitas. Quod tamen , ut lene inina advertit reni 'dium. 4 Iia statu naturae integra)suissent m. Augustinus et illum Si hominum, lora

necessariae nil ptiae ob speciei propagationem, culpa tulianum 4 Licita nuptiarum o non ob remedium concupiscentiae, quia nulla liptas fit lascivia hixuriandi, non ex matri fuisset carnis infirmitas , neque ulius deordi monii nato , sed ex conjugum vitio , qui ita

Datus ora Cupis Centiae motus: in tu tu utem voluptatum sunt Cupidi, ut expletio licitiae

naturae Corruptae, matrimonium libidinis, 3 libidinis sit appetentia et pruritus illicitae lit-nia est. 5 Nam carnalis Mopulatio , quae xuriae. Quomodo Apostolum intelligit Tertul-

extra connubium est Crimin. 8a , Culpabilis manus melius est nubere quam ri e imi et damnanda per lonestum matrimonii itim propter continentiam cinoo utinentia e- usum ut licita et innocua permittitur Non cessiaria est, incendium ignibia cistiuguetur.

dicimus turpia esSo conjugis quandoqui rim i 5 Flammea libido igne matrimonialis vo-no incontinotitia in damnabit cadat ilium, liptatis enutritur , in vo hiptuosi namque et fulcienda est honestate nuptiarurn. 6)Cortitu libidinosis conjugibus , laxuriae vi luptates hium est venia uix uri se remedium libidinis, non exstinguunt, sed saepe accendunt OnCu- mundities ordium, Concupiscentis refrige- piscentiae fomitem , ut experientia in muli is rium . honestas hori. Quare qui nullo con indulteris comprobatur qui pulcherrimastinentiae adstricti sunt voto, nubere possunt. despiciunt mulieres, et desormes pellices r-

denter dili runt; et adhuc in seminis, ni e con-

234쪽

jugali thoro liaud satiatae . impud oti ter cir sese variis immunditiis Contaminant. Aliud riantur Quod evenit tum riuiti assueta Si nuptias tollere, aliti moderare; litidess

tiantilr I thim e Corruptio ite natur a , quae libendi ut 'inere. I Haeretici nuptias de post vetita anhelat V tum ex ardore concit medio Ioliunt Catholici usum nuptiarum piscentiae, quae eo magis inflammatum quo moderant : illi Conjugium damnant , isti in Iliajores Cnptata volii ptates uapropter de Usu Conjugi modum exoptant , juxta Apos- coelo illii stratus Apostoliis L Etsi non delin toli monitum, qui rores quoque ipsas sic

subsequi dicit. tu Maec autem ttibulatio et tur. 2 Attendant, quaeso, Conjuge quomodo

Pressura iurni Iunia subeunt conjuges, gunt in matrimonio. Videat vir quomodo Non Si alia quam ignis ardentioris coiicupis Sua intur UXOre re Cogitet et uxor qualiter Centia, quae UTu m Ccenditur; iam inperta 'ir 9 cia pera est 3 an pud Fce, vel impu- tibi do vivide prurit, et accendit Veneris a. denter an moderate, Vel tim ex Cessu LO-culas. Quomodo Patulam expendit Anselmus: trini stol/gii non St et Usr concupiscentior,

'ubentibus et in carne tribulatio est, in qua Sed qui ctu, licitus os honestus illo feroore sola set obantur hiaboro otiolas. Nam et a raten i moduS. 4 Qui debitum non servant jores tribulationes di frequentor em carno modum. nuptiis abutuntur Diam Sis bonosuso iurat, qui carnis oluptatibus desectati malo titur qui best/raliter litur, ut sit jusfuila CGifugi a libidinis nidor immunia non intentio in No ptate libidinis. 5 Qui sunt

sunt, conjuges in matrimonio patiuntur Caria hujusmodi, ob matrimonii ab usum de adul-nis Stirimi et concupiscentiae ioniculoso teriorab Augustino Culpunthi : Alides ficer o quiluis sufflammantur Voneris incendio aut illa ist quodammodo meretri mariti Quantumvis aestuet in hominibus ardor ut ille dulter uaroris. 6 libidinis , vult tamen eritissi unus conjuges Ne hoc Crimen incurrant Conjuges, suste,

diis iusso. 3 O utinam Diali inania lumina habente agesnt. Quod Si habentes obhtterarenibus foret ex piuti lascivis et coniuges debent quod habent, quanto magi non ha essent ex leges libidinis At . proh dolor bentos prohibentur repetere quod non habent ρPlii res sunt quorum incontinentia omitem 7 IJe mulieribus viduis loquitur , quas ab libidinis ix remedi conflat Nuptim sunt impudici liis uli abstinere, et in viduali con-

sco Vationis remediuiu , non lasciuio occasio linentia permn nere, 'it per in Stila tem X-

4); et ipsi ex nuptiis lasciviendi capiant occa pient immunditias quas vel in adulterio

sionem. Nobis continentia nil instrum sentiam vel in busti matrimonii Commiserunt Am- reternitali demonstriata os a Dontino salia plectenda occasio St, quin dimit quo Ἀρ- iis , ad testimonium flet , ad commendatio ceSSitas imperabat. 8 COii cupiscentiae aestus feni carnis istius exhibendo tuom, o ituro necessarias praestiterat nuptias P Continentia

indumento incor, uptibilitatis. 5 Lascivien vidualis Concupis Centiam reprimens, ab hactes Conjuges Dei mandatum Castitatem mast necessitate heiat Quare cultatem conticipien , et adulterium prohibens, non ser Heratio suctrat Πm PDSSum S, diligismu quam-vant sibi adinvicem debitum idem violant, primum ob Venerit, imbibam v I Si enim, 1. carnem libidinibus foedant. Conjugalis con Immunditias tempore matrimonii commissas linentia duo desiderat unum , ne uxorati expiabimus p. missam in matrimonio in- SCortentur P etenim adulleritim est extrano tegritatem reparabimus . . Meritum virgi homini a missio 6 adita d, in cor ij iiii adbu- alis ludici titu aemulabimur. I. Vidualis tantur Sed iat pene Sanctos o Ioia sexus, Continenti serVInda est, Ut per eam expien- cun horasro ipsius ne ossitatis tanquam sub tur immunditi; in abusu Conjugii perpetratae: oculis Dei modoste et mo orato transigantur tit quod in matrimonio mon Olueratum, in 7 Attamen plerique thorum conjugis incon mi uitate Sectem DT; Si enim loquuntur Vitaminatum suis adulteriis maculant, et quod duae apud Tertullianum. Thamar in exemplum lugendum est magis, radulterantes mulieres prosert D. Ambrosius, quae meretricii habitu sub signo sacro utrimonii suas turpitudines occuliata Cum o Cero Congrediens ad SUCCeS- tegunt et obnubilant. Alii ab adiit teri qui sionis gratiam , ab experta libidine castita lem abstinent , verum in usu matrimonii

235쪽

lem Iidicit et ii , in tam gemina prolis sol cum inirgine in Venitur , t intelligamus quod tum quam pudicitiae Propositum Coneepit post peccat iam longa castita iniitiatrix est imNunq/lam PIStea Niciatu e s ta SD, tinlic- sinitatis si Virginitas irreparabilis est ve tun viduitati sun Sit a coitu I), pudore uum longae castitas etiam post integritatis puclicitiam emit, ab incestu mutuata Si as ruinam . virginitatem velut redintegrat , et titatem, et vidualis continentia sui detestatae iudicitiae lapsum quodammodo reparat Pa

lasciviae stipendium: Quanti et quantoe de uum ore quod David Sunamitidi virginita

continentia censentur , fiat Deo nuberct ma tem non ademerit , sed ConSerVaVerit, nisiluerunt qui carni Suo hoclo θυν restitue etiam ripse a mulam virginitatis exilibuerit runt i 2 Viduam hortatur Tertullianus ut castitatem: Qui enim concristis' i , et EsSulmpost mariti ibi tum earinum quietem exui continuit tit idua, quin est ut SN Nirg Ope

suo, nubendi abstinentia injungat Vidualis uomperantiam uJ, quia deperditani integrita-Castitas est quies sexus, Voluptatis torpor tem vehit reparat, et Virginitatis meritu in Iascivia cadaver hiems Venereae flammae, aemulatur. Non enim et continentia i yini ros pes tum Concupis Centiae temperan S, CoeleS- talia itistat, Sis e Miduoru pH , Si ι/e qui ex an iis imier luxuriae exstinguen ignem, stipen- Sensu contumeliam committiem iam Vecusa edium senectutis , a foedis cupiditatibus be- portini Virginitas viduitati dignitaterans iupiditatibus Senes immune Sunt. 3 prosteminet; viduas tamen virginibus quodam

Vidualis castitas etiam ii juventute praema modo praeponit Tertullianus, iam quin viro ture senex senectutis labet Stipendium P sinita gratia eon Stat , continentia ero ur Non quod senectus sola biduam faciest , Sed filio Virginitas est integritas naturae, vidualis quod viduitatis merita, Si pendia Senectutis vero continentia, castitatis Virtus V tum quia

si fr. 4 Senectus ab ardore libidinis immunis eo gloriosior est victori , quo glor4Osius est

pacatam et moderatam ducit Vitam. Quam certa mens certamen est tanto gloriosius quo laudanda vidua juventute et pulchritudines sortiores sunt hostes quibuscum praeliatur, poliens , quo calorem idolESCeutior, et ju- et quo acrius pugnant, et vivacitas resistunt nioris et Mescenton edomat elati ardorem viduae autem majus ineunt Certamen quam et amissam cita matrimonio quasi reparat virgines ; nam cum concupiscentia Venereis integritatem I. Continentiam Virginem vos aptatibus assueta pugnant. AZOI COIiCIPIS nuncupat Tertussianus 3 nam postquam de- cendi , cui concupiscendo inoles cri , VctΠdemonstravit Gentiles saepe saepius in Cestu OSOS, certamen est cujus alitent cora CGPDCendia tali crimine Christianos innocuos ostentat ignora peris friactum, facile non ΟΠ CupiSCes , Nos ab isto Mentu diligentissi/na et fideliSSi iam orsiarium non habens concupiSCentiamma castitas Sepsit quantumcuuque ab tu fructus. In virginibus non est adeo ardens PVi , et ab omni POS matrimoraium CXCESSu Concupiscenti qui x carnio delicias moirtantum et ab incesti casu tuti SuniuS. Quidam sunt expΡrta viduae vero in matrimonio multo seciariores , totam vim h/ιju et Lorix carnis delicias expertae sunt, Concupis Centia

mirgine continentia depellunt. ' Nota haec his volii ptatibus assueta et nolet , ea ar-xili ima verba Nirgine continentia 7 quasi vienter expetit, et continentiam Continuo g- vidualis continentia res culpat virginitatis in reditur; quare viduitas adversu pugnaci SSi aegritatem , et eam t/m mulier fuerat, 'eSti- mana concupiscentiam grande eo longulartuat in virginitatem pristinam. 8 Ita ut labet certamen , de qua non nisi magno uinquod impossibile videtur naturae , perficiatur Iabore triumphat. Ut enim aliorsum ait Ter gratiae trivilegio. Davidi iandri Senectutis quilianus, non tantum Irginibus attim vi- nivibus rigescenti quaesierunt servi sui do nor, licet in illis integritas Solida et tota Satic-lescentulam virginem quae eum Ginu Suo uitas do proximo isura sit faciem Dei tamen

foveret inventa lues Abisag Sunamitide , ii uti habet aliquid operosius et quia facile

adduxerunt eam ad regem : erat autem puella est non appetere quoi nescia , et ad c SaVfPulchra nimis , dormiebatque Cum rege , et quod desidera peris nunquam. GloriOSiOT On- Dainistrabat ei ; rex vero ei virginitatem non ut tentia, ut obus stium eritit, Noe quid Vi mn derint, Sed conservavit. In quo quasi redi rit, noWit. 4 Vidua quae nupturit, jus suum ivpe Virginitatis mysterium ignoscit lac sentit, illud tu ob vo i ptatis experimentum chiarius : Ipse Dasini cum in adolescentia Sua expetere videtur oluare experti m Ohil la 'cum adultera deprehe/ὶSus sit. in sonec tuto tem laboriose debellat. Adeo laboriosior est

236쪽

gio , et te experto dudum generoso repudio et Cru Ciutuum moritur Sensus. Vivi uiartyres ita commendatur quod apud Clementem contra Vivendo diutius moriuntur, tantoque Alex. an nonnulli Prceferunt Nicitiam ir a Cerbiorem sustinent poenam quanto dii gitii , quod Itinet ad contine illam , ut quo turniorem. Vidua est Vivens martyr nume erta est oluptatem, et magno et excelso Vi Vendo Saepe moritur, et Cerbum et penninio conlon pserit. I Porro admiratione renne tolerat martyrium , totque patitur tor- digno, et Omni laude dignissima est vidua, tores , quot de ordinato Carnis sustinet et

quae eximia pollens pulchritudine. in ipso debellat motus. Imo hoc martyrii genus lauto

juventutis flore a diu expertis abstinet volup est gloriositis , quanto mois est is flere in latibus . nec ad lita aestuat Veneris igni Culo. GStitate , Ilam pro ea mori, hoc St, animoe ro et mulier duplet insit mitas et consor id bonum miscet i, suam Non is endo vatium disceni discedere voluptatem e rari. I Constantiam , quam demonstrabant apud noti tram tuta est religio, donec matu Christiani in serendo martyrio , obstinatio ior Eta utrius pie restinguat incendium. nem oppellubant Gentiles : Sunt qui eaeisti-Hinc Licet vidualis continentiae gloria , quae malit Christicius , e. editum morti genus, eo si illustrior quo majora de triumphavit ad hian ObSi incitionem abdiciatione o olupta-Periculus eo augustior , quo plures et saevio tum eria diri, tio faciliti s/itam contemnant res vicit hostes Inferior quidem virginitate, ampulciti q&ΩSi retinaculi e Iu , nec deSi-

sed multo difficilior P nam dissicilius est a derent iacim jam Super Vacuam ibi jecerunt. re res inexperta voluptate , quam assuetam 2 obstinatio est inexpugnabilis constantia voluptati cohibere naturam in uapropter lyo quae exstat flecti nescies in proposito , necteri virgoyelicior haberi, at oi untiaboriosior blanditiis et pollicitationibus, nec linis et illa, quos bonun Semper habilim; Sta , quod terroribus , ne tormentis et doloribus cedit, bonum sibi in oenit. In illa gratia, in ista sed firma et inconcussa stat. Hujusmodi erat Virtus coroniatur 3 in virgine naturae in Christianorum obstinatio, qui erant ad mor-

tegritas, et gratiae felicitas in vidua vero tem parati et expediti seseque ad marty- Strenuus labor, et victrix virtus coronatur rium abdicatione voluptatum disponebant. IIaec autem viduarum operosior et victrix Sic expeditas volebat Tertullianus viduas continentia datur in virginitatis magisterium graSsante Gentilium persecutione P nam ab- et virginibus ad virginitatis conditionem pro dicatis per continentiam voluptatibus caruis, Ponitur Quodammodo enim magisterium Mir quamcunque preSSurcim per Sectitionemque iaginitatiS 'iduarum ollescit ememplis. Quoecuu bere perferrent, nulli in iter , nulla in Mim CaSlum cubile HSlodiunt, documento seir uberibus iaeStuante uarcina nuptiarum. 3 giuibus sunt, integritatem Deo erae Seruandam. a autem aetate, in qua religio non patitur 4 A continente vidua virgo integritatem tyrannorum persecutionem , ObStinati Chris- ediscit, et quantumvis viduitati antistet vir tianis viduis non est ne Cessaria , Ut Sint perginitas , et integritatis honore, et angelicae breve martyrium moriente martyre sed felicitatis aemu itione, viduitas tamen hono ut sint per longum martyrium viventes marratur, et operosioris laboris studio , et a tyresci scilicet ut Carnis abdicent voluptates, joris Certaminis, et victoriae triumpho, et no et in proposito servandae pudicitiae constanter bili adhu magisterii praerogativa. perseverent. Ad quod erudiuntur gentilium Martyrum dignitas sine dubio est maxima etiam seminarum obstinatione et constantia: Vidualis continentia recte hartyrio compa Erunt nobis in leStimonitim et feminia quwratur ob exant lutos labores , ob vitata peri dam Secularem, ob iani iratus obstinationena Cula , ob inita ad servandam castitatem cer famam consecutoP. 4 At cur Gentilium quae tamina Nuid somnia teneros artus, et em rimus exempla, Cum sint quam plures viduae

quiSitis educatos deliciis longum posse ferre christianae quae ob viduitatis constantiam martyrium ' 5 Martyrum duo sunt genera : pudicitiae fumum sunt Consecutae Cujusmodiu uos nunc lapa Gregorius NaZ mortuo mar erat nobilis illa, ad quam D. Paulinus scri-tyres. 6 Alios vero iseos marib res appellat. bit Neque te dioitio de matrimonio fimi- Mortui martyres sunt, qui pro Dei honore, liin conSulari adgeStin, nequct I OS Conj&gium fidei de sensione gloriose occubuerunt, quo peccandi licentia , et coelebijus erat ab an-rum martJrium vocitat Tertullianus compon gusto aliati introitu, et ardia itinere pirtudium mortis quia brevissimo durat te in iis, in mollem illam et patioSam multoriam pore et in momento una cum morte dolorum se iam reoocare potuerunt. i5 Verum mulio

237쪽

GASTITAS CONCIO IN. a1 piri res tint, quae ex Viduitate pecCandi Cap in conjugio , nam mulier incla est quandiutant licentiam, quae loCo unius mariti multos sinis it s/ir juS, o trina servitute laborat Nana habent amatores , et viventes in deliciis non tenetur Conjugilla Cere, prolis Curam gerere, longum sustinent martyrium ob constantem domui necessaria providere. Continentia selicastitatem sed ob impudicitia moriuntur celibatus est redemptio, quia a nuptiarum juxta istud Apostolici Vidua, quo in deliciis captivitate redimit et a conjugii servitute esto tuens, mortua est. I Mortua pudicitiae , liberat. Quapropter viduam hortatur Tertul- mortua honori et uritie mortua sanctitati et lianus in viduitate remanere, Ite acquisitam gratiae es Et hanc qui ne opposuit tanquam o per mariti excessum libertatem perdat contrari s ero Ui iace, tanquam tialis non sit Quid libertatem obtestam tibi tertita matri-ostra uidua su Vera non est Vidua quae Vi monii Sem ilia te asti is 8 Noli denuo nubere,vens mortua est, 'iduitate in deliciis hesbita. nam in viduitate perseverans , eris libera , et 3 Tria viduarum genera ignoscit dubius a trina servitute liberata racili et , I xstu August. 4 D unum perfectissimum, et Coe dio placendi a cura educandae prolis ;lesti praemio destinatum jejuniis et oratio 3. A sollicitudine providendi domui neces-nibus diu noctuque vacans aliud , filiorum Saria.

et domus Curam habens , non tanto praemio I. Vidua juvenes nubere cupientes pro- dignum pecCatis tamen mon obnoxium , dunt carni et Sextis neceSSitatem 1 carnis tertium genus est in epulis et deliciis, quod autem et sexus necessitas multis sulcitur ra- aeternae horti Servatur et poenae. Et hujus tuo rad)tas. N atm carnis necessitas miratis in maximus est numerus quas his insignibus defendit, decori messona requirit, dicit i- denotat Tertullianus es Loquaces , itiOSori, rum neceSSaritim exul , it iactoritati et sint lOSin , curiosoE, Gntubernale , Vel maxime Solatii causam , eluta malis rumoribus tuta Proposito Miduitatis o siciunt. Per loquacita Sit . a Huic carnis pro aetate et pulchritudinetem inrepunt perbaseudoris inimica; Per otiun patrocinationi opponit Tertulit anus exempla a ses oritato deducunt per in Olentiam quid viduarum juvenum et decore tollentium Vis mali insinuantu per curiositatem Emula quae juventutem et pulchritudinem Contem tionem libidinis convehunt. 5 Quae vere vi nentes in viduitatis proposito, toto vitae de- dua est, hae omnia velut castitatis scopulos Cursu perseverarunt : Et tu ad orsus consilia fugit, et cuncta quae pudicitiam defensant, hinc ejΠ adhibe Sororum nostrΩΓum Xen/- sollicite qua 'rit. Quam si hortatur Tertullia pla , piarum nomina Perie Dominum, su Unus es Studo igitur ad irtutem continentior, nullam formo , Vel Etati occaSisHem, Vm- quae pudori procurat Sedulitati , quin nugas missi maritis, sanctitati ant Oniant Malunt non facit; frugalitati, quin voculum Spernit enim ρο tibero I De SpecioScim, Deo VntCon ictu atque colloquia Deo digna sectare, puelloe. His exemplis addit Tertullianus ορ- ut incontaminatam ostentes castitatem, et lestium bonorum recordationem , ut eas ab vidualem valeas conservare libertatem inordinato aetatis et pulchritudinis avocet an

quc Siet i Solutionem. Solutus es matrimonio, sit OV tu tessutiuss/ttim exercens , temporalia H quoeSiori obligationem. 6 Aliorsum de et Oset id Liajormo Velintntis, immortullianus degit Vinotui es titor ' quasi i liNVt O/to u CO/ΠPe/ὶSatione leto' o. Ad UXOratus it Vinctus servus , soli captivus quod ut Chrd et u Venes illae id tu non coelebs e contra dicitur liber, tanquam qui Vim per pro POS tum assequuntur finem n Pylarum jugum refutans, quaesierit solii. 'm Per inpe a mar tis deSPa Cluntur, et mestionem , et invenerit libertatem. Ideo bello ζ' Midii et de Coris myrrha et amaritudinen d propositum M. Anselmus Vi yinisti, D i id ul Colligunt , et sub auctoritate mariti Q 'gnata. Quod sententios asseverat clariggi Dx mPli 'in SUI JUris , Una extr&neis Iuncti mus Orator apud D. Hieron inum. Otii non /- Item CV mimittunt 3 , conjugum , -

ad Tim. i. - ' D. August. p. dii ad Pro molestius. Verum ut tam dira servitus firmior

238쪽

existat , et nulla tergiversatione excuti pos Serpentem et millierem a d primaevi peccati sit . in poenam originalis delicti imponitur , suadelam junxit Ecclesiasticus. Non est bicet Evae ab ipso me Deo intimatur Sub s)iri omittendam Epipliani reflexio pulchre ani- potestat eris, et pse dominAbitur illi. I In advertentis quod Eoa si tenui viritu pro-

facturam nisse licet credere HuienEHις nisi intelligunt 1 Hinc Bacchante 4n orgiis

ut oir ei do in inaretur, et ad emu PSa SEU Sacro furore initiatae, et serpentibus coronatae,

Dion conoe feretur a Gerum ejusmodi v9m Evam conclamabant, hoc clamore desesubjectio non sis isset in poenam pecCati, sed notantes iurentem mulieris iram ejusque tit animadvertit .mier libe a Ser itus , Et Cum venenoso serpente soCietatem. Qualis, dilootion plena. 3 At servitus quam modo quaeso, calamitas Viri, qui Clam Venera OSO Ser, viro mulier debet, est admissi sceleris sup pente in eadem domo habitat 3 Quale tor plicium. Nam, ut addit D. Augustinus, sed mentum feminae , quae mariti saevi et inimi- recte a cisti potest hanc Sem'ὶ tuten Significa Cantis tyrauni di substraturet quid, quaeso, ino, fram, qui e cujusdam OH itisui. Potiu quam testius quana semperi tyranno subjici, semindilecIionis e rit et an ipSi tali Seroitus, per ejus dominationem uti Quod viduis poena peccati et latur EXOrta. Gra Vena proponit ertia 4 anus , dehortans De secun hanc et intolerabilem subjectionem mulieri das in ea ut nuptias istu occessiouem , etsi

tria posuit Deus , ut suam erga hic tri Cem pri non it tali imam , critiamen opportu Hesm ,

insevi delicti justitiam ostentaret, et in alase rion habere cui debitum Someres, et a quoquentis ferii in se superbiam acrius luntret exsolvereris i Desisti esse debitor is to eli-Qua res bellae ad propositum Tertullianus : em l dimisisti debi tum , Sustine molunὶ, igitur usque ad delictum hominis , Deus a Quid si quod diaeimus damnum lucrunt

primordio tantum bonus, liniri s judex et se ilias ' I T litamque damno Lea captivitate seuerus. Statim mulier iro Ser ire damna reui me , et lucraberis libextatem, qua libetur e seditico in adjutorium maSCΠlo , Ouira ratur mulier a tyrannide iliarit , et ulteriussor uitiun/juerat EStitiata. 4 Tam a Cerba est a molestia generandae et educandae prolis.

feminis haec poena, et adeo aegre illam serunt, . Adjiciunt quidem ibi homines cat Sas ut nihil nou te utent, quo ab illa sex Vitute e nuptiarum vim sollicitu tuo posteritatis , et lihecent liberorum amarissima loluptate. 3 Belle

Neque olum muliere Cru Ciantur Ob Ser nuncupat voluptatem quam ex siliis aptant vitutem quam mariti debent, et Jrannidem parentes amarissimam uam , ut experientia

quam persaepe viri in illas exercent, sed ipsi comprobatur , sibi plus amaritudinis quantinet viri innumeros a mulierum n alitiaia dulce diuis asserunt parentibus quibus montiuntur animi dolores. Mulieris mulitia in belle obtemperant, quos suis sceleribus et saepe exaggerat S. Maximus: Mulier Si iri nati supplii: iis inhonestant, quorum subStantiam fragium, quietis impedimentum, Milo Caseli dissipant , et ad extremam redigunt egestam Pilas quotidianum damnum stilularia tem Ad quid, quaeso, filios parentes deside, Pugna , Sumptuosum fellia Πῖ, bellua Coras i a rant on ut posteritati provideant an ut ollicitudo tonsidens . Verena complacten , de siliorum visu et societate gaudeant 3 an ut

exorna a Scilla , 'ima malitiOSum , talum bonorum suorum labeant clipere des an utile cessi triuio 5 T, t non bona mulieris elogia solatium et famulatum a filiis recipiant auejus malitiam non satis denotant. Tam ma ut major Zelo salutem suam curenti an ut gis adhuc commendat Ecclesiastici auctor expeditiores sint in tolerandis passionibus, et Nou e t GP ut Hegia tu SIF icti' ut et Pentis , si istinendo pro iseligione hartyrio Nili ilet non est ira super iram mulieris. 6 Ser liorum ad 'iis endos filios potest inducere Pens Venenum gerit in Capite, quod in homi Christianos. Non , 1. Posteritatis sollicitudo nem Virulenter evomens, tum laedit et ali Sod posteritaten recogifrant ChriStictui, quiquando interimit . et mulie ore gerit Vene bus orastinum non eri. 4 Non , a Filiorum natam iram , quam per Con Vitia , maledi Cta praesentia et societas Nam PridieSsiam V spirat, quae viri patientiam exasperant. Per liberos gerere, quos cum habemus, Pt inmitic s.colubriana nonnulli intelligunt serpentem qui optamus , respectu scilicet immiti enitam sum LVam et per eam damum de Cepit , am gustiirrum cupith et ip i iniquisSimi ut bosque evenato Sibilo paradiso Je Cit, seculo exiuit , et recipi ad Dominiam, quod

239쪽

estitim Apostolo ootum fuit I Non, 3. Ut partu patitur mulier. In doloribus et ana ie-

bonorum suorum haeredes habeant: Πωrede talibuS ParieS, Ulier, et ΕWam te SSe nescis.

sollicet Christianus quoeret, Seculi tot iu ex I 4. artum comitantur pericula et per-hnores ' Habet fratres, habet Ecclesiam a Saepe equitur mors matri , quae non 'dii trem I , quibus acultates suas largiatur prolem in uicem is Cum detrimento vitae. Non , . Ut a filiis auxilium et solatium re Magrii Sobole emitur , c&ju conceptus in es-cipiantri nam lantum abest ut parentibus filii tatis est pudiciticio, partus olim. 9 5 Edita praestent auxilium, quin inam eo de paupe proles continuo est mundanda . lactanda rant, del)itumque eis auxilium denegant. Sus fascienda , cunis aptanda : unde de mulieri sciat ad consilium Niduitati s et ista, P cinci bus postquam parturierunt loquitur Tertul-pue apud nos, importunitas liberorum. I Non, ianus : Satis opportunos fructus iteratis ma-5. Ut majorem de salute sua Curam habeant : trimoniis colligiant, ubera fluitantia , et tit Satis enim de altito nost a Securi timuS VOS iauSeantes , et infante Pipiantes. 3 6. quoerenda nobis onera Sunt, plurimum im Prole grandior essecta majores ad auget pa- Portuna , quantum fulei periculosa. 4 Non rentum sollicitudines , ut eam vel in scientia, 6. Ut expeditiores sint in operibus misericor vel mercatura , vel militari disciplina edu-diae, et passionibus pro fide tolerandis Chris Cent, de officio provideant, cum uxore ditianus filiorum onere exoneratUS , S e. E lata matrimonio Conjungant. Ab omnibus ditissimus in persecutioiribus, conStantiSSi his Curis et angustiis exempti sunt Contiliciamus in martyriis , promptissimu in Commu te et viduae, quae adhu sunt liberal se a Cap-nicationibus , temperiantissimia in acquiSitio ti Vitate et servitute seculi.

nibus ' D ut quotidie apparet. contrassa G. Coeterum hinc secularis concupiScentiarens filiorum temporalem fortunam firmare cauSas habet , gloriam, cupiditatem , iambi- desiderans , nihil erogat pauperibus, et bona tionem , insti sicientiam, Per qua NECESSila per sas et nefas Congregat. Quapropter non est tem nubondi subornat Videlicet coelestia necessaria soboles sero Dei 6 neque ad Vi repromittens e dominari in ciliena familia , in tam privatam, neque ad vitam politicam, neque alienis opibus incubare cultum de alieno

ad vitam christianam , quin e con Verso trinae ei torquere, Sumptum pleni ΠΟΠ SentiaS, edeLE.

huic vitae importuni et onerosi sunt filii. 4 Secularem vocat lora Cupiscentiam riuae Memorata incommoda sunt patri et matri procul debet esse a Christianis. in Procul communia. At sunt adhuc alia quae speciatim a fidelibus quibus multa cura tolerando ad Hatrem pertinent. Wioit sententia Dei olim. 5 Nec viris desunt rationes, quibus

SuPer Seium istum in hoc secul Viseat et sibi necessarias asseverent uxores : Scio qui- reatu necesse est. 7 Nam , a Mulier non bus causationibus coloremus insatiabilem car- concipit prolem , nisi cum detriment Suae nis cupiditatem. Pro tendimu neceSSilates

virginitatis Non loquor de beatissima Vir adminiculorum miam adminiSirci radam gine, quae in hac parte est de singularitate familiam regendam . loculo , cla UES HSto famosa Em nuptiis nulla Speratur impune diendas misicium dispensandum , Uictrim

elicitaS, quamprimo necesse est qua iam Cctymi Procurandum, cura communicandaS 6)contumelia comparari insoliciter ei SucCedit, Verum saepe accidit ut nihil aliud mutuentur quin SucceSSum Uirginitatis mercatur in cn seminae a viris , et viri a mulieri laus , praeter

cito. 8 p. Paulo post initum matrimonium angustias , miserias et in se licitatem. Spera concipiti deflorata virgo de nuptiis enim a mulier honorem, abundantiam et deli- uteri, et ubera, et infantes. 9 Impraegnata ias se habituram a marito , et invenit in

mulier antequam pariat, millia Su Stinet in miam , egestatem et aerumnas existimabat Commoda : mox a Conceptu subeunt astidia, vir inisse conjugiunt olim muliere modesta

in Somnia , Vertigines , melancholiae, praecor laboriosa, et domestici negotii sollicita , et diorum angustiae , absurdi appetitus, Cordis accepit in conjugem isti OSIna, Sumptuosam, teliqui , muliaque alia quae gravi Stylo enti ni rogantem, hixu et hi do assuetam , et D Ul-merat Tertullianus Perora describe literum iam Tamiliae curam agentem. Episcopi et des die inoleScentem , fraMem , i/ὶxtiam, presbyteri matrimonii sacramentum Postu nec somno tutum incertum libidinibuS GS lantibus, sic diabunt iros et rixore quomodotidii et guttio. Io 3. ob res acerrimos in buccellas. 7 Per buccellas Rhenanu et a

240쪽

ab episcopis, praesbyteris seu diaconis acci est viro placendi sollicitudo in bona et piebant Clia istiani et dona una referebant. Si laudabilis , alia naala et culpabilis. Tunc lau-cut igitur Iudas proditor indigne accedens dabiliter viro placere studet dum sese ei

nil altaris sacramentum sui daemonis habita gratani per bonos mores et virtutes exhibet culum: et post buccellam intromit i/ι ῬιGH tunc Vero culpabiliter ei placere nititur, cum Satanas , sic male muscipientes matrimonii Licum, luxum , blanditius carnis , et Vene- sacramentum diabolo parant hospitium, eo ri tantum irritamenta Curat. Sunt numquerumque domus ut in sernus rixis, iurgiis , plures marit , iiii liod in meretricibus solet discordiis animadversionibus , maledictio quoPri . hoc in conjugibus optant. si Nonnibus convitiis it blasphemiis continue primam , sed secundam sollicitudinem dum vexatur. Et illi plano sic dabunt Viro et Dat Apostolus cum de forma et cultu planiorem quot in buccellas. Eu Charistia Si coro ia Halis concupiscentio ingenium Sit. memoriale passionis Cliristi, et omnium quos I De hac placendi viro sollicitudine innupta in cruce pertulit orta Cialuum signum rem e liberata Cogitat risu D MDini sunt. Per initi orativum nuptii es Christi iussionem it nuptam , etiam viduam intelligit Apostolus,

crucem aemulantur : nam qua a Cerbior Cru X, quam ex Societate Cum virgine honorare Cu-

quam vir nebulo et perditus, tui cogitur avit : Neq/ι enim inhonoras debilimus prwiixori adhaerere quae intolerabilior aer u , terire viduas tias apoStolica sententia iam quam mala uxor Cui maritus toto vitae tem et irginibus copia ruit e juxta quod Scriptum pore crucifigitur 3 Quod innuit leti his Da est i n ulter innupta et virgo cogitat quc mi anus i duodecim sacramenta enumerans, lini Domini, tituit Scincta et Orpore et Pi large vocem sacramenti accipiens r. - ritu. 3 Quomodo autem vi hi placere de- quam autem recensuit arctiori vitae statu qui beat Deo , declarat Paulus : Quoeo ero vidua haec sacramenta constituunt, addit illo est e d Solata , veret in Deum, et instet Ob-cirarum est Sacramentum nuptiarum. Ilic Sec rationibus et orationibus nocte ac die. 4 autem Quodecim sacramenta denotata vult Haec sunt officia pietati vero viduae, quae, per duodecim ortice. Ecclesiae appositas. I. Bonis operibus vacat u. Deum laudibusum sunt duodecim Sacramenta, qua niSi al praedicat 3. Orationibus instat, et suis de-Di illo duodecim cruces signisicant sua precationibus Deum exorat. in circuitu Ecclesim idem umimpreSSaS. Sen- I. Per continentiam negotiaberi magnam tentiose crux Clii isti ponitur tanquam ido Substantiam sanctitatis. 5 Gratiae sancti si rieus nuntiarum typus , quod non ignoran Cantis augmentum est Substantia Sanctitatis , ni aritus ille qui cum audisset istud Evange quae bonis negotiatur operibus. Hac negotiaticum Qui ut venire post me tollat crucem ione difficile ditatur nupta , tum quia ma-SΠΠm , Supra humeros Xorem Suam detulit trimonio juncta cum viro sceleroso tali CGn- Sola mors liberavit Christum a passionibus sortio saepe depravatur nam i ONOS OV- et orta Cis tormentis sola mors Uxorato a rumpunt moros confiabulatione malor, quGHlo Cruce liberat , quare uxori per mariti necem magis et cono ictus , et in dioiduus usus 8 6 a cruce exerta pit PQ ihil iduitati rapud Deum Tum quia licet quam ab educatione paren- StibSgHato HecPSSaritim est, qua in petrae e tum didicit virtutem , in domo mariti con- at o u , in acquisita scilicet libertate , quae servet, maritus tamen vel CriminOSUS, Vel illam a trina servitute eximit, et ad opera maxime itereticus non sinit illam pietatis pietatis expeditam cddit vacare operibus. Qua Consideratione uteba- in D ID ' , s. tur Tertullianus mP christiana seminas a