장음표시 사용
651쪽
uulgarem Accurdocioru nostroru
quod interest, ratio ex varietate regionum . benda est . . niam non omnibus in regionibus eadem in ratio crededi sub furis. Nam Romae quum multi sint ibi,qui gnus exercen: nterdum ii,qui sub et uris mihi credidit, quartam centesi- maepartem , siue,quadrantes et ira poscet, qui
res annue cosilit ternos aureos in centenos . prouincia vero, ubi non m uus e i eorum nume rus, otii sub usuris credi ni, usurarum nomine
for: eei,a quo mutuumsumpsi,quod tibisolue ram dimidium centesinis prestabo , hoc est, es:
senos aureos quotannis in centenos. Itaque O ex
ratione usurarum adfert diuersitas regionis , quod cuiusq-e intersit. Quapropter quum extra Ephesum agere volam , necesi eris, ut O Ephesi mentionem faciam,quo ratio eius, quod interest , haberit sit. Quod λ contingat, ue t promissor Ephesi deprehendaris lura intentione tecum agedum est Nam qui Ephesi agit,loci mentionem habere non cogitur. Ooniam tantundem prcsar I tem in loco mouere, quantum nominatim loci 1 metion facere. ec dubium est,quin iudicio Ephesi constituto , eius, quod interest ratio lex loco di cenda'. 'Ei , quiplus loco petit, asinii Osimilis 7 is, qui can a plus petiς. Ex quomodo sie ut quis causa plus 'erat' Et maxime id contingit tu alterno tione. alternatio autem e i ὀ ἐπαμ φοτε σμος, ut G sci dicunt,id se , quae ex disiunEAone dubia habet praestationem O ancipiten, exactionem: ustuli ; stipulatus sum a te Hominem Stichum, aut decem aureos dare mihispondesint dein subsa
652쪽
ta adternatione decem aureos pet3:ca saltus peto,quoniam electionem, quam tibi natura stipulationis prrbet, ibi ad O. D. n. a quo ita quissilis latus est, Decem aureos aut hominem Stichum dare mihispondes: potestatem habe virum uelis siluendi. Qui igitur uel decem aureos tantum , med solum hominem petit , ele Ποnem soluendi aufert,eoque modo, u quidem conditionem meliorem: eius vero,a quo peti; , deteriorem facis Quoniam interdum minus expedita est decem aureorum solutio, quam hominis. In hoc igitur laditur , quod electionem. non habeat. Quapropter
id agendum est,ut petitio similis: Impurationi,
eodem modo petatur, quo promissum ea: atet ideo sie dicendum est: Si apparet aduersarium ,
Stichum hominem aut decem aureos dare oporte
re. Sed D si quis generaliter hominem , ese uumstipulatus sit, est deinde Stichum specialiter petat:aut generaliter vinum sipulatui sit, Opostea specialiter Campanum petas'. aut generaliter
purpuram 'potitossit, deinde specialiter T
riam petat: plus petere intelligitur:quoniam electio .em aduersiaita, quam natura Apulationis ei dederat, tollit. Et .n.quigeneraliter hominem, vinum , vel purpuram promisit, liberum est,quο-cunq; id ex loco acceptum oluere. Plus dico iace quod alter petit, vilissi mini sit , ni siminuio ita plus actor petit. id interdum accidit, ut eius quod uile habetur , di cilior sit ei a quo petituri latio:velut, exempligratia, inum Casauum,omnium sepe mum est. Si uinumgenera ' Peclisei stipulatus,c mpanumpetam: ideo 'lus p sinuo
653쪽
Vlpi - tere videor , quod illi a quo petitur , facilitis nu ς' aliquod vinum solvere,quam Campani propterea quod vinum Campanum non habeat . pro eo Sed hoc quidem ius psus letitionum 'lim in u lqa uti fuerat. posea O lex diui Zenonis, O Impe opti- constitutio rem totam in an sum ia 4 contra ii D si q idem tempore plus si eri; leti est tum, secundum ea, qis e diui Zenonis lege tradi-- stipu- insunt,Iudex rem ad exitum perducet. Modsi laxi 0' quantitate, vel alio quomodo 'lus peripionem, ' contingat, ct damnum aliquod ex ea res de ver a 'petitur, velutisi maiorei datae ni
Qui minus in iudicis,quam sibi debeatur,petierit,non prohibetur,vel coram eodem indice quod. t 4 superest in petitione,ex Zenonis cautione petere . Quod si quis erranter aliud ero alio in iure petiexit petitionis libellum etiam in eodem iudicio, ex huius ivr s benignitate & corrigere & mutare poteri . Quibus autem modis quis aliud pro alio Pe- tar,hic exemplo palam fit.
i ri tui, quum mecum is dicio consiperet, imi et criam qui, dece deberem,quinqu e dari intendit. Aut quum jun sequem ego rear bam, i, selidum dominus cse ad dimidiam eius 1 partem egit. IXihil ex ea re periculi timendum est. Quoniam nihilominus in reliquam quantitatem iudex me in eodemi iudicis ei condemnas quemadmodum iam relata Zenonis co situti
654쪽
tane ei fraudi esse non placet Pom reddim in iudicis,cognita veritare errore suum corrigere potest.Duobus astem sit modis, ut quis aliud pro alio petat. Aut re scilice aut eaus.1 queluti cui Stichus homo debebatur,Erotem petit. Causa,us Dum alia pro alia actionem quis mouit. suum eum ex te mero agere debere ex stipulatu egit:
Actionum autem haec nouissima, & ex praecipuis omnium ultima est diuisio, nempe ut quaeda sine quibus solidum & omnino quippiam consequimur: quςdam quibus non omnino solidum, quinhtiam quandoque minus consequimur: praesertim -cu eius sint naturae,ut qui nobis deuinctus est,no in amplius condemnetur,a tque facere possit. .ando autem id contingat,exemplis planum fit.
nes, quibus non solidum quod nobis debetur sem uer cuequimur,sed alias solidu alias minur.
Veluti, si tecum agam de peculio, obsilium sese
uum ue tuum,in decem aureos. dicam si locupleres peculium,decem aureos consequar.Sin autem ea, quae in peculio sunt, quinque tantum aureis ualent, in solos quin'pater dominus ue condemnatur. Quemadmodum autem peculium intelligendum sit infra latius discemus. Prster actione depeculis, emet aliae actisquae 1iose, in solidum codemnationem habeat. amsi dote ab uxore mea accepero, O matrimonium semelestiuiu,deindesolutum fuerit, illa mecu, ad repetitistis dotis exstipulatu ues msolidum
655쪽
omnino consequutura est,sed quatexims facisIM-tes meae patiuntur.Et si quidem concurrat quanti as bonorum meorum cum quantitate dolis , sol du conseqitutura est mulier.Sin vero quum dos cetum aureorum set, facultates mes tantum quinquaginta colligant n quinquaginta condemnam duovim. Eatenus.n facerepostum.Interdum quο-
queo si maxime susim facere,iamfotidam tamedotem consequutura est mulier,i , Obiecta retentione,quae dotis quantitatem minuit. m si mihi bona aliqua in dotem data sint , quae mille aureis valeant: centum aureos in ilia impendero , ac deinde soluto matrimonio summa milu arireoru a,nepetatur:Obiicerepsum diceresumitum cetum aureorum me fecisse in aedes aut fundos mihi in dotem datos.Et quoniam huiusmodi impenstipso iure dotem minuunt, non in mille aureos condenabor,sed tantum in nongentorridum necesaris fuerint impense.i.quas facere necesse fuerit, quoniam forte futurum fuerit,ut aedes conberentur, Misi in refectionem earumβmptus centum aureo mum factus fuisset. Et ideo hac retentione utar , quae dicitur, ob necessarias impensas.Verum haec omnia perfectius ex libris Digestorum accipi poterunt. Si quis quum emancipatus esset. aut libertus , cum latre patronoue suo quacunq; actione egeris , aut ocius cum focis, actione pro serio , non in amplius is , a quo petitur, aduersario suo condemnabitur, quam in quantu facultates eius facere pissint.Idem est cui donandi animo centu aureos dare promiserim . Neque .n .in areplius ei condemnabo , quam in quantum facere possim . ARGV M.
656쪽
sato debito,nuntiatur condemnatio bonorum ce sto, solidi condemnationem non admittit, quam, quam candidior debitori fortuna subriserit. . . . a i s Co-
efficiunt,ut non totum actor cρnseqMatur , tiones quod petere tentat. amsi mecum agat ad decem aureos,quum mihi inuicem tres aureos defigat, in septem condemnabor, quemadmodum iam ante dictum est Ideo aut em dixi Pieriinque, quia si certum ac liquidum non sit, quod compensationis gratia obicitur,nihilominus actor totum, quod sibi debetur , repetet. Titiusgraui aere alieno consato , multis multa debebat. suum creditores mole ii ct infesti in eo quocumberent, O quodsibi debebatur peterent: bo- Me. 19s s is cessit:quia soluendo omnibus non set. Si' contingat post, Titiu aliqua bona acquis ere,qu dignum emolumentum habeant:poteri ni credito . res, ut quibus ad plenum satisfactum non fueris, ex integro reliquas summaspetere. Et condemnabitur sis, verum non insolidum,sed quantum fricere potest. 2Οm id inhumannm visum est,eum,
qui fortunis Omnibus a seipso exutui sit, iis seli
od cum eo qui aliena in pol thate est,negotium gestum esse dicetur. TIT. V ΙΙ.
Serui ac sillifamilias cotractus,quo ad obligatio
657쪽
nis vinculti respectu diilaopatris iure pari Scedue
si 'T IO TUE Μ supra habuimus actionis delectulio, φια int cultum serui aut i*familias aduersiup : trem aut dominu agitur. ceste est igitur O de ea ditempus tractatu eius reiecimus ac
distulimus.Sed enim de aliis actionibus , qui seruomm filiorum ve familias gratia , cum patribus ae dominis agitur,diligentius disserere oportet. Ac quoniam siue cum silissa milia siue cum feruo negotiis gestu fuerit,eade pene iura fer 'uantur,ne cui loquax aut verbosus videar in iris distulationibus mendo, verba tantum fasti ru Dum de 3s, quae euseruisgeruturio de amonibus quibus cum dom ino agitur. de enim ἴ- silio dici intelligemus, ct in patre,pιi illum inpo' testate habet. QOd si quid in distroprie observe liuo separatim oriendemus. βA R G VM .iiissu Actione,Quod iussu cum domino in solidum e t- perinuir, luodsque in exercitoria,ac institoria ob Dertiatur.Eς autem competunt,cum dominus c5tra hi cu sermo mandauerit:aut eundem, vel liberii hos. Si minem naui alij ue negotiationi praeposuerit.
gitur Si igitur eu domino actio,QJium, qua de
' cnegotyi cum seruo gestis agitur. Lam si ius
su domini seruus meca corraxerit,'mihi obi gatus fueri habebo cu ipso domino actione , tu . Nam quoia modo cum eo contrahere,ctsi de eius sequi uideor, ob iussum, iuem seruo fecerit. Haec autem actio, Quod iustu niselidum habet condemnationem. Ad exemplam actionisvig
658쪽
, alias duas armones, quae o ipse condemnationem habeant in idum Olllicitus es P or i quarum Ga Exercitoria,'altera Institο- ria vocatur. Et exercisoria quidem tunc locum, habet, quum quisso ui insuum magistrum naui praepo ui ct aliquid cum eo eius rei gratia , cui fraepositus ea, contractum ea. tanque in haespe
cie in selidum eum domino habebo actionem exercitoriam. Idεo autem dicta es exercitoriar quia Exercitor is vocatur, ad quem quotidianus nauis quaestus pertinet. Institoria vero tunc locum habet,quuqs tabernae forsitan aut cuilibet negotia
' i seruumsuum praeposuis. di amsi quid cum
eo eius rei gratia, cuiprspositus est, contractumi serit: in selidum dominus a tione institoria r nebitur.Ideo autem appellata est insisoria: quia qui negotiationibuspraeponuntur , Inctitores πο- e tur . M autem his ictionibus institoriae O exercitoriae tunc locus, quum quis liberam personam aut alienum hominem,naui,talems, aut
cuicunq, negotiationipraeposuit. 2 amo hic rar io aequitatis aduersus eum, qui praeposuit,exerci toriam aut institoriam amonem dat. Qui enim Wliquem praeponit,id clara aperta uoce diceret uidetur. Hunc ego praeposui; qui volet, clim es
. Υributoria actio tum competere dicitur, cum struus domino scsente, licet non mandante, nec praeponete,in merce peculiari negotiatus, debitortum domini,tum aliorim quoque esse 'us est.nam tunc & dominus & creditores pro virili, ac d bili rata portione ad merces peculiares vocantur.
659쪽
modsi quid creditoriim alicui de suo absit,adue us eundem dominum hac actione experiri licet,ut si quia mercium penes se habeant dominus indium atterre cogatur.
.fodu aliam actionem Praetor, quae Tri xit. 1-υο eatur. am si seruus metu in mercibus
peculiaribus. negotierur, neque iubente me,neque
praeponente, sed tamen sciente, non vetante, O quid cum eo contractu fuerit: Praetor ad hune modum iis de rebus ius reddit. Nam si contigerit , ut is multis personis debere deberet item edi mihi domino quod dixi Debere, non ciuiliter, sed naturaliter intelligendum est) ac seruus cum mer bus suis adfuerit. Creditores Praetorem adibunt, qui dominum cogat merces in medium pre erre r, siquid ex mercibus venditum fueris pecuniam inde redactam, pro rata inter se ct creditores caeteros LAribuere. Et si dominus,cui Praetor mer eium diseributionem permitti aliquas ex iis internerterit, nec omnes in medium attulerit, O at quis creditorum id moleste ferens dixerit, minus mercium, quam seruus in negotiatisne sua habebat,in medium collatum esse: dabitur ei aduersus dominum actio Tributoria: per qtiam cogetur , quicquid mercitum occultauerat, in medium asferre. Dicitur autem Tributoria actis,quasi Graece dicas διιυ ρ τι ν αι eo quod est distribuere.
-Α R G V M. Si quis cum seruo domino inscio contraxerit eatenus, dominum obligatum habete quatenus in domini rem versum est, aut in peculio habetur. Et actio depeculio quanquam una sit, duas tamen in se habet condemnationes . At in hac actione id
660쪽
prius iudex expendere debet, num in rem versum si quam de peculio sententiam serat.
SVperactiones iam relatas inuenis OPraetor actionem de peculio de in rem verso . Vt quanuis sine voluntate domisi negotium cum serno gestum fuerit, tameti siue quid in rem domini pensum aut versum sit, id totum dominus soluere cogatur: siue quid in rem domini versum ini- pensium' non sit d eatenus praene quatenus p eulii quantitas patiti raPorro in rem domini sum videtur,si quid nece gario in res eius impensum fuerit. Veluti, mutuo accepto feruus meu creditores meos dimisit, aut aedes ruinam mihi minantes fulsit,aut familiae meae frumentum mercatus est,aut fundum mihi aliamve quam rem noeessariam emit. Si decem igitur aureos a te mu
tuo sumpsi 'quinque creditori meo persoluit , O alios quinq; quomodolibet consismpsit et proquin', qui in rem meam versi sunt, in soli una condemnor: pro reliquis qui in me impensi non
sunt. quatenus peculi, quantitastate teneor. νδε apparet, quod si omnes decem aureos in. rem meam impendit, non quinet tantum aureos , sed omnes decem creditor a me repetet . Haec.n. actio depeculio, una quidem est actis,sed duas habe; condemnationes. Quoniam aut de peculio,aut dein rem verso, actio intentaturi, condemnatiosequitur. Iudex igitur, apud quem de peculio agitur anteflet dissicere, an quid in rem domini versum sit si quid versum fuerit,in eam om