장음표시 사용
31쪽
f. 63. De principio telaologiae vi principio internostientiae naturalis P g.
GCTIO POSTERIOR.DIALECTICE FACULTATIS IUDICANDI TELEOLOGICAE.
g. 69. Quid sit antinomia saeuitatis iudicandi Aorro. Descripti l huius antinomiae 4o87I. Praeparatio ad eam antinomiam soluendam Aiora. De variis super conuenientia naturae systemutibus ' 4ii et3. Nullum illorum θstematum praestat, quod pollicetur Ax47 . In causa impossibilitatis conceptum technices naturae dogmatice tractandi, est ratio inenodabilis finis naturae 4i875. Conceptus conuenientiae naturae obiecti e principium est rationis criticum facultati iudicandi reflectenti constitutum 42o 6. Scholion Aa II. De ea intelligentiae humanae proprietate, qua nobis possibilis fit conceptus finis naturae 42878. De principio mechanismi uniuersalis materiae cum teleologico in technica naturae coniungendo 434
70. An teleologia, ut pars physicae pertractanda sit 44o, M. De principio mechanishai in explicanda re quadam vi fine naturae teleologico necessario subordia nando 44iSI. De mechanismo in explicando fine naturae ut naturae essecto ad teleologicum principium adiungendo 446Sa. De Jssemate teleologi eo in relationibus extemnis naturarum organisatarum 64983. De fine ultimo naturae ut Ustematis teleologici 434
32쪽
84. Da fine ultimo exsistentiae mundi, hoc etsi, ijs,sius creationis P/g. 85. De physicotheologia 86. De ethicotheologiR . 468Scholion ' 4ra g. 87. De argumento pro exsistencia dei morali 4r 9. 88. Circunsscriptio valoris virtutisque argumenii moralis 48o Scholion 48s89. De utilitate argumenti moralis s692. De genere adsensus in argumento morali pro exsistentia dei 489 m. De genere adsensus per fidem praelicam 49s Scholion generale ad teleologiam so4
33쪽
iDEA CRITICES RATIONIS PRACTICAE
sum rationis theoreticum vidimus in rebus occupari soli subiectis iacultati cognoscendi, eiusque criticaan, respectu liuiusce usus, proprie modo attingere facultatem cognoscendi puram, quoniam haec suspicionem mouebat, postea etiam confirmatam, facile poste fieri, ut ea ultra terminos, in rebus inaccessiS, vel adeo in conceptibus pugnantibus, oberret. Aliter cum usu praetico rationis comparatum videtur. In hoc ratio occupatur in Gusis voluntatem determinantibus, quae in facultate cerniturres obie stas repraesentationibus congruas aut producendi, aut eerte se ipsam, ad eas emciendas siue idonea facultas
physica sit, siue non id est, causalitatem suam, determinandi. Ibi enim ratio esse idonea potest ad voluntatem
deterininandam, et, quatenus modo a Voluntate pendet, semper realitate obiectiva gaudet. Hic igitur primo quaeritur: utrum ratio pura ad voluntatem determinandam per se sola idonea sit, an qua empirice conditioni adstricta causa determinans videatur. Iam hic conceptus quidem caulatis, a critica rationis purae defensus, quamquam nullius expositionis empiricae capax, sese ostendit, scilicet conceptus libertatis, et si in praesenti possimus aperire rationes, quibus probetur, hanc proprietatem voluntati liumanae et ita quoque voluntati cuiusque naturae rationisque) reapse competere, eo non solum vincetur, rationem puram esse praeticam posse, sed eam solam, non Vero empirice adstrii tam, absolute praeticam esse. Ergo nobis non critica rationis ae pn actitae, sed modo rationis practicae uniuerse nobis elaboranda videbitur. Nainque ratio pura, si modo primum demonstratum fuerit, eam esse, nulla eritica indiget. Ea ipsa normam clitices uniuers usus sui continet. Igitur criticae rationis praeticae in uniuersum hoc munus erit, ut ratio-
34쪽
nem empirice hypotheticam ab arrogantia arceat, qua sola vult rationem se sacere voluntatis deterini nandae. Vsus rationis purae, si, eam esse, constat, solum immanens est; usus empirice hypollieticus, qui suntinam sibi rerum arrogat, contra est transscendens, et se exterit in postulationibus praeceptisque, ditionem illius prorsus transmigrantibus, quod i philia quidem in rat; ne versatur conueria eorum, quae de ratione pura in usu comtemplativo dici poterant. Interim tamen, cum ea ratio pura sit, cuius cognitio hoc loco usui pracstico itin lainento subest, nihilominus partitio critices rationis practicae, secundum sormam uniuersalem, diuisioni critices rationis contemplantis convenienter institui debebit. Quamobrem doctrina elimeimtaris illius et methodologia erit, illa, qua parte priori, anahytica. qua regula veri, et dialectica, qua delineatio solutioque putatilii in iudiciis rationis praeticae continebitur. Sed ordo in subdiuisione analytices rursus conversa erit ratio critices rationis purae contemplatium. Namque in ea, quam nunc tractandam nobis proposuimus, a decretis atque principiis prosecti ad conreptus, ab his vero, si fieri poterit, ad sentus progrediemur; cum contra nobis, in ratione contemplativa a sensibus exorsis in principiis finiendum esset. Cuius quidem causa rursus in eo est, quod nunc I OS in voluntate occupamur, ratioque non in relatione ad res obiectas, sed ad hanc voluntatem eiusque causalitatem sub deliberationem cadit, ubi decretaeausalitatis empirice abs tutae capere initium oportet, ex quibus fieri periculum poterit, conceptus nostros de ratione determinante eiusmodi voluntatis, eorumque ad res obiectas usu, et tandem ad si ibiectum eiusque saeuitatem sensitivam, demum constituendi. Lex causalitatis ex libertate, id est, ullum quodpiam decretum purinnpracticum, necessario hic initium capit, obiectasque roadeterminat, ad quas illud soluin potest resurri.
35쪽
37쪽
u hereta praustica sunt pronunciata, quae determinationem voluntatis continent uniuersalem, cui plures subsunt regulae practicae. Ea sunt subie Tua, siue seges privatae seiuncrmne maxime s), cum conditio solum qua ad voluntatem subiecti valens ab ea spectatur, vel liger practicae, cum illa qua obiectiva, hoc est, ad cuiusque
naturae rationisque voluntatem valens agnoscitur.
Seholion. Quodsi sumseris, rationem puram in se causam posse
pracfice, id est, ad voluntatem determinandam idoneam continere. leges erunt practicae; sin autem minus, cuncta decreta praetica in legibus priuatis vel sabuntur. In voluntate naturae rationisque pathologice commota adfect/que pugna legum priuatarum poterit cum Iesibus
38쪽
P. I. LIB. I. CAP. I. DE DECRETIS
praeticis ab se agnitis deprehendi. Sic, villoc utar, sibi quispiain legem ferre priuatana potest, ne ullain ossetis o-nem inultam perserat, simulque perspicere, hanc nullam legem practicam esse, sed tantummodo suam legem pri
Vatam, contra, qua regulam cuiusque naturae rationalis
voluntati praescriptam in una eademque lege priuata, secum ipsam non posse conuenire. In cognitione natu rati eorum, quae fiunt, principia velut principium aequa- litatis actionis et reactionis in comimunicando motu simul sunt leges naturae; siquidem usus rationis illic theoretice est, et per naturam rei obiectae determinatus. Sed incognitione practica, id est, ea, quae solum in rationibus voluntatem dcterminantibus versatur, decreta, quae . nobis constituimus, ideo nondum leges sunt, quibus necessario subsimus, quoniam ratio in rebus practicis agit cum subiecto, nimirum facultate appetendi, ad cuius peculiarem naturam regula potest multifariam componi. - Regula practica semper est rationis effectum. propterea quod ea actionem, qua adiumentum essecti, praecipit pro fine. Sed haec regula naturae, in qua rati haud prorsus sola voluntatem determinat, imperatim es hoc est, regula, cuius nota est debere, quod coactionem indicat actionis obiectivam, notatque, actionem, si ra tio sola voluntatem determinaret, ad hanc regulam euen turain sore. Igitur imperativae valent obiective, et
a legibus priuatis, utpote decretis subiectivis prorsus sunt
diuersae. Illae vero aut conditiones determinant causalitatis naturae rationisque qua causae essicientis, aut modo
voluntatem, sue ea idonea ad effectum sit, sue non. Ac prioris quidem generis imperativae serent hypotheticae, solaeque praescriptiones solertiae; contra, quas posteriori loco descripsinus, leges serent categoricae , solaeque practicae. Quamobrem leges priuatae sunt in decretis quidem, sed non in imperatiuis. Ipsa imperativa autem, si cum adiunctione sunt et hypoti, rica, hoc est, si voluntatem haud simpliciter absoluicque qua volun talem deterininant. sed solummodo cuiuspiam appetiti essecti respectu siue si imperativa hypothetica videntur,
39쪽
prae pilanes quidem praeticae erunt, sed nullae Λc leges quidem, necesse est, ut voluntatem determinent idonee qua voluntatem, ante quam quaeram, an facultate polleam ad expetitum euectum necessaria. quidue, ut id producam, milii agendum videatur, proinde ut eategoricae sint, alioquin eae nec leges erunt; propterea quod carent necessitate, quas, si esse praetica debet, a conditionibus pathologicis, proinde voluntati fortuito adhaerentibus esse liberas, oportebit. Velut siquis dicat, iuueni laborandum esse reique parcendum, ut ne senex inopiam perpetiatur: praeceptio haec erit vera eademque grauissima voluntatis pracstica. Sed iacile intelligitur, voluntatem hic ad alitiai quid amandari, quod suinitur expeti, eaque appetitio agenti ipsi permittonita est, utrum, praeter rem sibi per se partam, et alia adiumenta praeuideat, an plane senectutem attingere desperet.
an posse se tenui contentum aliquando vivere cogitet. Ratio, ex qua sola omnis, quae necessitatem contineat.
regula exsistere potest, in hanc praescriptionem suam etiam quidum necessitatem iniicit, squippe, qua si careret, non sorot ea in imperativis ) verum haec duntaxat subiective hypothetica est, eaque non potest in omnibus subiectis sumi gradu aequali. Sed ad legislationem illius requiritur, ut solum se ipsam sumere opus habeat, quoniam tunc modo obiective atque uniuerse regula Valet, eum sine conditionibus subieetiuis valet sortuitis. Iain praecipiatis cuipiam, ne umquam mendaciter polliceatur haec regula erit, quae solam illius voluntatem attingit; sive ' quae sibi proposita homo habet, consilia attingi queant, siue non; solum velle erit, quod per regul8m illam prorsus debeat ex anticipatione determinari. Quod si iginar eueniat, ut haec regula practice vera videatur, lex ea erit, eo quod ea in imperativo categorico Versatur. Ergo leges practicae solum voluntatem spectant, nullo habito respectu eorum, quae per eius causalitatem eiu-eiuntur, et ab hac posteriori qua ad mundum pertinente sensibilem cogitationem abducere possumus, ut em puram habeamus.
40쪽
κ . P. I. LIB. I. CAΡ. I. DE DECRETIsi β. 2. Theorem a L. Vniuersa principia praelica, quae rem suinunt sacvltati appetendi subiectam materiam) qua rationem voluntatis determinandae, cuncta empirica sunt, nec pro legibus esse practicis possunt. Materiam iacultatis appetendi rem obiectam dico euius exsistentia expetitur. Si appetitus huiusce rei obiectae regulam praelicam antecedat, conditioque si, quaea principium constituatur, aio primo), tum semper
hocce principium empiricum videri. Namque ratio determinans arbitrii tum in repraesentatione vertatur obieetae
rei, in eaque ad lubiectum adsectione, qua iacultas appetendi ad id emetendum deterini natur. Sed eiusmodi ad subiectum adfectio dieitur oblectatio de exsistentia obieetae rei. Ergo hanc, necesse foret, qua possibilitatem determinationis arbitrii sumi. Sed nullius obiectae rei repraesentatio, quae illa cumque sit, utrum cum oblectasione, an taedio coniuncta sutura sit, an ad 1lertfram partem propensa, poterit ex anticipatione cognosci. Ergo tunc ratio arbitrii determinans semper empirica st, necesse est, proinde etiam, quod eam qua conditionem sumebat, practi eum principium materiale.
Iam cum taemn principium, quod silum positum est in conditione subiectiva receptiuitatis oblectationis taeditue, quae semper possunt duntaxat empirice cognosci, nec ad uniuersas naturas rationales aequalitervore ) subiecto quidem, quod eam habet, legi primitas interuire possit, verum etiam huic ipsi quoniam illi deest
obiectiva necessitas, quae debet ex anticipatione cognosci, non legi esse possit, sequitur, ut eiusinodi principiunt nequeat umquam lex practica videri. g. 3.
Universa principia materialia practica, qua talia, cuncta sunt unius eiusdemque generis, principioque subsunt uniuersali amoris felicitatisque sui ipsius.