장음표시 사용
71쪽
Guam autem irrationaliter des/erbentur, ei Apostolo illuminatio, quia in illo insunditurtino isto satis erit expedire; quod talpa lumen fidei. Qui fidei lumine illustrantur, adrum more, in terra Occultentur, et Sic Mero Superna prospiciunt verum iriter illos qui lumine exorbitant. I Christiani apparent extrinsecus, non omnes
Homines qui in agendori rationis lumen fideles si Haud fideles avari , qui fide insequuntur, nihilque Cogitant, desiderant, baptismin acceptae lassi sunt naufragium. disio uni et operantur, nisi de lumini Con Recogitemus cupiditatem radicem omnivnι silio su sunt veri homines dignitati suae malorum , sua quidam irretiti, circa fidem probe respondentes Cujusmodi fuerunt gen naufragium Sunt passi. 2 Quod si fidem ille philosophi, qui ut facilius Vacarent a Cum Con Scientia non amittunt, eorum tamen pient se . abdicarunt divitias et hujusmodi oculi ita caligant ut Deum nequaquam as- alias fuerunt , et nunc sunt O Christiani piciant, quod ipsi me satebuntur, si ipsius qui terrenis bonis renuntiant, ut Coelestia fidei consolentiam perrogemus. 3)Consequantur quos omneS, Ut Sidera a At Cur Christianus fidelis coelum , avarus diasse et lumina floruisSe 3 asseverat er Vero terram respicit Quia ille oculo fidei, iste tuli. Quantum ab illis distat avarus, qui Per oculo carnis aspicit. At quis idet oculo mei, cloaritiam cor coecatum habet ' 4 Mujus Midet Deum et ea quo in Deo sunt; qui uidet
rationem subministrat M. August. Quia in Ocula carnis, Videt mundum, et ea quo in murt- thesauro sum cor luteum figens mentis ut L 4 Ille ad divina perspicax est, et ad lumen obscurat. Corpus densum et opa terrena caecutit his te ad divina caecutit, ad ter- cum solis impedit radios L Aurum terra, rena perspicax est , et duplici illa mulctatur quia de terra 5 , lumini rationis oppositum, Caecitate, cujus meminit ertulliati Cincitatis obscurati intellectum , et impedit ne mens dum vectes facile concurrunt, ut qui noua vari rationis irradietur splendoribus Ratio ident quo sunt, ' et idere idemitur quoE est sol animae, de qua eodem modo disse nor sunt. 5 Hae duae caecitatis species inrendum est ac de materiali Sole Psol uni Ver a Varo Concurrunt, qui videt ea quae monsum illuminat mundum, ratio hominem, qui sunt, nempe divitias , boni terrena , quae est parvus mundus , irradiat SOL patitur sunt nihil Substantia mea tanquam nihilum eclipsim quoties interponitur luna per ante te. 6 Per substantiam intelligit Pro limam, his bonorum temporalium symbo pheta multas quas habebat divitias quaelum est, ratio ObSCuratur, et eadem Caligine vero sunt, scilicet bona coelestia et divi- 6 fidei lumen obnubilatur. na, non videt avarus , ut ait S. Ambro S. 2. In cino detrudatur lucifuga bestia. 7 Non , idet quin Dioinitatis sunt , sed πλEn verum avari specimen , qui est bestia , at quo cupiditatis sunt Deus illi multi- quia non ratione agit , Sed passione, quae est mode cognoscibilem se praebet, per fidem principium quo bellua mo Veturi bestia tu quae cuncta Divinitatis mysteria certo CognoScifuga, quia lumen tum rationis , tum fidei cit; per rationem , quae Me existentiam, aversatur Tandem bestia illa in caeca detru necnon unitatem ividenter demonstrat ditur, quia concupiscentiae tenebris bCaeca per creaturas , in quibus sese depinxit divinatur. Tenebria sunt stulto menteihominum, majestas , tanto cum splendore ἈρSiu solis ρrao cupiditate coecatin 8 oculata est radio putes scriptum , ita claret. 7 Avarus christiana fides. Omnino habet oculos sides, tamen tot modis ignoscibilem meum noli et majores Oculos , et Potentiore , et fortis Cognoscit. Nec mirum ; nam quomodo ponet res 9 P plura enim complectitur, quae a ante conspectum suum Deum ante cujustio attingere nequit Verum Solem noctuin conspectum non est nisi seculum 8 Eanesciunt oculi, aquilo sustinent. IO Aquilae est avarorum miseria, qui intuentur visibi- veri sunt Christiani , qui terram deserunt, ita invisibilia non vident. Tales coeci sunt, ad sublini tendunt, et Divinitatis mysteria et in luco se esse sperantem joris Se exiSti- Contemplantur. NoCtuae SVntaVari, qui cu mant claros cum sint intus tenebrosi 9),los suos statuerunt declinare in terram II), et cum tenebrae nihil sint aliud quam ca- quos ad coelestia , et ad Deum nunquam at rentia lucis Ioh tot sunt interiorum cu- tollunt. Ubi sides fuerit iu), ibi reperitur lorum tenebrae, quot in homine dignoscuit lumen , ideoque Baptismus nuncupatur ah
72쪽
iii luces Trinam nutem linumeravimus tu de umbra peccetit quod contruximus in Actacem rationi , si te et gratiae. I. In triplici mo , ra L solem gratiae uam accipimus indisfΡronti stabiliendae sunt tenebrae ulide baptismate man gratiarii si serviassent peC- lucem rationis os suscunt aliae uicem fidei, Catores , colunt tMninibus sortiisset: vingis ulliae lucem in ratiae. Primae lis cernunt belluum, Sol racliis insultasset, Diagis dies stetisset. 1 qui caret luce rationis, ab homine, qui Pollet Portentosam eclypsim refert Tertullianus rationisiice I. Discernunt in si telem, qui Ca quae suo tempore evenit in Africa Nam et
re lumino fido i a fideli, qui fidei lumine illus Sol illo in conoentu Uticensi, ellincto ponotratur; 3. Discernunt Celerosum , qui Caret unline, adeo portρntiant filii , it non olue
lumine gratiae, a justo, qui gratiae lumine sui rit eae ordinario deliqui hoc pati, positus inget. Has omnes tenebra patitur a Varu : Per Sues VI psonia te et doniacilio. a Non par- primas ut bellua ab honii ne distinguitur per tiale sed totale luminis deli lutum latitur
secundas, ut infidelis a fideli secernitur Per peccator avarus; nam ecciata tenebrin ani- tertias, ut peccatori justo disCriminatur. Draru in sunt 3 tanto criminosior quod
3 Sol diei do suo cutuulat si solis post solis Docopium 4), scdcm coiri et Hevirat, et luce constituitur dies num tunc Deus dien lumina liristo, Spiritu Sancto et gratia
condidit , istin condidit Solom , CUIUS PT in sanctificante mutuata obnubilat, sicque mens
sontia eum ni exhibet diem. 2 Ultra uia ejus luce destituta, caligat nam piod est
diem naturalem horis ConStantem , qui Cito oculis sanitas ad idendum , hoc est gratiacuitu solis impletur 3 datur adhuc dies mentibus. 5 Verum luantumvis avarus sit spiritualis et moralis : spiritualis, quomodo ingratus Deo 6), Deus tamen ingratis lumi-S. August. 4 nomiti bicis, et diei intelligit nostis 7 , eum sua gratia actuali excitat, et
justos, quorum semita quasi lux Splendes illustrat, quam scelerosis ille,sibii eqtiavi 8 , cens procedit. donec perveniat ad Persee recusat, et post id umbratam rutiae sunC- tum diem Ut enim sol materialis sua praeseu tificantis lucem, adhuc actualis gratiae lumentia naturalem diem, ita Christus Sol justitiae, Obscura vel si eo aliquatenus Utitur , ea sua gratia, justos , dies splendente et arit quae Dei sunt videt: perinde atque Si cinctis , gidos efficit. Idcirco Christiani dicuntur ad fluiliantibus oculis, solem quem Mideat Iton Ἀ- solem uncti S); nam cum unctione gratiae , det 9 IΙac poena mulctatur avarus in tene lucis splendoribus persus sunt , et facti par broso carcere, ubi est vinculis adhuc ligatus.
ticipes luminis Christi. Nos naturaliter tu IL PARS Fuserunt olim sceleros Chris-men non unius , Sed ab illo lum tu illuVὸ i ii iii ses ulti carceribus detrudentes . etnamur ut lucero OSSiς/uS. 6 A tripli Ut vine ulu mollia captantes , quisque ex su lum me illuminantur fideleS, Cilicet Chris sensione in oti induit adhuc mollia, Vuto, a Spiritu Sancto et a gratia in iam SV0 hoo custodiis genere Io), ut m Ce Pli martyrii sangu me meruit Christus , et quam Per m sania simplices fidelium deciperent, et seu iuus rem largitur Spiritus Sanctus Christus nia et Vrum consolandi asses tu in ergastula sol aeternitati , proCedens a Patre , Ut lumeu veni sentes, violarent in tenebris, et libidinum o lum ιno 7 ut autem sol semeti P Sum de mustulis contaminarent. Violantur emitto iupingit in aere illum mni m ardebis O ejiebj is pliano X usu libidinum notiS i)vos videtur producere Sole , si C Christus in urcere detentus avarus, tenebri ob VolutuS, splendoribus generatus in api Sm te tu Vis ulte suscipit vincula quibus det hietur filios pransiit n. amet luCHVHiram Huds Cht is oneratur , et illaqueatur L it. I. Meti Deturitanos oportebat , ut ViOS VCiS. 8 Spiritu iii, ii iii, iii, stit ut o vinculo I. Oneratur non Sanctus Pater luminum residet u rei atis , o Vi qed stravi vinculo . d. Illaqueatur Uraeosque illunimat, velut templa Sibi dis at d. si uisit , sed in dissolubili viliculo. Aos sumus temPla Dei, et altari , si NVti Holset et , incula carcer ia), quibus Ita 'ut 9 , et quia Chri Stus Dominus, miratistu letinentur captivi non ec matelli molli Polli Hus Per Spiritum fractum , ilium ira δ' o sitavi, sed ex auro consecta L Nauqu mturus i utique imple Vit Promi Sum , et et oti,,um ipsum , cuida n genti, ad lucula
73쪽
manibus pedibusque, non alaeus nec Ope Itimis. Hinc est iloclis lus habentem depri-raudi ne iue radiendi suculiatem Viracula mit, qua/u ferentom , et vehementius aggra- sunt manus lilii H 1 Aquila legi : Glatcicer Mat corda quam corpora. I, Et laee est sunt manus illius . hebraea lecti hub et ratio, ut a uiui advertit S. Beria ardus u), cur Lictati sunt manus ejus sic, ut non faciat silii Israel in profundo muris ambulant; Pe- opus Nullum bonum mpus iacit Varus , trus ero Supra mare graditur , quia Petrus quia vinculis o utas habet manus : neque in reliquit Omnia illi vero auri et argenti onere via virtutis graditur , quia in Ctis uiri pedes pressi , ab aquis suStineri non poterant. eius. Quare S. August. Si ama Pecuniam, Quodvis elementum ad centrum suum per auaritiam implicatus eriS: erit enim tibi tendit. Ιgi iis , utpote levis, sursum sertur ;ctoarilia catena pedum, et ultra Progredi Non terra Ver gravis, deorsum vergu Aurtim
poteris. 9 qu medio divitiarum velit in nihil est aliud quam terra rubra; proin o
carcer demoratur a Varu quD Sunt uim quin e auro argentoque ougerendo prava desideria quibus aestu ut quot sunt et Ougregando deseouit, ab iisdem ponderia fac tiliates cluas possidet, Iola sunt Vincula ιις Sui depressa, ad inferiorem locum in quibus detinetur in Sicut cum aliquem u- Eternum crucianda . des oratur 3 ut ex eris in carcere vinctum et emuCe, auibus a Varo divite comprobatur, qui sepulius est pedibusque erratum, Propterea illum ma in inseruo. Non dicit Evangelista 4 nebulo-αinio misereris: noli illum propter Sta No nem descendisse in in sernum , aut suisse acari locupletem sunt enim , incula 3 daemonibus deportatum in infernum , quia quibus oneratur , non levia , sed gravia lii Itaquendi Oiliis aliquam indicasset mo-2. Apud borbaros quos vi , quia Nerna ram , Sed ut Summam descensus innuat ce-culum est nurum et copioSum , auro inclo teritatem , dixi Septiuus est in inferno : in orgiastutis habent, et dis illi malo One Vitia hi Pecunia um Ondere reSStis, elorant. 4 auro vinctus avarus , quo magis Cius CSCeu erat quam ut eniSSe diceretur. dilatur, eo magis oneratur, ut patet in pu 5 Utinam hoc animadverterent divites ava-hlicano Matthaeo , qui in telonio sedens udo quo ideo mortatur Amos propheta. turpis lucri usuram, nec advenienti Cliristo, Audite Morbum hoc, accompingues 6), seu, ad urbanitatem assurgit , quia eum diuitim ut habet chab laera lectio: Audito hoc gra oessio alligabant in inculis cautionum , ac diVitiiS Gravitas non ascen lita sui Sum , culorum Ponderibus sic Premebrant, ut leoari Sed descendit deorsum. Idcirco vimit s/ιbδε- ad innocentiam , ad justitiam ut Vere , ad HS qui Ggi quam di ite , Ptia recePerianta irtutem progredi non valeret 5 Quare Sublimitate/n eaedio itiis 7 , et tuo tillius sue Salvator ut Mutthieum tum gravi exoneraret rimi sui, limati , eo prosim litis ruunt At- pondere , dixit ei 'quere me ioc est, tende igitur, avare, et nudi Cur tanto studio disrumpe vi /cit M. ἈρPone ponde a. Sa diarum et argentum cumulus , quod te On-ine irier nil vertu Clirys allig. quod re tuo Potest C e Suo ne/'nt 8 , et te viriculo sorti, et
connecti et rc et ju/ιgi colo. 6 Ille tingi sere in dissolubili illa quo at .
tu coelo, qui a pondere divitiarum exonera d. Nabuchodonosor insolentia et arrogantus, cor suum per morem Dei in coelo Col tin tumidus , hanc a Deo audivit sententium :locat ti hi/ha cor dis et is a noris sicut Alligetur Minculo Preo et er/eo cy), id est, vim schina elei a DPide/λl, sic cor eloon ut explicat Mugo Cui d. forti, et du/ribili, 'nior. I Qui vero ditari desiderat, et post et in dissolubili. Iigatur avarus vinculo non uiarum ala helat, ille cor suum in terra Collo aere et serreo sed aureo et ni genico; cat. Idcirco Cliristianos sic monet Tertullia Verum in Torii et durabili it dissolvi vix nus si e Noerilis dioilitis; et si relu possit. Nain Proeler illa i/icula , hiabet cus-cent, ne adjeceritis cor. 8 Cor avari terrae Odem carceris Me orioris , prauum scilicet
74쪽
concupiscentix victus , ab ejus tyranni ChriSti si captiva cor avari . illumque de lifficiliter liberatur. Quare Basilius Magia poenis et suppliciis mancipat. quodam cum avaro sermonem habens , si III PARS. Captivi ut plurimum tria tole-
eum alloquitur : Omnia POSSi CS, VAE UVO , rant tormentorum genera , laborem scilicet, et hoc necessario care : OteStat Videlicet exilium, et mortem. Has poena luunt fide-
teipsum mutandi I tanta est Variti δ' Vi les, qui sub Turcarum captivitate gemunt. ut avarum quodammodo inemendabilem, Easdem fidei tersecutoribus passi sunt in corrigibilem, et quasi impotentem ad Coi ' primiceri Christiani, ut ipsi me satenter apud versionem reddat. Idcirco Deus , qui pro Tertullianum In metalla damnamur, in in-phetis licentiam dederat praedicandi ubique , sulas relegamur, ignibus urimur. 2 Easdem noluit ut a ' civitatem Geth Properare Di patitur adhuc avarus, qui I. Indesinentur la- quia desperata estpla ejus a), eo quod e ex orat; ci. Exulat; . Mortem et ignem tolerat.
urbs avarorum, et quod Cives ejus a Carent 1. Quamprimum Adamus Deo inobediens avariti ne . Istis re tuba Proed Ccttis Vi debe sui , et adversus auctorem suum deliquit, mus annuntiare, ne DCVI miSPD GV , qui sititim sudor et labor, elinde homo ad terne tuba cordis duritiem seCtet , e Me T ram. 3 In gratia et sanctitatae productus ms ignom a ritim Valent inti g Ue e. 3 fuerat protoparens , ut coelestia saperet, et Adem inveteratum est Varitiae malum, ut ad Deum mentis aciem erigeret, at ubi deSi- omni prorsus videatur Carere remedio, et Ob oit Deo sapo desis it coelestia SuStinere hanc causam asseverat Sal Vator Semissum ad posse. Exinde homo terrue datus. 4 Quan-
evangeligandum pauperibus. 4 Pe ira diu adamus innocentiae servavit statum quos diuites nihil ad hanc Pra'disretiovem an diu spiritualis fuit, et spiritu motus , ad
Pertineante et re emitaeSt HamCGUSam in 'i' celum respexit adi peccando Tactus est tum pro redemerata POSMit DomiHuS. 0 honii animalis non recipioni quos Surit At cur sere insanabilis Videtur Vari or spiritus, ideoque redhibitus materi Euuin, et huc cur vincula, quibus gatum, iere in ij orgastu Dia te rem laborandiae relegatuS. 5 dissolubilia sunt 3 Hoc, I. Ex ejus Caecitate Corpus hominis sui de terrae materia forma- et obstinatione procedit. GECita HS mreter tum, quare homo scelerosus materiae suae obstinatio us 6 , cor vero obstinatione ob os redhibitus, et in poenam crimini teriae duratum , Dei vocem non audit. Res mira ad laborandum mancipatus , et velut crinii sol audit vocem hominis ejusque Obedit in nosus ad metalla damnatus: Pollitus orbi ut perio, homo vero nec audientiam De praes motallo datur. 6 At homo ille animalis lat. Iosue imperio obsecutus est Sol, misi criminosus, et Spiti tum Dei non habens tes vero contra ducis mandatum CiVitatis D ipso opero prono et deo ei ad terram Ierichuntina rapuerunt divitias VOSus Ps usurpatum ex illa spiritum mundi, NiVULSOtur solem Sistere , is Procei Vctu sere itia suo generi tradidit , dumtaxat animesti, nouhominem non potuit SiSters, ne SUVP VCt. Ad reo lenti qum sunt Dei. 7 Verum sicut a Docem ipsius sol stetit, a Variti nou Stetit criminos, Adam, homo tactus inimalis, 7 2. Quia etsi Varilla StipeCCatum, et qui terrenus , servus, accepit spiritum mundi dem gravissimum , tamen non judicat esSe qui oum inclinat ad terram . ita a Christo peccatum, sed sua faeneratur, aliena rapit, recipit Christianus Spiritum Dei, sitque spi- eleemosynam pauperibus denegat , aliaque ritalis . coelestis et liber, quia ubi Spiri- ejusmodi facit, quae peccata non existimat tus Domini, ibi libortas. 8 avarus tamen Ideoque inextinguibilis Postis incemus istu christiano nomine haud dignus, ouersiituis mundia exar Sit aUaritia, ut Putatur, Crime/ι me jutus, ipsa n seruitutis nota/n 9 sibi
esse desiit. 8 Peccatum quod peccatum denuo in urit, sibi nequam , et Christo in
Cognoscitur, est emendabile et Corrigibileri gratus. quia non decet manu/λὶiSSOS QSUSPeCCatum Vero quod non putatur esse peCCa jugo seroitutis inuri Io Scelesto illi tantum , in Corrigibile et inemendabile est. Et tam amentiam et ingratitudinem exprobrat Ita Varitia St pestis in curabilis, quaeri ficit S. Cyprianus Pecu fit tum captiVuS, etu Iarum, morbus CU medit in non est, serotis, it quem jam absoluetra, Christuc, vinculum in dissolubile, quod ligat animam, denuo inotus os Di , et ut scelerosus me tyrannus, qui Capti Vat et SerVitutem talio datus. redigit. Varilia sum captioaseit comitern
75쪽
Qitanto labore et quanto cum vitae dis fiam I nuncupat Tertullianus quam Chriscrimine , de teri se odinis eruatur aurum, tu suo sanguine fundavit; ipsius curio no- optime declarat Tertullianus , a quo aurum men Ecclesia est Christi Ah, quia illi specia- vocitatur terra scilicet plane D/VOSior, quo liter est praesen per assistentiam et direc-niam in maledictorum meta forum feralibus tionem ne aberret a veritate , et in illa adhuco scinis , poenali ver deplorata , Nomen sacramentaliter residet, ratione Eucharistiae. terro in igne reliquit , atque ea inde de Or 3. Coelum est domus eici Beati qui habitant mentis in ornamenta , de Supplicii in deli in domo tua, Domino 3 , quia ut commencias , de ignominiis in honores, metalli E latur D. Augustinus,I OSSiderὶ IeriaSalem coe- fuga mutatur. I Bene maledicta metalia testem , Sine anguStia, Sine PVESSura, Sine
nuncupat quia ad illa damnabantur dum a Mersitate. Modo resumendum et licen- taxat rei a Deo, et ab hominibus , maledicti dum est D Hile in domo Dei dii es avarus, existimati Addit ferales officinas, quia non quia Deus in eo non inhabitat, cum it gra- homines humanitate polientes, sed Jranni ita et sanctitate denudatus. deinde in justo crudelitate serocientes, homines sibi simileS, domus Dei credendo fundatur, sperando eri- adeo inhumana poena mulctabant. Ioenali itur, diligendo perscitur. 4 Avarus nec adhuc opere , et non nisi cum intolerabili Deo credit, nec in Deo sperat, nec Deum dili- labore. de terrae penetrabilibus eruebatur git. Dissicile in Ecclesia avarus, nam ethnice
aurum, Cujus honor comparatus est ab igno Mioens 5), Ecclesiam non audit. Qui autem minia, ornamentum a tormentis, deli Ciae a non audit Ecclesiam, velut ethnicus et publi- suppliciis . ignominias tormenta et up canus habendus est. Difficile in coelo dives plicia complectitur. His nihilominus poenis avarus,in quem vibrat Salvator tremendam isse subjicit avarus , sui ipsius Sae Vissimus ty tam sententiam : Facilius estici metum PerfOrannus, qui aVaritiae obten perat, quantum ramen acus intrare quam diuitem intrare in vis dissicilia, oneros , laboriosa et dura Sint regniani coeloria λι. 6 Etenim mortaliter impOS- quae praecipit. Nam ut ei improperat D. Au sibile est ut avarus divitiis mancipatus, Conver-gustinus , a Maritia juSSura S labo e , peΓi tatur, et aeternam mereatur elicitatem. Ocula , tribulatione , tristiticis, et obtempera tuitne majori poena digna judicari a sirilia turtis es 2 nec tantum intolerabile labo quam ut inter illa crimina poneretur, quibus res portas , sed adhuc in poenam lusu apti infecti , a regno Dei excluduntur, Apostolo vitatis exulas dicente e Neque notiri regnum Dei poSSi δε-
α Paradisi colonus 3 Adamus fuerat con bunt 8 7 Et ita infelix isse servus, in poenam
stitutus; at ubi deliquit, criminosum illum de suae captivitatis exsulat a coelo, et in Super Sup tam amoeno loco Deus ejicit, et de Origini plicium, mortem et ignem in inferno tolerat. Deo exterminat. 4 Christianos nuncupat Q. Certissimum est , ion in mortem inSti-
coelestes homines 5 Tert. Hic autem honoris tutum hominem 8 , sed ob peccatum morti
titulus , eis trina potissimum de causa Com mancipatum, nam sicut Deus homini Nilcm petit I. Quia anima eorum est natione in statum induxit, ita homo sibi morti statum testis incit se peregrinam in terri agere attraxit Avarus non ad mortem , Sed ad coeterum genu Sedem et dignitatem tu vitam sui creatus a Deo , et a Christo re-
coelis habere 6 I. Quia in baptismatis demptus sed ob avaritiam qua CaptiVatu Ssacramento coeli haeredes acti Sunt, et Pter est, exinde ad mortem , sed ante ad bitam.
nitatis candidati 7 ; . Quia coeli cives ad- 9 Christianos injuste morte mulctabant Τ- scripti sunt. Ut enim ait Tertullianus Chris ranii P propter deos Propter deos ipsostianum alioquens Sed tu peregrinu mundi plecti nur. Io Iuste Deus morte punit divitem hujus cis is surperno Ierusalem. 8 Quam avarum propter deos aureos quos sibi iacit: misera avari captivitas , qui ab illa Coelesti ipso domus nostro sine idoli omnino Sunt. patria exsulat, etenim difficile in domo Dei 1 1 Duplici morte punitur avaru : tempo Hoes. 9 Triplex consideranda est domus rati et aeterna cujus duo insignia exempla Dei, justus scilicet Ecclesia et coelum: . ex Evangelio desumpta , refert Tertuli ianus Iustus est domus Dei et Dei templum I Oh, duorum divitum, quorum unus sui morte
quia cum sit gratia sanctis cante decoratus, temporali mulctatus Ab eo ergo erit et a
Deus in illo velut in solio regio et templo rabola diuitis blandientis sibi de Pro Mentu
76쪽
agrorum sttomun , ni Deus dicit Sitillo Seri Cordes divise , visibilis geliennae ignis iii hac noctein iram illam γοSCerat ζ quc at tormentis ex Craiciat, sec et ipsa divitiarum toni parasti , cujus erunt ' i Idem accidit putrefactarii m et inanium memoria isti ibus D luribus varis , qui in poenam sua Cupidi iacillini epotuissent suas redimere nequitias , talis , subitanea et cini pro Visa morte irae Non mirati et ante judicium animas eorum, venti scelerosam i silant animam. Quianti et Post resurreCtionem etiam Caines exuret: undi mo/lo dioites qui dicunt tin tu i dum sibimet ipsis graviter irasci in ripiunt, abeo , innitim ytici , autum alco, quibus quia sua Celer eleemosynis abluere nolue - spondenduin xl O Stulte, hac Hoc te anima runt. Denique divit illi purpura loci aerugo tu feretur a te , et quin os, NGSti c&jus PeCuniarum in Iestimonium erit nequiti: es, erunt' I et ii augmentum Versa erit poenarum, Pinn-Verum quam tum vis init pertimescenda do per increpatio noni Abi alia audivit : Fili, mors temporalis piae fortunatum divitem VECOrdare quia re misti bona in ita tua , et fortunae bonis denudat Q Sed mortis holus Lazarus similiter n/ala. Idem eveniet cunc- non tantus est , quantu toru/entorum ue tis avaris divitiae erunt illis in testimonium, Dupliceii poenam Sustinent in inferno re et bonorum quae per divit in sacere potue- probi ci sensus et damni loetium sensus runt, et moluerunt P et mulorum omnium
patiuntur ab igne divino justitiae ministro : iis ob divitias et per divitias perpetrarunt; in in no ignis et sulphuris quod est Dior et ejusmodi testimonium erit vermis o lens, secunda. 4 Poena damni in privatione Dei qui torquebit conscientias eorum et ignis sita est, citi xl istud : Tollatur impius, no Urens qui eorum animas indesinenter crucia-Di eat gloriam Dei. Utra pie poena punitur bit, juxta Iob vaticinium : Aurum et argen-
nunc aurum ignis. 5 Poenum etiam dum testimonium obis orit, et manducabit carnes ni Dilatia it Orcu animia/n suam , et vertii VPStra Sicti s/ὶis. I Quis haec attente Cono suurn et deScendent inclyti , et tigni, siderans mora dicat cum Galfrido Abbate et dioilos Hoc erit Christi in super dioitos disiiliis quin Pereunt, et istium Perire et humiliti bitur homo istiq/te exaltatus diui jaciunt antator mitiis is inhonorabitur ir; utique ob substan
Sunt huc tempestate impii multi similes fratribus divitis epuliani , qui no/feret lebi ijst UUALil libri 11 A.
s . quid David sanctitio quid Oho fortius
77쪽
plaiietae, benignos habent essectusci si vero bibet auro et rurgei, to cultum soli Deo mali suo, malignae efficiuntur. Non dissimi debitum praebet attrit ri a relinquentibus liter divitio ex se indisserentes , bonae sunt Deum adorciliam St. I Deinde Contra prae- vel malae , prout homines eis ad bonum vel ceptum affirmativum quod Deum latria cultumulum utuntur et sicut viris pio bis sunt adorandum mandat, Deum ullulentis do- incentiva virtutum , ita sunt improbis leno ratri quia sicut repugnat ut sint duo .i, ita ciuia vitiorum. Unde D. Ambrosius : DiScant repugnat ut supremus Deo et argento redda- dioitos , non in facultatibus crimen habere, tui Cultus. Quare Salvator iamrno Iar itilatana sed in Vis qui iti nesciunt facultatibus. Didens o Phariaceorum cupiditatem amen-Nam diuitiin sicut impedimenta Sunt improbis, a Di, hanc sententiam : Non tolestis ioolla bonis sunt a jumenta virtutis. In divitiis seroire et mammontio su quatuor sunt Consideranda : USUS , abusus, Vera et integra Dei pietas divinum adhuc sollicitudo , quaestus Usu tantum diuitia importat amorem Proescribitur mihi ne quem rum bonus abusio mala ; sollicitudo pejor alium Ueum dicam; ne te dicendo, moti qumstus turpior I et quia avarus divitiis minus lingua viam manu deum fugam ne abutitur , terrena lona anxie quaerit, ter quem alium adorem , alit quoqυ modo 'c- nefas captat, dicendum est cum Ecclesias /erer, Proeter unicum illiam qtii ita mandat, ii co L M, tiro nihil est scelestius 2 nam quem etjubeor de omni substantia diligere. I pro acquirendis divitiis , I. Oum in Dei man HOC Charitatis praecepto, tria Deo praestare
data transgreditur i. Omne Virtutes aggre tenemur I. Deum tanquam ianimiam Gg-ditur Q. Omnia vitia prosequitur. lum supra omnia diligere. u. Ea quae I PARS. Homini Deus mandata dedit, amamus Piopter Deum Miligere. Mi iusto velut media que is aeternam sibi valeat com GVἰGt Gi CCt D aliquid amat, suo propto parare beatitudinem. Dabo legem, et salti te /summat. 5 3. Cuncta quae Deus vertem de obseriuatione legis. T I iv a mamia Satur OdiSS et Specialiter avaritiam dicita ad salutem necessaria, praecipiunt homini l abere. Ora Si dignus Deus cum quo dili- pietatem , sobrietatem et ue lilitatem Dite ga G 'GVitiam ἰ ima illum . debes odisse tutem erga Deum , sobrietatem erga semet quod odit 6 A Varus praeceptum ramoris ipsum , et equitatem erga proximum Dei in non adimplet. Nam, . Quamvis Deus
Filius humanatus est, ut homines pietatem, fit Curi Cti in PStimatione et mole praese- Sobrie tutem et aequitatem servare doceret reudu S. tamen Olli in comparatione om-
paruit gratia Dei Salbatoris orti lion nos, irem . Deus illi Vilis est. I u. Aurum et ut sobrie juste et pie luamus in hoc seculo di geritum Dein ACCeptum non propter 4 avarus tamen Christi dedignans et dis Deum, sed adversus De uni diligit et ut Deumciplinam et auctoritatem , naturalem con Vei erutur et Colit nunquid tamen ut rectemuens legem , Deo in Obsequens, trans G VcVSUS PSum adorentiar' 3. Quim tum vis greditur mandata, . Quae praecipiunt pie Cout ct iCat DCVS a Maritim ' , ea miliae si verse talem erga eum O. Sobrietatem erga tur illarii tamen avarus diligit, cum illa ,semetipsum 3. Equitatem erga proximum. Mitur, illique servit. Exhinrediare issilium I. Nos demiamus leti m primi niti, a qui loquitur inimico tuo et inimica est Christic NHOSCCH dum hinc doctrina cognosta G, cat ilia. Quare cum alia loqueris ' et non cendum. 5 Ratio Deum naturaliter cognos ii C seque D quare illiuersei. Io , transgre-cit; religi , , summum latriae cultum divinae ille PeI tuu in sumulatum , mandatum quod majestati tribuit Pietas quae Deo itilium Pi 'Cipit pietatem Miga meum et sobrieta- exhibet duplici integratur et adimpletur tem erga temetipSum praece Pt unoe negativo , quo prohibetur . In concupiscentis bonorum tempora salsos colere deos : Non faciolis obis deos ii H temperantia et Sobrietas servanda est: Gr enteOS, et deos aureos non fraciotis obi, Quod et Si forte rabendum sit modus ta- 6 iis firmativo altero , quo nobis praecipitur /ι e/ὶ debetur It): ullum tamen in habendo
M. 7 Avarus binum hoc pietatis transgre quam Satiatur 12 k quod ec immoderato
78쪽
rocedit habendi desiderio. Ite iiiii concia rus Pestrem a matrem , et ea honorari pis entio Nitium aliud eatenditur immode et Post Deum diligi principit. 1 avarus rate habendi. 1 qua moderatus habendi ar parentes despicit, debitum eis denegat auxido accendit Concupiscentiam, et concupis lium et tantam erga illos exercet injusticentia habendi ardore accensa , nullam in ua in ritiin patri causa mortis fuit. 2 Ea est corporeis deliciis sobrietatem servat, Sed pia avari injustitia , suo ne Deum timet , nec
dicitia in contra Dei praeceptUm Contaminat hominem roteretur Hora Patri parcit , nec Luxuriam Deus prohibet , et praecipit Ser matrem agnOSCit. 3 i Legem non servat, sed vare pudicitiam Hucri tamen Cupidine Vio audaciter juncta transgreditur praecepta latur pudicilia,so morum, honor CorPO iam, quae lietatem Sobrietatem it sequitatem decor sexuum . integrita Sanguinis , de mandant. Haec divinorum mandatorum trans- generis, fundamentum Sanctitatis, PV60u gressi quae Modo tantopere Grassatur,diolum omnis doncm mentis u Feminae eius et antiqua Maritia SD; quo cum ρ- etiam quibus pudicitiae studium magis com Si di Dino legi coepit oraculis e mo propter petit , pudicitiam tot titulis gloriosam ma ipsam reprimendam leae Dei data est. 4 culant, et habendi cupiditate Deo dicata, et Propter avaritiam reprimendam , a Deo da-
Spiritu Sancto sacrata corpora prostituunt tam legem asseverat Ambrosius , quam ta-Quod et si pretio in feminis cogitur enditis mei in Dei contemptum , insolenter rangit illa pudicitio , utique impatientia contem avarus idcirco avaritia optime nuncupaturnendi ueri ordinatur 3 , et quantumvis sit a Chrysologo transgreSSionis mater, sicaria probrosum lucrum illud quod ex prostituto virtutum quia et cuncta Dei mandata venit corpore: nam i mercedeS pro libidine, transgreditur et iunctas adhuc virtutes nullius rei turpis merces decora eSt 4 plu aggreditur.
Erga Parente aut tu inJustus apparet ava '
79쪽
no tum ut Deum supra omnia diligat: te audaciam moderatur. 1 Taudem temperantia nim Deum sum num bonum credi necesse uni VerSaliter Sumpta est virtus Coercens cupi-
est 1 , et ita super omnia diligendum tum ditates, quae a Deo ejusque legibus avertunt. I)ut proximum diligat. Dilectio ita Christianis is quatuor virtutibus cardinalibus destitutus propria videtur , ut ab illa fratres dicantur est avarus I. Prudentia, tum quia miliarum Fratrem appellatione censemur. u Avarus cupiditatinsidiarum plena est his autem in- virtutes non habet theologale uel si qua sidiis sese exponit tum quia sibi non comparumdam labeat habitum , eas ad traxim rat divitias nisi Oenore interitu , et lucro non redigit. Non , i. Quidem idem, tum damno 3 Pu Iustitia , in anniraudis conditio quia Christianus fidelis credit revelatis, ex ea est qui alienum rapiat , aut alii D. Λmbrosio autem credit qui non laborat debitum deneget e et utique erga hominem avaritia. DiSce congrale proecepta pietatis , admiSSa frauS,mainimi crimini nomen eSt. Drobasei fidem qui proemia recusauit 3 AVarus fraudis reus aliena rapit, et debitum Sicut fidelis ex divitiarum Contemptu prolia denegat, nec attendit miser, quod in legetur, ita qui praemia sectatur , infidelis nota divina operte positum est Non fraudemtur. Accipit eStem, et perdiditsidem. 4 Τum admittes 5 Fortitudine, tum quia de- quia non bene vivit : Di sicile enim est ut naisse mortem timet ut commodum Niloe am-mnia , Dat qui bene credit. 5 addit . putantem 6 tum quia lucri gratia , cunc- Augustinus es Sicut qui aurum non habet, is se temere exponit periculis : Cum lucri fidem habet Nirtutem habet 6 , sic avarus cupiditatibus quoEStu OS Pericula mercimo-
aurum et argentum abunde possidens fidem niorum in mari exercet cum pecunio causa
non habet , virtutem non habet. Argento in foro nihil damnationi timendum aggrediet auro appetitur NeritaS; evtignatur in te dubitat cum denique ludo et castri sesegritas innocentia proditur pietas desque locat p cum per iam in more beStiarurn Niolatur. I. Avaru Spem non habet , tum latrocinatur. 7 4. Temperantia , Christia- quia terrena bona retinacula ista sunt spei nus namque esses debet promptiSSimus in nostrin. Nihil sane ita adversatur spei communicationibus temperantiSimia in ac- Chri Stianae a C amor terrenorum Anior reruni quisitionibus. 8 Avarus nihil largitur pau- terrenarum χS viritualium viscun pon peribus , neque ullum in con Cupiscendo et narum ue quod animam impedit ne acquirendo servat modum Det nunc alienum desiderio ad coelum volet : tum quia si aperte rapit, cum in alicujus agro latroci cui qui coelestia recogitat et desiderat, ter nium gestum est 9 P et nun occulte oecorena Montemnit. EleStia recogita , et tor latrocinio Io sibi si atris arrogat facultates reni despicies i9 sic avarus qui non quod multi modo exsequitur Num avaritia nisi terrena cogitat et desiderat , coelestia idem frangit, violat affectum, turbat quie- despicit. 2. Avarus charitatem non habet tem , adimit innocentiam , docet furtum, Sua- quia neque meum, meque proximum dili de fraudes, temperat latrocinium. II git. Non Deum cui aurum proe ponit Aurun 3. Tandem avarus morale Viritate ag-aViaritia non est et auaritiam non co greditur. Inter mora lex virtutes, Veritas, g nosset nisi per aurum to Non proxi Fidelitas, Gratitudo Humilitas , Christianos Dium , quia avaritia adhuc ulnerat charita potisSimum spectant, . Veritas, CujUS teStitem. II monium apud illos principatum tenet ioc2. Quatuor virtutes sunt Cardinales Pru erit ostimonium eritati , ibique OCCUPIΠ- dentia , Iustitia, Fortitudo et Temperantia tis prunosatum Iu) 3. Fidelitas, quam ex Prudentia Christiana est appetendarum vi traneis etiam inviolabiliter servant. Christandarumque rerum scientia : docet namque ianus et a tra siletis. 13 Q. Gratitudo, ea appetere quae Conducunt ad salii tem, ea su accepta beneficia recognoscens , Iterat be-gere quo salutem impediunt. II Iustitia est nesici gratus est, i Humilitas, quae
Virtus quae non Vindicat alienum, sed unicui arcet a Christiano glori e et vanitatis studium. que tribuit quod suum est. 13 Christiana For Porro ex illati; non congruit ProseSSOribus litudo est virtus quae timorem cohibet, et humilitatis eae proesorstis Dei. 15 Avarus
80쪽
Iias lii altior virtutes morales non habet. Non I. Veritate ita, quia bonorum acquisitio ab ipso facta , ton est secura de cupiditatis et Mendaciis obser atione I non , 2. Fidelitatem, quapropter uaerito D. Ambrosius
pers dice. I Non , . Gratitudine ni : nam avarus dun fortuna blanditur, ingrcitus est. 3 Non , .munii litatem, quare de Vari S superbis sic satur Apostoliis inunt homines Se SOS Diantes, cupidi, elati. 4 Grseca lectio habet , gloriosi , fastuosi. D. Cyprianus logit, inflati D. Hieronymus , fastidiosi; D. Ambrosius . in Solentes. Itaque elatio, tum Orci gloria , fastus , aliorum fastus, aliorum asti clium in Solentia , sunt 3ppendices cupiditatis. In superbos et insolentes avaros maledictionem acula Deus P Ρ
qui opulenti estis in Sion 5 Septuaginta
Vertunt , vernentes Helirae lectio aliet
annihilantes. Quasi illi soli sint honore
digni , caeteri vero ni ne in eorum Cen Sue existimatione, nihil Comptilentur, tanta est avari divitis insolentia , qui Sua nequitia , Cuncta generatim Vitia prosequitiar.
III PARS. Odiendum vult Tertulit anus, urum in quo omnia delicta populi Israel denotabantur. 6 Divitiae Considerari pos-
Sunt, . Antequam Comparentur Dum comparantur 3. Postquam Stant Compuratae. A Varus autem e CCat, . Antequnm Compa
re divitias a Dum comparat divitias 3. Postquam comparavit divitias. I. Antequam comparet divitias, quia eas in ordinate et injuste concupiscit injusta
enim et inordinata Concupiscentia peCCatum est Deus non tantum prohibet alieni usurpationem et injustam detentionem , Sed etiam concupiscentiam inordinatam. Si concupiscentia et malitia in cor homini ascenderit , pro facto leuetur 7 Deus non vetat nisi malum prohibet autem non Ο-lum malum quod opere exterius Committitur, sed etiam quod interius in voluntate deteriminatur. Et bene quod in cini N et OnScientia delinqui Dominus dioeit. 8 Inde pro Cedit distinctio peccatorum in peccata CordiSet operis operis quae in voluntate determinantur , etiamsi exterius non adimpleantur. Sunt nonnulli qui salso existimant peccatum in solo opere externo itum esSe non in anina , dummodo quod mente Concipitur , et voluntate deliberatur. Unde volunt dulterium in SctiliS, et in ampletibus, et in ipsa carui coras ESSione censendum P aut ho-
miciditin in sola sang&inis profusione, et in animo ereptione reptitandum 1 non vero in desiderio adulterandi et voluntate occidendi : At enim Dominus quam extensius ista disponat, certi Stimia r cum adulterVum etiam in concupiscentia designat, Si oculum quis impegerit libidinose , et animam commo Derit impudices cum homicidium etiam in Verbo naledicti, et e conseiti judicat, et in Omni impetu irin, et in negligentia charitatis in ratrem; sicut Ioannes docet homicidam esse qui oderit fratrem. Eodem modo ratio inandum est de cupiditates et sicut datur adulterium et homicidium cordis , ita in ordinata se criminosa avari concupisCentia. Quod inde constat, tum quia voluntas facti Origo est: et principalis ad culpam e quin ne tunc quidem liberatur , cum aliqua V cultas et Petrationem ejus intercipit. pSaenim Sibi imputatur, nec excusari poterit
per illam per tendi infelicitatem , Perata quod suum uerat I tum quia voluntas in peccato sibi complacet. Adeo quod prohibetur administrare, sati periculOS Graim USSibi reproesentat, et temere per Oliantatem
ea ungit effectum. Cujtis voluntati cum
pro facto cedat stipe rationes optime demon Strant Varum pecea re in scelerosa
habendi concupiscentia , . Quia habuit Olim talem aliena rapiendi , quamvis de acto non Surpaverit Quia in criminosa illa voluntate sibi complacuit et diu moratus est 3. Quia transgressus est legem Dei, qui Noluntatis interdicendo delicta 3 , vetat avari cupidinem , qui e cat injuste Con Cha piscendo divitias, et scelerose acquirendo divitia S.I. Acquirendi cupiditatem inter insigniora seculi vitia merito collocat Tertullianus : Insigniora duo ipsa carnis et Seculi Diti denotat , quin a dioinis disciplinis plurimum a Vocant, alterum per lasci tendi νο-luntatJm, alterum per acquirendi cupiditatem. Homines qui ditari desiderant, infammantibus cupiditatibus agitati, in logitia et facinora propelluntur 4 ; et ob hanc
CRUSam radix omnium malorum cupiditas Dura Cupatur : quia ut expendit . Ambrosius: AMaritia omnia mala potest admittere; ideo radix omnitim malorum est, quia ut desideria Sua expleat . quod tamen impossibi est)quidquid sceleris est perpetrat. 5 Avarus habendi desiderio sufflammatur, ab ardore Cola Cupiscentia ad malum inducitur diaboli