장음표시 사용
401쪽
puniat : Quia et pater Deus δέ , et judeae cur praecepit Onainus 3 tentan si ita lo.
Deus SD; non tamen ideo pater totide cuius fuisset , revocasset ad memoriam SHINec, quia Deu SemPer. an nec pater danai , et Dei donii nati Orieni et suam sub posuit SSe ante Mimn , necjud D ante delic jectionem , respondissetque tentatorici Prae . tum Fuit utem tempus cum et doliolum Cepit nobis : quia Dominus habet auctori tuis
et illiu non fuit quod judicent, et qui pia tem praecipiendi , et quia D a sumus ejus Irem Deum faceret. Sic et Dominus non ans imperio subditi debemus obtemperare Dosecra Moriam Dominu exiSteret, Sed Dominus mino, qui liabet jus imperandi, et qui per tantum futuria quiandoque, Sicti pator per semetipsum praecipit. Eilium, sicut juilei per delictum citra otio 2. Nec pluribus de obsequii exhibitino minus Per ea quo sibi Semiatura fecisset debita ra nobis Domino Deo, i Satis est ad
Fuit autem Deus ab aeterno Dominus et u Obsequium praestandum Scire quod Domi de in actu primo , in actu autem exercito , laus qui praecepit, Deus est , Deu ES qui fuit tantum Dominus dum potestatem suam ProeCestit, te qua'ra amPliuS, 2 Rege terrae tu hominem praesertim exercuit Deus nam ut majorem praebeant Suis legibus auctorita, que improprie dicitur Dominus creaturarum tem , in initio dignitatis suae inserunt titu-iritationali una , quae cum libertate careant, i is, Si suis satrapis scribit Assuerus : dein Proprie non sunt Obedientiae capaces . Quia Dictgnu Artaxerxes b India usque ad vero homo est libertate praeditus, obsequii AEIhiopiam centiam viginti SePtem Proseincia-Proprie est Capux , deci liae Deus oti,inis GD PrinciPibu , et ducibus qui ejus imperio
Proprie est Dominus. Quod innuit Moyses Subditi Sunt , altitem. 3 Sic loquitur Bob
Itiundi describeras creationem. Num cum de a Ce Cun Ctas nationes regis Assyriorum im-
productione coeli , terrae et lucis loquitur, perio subjicere desiderans : Hinc dicit ei Dei tantu in facit nientionem , loquens autem InagniaS, ei Assyrio Dul. 4 Sic Nabucho- se hominis formatione, nomini Dei Domini donosor volens niVersam subjugn re terraria, o duit titulit m Quod cute animadvertit Ter Sese regem nuncupat. Si Deus tris dens Deseliditatius is uiri Detis , o fecit Deus , et Alogi legem , homini ut ad ejus observari vidit Deus, Iottisquam n huc Dominus. At ii in sortius illi riti adstringeret, ita satur Ubi uni et Sa Perjeci , ipsumqtie et mnii QOSiam Domi/ ΠΛ Deti tutis, et hoc loquen- me hominem tit proprie Doniantim ij tolleo di modo supremam suam dominationem et
IM HS Domititis etiam cognominatur. Au Ctoritatem Commendat. Non loquitur more
Tunc etiam Dominus nomen a juniit in Propheturum , qui , ut belle animadvertit Occepit Deus Domitius hominem quom sinxit. Tertullianus , ut plurimoria haec propalant Et princepit Dominus Deus. Et eae indes o Verba minc dicit Dominus , sed in propria
mira US , qui et o Deus tantum, oe quo ita per Sona loquitur : Sese supremum Dominumbuit cujus 3Set. Nam Deus sibi erat , o D Uncupat , et promptum et SubmiSSUHi X-huae utcm tunc Deus, cum et Dominus postulat Obsequium : Sed Ec quotidiantius I Merito sacer textus Deum non creatura illud omnium Prophetarum fimo dicit Dorum irrationalium , sed hominis tantum miratis. I SE Him e a Domit/US OVam , in Dominum nominat. Gloriosum valde non Sua auctor ilia te pronianticin otiatem dico
est dominari creaturis ratione et libertate Nobis. 5 Haec ratio potentissima est ad destitutis, sed mulium est honorabit impo Obsequium De praestandum Absalon utrare subditis intellectu et libero urbitrio prae servos et domesticos ad inserendam neComilitis , qui Domitii sui agnoscunt dignitatem , si atri suo Ammon induceret, sic eos allo-
et mandatis ejus pontaneum praestant Obse, quitur : Percutite , Occidites stilo timcro,
quitim. Perfecta d iminatio, ait D. Chrysosto G Sum qui Principis. 6 Non pilus praece, mus a), non consistit in buti dantia argenti, it servis suis Absalon , quin lotim obsecuti
auri, riuionum, neque in timetosis regi Sunt ei, et Ammon interfecerunt. Fecerurit
bus , sed in imperio supra subditos, tui V itie i AbSfilara Us errati3 Dimon , Sicia ε Ponte et libere obsequantur. Quere licet Princeperat eis Absalon L ergo est illatio Deus Sit omnium creaturarum Deus , proprio qua Consequentia ex antecedente deducitur. tamen Dominus est Angelorum est hominum, Antece lens liujus illationis est Ego sum qui qui mandatis ejus ultro et libenter obtem Proecpi consequentia hujus illationis est: perant. Quod probe sciens daemon in teni an Fecerunt pueri Absalon do erratis Ammon, do protoparente , Domini nomen tacuit,
402쪽
sicut princeperat eis Absalon. Si ita prompte ininis , turn quia gravius inobedientiae deboni pueri Absalon obsecuti sunt ejus imperio, formidare supplicium Pium qui majus Obe- quanto magis homines Deo imperanti obe dientiae exspectant praemium tum quia ma-dire debent obsalon erat homo mortalis , or est conscientiae obligatiori tum quia
jusdem naturae cum suis domesticisci Deus augustior Dei auctoritas. SeCundum argu- est Dominus immortalis supra Unctos reges naen tum mutuatur Tertullianus, ex obedieni errae infinite sublimatus Absalon praecipie tia quam homini praestant creaturae illi a Deo bat rem criminosam , Deus non nisi bonum Subditae : Ut tamen nos non de ho/n in bus praecipit. Neque enim quia botium eSt, idcirco modo e Ditute subnixis, et quolibet aliotius ustare debentus, Sed quia Deus principit jure debitoribus Obsequii, et erun etiam do i Neque sobria cum suprema auctoritate et pecudibus , etiam de beStii obedientiam ewper semetipsum , sed adhuc hortando prae primimus , intelligente usibus nostris a Do- Cipit miti pro GSas traditaSque. Quod si Deo obe-3. Bonum est obsequi, an non 3 Quid re dientiam non praestamus unimantia obtem ι o Dii Deias prcincipit. At ille non proto it perantia meliora erga nobi erunt in Obsequiita ultim , Ortalum, i/witat proemi , salute disciplina , Πω nobis Deus subdit Hommes juran etiam : Viνο, dicens, cupit credi sibi Deo in obsequentes sunt ipsis irrationaliores. ObeatOS OS, Morum at Sa Deus jurali mi Agnoscunt denique quo obediunt e nos cui SerrimoS, Si nec uranti Domino credimus t 9 Soli sub ili sumus , Domino scilicet , auscul-Quot rationibus urget nos Deus ut ei obtem taro diabitam HS in quo maximam injustitiam perem US I. Supremam suani interponit et ingratitudinem demonstramus : At quam nuCt Orit litem PI. Propria persona et tanquam injustum St, quam etiam ingratum , quod Summus Dominus praecipitri . Ad obse Per alterius indulgentiam de alii consequa-quium nos hortatur Spe praemii ad obe rus, idem illi per quem consequeris de temet-dientiam nos stimulatri . Metu supplicii ipso non men ero Deus pro sua bonitate nobis prae Ceptorum observantium inculcat hontinem libertate donavit, ut sibi subjec-6. Mei Cedi promissionem et supplicii post taretur, et reliquis creaturis materialibusnam juramento confirmat. Quod igitur Deus dominaretur Sed et quiani argili legem
tantOPer commendat, quod etiam humano iacim in contro Mersia torque , bonita et O-mOVE Sub deferatione testatur, summa liquo a Uit, consulens hs nini quo Deo adhinreret, ras ita te et aggredi et custodire debemus ne non ta liber quam tibe tias auderetu , ut ira SSe Meralio te dioin ingratia perinanen 6Pqtiandia famulis suis coeleri animalibu ,
te , tu fructu quoque ejus et emolumento soliati a Deo , et oi jastidio liberis e sed ut Proire e Perse Verare Possimus. 3 Solia ho/no gloriaretur , quod solus dignus Ad divina mandata observanda duplici liibset, qui legem a Deo Sume et , Utquc argumento ad hominem , homines urget animal rationale, intellectia et Solentice ca-Τertulit anus : primum desumit ex hedieri pax ipsa quoquo libertate rationali continetia quam ipsi a suis subditis expostulant: et retur ei subjectus, qui subjecerat illi Oninia. quam probi servi , suis dominis praestant : si Phira naturae dona prae caeteris animan-Si Probo quoque se Mos et bono mentis , tibias Deus Contulit homini. I. Animam spi-PV ingeni dominico conoersari audemus ritualem et immortalem a Rationalitatem Siquidem artiscium pro/nerendi obsequiu n et discursum 3. Intellectum scientiae Capa VSt, ObSequii vero dis stina morigera sub Ceuari . O in talem liberam Q. Legem qua jectis CSi , quanto magis nos Secundum do Deo tibi e Ctaretur 6. Imperium et domina
miri utra Orato in Ueniri oportet, Ser os Sci tionem Super animantia , ut ex Obsequio
licet Dei et tot 8 4 Si servi bonae nentis suis quod illi praestant bestiae, sumeret an Samdominis ita obtemperant, quanto magis nos obtemperandi Deo. Deus independens et Deo obedire debemus Servi obsequuntur, infinitus imperio quidem potitur , sed nequitI. Quia dominorum auctoritatem honorant; obedire animatilia bruta obsequutitur, Sed 2. Qui Suae Conscientiae curam gerunt, ob non imperant homo et dominationem insequentes dominis quibus debent obse lotum: bellitas hal, et, it Deo debet l, sequium : et J. Nix obe lientia mercedem cupianici tamen tot benestriorum immemor, ab ani-4. Quia ni Si ola se luantur poenam formidant rauitatibus sibi a bonitate Dei sul)ditis exigit Propter has rationes, musto magis tenentur ol sequium , et Deo obilum injuste dene- Obsequi De O homines quam servi suis do viat liedientiam; contemnens tum Supreri l
403쪽
Do in iiii auctoritatem o uti divitia legis o se ' i)Lex Dei non de injustitia et iniquitate nitutem culpatur , sed de justitia et equitate lauda -
ciens et per se nota luetur tertulliano, ut c. i. . . .. In vituperabilis. Atquin et Apostolus accu-
datorum I. Rationalitate Pi. Equitate Q. Possibilitate. I. Nonnullas leges stultas I nuncupat Tertuli quia sunt irrationales , neque ullam sapientiae sapiunt umbram. Hujusmodi erat lex Nabuchodonosor 3 uui morti manci Davit . -
iem et equitatem. Sed eo quod indulsit legi Obsequium , Onam legem confirma Uit. Nemo enim malo obsequi patitur. Sed adjecit etiam alictoritatem Suam exaggeratam testimonii pondere. cujusnam testimonii, nisi legis as- Spirat Contra rationem decernunt. Si lex tua Crraseit puto ab homine con epta Si neque enim de coelo ruit. 4 Etenim cum Deus sit prima et essentialis ratio, leges quae Uam a Coelo ducunt originem, rationales Sunt. POLLO
Si rationes leae constat 5y, a Deo emanata est quare Apostoli praeceptum, divinum existimatur , quia rationi divinae innititur. Edictum Apostoli, diuini jam proecepit instar obtinuit, de rationis dioinc Patrocinio.
justitiae qua Constant; tum quia, Ut docet D.
Chrysostomus 8 , lex est legislatoris filia
estque particeps perfectionum parentis a quo procedit. At Iustitia plenitudo est dioin tatis ipsius, exhibens Deum perfectum. 9)Deus est omnimode persectus, et ita justus: Iustias et rectus Dominus e propter hoc legem dabit sic, ; sed legem observati possibilem. 3. At proh dolor, contra dominica prω-
tur et ei qui non haberet obsequium debitum legi in sua poteState. I 5 I. Merces observantibus promissa : Retributio ut creatore , ut a judic , et dispunctore meri
u. Quaedam leges iniquc recognoSCuritur.
9 Ilii quaerat lex Pharaonis Io , qui primo
genitos Iudaeorum dum nasCerentur eneCari
mandaverat iniqua erat lex Romanorum qui Christianos sub poena mortis ad idololatriam compellebant , quod eis exprobrat Tertullianus : Vim profitemini, et iniqtiam exit Edominationem. II Iniqua lex est quae bonum prohibet et praecipit malum. Si bonum
nostrum impellit obsequium Nisi OSSemu servares divina mandalu
404쪽
torum dispun Ctore Uliani Captare retributi οὐ Sed Sol moralia retinens. Onera enim logisnem. d. Poena quam legis transgressoribus iSqlle es Ioannen , non rente iaci Perum Initiatur Deus. Nec riarsus com Πιinatio Π/O IIS tigare feci SNnt, non diSciplintirunt liber- transgressioni a scriberetur, Si non et sti AS in Christo non fecit innocentim injuriam.
temptus logis in arbitrii libertatem honiani 1 onerosam autem legem mosai Cum , non putaretur. 41 4. Vindicta qua tu de tritus. Dei anilia adversio, sed benignit ps pro in ul-
gressoribus sumit Deus. Cur es monet me Iavit. Quam metu non diarilia Pro uti soliminisse uiatoris Loth, quin princeptum C ea luctori , uel ratio uiam Dite isenignitratis foris mori impune contempsit non cun se utili Oilia duritiam don/antis, et ridem
fia ici venit , indicandortim princeptorum ibSequio idem operoSiso siecti dedolantis . a suorum 8 2 5. Si praecepta sunt impossibi. Operosa autem officia quae populum rudem lia . divina lex erit imaginaria ; disciplina ad De Obsequium dedolabant, legis bonita
Phantasma PSi franSyunctorici trecepta . tem denotant , ut scit enim i Simplici erue ura delicta. 3 6. Si divina lex esset ob hominem Deo obligabia , it Nemo eam reserva tu impossibilis , Deus esset de injustitia robaro debeat , nisi cui non Piscet Deo seret crudelitu te culpandus des injustitia . Miro. Quod si legis mosaicae honitus ab hiscit, ligando ad legem impossibilem de crude duntaxat reprobatur, qui Deo ei Vire reCH litate, damnando hominem quod egona oti sant gi evangeli cur Obsequium in ollim Servatu impossibilem non servaverit. Verum modo denegatur ab impiis qui Dei dominium Hssque in ossibilo PoteS im 'eraro, tita jur aegre serunt. Etenim munquam impatiens
tu ESD; nec damnaturus Si homitiem pro eo obsequitur, irat patieri quis relucfatur. 3
/uod non poterit iliare , quia pius eri Qui Dei imperium patienter sustinet , ejus
Tantum albest ut divina lex sit observa tu hau latis obtemperat, ejusque legem Obserimpossibilis , quin imo est acilis, licet sce vat, propter imperantis auctoritatem , legislerosus Cliristianus eam valde difficilem sexis tonitatem et observantis utilitatem.
tiam et Cui a te Regius: Nunquid a narret PARS. Ad hsservationem legis On- tibi sedes iniquitatis sui singis Db9rem tu ducit etiam utilitos serotentis. 4 Veri prin-jDiscepto ' Fingis dissicultatem ubi est facili cipes sulti litoriam bonum spe Ciant , inriti aratas amaritudinem, uti est dulcedo. Et id, tyrannis discriminantur, qui bonum rei Pu ut bene observat Salvianus, dissicultas quam Uicae seu regni non tibi proponunt CS sibi fingunt peccatores, procedit u e quoque coi ero soloni, sed quoties id fiet ilege Dei. sed ex ipsorum iniquitate. Curacti tibi ea titilitas perfundet, tyra Huic σMitia qui oderunt mandatum Sacrum, Cati rem di cordi est. 5 BLeges la otium publi Cum niten in seipsis habent, i nne fastidium OV iu clunt , idcirco patriae parentes Nun CUI ADtur. princeptii legis, sed in moribus Uiδ. i5 Sed et rcitius non esu est pietatis quam PG- Quam dulcia, quum a Pilia sint divina priu- tostatis sititim firmium magis Pali GGΠιcepta, sacer textus pluribus in loci testatur omini Nootiniti 6 Non tyrannus sed Qua facilia sunt positiet , 6 Ex Sapient' verus rex ost Meus , qui rater Pal DU ES , etiam, nihil dulcius quam revicere in GV quomodo dominus est ud bonum utile
clatis Dei. 7 apse me Christus asseVerat: si sectans, iam 1 Suis i gibus in bonis eos
8 Quid enim asperum quid grave sus d vati das eis subministi ut i 3. Observarate ita
onerosum deputari POSSit ad errauites citi a coelo remunerat.
Princeps postolorum jugum intolerabile 8 Trina est hominis vita naturalis, Civilis
eum vocitat. Quid tentati Deum impotic et moralis. In vita naturali, regulattari a
jNςu0 Suster et ice discistulorum , Usd ione, quae est lex naturalis inditu Cuncti S cq is PatVES HOStri, Equ HOS Orca H Ps hominibus in vita civili, dirigitur per leges Diimus' io Α tum intolerabili jugo exempta politicas ; in vita morali et religiosa, forma est lex evangelica, ex tot praeceptic legis aut per logos datas a Deo , quaeque ejUS Ultum spectunt. Ter legona dedit Deus homini.
405쪽
tii eum in bonis moribus et suo cultu ornia Iauturn te iri u Cunt: nam et V Pgetant, et seu ret. I. In statu innocentiae, quando Ut Adami iuuio et Tatio Cinantur, Vertina mores eorum
experiretur obsequium , praecepit ei ne de sunt depravati , quibus dicendum est Ista
fructu arboris scientiae boni et mali comede no/ὶ si vetiant De c Veligioni, et Nero Obso-reta. Cujus legis obser Drauda consilium, bonitas quis in Deun Dertini. I Alii vivunt quidem Pariter radscripsit riuo die autem ederitis, politice Civiliter , urbanes sed nihil de bo morio morientini. i 2. In veteri Testamento is in Oribus curant. Adeo pietas et religio et dando Israelitis praecepta moralia, legaliue ce Edes, nou in hujusmodi officiis consistit remonialia ut eos ab idololatria avocaret et suo sed in iis moribus u qui Christianos fideles
Cult iii ad Strita geret Sed etiHUSiSCommercii I)ene Compositos et justos decent. Tertis Ditinet conuersationiS humaum domi, foris, Christianam et sanctam ducunt vitam, quia ad usque curam aSciatorum, Omnifariam diS Iespiciunt ad Deum ejusque lisciplinam, quae tinxit , ut istis legalibus disciplini Occur est lex tota pietatic Sanctitatis, humanitarentibus tibique , ne ullo Onretito a Ca Eut i , Ne itali , caStila liS, JuStili E, miSenuia Desi respectu. I Et ut Iudaei legem a Deo cordice, beneuolentio , pudicitiin 3 quam
datam religiosus servarent: Etiam Cophe tit ut eant observare Deus eis auxilia submitras adesn iei bonitas 3 dinauit , docentes Gai Strat.
Deo digna. 3 3. In novo Testamento dando u Leae subintrauit tit susterabundiaret gra Christianis legem evangelicam , lege mosaica tia r uitis Dei gratia , si non cujus est loci stlonge persectiorem vipendiatunt St 4 Tria sunt quae hominem a bono avocant: e/ιim nouuvi Testamentum et legis lacinisSi error seu ignorantia intellectus depravatia, oneribus ea peditum. 4 Nam Christianos seu malitia voluntatis impotentia seu in- exemit Christus a legibus eremonialibus et i mitus natui se corruptae. Ad bonum Di iri
legalibus Jud:xorum, quae legis onera di Cun operandum ne esse est Cire et OgnoSPeretur, et adstrinxit eos duntaxat ad lege mo bonum, velle et amare bonum , tandem
rates , quae solemnia legi. 5 nun Cupantur posse facere bonum IIaec autem tria largitur Destrui quidem eae habuit ex quo NOLI Oan Deus , quibus ejus legem servare valeamus. nis clamauit in eremo Parate iam Domini Diseium rei facierido te libens nimiis in- ut Ferent ripi et colles , et montes repleti et dicitur 5 , in quo disci liti inutiar a P gibus humilitili , et tortuosa , et aspera in rectitu terr e, qui persaepe imperant res disiiciles , inem et in campos, id est, legis discultates nec praebent subditis vires quibus eas possint in Eoangelii facilitates. 6 Neque inde se exsecutioni mandare meus econtra hominiquitur quod lex mosaica , quantum ad ea bus Cuncta ad ejus leges servandas necessaria quae ad mores pertinent uerit destructa non siit, ministrat 6 ofaciam ut in princeptis enim evacuata sui , sed persecta : NCm iEis ambuletis , et mandata mea Malodiatia. ergo unctiamus per sdem 'AbSit , sed e 7 Nam I. Eorum mentes illia in inat, tyen Sistimus, scilicet in his iam et nunc Cognoscatit obsequium quod debent Dei nos' Testamento interdicta etiam uvlula legibus Salis ethim g iatio Dei quid sibitiore princvtin 'r'οhiberitur. Pro, Non moecha ilicum bat , iitelligit. 8 Inmio ipsa lex Lix bo 'is , Qui iderit nil co rcupisceritiam ja/n est quae mentis irradiat Oculos a ceρ-
des, Qui dixerit fratri suo Iacbaci reus erit os. 9 2. Voluntatem ad legis observatio- gehen Irm. I ELO dem modo ratiocinandum est nem nil animat erit ei Pudia se id, de lege quae bonum praecipit : Cusu Proe qua et jecta corrue teri an ii lac utique bceptum et boli uinet justun est. 8 Utrumque idolis, ad Dear a Io), et oblectatione cor repraeCeptum , sive affirmativum , quod bo pleras , ut laetante Deo Obsequium reddatur mim praecipit, sive negativum, quod malum De qua de ν Daseide Leito ninico me lens prohibet, dedit nobis Deus ut os formaret illinas, juxta Dini ii di/ecta, oblectaritianioribus : Igitur Nio oro quideli ille sese corda. 11 3. Vires et facultatem ad legis
prinstiterat facto , in aniniam ioam recis observantiam subministrat et ita divina nave 'o Niseere domaridarat, adnistratio in legi legem non observans excusari non potest,
obsequiui/r. 9 valens et Tacere lionum quod praecipit et Inter Christianos nonnulli vitam quidem ,
406쪽
vitare malum quod prohibet. Quanto enim
mine oneratur. I Num Deus punit in ob
n logis. I indultus nequit sibi vitam aeter Deso motium faciunt i 1 impii. Intertia in comparare nisi 'egi, obser Varitia, quaestiones quae apud Mortales agitari
dicente Christo Si vis ad vitam iug Udi , possunt, nonnullae sola sensuum experientia sero mandata. 3 Deus justitiam Suam de absolvendae sunt: ut ad cognoscendum unmonstrat erga Observatore et Contemptores ignis sit calidus , suffiicit illum apprehendere legis i illos remunerat . isto condemnat naanu. Quaedam exprobratione et Iedargu Dei judicium in uos, non in ComPed , ut tione duntaxat indigent. Sic redarguendi sunt, Aiso vertitur , Sed in internitate , Ut pia H qui disputant an filii parentibus qui eos genue- aut sal/ιti q. 4 Electi aeterna ruuntur SAbite, runt, reverentiam praestare teneantur Asiae reprobi aeterna poena mulctantur Cui Sc tandem non nisi impie valent proponi, neque Moritati declinandae, tanta ObSequi diligetitia nisi poena terminari debent. Sic ubiimo sui tostus eSt, quesula SH ut PSa quo a Ut Sc 'c ita mulctatus holosae supplicio Lucilius negans comminatur , aut liberalitas Pollicetur a Divinitatem. Eamdem merentur poenam qui nobis dependet aeterna , vel saliis, Vel pinu a Deo providentiam tofere audent. Circa di- in nostra enim olim late Si aut obsequi aut vinum autem providentiam tres impiaSet er- inobedire si tantumvis novatores hominem roneas invenio sententia D: prima est athei Sta- libertate Lutifferentiae privare uitantur. Quos rum , qui tot sociali , tot ingenii GSSCVlam,
redarguit merito Tertuli latius es Sic et in titque oonsam Proseidentiam calumniat nostris legibus creatorii in Venia , tryo su 1ὲL 3 Negant autem Divinitatem dum Pronentis ante hominem bonum et malum, ii videntiam destruunt. Nam, ut belle animadian et mortem. 5 Nisi autem homo liber vertit Tertullianus . has enim illi propriatate polleret indisserentiae, non haberet ante dio initas constat. 4 Secunda Aristotelioris bonum et auim , Vitam et mortem. c. buitur, qui Providentiam coarCtat, eoque rhoc has totum Ordinem diSCUltra in Ps i g concedit coelestium Curam sublunarium et copia dispositum, as Ocante DEO Et luctuis , terrestrium negat Tertia est Stoicorum, qui et exhortante . niSi et ad ObSequium, et Gil cuncta quae accidunt homini, sato, ne CeSsi- contemptum liberin et Ῥοδει utarto sinius lati it fortuna caecutienti tribuunt Quam Homini autem dedit legem Deus non ad Cori sint erroneae hujusmodi sententiae ion Stat . temptum, Sed ad obsequium , non ut liber Nam primu negando divinam Providentium abuteretur arbitrio in transgressionem legis , etiam Divinitatem negat. Secunda immeii Si sed ut bene uteretur in e u observationem tutem Deo ossit. et Coelo velut tu ergastulo Sciscitandum mon est an Delix ObSem ct i in carcerat. Tertia Meo dominationem et noluerit disciplinam suam voluit instituere, homini aufert libertatem. Adversus has tres et an merito ulciscatur deSet tam , quam πο- erroneas it impias sententias I. Mi Vina luit obseruatam e quando frustra in StituiSSet Providenties demonstratur; Providentias obseruari eam notitiSSet, et ΓΠStra ObSEV universalis vindicatur . 3. Providentia uni
par oluisset indicare notiUSset 6 hominis libertate . impii prosperitate et Quam infelix crimit; osus Christianus qui per justi adversi tute conciliatur.
407쪽
communem opinionem , Proseidentiti fatum videntiae non reptagnat, sed potius competit. et necessitas Secundum nos et ero , Deus EX Becutio eteni in fatum est inhoerens re- Dominus si Non igitur satum rebus neces bus mobilibus divosili , Per quam proMi Sitatem imponens praeest mundo , sed Deus dentia suis quinque nectit ordinibus. i Ex providentia sua cuncta disponens. Divinam eodem autem fictore, pro Videritia est ipsa autem providentiam . Sanior philosophia ratio in summo omnium Principe OnStitula approbat a Fides praedicat 3. Ratio de quin cuncta disponit. Ideoque satum amor Strat. providentia distinguitur tanquam essectus a I. Menedemus philosophus , Pro Videntio causa, et dispositio a disponente Providen-windeae p), eam vindicat adversus Epicurum tia enim est aeterna Dei de rebus dispositio, ejusque asse Clas , qui ut liberius suis Vacent satum vero ipsius dispositionis applicuti et sceleribus, in totum immobilem et Stupera exSecutio. tem Deum V concipiunt. Adversus stupera I. Verum nos a Prophetis et a Christo tem hanc et stolidam opinionem clamitant no/ a philosophis erudimur. I Prophetae Cuncti veteres etiam philosophici Omnes a mutem et Christus Dei providentiam praedi Pientes congentiunt res era honestante intel 'ant: Non est alitis Deus quam tu , cui cura lectum, Regem coeli ac terrinin esse. 4 Cunctae est de omnibus. 3 Sic loquitur Supiens Aut Verum philosophorum secise reducuntur ad enim Deus negandus est, aut pro Vidus Con- Stoicos , A cademicos et Peripateticos. Phi si tendus. Quare Marcionem si pungit Ter-losophi etiam a locis conuenticulorum et sta Iuli ianus : Nemo enim te sustinebit imρ Otiouum suarum nuncupantur Stoici Acade iidentiam adscribentem Deo ei quem Deum
inici Peripatetici 5 Stoici Venonem non rogans, consileris et pro Vidum. 4)Similidgnoscunt ducem et mugistrum Academici argumento Luctantius urget Epicurum, qui Platonemri Peripatetici Aristotelem quia meum admitteris , Censet otioSum et inexet Cet inter se discordent, et varie de philoso citum, et, ut ita di Perim, neminem humanis phia sentiant, tamen ad unitatem Prouidentio rebus 5 Quo quid repugnantius dici pos- Oumes r euoluuntur. 6 Peripatetici, ex D. Tho sit non video. Etenim si est Deus, utiquemn rerum sublunarium curam Deo denegan Pr videns est Meus nec aliter ei potest tes, ne ejus majestas et puritas vilissimis his et divinitas attribu , nisi et praeterita teneat, Sordidissimis rebus vilesceret et contaminare is praesentia sciat, et sutura prospiciat. Cum tur, semetipsos retractarunt; et Aristoteles , igitur providentiam sustulit, etiam Meum eorum princeps, apertis fatetur terminis Quod negavit esseri cum autem Deum esse pro-iu a iliabernator, inciarru auriga, in choro sessus est, et providentiam simul esse On- Princentor, in cloitate et , in Xercitu inὶ Cessi tri alierum enim sine altero, ne AES Senerator, hoc idem in mundo est Deus. 7 prorsus, nec intelligi potest . 6)Addit Sa- Academici, qui et dicuntur Platonici, ouin pietas autem, Pater, prouidentia ab initio Curantem mult)r 8 existimant, et hanc doc cuncta gubernas. 7 Paterfamilias domum trinam a suis praedecessoribus quasi jure hae suam bene disponit , alias a paterno degenereditario se accepisse gloriantur. 9 Et licet uat assectu enim tam Pater nemo tam Dositandi extra mundum Stoici qui fguli pius 8y ac De hic qui providentissimus est,
modo extrinsecus torqueat molem hanc I in cum cuncta gubernet ut pater ProSequituri mundum Platonici qui g/ιbernatorus Sapiens de a gyptiis loquens Fugiti Vi per- exemplo intra illud maneat, quod rogat. io petum propide stim jacuerunt 9 iugitivi
Eadem est mens Stoicorum ac Academicorum mutem providentiae sunt, Vel qui eam negant, et Peripateticorum. 'et tot Stoici, Deum ma vel qui eam accusant Vel qui ejus Cura et lunt, rouidentissimum humano instistitioni. gubernationi non se committunt. LUC PVο-
ii Quod si satum admiserunt Stoici, hoc isti a sidelibus, quibus nulla cura tole andinsuto in salii bilem divinae scientiae motitiam, lim, misi si di Wdimus de PromiSSi Dei, et sinis in providentia intenti assecutionem qui lilia gri tatila gratia estit; qui Nola-
denotant. Manent cuncta , non quia interna uilia coeli titillo ipsorum labore Pascit; qui sunt sed quia defenduntur cura regeuti prohibet de crastin et ictu et ostillique Π a ia): quomodo usurpatum satum divinae pro re, spondens scire se quid ciatque et Vortim Suorum opus sit. Io Ut autem aliorsum
408쪽
ratiocinatur Tertullianus Deus j his modi cu subter sugiat oculos Demn puto do subli ram nobis non prohiberet , nisi neCessoria mioribu Oculatiorem aliquid subjecti proe vellet providere. Qui nollet curam O cme te i s non Posse. I Non quasi infirmus etro animo de ui tu et corpori. E CStitu, iSi iri poten , nam summa posset potestate qui ista homini ante prospexit et exinde Cujus potestas summa nisi Dei solius 8 9)ρroestans , merito curam est rem, tauquam Uri quasi negligens : etenim operatione Deimmulam liberalitatis Suin, Prohibet ' qui et Histet a constituunt. 3 Quisnam pater sua substantiam ipsius animae CCommoda ut incuria quos genuit filios negligit 3 quis potioren esca, et mater iam PSit S Corporis artis ex pravitate voluntatis ejicit opus, quod
sigura, it potiorem tunica si Dei pro vi saciendum recta intellectus indicavit ratio
dentiam praedicat Christus ex cura qua alit Deus autem est omnium rerum opifex id pullos cervorum et ves .it lilia agrorum . Circo earu in claram habet : inmao diuina Cujus et coro non serunt , nec Etunt, nec Pros identia SubStracta , res in nihilum deci-
in pothecas condunt, et tamen aluntur ab iis erit 4 , divina namque providentia eas ipso. Cujus et lilia et focuum non texunt , CUM Ser Vat. Hoc argumentum premit D. Amnes nent , et tamen NeStiuntur ab ipso brosius Quis perator negligat operis sui cujus et Sido non gloriosissimus, nec ullo curam quis deserat et destituat, quod ipse tamen flosculo cultior. I Q iod si Deus tanta condendum putavit Si iiij uria est regere, Cura alit corvos et tanta gratia lilia vestit notriae est major injuria secisse , cum aliquid quanto mao is hominis providus est Deus, non fecisse nulla injustitia sit : non curare
cujus providentia certo credunt si deles 3 quod feceris, summa inclementia , 5 Deus Unde sic tantur : Nos qui credimus Deum neque de injustitia, neque de inclementia
etiam in terris egisse et humani habitus hu Culpari potest , quia Cum sit cunctarum militatem suscePiSSe ei causa humano Salu Creaturarum pater et opifex , providentiatis, longe sumus a Sententia eorum qui no universali etiam minutissimas mundi partes
lunt oum curare sui quam 3 latione gubernat. tamen convincuntur, quae Dei pro Videriti m II PABS Ob 1idit: et instructa et certis
eviclenter demonstrat exsercendorum o Fciorum uti oriam rationibu N3. Desus, uniuersitati COHditor, Nudi se dispensata unioe sitas constitit. 6 Hujusmo tius gubernator. 4 Creaturarum guber D dxi di autem univorsitatis instructio , ordinatio ita cum earum pro dia Cilone connectitur ut o dispensatio acta est ab universali Dei Dullus eas valeat nigere nisi earum arti se providontia Nam , ut sapienter philosopha alias uterque esset in PerseCtu arti se thirothesii agoras , Deus, qua Sapientia , e telligentia ad suos esseCtti dirigendos Dece5 et oi,1,i a , eade/ν , et singulis SSidiae P Osaria non Pollens gubernator, On diei oti et . et justitia . Narios in mundo producerere quarum usui Paret guber disposuithradus , adem sua cuique diveu Necesς est eumdem ESSU COVum quod V Vt in Universalitas illa quam instruit, et factorem et ProseiSOt m , rem Neque decet, inat, dispensat , et gubernat proViderii in neque consequeri eSt, alium GCto em e γε Dei universalis , trinum compleCtitur Uri' eorum quin utit, et alium VOWiSO emG i d in . . Musticum Ecclesiae mundum O. euim ibocillitati et debilitati te que ub Universum, seu magnum mundum Ilo Iaceret. o In Deo autem neque gi Ordi xi', ininem , seu parvum mundum. neque impotentia potest reperiri Nou gu Ab ipso ordinotri religio 8 siquidem
rantia, quia Si Summe sapiens DOD mPQ sita providentia Deus ordinavit, non Solum tentia, quia e Storiam potens. Ut Ommpo et 3 Iudaeorum , sed etiam Christianorum reli- Cunctas produxit Creatura ut summe hionem. Divina autem providentia a Si me Pien productaSper Suam potentiam Creatu ollicet in religione fundandari dilatanda, Ta , Sua providentia gubernat. Si Deus Pro consorvanda. Nam ad fundandam Christia ductum non gubernaret mundum, O 'Ve ii an religionem, assumpsit Deus, non spiei niret, Vel quia Si ignorans et nescit, Vel te , ion nobiles, non potentes , sed disci quia est imbecillis et non potest Vel quina illo ignobilos , insipientes , impotentes. est negligens , et non Vult NOD quasi ignor jisi, a mundi elocia sunt a Deo , ut ON T3ns, nam Cientia ejus Curi Cta clare cogi Os fundantur fortia, et stulta ejus ut Coi 0' it, ne aliis i id est tam exiguum , quod ejus
409쪽
dantur sapioiuia. 1 C Dicta natandi regna et tire materiales, aliae sunt Coelestes, aliae ter imperiaci fundata et solidata sunt, Vel anti restres, et ex terrestribus, aliae adhu exiguaequitate et nobilitate , ut Assyriorum impe lit Culice , aliae noxiae Ut mureS, Serpentes.
rium puel divitiis et tacultatibus, ut Persarum Dei providentia creaturas iure spirituales regnum vel armis et viribus , ut respubli Ca gubernat quom sunt sum an FuriSsinim Romana Verum ad citristianam stabilien Substa/htia , ministr OmnipotentiS. I Seu, lam religionem, elegit Deus ignobilitatem , ut ait Tertullianus . Angelus is potestos insipientiam . infirmitatem, paupertatem , di intim voluntatis in inistra. I Homines et militomimis Apostoli fide, non pecunia tuti etiam partim spirituales , partim materiales n), sapientes potentes nobiles et divite Curat , ut infra dicetur Creaturas etiam Coe-tiggrediuntur . Argutin Hieliter errores, proe leste. Dei providentia suberna nam per dicant veritatem, χχhoriantur ad Poeniten Angelos orbes Coelestes movet Nos o sicin
tiam de dio in gratia pollicentur, Pt indica tas in duobus consistit o. An minutissimaetionem religioni , Signa OΠSequuntur 3 , creaturae terrestres divinae subjaceant provi- quibus fidelium numerum multiplicant, et dentiae. u. An noxiae. Primum negare videtur Ecclesiam per totum orbem dilatant Piam D. Hieronymus Absurdum est ad hoc Dei Piscatores christus , cum retibuSst ei rSit, deducere majestatem, ut sciat per momentacitque ita tan multos Pisces , et tam multo Singulari quot nascentur CuliCeS, quotve O- mirabilior es cepit. Tot sunt qui exiHVλm riuntur , quae pulicum , et muscarum sit intissimis, et abiectissimis, et PauciSSimi illu terra inultitudo P quanti pisces in qua naminiantur nobilitantur , multi 'licantur. ' tent, et qui de minoribus majorum praedae Verum tanto cum ex Cessu fidelium numerus Cederes debeant. 4 Secundum negant incrementatus est, ut fuerit Par Pene Πδυο Stoici, unde sic suntur Quae tandem uticio itatis cujusque. 6 Neque solum mn duras litas potest in muribus , in blattis, in serpen- Ecclesiam aut dilatatis sed etiam Conser tibias reperiri , quae homini molesta et per an suam ' Deus ostentat pro Videntiam. Diciosa sunt 3 5 uNam quoties infernus sus Citavit haereticos ad Verum quidquid ibi atrent citoici Dei
fidei veritatem labefactandam, toties Deus providentia sese extendit, tum ad Creaturas Opposuit octores catholicos ad eam pro exiguas , tum id eas quae noxiae videntur
pugnandam. Sic Simoni Mago opposuit Si hominibus , Ad exiguas quidem nam momonem tetrum, Ario Athanasium , es foliun quidem . arbore sine Dei Oluntiate tori Cyrillum Alexandrinum . Vigilantio delabilia . Quod ostentat Tertullianus Mai
Hieronymum Phelagio Augustinum, Mur Cioni cun et inimalii inride minutino Luthero Martinum de Valentia. Quod torti , quom maximus artisei des industriasiguratum vult aer tussianus . per maVicti ingenii aut iribtis amplici Uit, Sic magΠilum in qua dormitat, at Christus es Saoi tudinem in mediocritate robari docens, imicula illa Duram Ecclesio primerebat , quod lare, si potes, rapis a disicia, jormics Stabula, in mari , id St, seculo , fluctibus , id est , aranem retia , bombicis stamina. SuStine, Si PerSecutionibus et tentationibus inquietatur, potes, illas ipsas lectuli es tegetis tum bes-
Domino per patietitiam metu dormiente , tinc, iantharidis enena , muSCin PiCum donec orationibus Sanctoriam Suscitatus com oti licis et tubam et lanceam. 6 In exiguis his Pescat seculum , et tranqΩillitatem Suis red bestiolis, non minus fulgent Dei potentia, Sadat 7 per curam providentiae vigilantis, quae pientia, bonitas et magnitudo, quam in magnae
magnum mundum gubernat moliis Creaturis Quando et Uitalia pro cujuSqueu Totum enim hoc mundi cor Pus Semel oneris dispositio io, ovi tibias pruria GraimGratique in ista constructione dispositum , et libus temperaserit artifex Deus. I Qua repli i-iΠStructum, et Omlinatum , cun omni rationis , sophos qui culicibus , et sormicis, et tineis gubernaculo inpentum est 8 In mundo deesse pulmones, et arterias, et en SUS SSe- varii sunt creaturarum ordines. aliae en in verant . sic hoc dilemmate insequitur Ter- sunt pure spirituales, ut Angelici alii pure ullianus : Dic mihi, invector tiriOSiSSime, materiales , ut belluae Pali; partim spiritua oculos habent ad Didon uti atquin et Per-les, partim materiale ut homines. Inter gunt quo et olunt, et vitam et appetunt No widendo sciunt desistia oculo , Enota Pu
410쪽
putas e sed et exedrint tinoo , demonstra noxiae hominibus videntur dicens: Laudate mandibulas deprome genuinosci sed et Per Dominum de terra dracones stsonant culices, ne in tenebris quidem aurium Verum Si Deo est universalis providentia, cinctu libam pariter et lanceam Ori ejus ut quid herbas venenosas produxit quae toxi-
ostendo. Quodvis animal unius licet uncti, cant hominem 7 Ut quid serpentes qui eum aliquo citatur necesse est, ethibe stabuli trans suo halitu inficiunt 3 ut quid mures triticum mittendi , decoquendi , de Oecsndique mem rodentes ut tu id bellitie sua feritate dilabra. Quid ergo dicemus 'Si per hinc Niseitur, Diantes Proh dolor: de humano arbitratueriant hinc in omnibus lique quo Niseent, etsi diuinitas pensitatur. 1 At ne impietati ulla non videntur, etSi non VPrehenduntur pro supersit ratio dubitandi de senerali provi- mediocritate. Hoc magis credas Si Deum re dentia Dei, huic objectioni varie respondet cogites tantum artisicem inmodicis, quantum Tertullianus , qui mirum in modum hanc
et in maximis. Si ero non Puta Castero tam solvit difficultatem : I. ominem sic allo Hinuta CO POra Dei iugenium, Sic quoquo uitur : Ad vinia tibi occurrit Deus idomema Nisi eritiam eju ag HOSCAS, quod modici perciatienS,Sed et Sanan mortificans, sed et animalibus , sine neceSSarii membri titholo Niseisican humilians, sed et Sublimansu con- minia vis ere instruxerit, Sati's etiam Disu den mala, Sed et pace n faciens. I Nam su-Sius Oculis, et est Sine denticulis , et digestu pra memorata quae mundo inutilia et ho-Fine aluei quemadmodum et incedunt iam mini noxia habentur, etiam homini utiliadam Sine pedibus , manante impetu , quod sunt. Quod tibi putas inutile, aliis utile est, angue et insurgente conatu , pmd Ner imo ipsum tibi frequenter alio est usu utile. meS, et Fumant repta tu, quod limaces . Quod escam non adjuvat, medicinum sug- Marcionem adhuc pungit Tertullianus, qui gerit , et saepe eadem quae tibi noxia sunt, Deum vilium regimine maculari Censebat avibus aut seris innoxium ministrant pabu- Unus , opinor, de Sepibus flosculus, non lum Do 3 p. Mundum ex tot creaturis coad- dico e pratis; una cujuslibet maris con dianavit Deus ut suam bonitatem et justichula , non dico de Rubro una tetraonis iam ostentaret. A primordio restor tam Pinnula, taceo de pas/o , Sordidum artificem bonus quam et justus e pariter utrumque ρronuntiabit tibi creatorem ' 1 Insaniam processit. Bonitas ejus operata Si mundum , Marcionis et stoicorum stoliditatem, merito justitia modulata est, quin etiam tum mun- sanae mentis homines ejiciunt. st Deus totius dum judicauit ei bonis ociendum , quia cum amoris sons non negligit minima gubernare, bonitatis consilio judica se it Iustitio opus est qui sacere minima non neglexit u 2 cimo in quod inter lucem et tenebras Farati PTO- minimis magis e icent ejus persectiones nuntiata est , inter diem et noctem, inter Natura in minimis apparet maxima, ait arborem agnitionis mortis et vitiae, Hier aqui-Pltilosophus Seu ut vult Plinius , si natura ena et terrigena animalia. Omnia ut On Diau Squa a m Agis quam in minimis tota est; u tas con opit, ita justitia distinxit. Otum 3 inde concludendum est cum D. Augus hoc judicato divositum et Ordinatum St. tino Deus ita artifex est magnus in mag- Omnia situs, habitus elemeiatorum eqst CtuS,
ii On sua granditate , quae nulla est, sed arti judicia sunt Creatoris. 4 Tanta creaturatificis sapientia metienda sunt; quae in parvis rum multitudo , admirabilis earum disposi- magis quam in magnis coruscat. Creat tio, diversae earum species, separati qua ab
minima Corpore, Cuta sensu unimantia , ut invicem discriminantur luoad naturam, Si tum,mδjore attentione Stupeannis agilitatem mus locum, Ossicium , evidenter Deum praedi-
C. Volim iis , quam magnitudinem jumenti an , qui eas sua potentia produxit, justitia gradientis , ampliusque miremur opera for separavit, sapientia disposuit et providentia
mi Cae quam onera amelorum is 5 Chris gubernat. 3. His creaturis interdum utitur tu etiani Cum ait Deum vestire foenum quod Deus ut ingratum et criminosum puniat ho- in libanum mittitur, nonne confirmat vi mine iam culices etenim et u Scae eum CalliSSimas et abjectissimas mundi articulas cant. Ex incommodis quae parva haec anima-diMina ejus prouidentia rogi 8 6 Nonne si inserunt homini , insert merito Tertullia
idem asseverat Regius Vates de creaturis quae ius ea quae a magnis patitur Qualia rurat majora , cum tam modicis Lyderis , ut nec Tert L. I. adv. Marc. 13. - et Marsil. Fiein in modicis despicias Creatorem ' 5 4. Cou-