장음표시 사용
121쪽
116 mentaria in his rum III. 'gum. Cap. M.
set esse inare Palaestinorum , huic enim adi
cent Philisthini. Secundo A tensaeenset esse Rinocolume riuum , qui dicterminat Phili. sthaeam ab Arabibus. Tertio, alii censent este Iordanem, vel minis originem Iordanis in Libano, ubi oriuntur duo riui tot & Dan, qui mox confluentes iacitant Iordanem. Verum dico flumen hoc esse Euphratem. Nam terra Philiubita non est referendum ad ne, ut patet ex Hebraeo in Hebraeo enim est nabar in ab luto. non nitar ,rii esse deberet in regimine genitivi, si regeret geniathium terrae; sed ad τι iraena.qA. Silomon o tinebat omnia regna terrae Philisthi im , a sumine,id est quae interiacent a flumine Euphia.
te usque ad terram Phil sibi im inclusive; si
Salomon obtinebat omnia regna regionum in- Bchoando a flumine Euphrate usque ad terram. Philisthii m. Maluit dicere tia, quam 1 Atua terram; tum ut indicet in terra Philisthinorum non fuisse finitum regnum Salomonis, sed per illam extensum usque ad fines AEgypti: q e. afiumine tendendo per terram Philisthi tua usq; ad fines AEgypti; tum quia loquitur concise, α ex alijs Script. locis quas peruulgatis, conciso terminos regni Salomonis a Deo promissos consignat.Script. enim terminos terrae Samctae Iudatis promistas assignat flumen Euphratem ab Oriente,& Philisthaeam ab incidente, . AEgyptum a Meridie. Hoc enim promiserat Deus Abrahae Genesis. 13. dicens : Simini tuo dati tinam hanc a fluuio fluvii usque ad sua inuimmum Euphratem. Itaque se explicat Auctor huius libri Regum mox v. . dicens: Ipse enim Cobtinebat omnem regi nem,qtis erat tram tum n. a
Thaphsa usque ad Gaetan, quae est vitinia satrapia Philisthinorum. Ita clare non tantum intelligit, sed & legit S. Aug.in quaest .in Iosue, quaest.
II. D erat dominans. inquit,tit omni lin redibis amis pre ad terram Philisthum, o et hue a sintsci uvii. Eue ubi impletum est,quid in Geth Divi ad Ahaham Acraim promittemi praedixerat a sumo e quippe hia mi stultur ab Eufrate. Neque enim de . s I ane hic accipi potest, cum & citra Iord
nem, de vitta Iordanem iam terras Israelitae Obtinerent etiam ante regnum Salomonis. Sic Se
Chald. a Phrail, id est Euphrate) inquit, tetra iustissim, Qui adfines saepti. Sic & Benedictus: a fumina terri, inquit, id est Uiue ad ter
ram redi lim. Et Isidorus Clanuvastumine i si
ad teream Philisthiim. Sic &Lyranus ac Mariana. Vata b. a fumise ct terra Pa tmrμm 6 M ad M, DaviumDat enim hic tres terminos regni Sal . monis. scilicet Euphratem ab Otiente, Phili.
sthinos ab Occidente,& AEgyptum a Meridie, Hi dixi. vos. ra. A EM Cisvs SALOMON is si e est' aulae, siue aulicorum puta principum. alii: aru& satia lotum salomonis) TR i GiNTA colli
r A se Lis a tu & saginati in pascuis mc s. TvM Axi Eet Es J Hinc patet multitudo eorum quos sebat S ΟΠΗ m,eiusque magnificentia.
Simila est flos , siue albior de purior sarinartifici, ex qua fit panis similiganeus Sc delic
tus, de qua Martiat. lib. I 3. patero simila duci numerare, πιι rsus. Et Pimus lib. I 8. io. Sunilago ex trituasu laus
is . De oua iustum est e modiis redire simim dioi, opes in sextarios quisque. Ita enim app. zaut in tralia , itast serem in Unde Seneca Epist. ii'. Vtrum panu hic, inquit obe sit, an mitigameis adnataram nihil pistinet. Sic nobilis comedynt panem sitndigat cum plebij de rusti ci triticeum & siligineum potio ι oris est meti. sura eminens latos Romanos triginta. Via de dicta de Mensuris in sine Pentateuchi
PREARvM A et E EvHALollv M. J Daba in hic non est is quem vulgus I Mum vocat, animas solidum de pauperum cibus cum hic inter dolacias ceruoriim de caprearum venatione captas ponatur.Vnde vultat Min cile e caprearum g nete alterii Oppianus lib. a. de venatione. Et
Plinius libr. 3 ait Astuam alant rebubalas, vituluce inrepolim militudine, bisvi auum si Πνilus
GAzavid haphsa opponit ut hic Gazae; unde videtur iita fuiste iuxta Euphratem. Hic enim limitabat regnum Salomonis ad Orientem, si ut Gaza ad Occidentem. Notinulli suspicantur
Thaphsa esse illam quae Tharsa cui dicitur a
Ptolemaeo, Sirabone, Xenophonte de Stephano. Alia fuit Thaphsa cis Iordanem, ci ius incolas Manahem occidit 4. Reg. t S. Hi ne videtur Saloni in regnasse ultra flumen, scilicet ultra Euphratem , ac putem Mesopotamiae obtinuule, a Thapbsa scilicet usque ad
ET HABEBAT SALOMON GADRAGINTA VERG
ET D voDECIM Nix LiA Eua Eset Riviij hoc est , habebat .s i. millia equorum in praesepiis Sic enim explicat ut a. Paral.9.2s .HAut inquit,
Salomon quidretinta millia equorum instabalis, ct carruum Glutum M tum ad pompam, tum ad bellum duodetivi mistia. Est hypallage Habebat horaelustrum, id est habebat equos in praesepiis. sue in equitibus. Aut certὰ per pri a i teli P septa quae in equiti cuique equo ad mi-
ducandum assignantur: praescpium enim commune in varia septa, quae cuique equo deputata tur, diuiditur, ut uniis equus ab alio siue muro exiguo, sue trabe interiecta separetur, ne equi vicini septum de p ibulum inuadat, cum eoque . pugnet de calcitret ita vata b.
Porr5 2 Paral.9.2s. in Hebr. iam est: Ilabebat Saramaa qua uar milia pra epium, quia scilicet in quolibet praesepi tiae equili habebat decem quos,ita ut uniuersim haberet o millia equorucumlium , ut vertit Noster de Septuag. Nam quatuor millia multiplicata per decem faciunt 4o. millia. Ita Vata b. Curtiles equi vocamur, qui currus trahunt, equestres qui equitem sustinent. Curtilibus tot opus habuit Salomon ad vehendunt si as reginas. quas habuit 7 . 5: concubinas id est secundarias uxores, quas habuit uecentas. Item
122쪽
ad annonam, aquam, ligna,ia ei de M. ad sa-bri eam templi de palatiorum ruorum conveheda. Equestribus ad milites&equites, item iaprincipes de famulos honorarios, qui in iis si h noris di magnificentiae causa stiparent de comi
Censem nonnulli Salomonem in copia tot equorum peccasse contra legem Deuterito. I. cum is it congitutis rex, non multiplicabami qm, sed magis peccauit in causa, scilicet in multiplicatione tot reginarum & uxorum, latoque fistu de pompa regia, quam alere debebat po- lus. Unde& murmuravit contra Roboam lomonis filium, imo ab eo defecit ad Iet boam, ut audiemus cit a. v. q. Abulensis tamen excusat Salomonem a peccato,saltem grauiore, quod bona intentione id serent,dc ob necessitatem, idque in rerum omnium abundantia desismma opulentia. Volebat enim Deus in Sal mone suam εο Israelis gloriam de magnificentia B
pra enim, magno animo sustinenda & superi. da, ut sicut arena plurima est Sc latissita se por-r est, sic&c Salomonis plurima etiam minu-x ma complecteretur, de ad omnia quet mente concipiebat Opere exequendum sese extenderet. Parum enim prodest multa mente concipere de intelligere, nisi adsit virtus de strenuitas ad ea in praxim redigendum.
signis poeta & m uacus,vt patet 1. Paralip. is .i'. unde de Psal. hoc titulo p notatur; Intest
Loc vetus is et Uictauit' se tibi fecit)ς - E SALOMON τηι A Mi LLIA PARABOLAsuPatrem earum habemus in Prouerbiis, ubi a ea. io ancipiunt para l', de se porrigunt ad libri finem per versus 6 ,s.qui totidem quasi cotinctparabolas. ET Pu Rusr c ARM in A tius iuvi Nava Mi LLEJVatiniqui, quesum mila. Sic de Heb. Chald .dc Iosephus. qH. liber Odatum Sal monis continebat mille odas de quinque. Sep-
vero vertunt, Erant ca sera eis quisque abistia. Hinc patet Salomonem fuisse Poetam. Poetis prisca Hebraeorum intercidit: nec Iam numeros carminis in psalmis, alijsque carminiabus aduertimus. nisi in Filimo. ET Dispuet Avio su PERLIovis A CrDRO Uaxs. las .R EsT INLiBANO, vsQvE AD vvssor, M AE REDirva Da PARigetv I hoe est . maximis usque ad minimas. II opum hie intelli se patietariam, quam nonnulli apud Abulensi vocant origanum ves spatium. Durius Lem nius ci 26.de herbis de Pineda vocant adianthu, Seratius latuitiam, quae idcitco Arabice nunc patur nato. ET DissERvir Da iv ME is. vi CRIBrS, ET REPrici avs. in risci avst Veii
simile est haee olim in libris mille conscripta, uti de iisdem nuper suci scripsit Visses Aldi
uandus, Conradus Gelanus, Gulielmus Ron- deletius, Iulius scaliger de alij. Verum haec omnia pene iriterciderunt tot seculorum inter uallo, praesertim quia tum non erat typographia,sed pauca exemplaria manu scripta dum taxat, quae facile intereunt. Sie 3: inter etiant omnia Patriarcharum de Sapientum Hebraeorum, AEgyptiorum, Chaldaeorum, Atabum, Graecorum serim ante Moysen, cuiussere siluis ex prisco illo aeuo libri Sc scripta extant. Addit Abulens. Dei prouidentia eosmteriisse, eoquM nimis curiosa continerent, vel quod nos tanta scientiarum luce, quam ipse per reuelationem acceperat , indigni est .mus. Glossa censet eos combustos fuisse a Chaldaeis; Eusebius vel de ex eo Glycas ab Ezechia rege. Hinc patet Salomonem tum priuatim suos, tum publice omnes docuisse Physica Sc scientiam rerum naturalium hoc enim significat QH, putauit de Ad hoe enim ipse aedificauit sicholam siue aeademiam in monte Sion. in qua ipse docebat, ut dixi Prouetb. s. v. I. unda ab eo suam doctrinam hauserunt Pythagoras, Socrates, Plato, Aristotaine Eusebio, S. Ambr. Clemente Alexae ab . Addit Plestiis Salomonem seripsi e libros de gemma, de geniis siue det nibus euocam dis, certo loco rigendis. Sc ad opera cogendis. sed de magi nonnulli, proserunt Salomonis imeantationes, clauicuum Scannulum e versim haec magica sint de Salomone indigitari vide
123쪽
ii; Grumentaria in Librum III. Regum. Cap. g.
P .iscitur Salomon ci Hiram δε iems D'operarijsin fabricam templi. i. Isit quoque Hira rex Tyri seruos suos ad Salomonem : audiuit enim quod in ipsum unxissent regem pro patre eius:quia amicus laetat 1 iram Duuad omni tempore. h. Misit autem Salomon ad Hiram, dicens. 3. Tuscis voluntatem David patris mei & quia non potuerit aedificare domum nomini Domini Dei sui propter laella imminentia per circuitum , donec daret Dominus eos sub vestigio pedum eius. 4. Nunc autem requiem dedit Dominus Deus meus mihi per circuitum: de non est satan , neque occursus malus. 3. Quamobrem cogito ad scare templum nomini Domini Dei mei sicut locutus est Dominus David patri meo dicens: Filius tuus. quem dabo pro te super solium tuum. ipse aediscabit domum nomini meo. 6. Praecipe igitur ut piaecidunt mihi seriti tui cedros de Libano. Ie serui mei sint cum seruis tuis : mercedem autem sumorum tuorum dabo tibi quamcumulae petieris: scis enim quomodo non est in populo meo vir qui nouerit ligna caeciere sicut Sidonij. 7. Cum ergo audiit et Hiram verba Sa lomonis laetatus est valde,&ait: Benedictus Dominus Deus hodie. lui dedit David filium sapientissimum si per populum hunc plurimum. 8. Et misit Hiram alSalomonem dicens: Audiui quaecumque mandasti mihi : ego faciam omnem volluntatem tuam in lignis cedrinis & ah segnis. 9. Servi mei deponent ea de Libano ad mare: id ego componam ea in ratibus in mari. usque ad locum quem si ignificaueris mihi: de applicabo ea ibi & tu tolles ea: praebebisque neccssaria mihi. xt detur cibus domui meae. I o. Itaque Hiram dabat Solomoni ligna cedrina.& ligna abiegna.iuxta omnem voluntatem eius. II. Salomon autem piael, bat Hiram coros tritici viginti millia in cibum domui eius. & viginti coros puriis mi olei: haec tribuebat Salomon Hiram per singulos annos. IE. Dedit quoque Dominus sapientiam Salomoni, sicut locutus cst ci:& erat pax inter Hiram & salomonem 'percusserunt ambo iurdus. ii. Elegitque lex Salomon operarios de omni Israel. S: erat indictio triginta millia viroruina. I . Mittebamue eos in Libanum. dece millia per menses singulos vicissim. ita ut duobus mensibus essent in domibus suis: δ: Adonira erat super huiuscemodi indictione. i 3. Fueruntque Salomoni septuaginta millia eorum qui onera portabant . 'octoginta millia lato morum in monte: I6. absque praepositis qui praeerant singulis operibus . numero trium millium& trecentorum praecipientium populo dc his qui faciebant opus. II. Praecepitque rex. ut tollerent lapides gnandes lapides pretiosos. in fundamentum templi,de quadrarent eos: 18. quos dolaverunt caementari j Salomo
nis. R caementari j Hiram: porro Giblij praeparauerunt ligna ct lapides ad Misi-
vos suos AD SALOMONEM J ut ei quasi nouo regi de inauguratione gratulareriar. Liaetas Hiram dc Salomonis ex Archiuis Tyriorum acceptas recenset Iosephus & Eup limus apud Eusebium lib.9.de Praepar. Earum
titulus est: suro Sabmmi maς l latem. v-bi vocat eum regem magnum, quasi regem re pum.ob sapientiam aeque ac opes 3 potentiam. Hiram enim Hebr. & a Septuag.vocaior Chiuram vel Charam, quasi Chirom vel Tyrom, id est Tyriorum rex ait Serarius. A Phoenicibus si Hiram v atur Surom Tyrus enim Hebridicitur nix μν, id est petra quia in rupe sita. Vt de Sarroum thum vocatur Tyria purpura j a Theophylo Antiocheno Hieromus 3c Hier menus, cuius filiam Salomoni nupsisse asserit Tatianus. AIosepho lib.8. Antiqα. a.dc libr. i. contra Apionem vocatur Iromus Abibali fi
vel qui me a fabrica templi an pediat.
BEκrnicos DOMi No DEvs noni E QVI v s. Nos ni T DAvio Fi Livia sApi πτissi uvM JHinc videtur quod Hiram partim ex familiaritate cum Dauide, partim ex sapientia de sellia citate Salomonis cognouerit Deum verum, quem ipsi colebant. Vocat enim eum Iehma vi
habent Hebr. ) quod est nomen proprium
Dei. Moysis & Hebraeorum Hine quoque strenuὰ eooperatus est Salomoni ad fabricam templi Dei veri, mi vindo tot millia operariorum, ligna, lapides; quod utique non fecisset si ipse putas let Deum Salomonis non ei Ie verum.
ita salsum: pro templo enim aedifica,set ido
124쪽
commentaria in tibi θω III 1gunt. Cap. V. iij
livn. si indeficit Seleucus rex Asiae et Machab. Antea enim Hiram coluetat Ilerculem ct Aliariendeos Tyriotum, eisque templa aedificarat, uti asserit Iosephus libr. i. contra Apion. Forte etiam Hiram cum hisce diis Ius patriis h-mul coluit Deum Hebraeorum, uti fecerunt As brij translati in Salariam,vti audiemus libr.q.
nitam intelligunt regis Gentium, ut Consta tinum,Theodosium, Gratianum,Carolunt, qui
Christum & Asimios . in aedificanda & prin
panda Eccletia adiuuerunt. Vnde dc Hiram vel Chiram Hebr. idem est quod vita excissus,
aut rita cessitudo; vel principata, aut nobilitas, aut caὐρυα um,ait Pagninan Nomini b. Hebr. Vin .io. I tua Hi RAM DABAT SALOMONi LI-ONA CEDRiNA ET L lGsA A si FGNAJ scilicet cedros & abiete . Addit liber i.Paral.2. S. aruerat hina, id est iuniperina. ut vertunt Septuag. scilicet iuniperos, quae ibi in magnam alii ludis nem de crassileui excrescunt, ut inde fiant trabes pro sabricis. Licet enim Dauid lisna reliquau que materiam ad fabricam templi praeparari , ut dicitur i. Paral. 22.14. tamen baec non
suffecerunt Salomoni. maiora, de plures fabii caspalatiorum suorum meditanti .ita Abul. Allegor. Eucher, Id Angel .cesiuersa Genit His, inquit, misit ad Cluistum raro, Runiam frixum cum, sed sicilii Dominica tare patiaris, de
obicit, quaeu stiit ipsis viserat,m Di Wita are parit quali, deincepi Doctissum finis yrii semio Martyr aurum, quos in eadem pesserim ilia inu ac pitur, quia nimirum rirn sapientia o i genio priclaros
ira expictat vatia calisu. vixi. ii. SALOMON AVTEM pRAsεsAT HiκAM JC RUs TR i Tici viai Neti Micci A J Tyrus enim tunc erat insula Sc undique cincta mari. in ea nec seri nec meti posset. Vnde Hiram
petes a Salomone triticum in sua epistola apud Iosephum ait. Tritica indigemin. quippe isti lurci μmus postea vero Tyrus a Nabuchia onosor per
tredecim annos obsessa, comportatis in mare terrae aggeribus.ut adiri Sc expugnari posset, facta est Peninsula, ut dixi Ezech. 49. v. irac 13. deILiae 23. io. V si1. ELEst et E stix SALOMON op RARlOs
lige pri naturi de artifices, vel praefectos ope
MONTE J hoc est lapicidarum, qui lapides ex
tuonte sue rupe exciderem Hi enim non erant Coraclo utari. Stasim.
Israelitae vii iam dixi sed proselyti, ut patet a Parabs'. a. v. i7 δ: i 3. Prose rit igitur hi erant
Gabaonitae, caeterique Chananaei Hebraeis subiecti, de ad iudaismum conuersi. Pioselytor lilii ergo onera pol tantium & laromorum in fibrica templi erant uniueisiim a Io. millia, Hebraeorum veto triginta millia,ut dictum est v .i3.qu adde iso. millibus fient iso.millia. His adiice , Tyrios de Sydonios, quos Salomon ab Hiram postularat . ipseque ei submiserat, ut patet v. c. dc v. ac Myptios. quos Pharao socer salom
mse destinarat, euadent ducenta millia dc amplius eorum qui laborarunt in fabrica templi, imo ii credimus Eupolemo apud Fusebium lib. 9. de Pra par. euadent trecenta dc quadraginta millia Lupolemus enim asserit Hiram mitisse Salomoni octoginta millia Tyriotum, ac Ph raonem totidem millia AEgypti ortim, qui iuncti faciunt i 6α millia quae ii addas iso millibus asalomone destinatis fient ;/o. millia. veru hic numerus videtur nimius de quasi incredibilis. Vnde nonnulli opinantur errorem esse in numeris Eupolami vel Eusebi j vuoctoginta mi lia irrepserint pro octo vel octodecitra millibus, Sub Iatomis. id est lapicidis, intellige lignotum caesores. sed h. c latomi soli numerantur, 'tuta erant plures lapicidae quam l gnicidae. Sie lub o
rLiJEigo hi lapides pretioli non erant adama. tes,carbunculi,imaragdi, sed marmorei hi enuti sunt duri Se sortes, ut in fundamenta mittamur ibique fabricain Omnem suli ineant. Porro marismor est magni pretii dc vati j generis. Aliud enim dieitur Ophiles, eo quod habeat maculas instar se penitum: οψις enim eis serpens. Aliud dicitur Porphyrites, quod rubeat, ac candidispunctis dispungatur. Aliud est Patium Ec albii, aliud nigres. aliud viride. Aliud dicit ut sphengites,quod splendet de tralucet. Postgo Gi3LII PR&pARA tRUNT LUGNA vit,. ET LAP in EsJPutet nonnulli fabros hos dictos, Giblios ab Hebr. id est terminus, quta dolando lapides eos eleganti figura te minarent. verum dico Giblios siue Biblios i littera enim g subinde comutatur cum littera bὶ dici ab .ibe Biblo, de qua Adrichom. qu. Is s.
erant Adonidis templa, ait Stiabo lib. is. hodie Gaeta dicitur.
125쪽
11 Co mentaria in Librum III. perlim. p. L
i. VActum est ergo quadringentesimo & octogesimo anno egressionis filiorinii Israel de Terra Egreti , in anno quarto. mense Zio, ipse est mensis secundus regni Salomonis ui per Israel. aedificari coepit domus Domino. 2. Domus autem, quam aedificabat rex Salomon Domino, habeb:it serasinta cubitos in totaitudine. α viginti cubitos in latitudine. ct triginta cubitos in altitudine. 3. ha porticus erat ante templum viginti cubitorum longitudinis. iuxta mensuram latitudinis templi 5d habebiat decem cubitos latitudinis ante faciem templi. . Fecitque in templo senestras obliquias. 3. Et aedificauit super parietem repli tabulata per gyrum.in parietibus domus per circuitum tepli de oraculi.& ω-cit latera in circuitu. 6. Tabulatum quod subter erar quinque cubitos habebat latitudinis. R medium tabulatum sex cubitorum latitudinis.& tertium tabulatum tem habens cubitos latitudinis. Trabes autem posuit in domo per circuitum sorinsecus.ut non haererent muris templi. 7. Domus autem Cum aedificaretur.de lapidibus dolatis atque persectis aedificata est: & malleus. & securis.&omne serramentum, non sunt audita in domo cum aedificaretur. 8. Ostium lateris medij in parte erat domus dextrae: Sc per cochleam ascendebant in medium coenaculum,ia a medio in tertium. 9. Et aedificauit domum.&consummauit eam e texit quoque domum laquearibus cedrinis. io. Et aedificauit ta-hulatum super omnem domum quinque cubitis altitudinis. δ: operuit domum lignis cedrinis. ii. Et factus est sermo Domini ad Salomonem dicens: ix. D mus haec.quam aedificas. si ambulaueris in praeceptis meis,3c iudicia mea seceris. Rcustodieris omnia mandata mea gradiens per ea: sirmabo sermonem meum tibi. quem locutus sum ad David patrem tuum. 13. Et habitabo in medio filiorum istaei. & non derelinquam populum meum Israel. in . Igitur aedificauit Salomon domum,& consummauit eam. I . Et aedificauit parietes domus intrinsecus tabulatis cedrinis. a pauimento domus usque ad summitatem parietum . Musque ad laquearia.operuit lignis cedrinis intrinsecus i R texit pauimentum domus tabulis abiegnis. 36. aedificavitque viginti cubitorum ad posteriorem partem templi tabulata cedrina. a pauimento usque ad superiora di & secit interiorem domum ciraculi in Sanctum sanctorum. I . Porro quadraginta cubitorum erat ipsum templum pro foribus oraculi. i 8. Et cedro omnis domus intrinsecus vestiebatur. habens tornaturas ct iuncturas suas fabrefactas. ει caelaturas eminentes omnia cedrinis tabulis vestiebantur e nec omnino lapis apparere poterat in pariete. 19. Oraculum autem in medio domus,in interiori parte secerat, et
soneret ibi arcam foederis Domini. 2o. Porro oraculum habebat viginti cultos longitudinis, de vi sinti cubitos latitudinis. ' viginti cubitos altitudinis, Roperuit illud.atque vestiuit auro purissimo; sed & altare vestiuit cedro. 1 I. Domum quoque ante oraculum operuit auro purissimo. ct assixit laminas clauis aureis. 12. Nihilque erat in templo quoci non auro tegeretur et sed&totum altare oraculi texit auro. ΣΤ. Et fecit in oraculo duos cherubim de lignis olivam. decem cubitorum altitudinis. 1.1. Qi3inque cubitorum ala cherub una & quinque cubitorum ala cherub altera: id est, decem cubitos habentes a summitate alae unius usque ad alae alterius summitatem. 23. Decem quoque cubitorum erat cherub secundus: in mensura paridi opus unum erat induobus cherubim. 16. id est, altitudinem habebat unus cherub, decem cubitorum. & similiter cherub secundus. 17. posuitque cherubim in medio templi interioris, extendebant autem alas suas cherubim, & tangebat ala una parietem , ct ala cherub secundi tangebat parietem alterum : alae autem alterae in media parte templi se inuicem contingebant. 18. Texit quoque cherubim auro. 29. Et omnes parietes templi per circuitum sculpsit variis caelaturis& torno :& secit in eis cherubim. de palmas. &picturas varias.quasi prominentes de pariete.& egredientes. 3o. Sed & pauimentum domus texit auro intrinsecus de extrinsecus. 3 i. Et in ingressia oraculi fecit
126쪽
ommentaria in Liseum III. Regum. p. ns
ostiola de lignis olivarum , postesque angulorum quinque. Et duo ostia de
lignis olivarum: le sculpsit in eis picturam cherubim, bc palmarum species. & ana-gbpha valde prominentia: & texit ea auro: & operuit tam cherubim quam palmas.& cetera auro. 3 3. Fecitque in introitu templi postes de lignis olivarum quadrangulatos: 3 . & duo ostia de lignis abiegnis altrinsecus: Sc utrumque ostium duplex erat,d: se inuicem tenens aperiebatur. 33. Et sculpsit cherubim. α palmas, ct caelaturas valde eminentes et operuitque omnia laminis aureis opere quadro ad regulam. 36. Et aedificauit atrium interius tribus ordinibus lapiduse itorum de uno ordine lignorum cedri. 37. Anno quarto tundata est domus Domini in mense Zio: 38. dein amo undecimo, mense Bul ipse est mensis ctauus) persecta est domus in opere suo dc in uniuersis utensilibus suis: aedificauitque eam annis septem.
TEmplum salomonis Lit instat Taberna- Aculi taberiraculum enim erat quia templum mobile Hebraeoriam peregritrantium in reo: tem; lum vero erat qua tabemaci
tum fixum S: stabile eorumdem quieia habita. tium in terra promissa. mire sicut Deus ideam tabernaculi dedit Moysi Exodi cap. 2ς .dcsie de ideam templi fibricandi dedit Davidi, ut
is eam tradet et Salomoni ut patet t. Paralipas. 19.Templum ergo aeque ac Taberi culum proprie duas habebit partes, una antetim dicebatue Sanctum, altera posterior dicebatue Sanctum sanctorum, id est sanctissi num. vii est chorus in te ilis nostris. In sancta erant tria, scilicet pri- Bino, candelabium senticeps totidem lucernis impositis lueens. Secundo, mensa panum propositionis, Gunens duodecim panes,quos duodecim tribus offerebant Deo in gratiarum actionem, quas protestantes se in tetrapromissa ali a De Tertio itare thymumatis vicinum&obuersum Sanctosiactoriam, in quo quotidie inane Se vespere immolabatur thymiami Deo residenti in Sancto sanctorum. Iam in Sancto sanctorum erat arca taletis cum suo operculis,
id est Propitiatorio, sustinens duos Cheria binos, qui iunctis alis exhibebant quali sedem&tht num Deo inde danti oraculi de responsa de ii quae ab eo sciscitabitur pontifex indutus Ras nait 4 im de riuratim. Nam in Sanctum sanct rum nemo ingredi poterat niti pontifex, in Soc ctum veto nemo nisi sicerdos: quare pro populo ante Sanctum adiectum stit atrium subato;qis,d erat quas populi siue laicorum templum, ut in eo oratent de sacrificia spectate
-- Atrium hoc erat duplex. Prior enim eius pars vicina Sancto cedebat sacerdotibus; in eo enim erit altare holocaustorum , in quo sacerdotes victimas immolabast, ae labrum siue mare mneum. in quo saee dotes tam se quam victimas atqueiant. Posterior 5: remotior a Sancto atrii pars cedebat laicis, qui inde spectabant sacrimo quae fiebant in atrio sieerdotum; unde ab eo distinguebatur muro alto tres cubitos dumtaxat, ita ut laici ultra eum spectare possent sacerdotes eorumque actiones. In hoe atrio Christus docuit. Nam in Sanctum ingressi non poterat, eo quod non esset sacerdos Leviticu in atriumvir a nemo ingredi poterat nisi mudus. Qua re pro immundi, de Gentilibus Herodes adiecit
tertium atrium, quod erat ex uariam di remotissimum a Sancto . ae separatum ab atrio I
Porro ad muros vel latera horum atriorum erant Exedre, quae δ: Gazophylacia Se Pasto-plioria dicuntur, hoe est cubicula sacerdotum, d Iupellectilium templi, ut vestium herarum, quas hic induebant sacerdotes, ac deinde exu
Templum maius L magnifizentius erat Tabernaculo. Taberniculum enim longum erat cubitis toginta sanctum enim lonaum erat e bitis viginti, Sanctum sanctorum uecem totida altum latum veto decem cubitis. Qui re tam in Tabernaculo, quam in templo. Sanctum erat quadrangulum, quia duplo longius erat quam latius Sanctum sanctorum Uetb erat quadratu, quia ram latum erat quain longum. Templum autem toruum erat sexaginta cubitis Sanctum enim longum erat quadraginta cubitis, fictum sanctatum vero vigintio latum erat viginti cubiti , altum triginta esque ad primam contignationem, inde verbsursum per tabulata e tendebatur ad nonaginta cubito ita ut uniue sim in illitudine hibet et centum de viginti cubitos. Rursim in tabernaculo mum erat candelabrum 3c una mensa, in templo vero e tam dea mense de totidem eandelabra. Insupet atria in templo maiora eram quam in Tibernaculo. Erant enim atria qualiamplissimae areae.partim sub dio apertae de patet . partim porticibus ad latera contectae , unde deporticus nominantur, ut tempore pluuiae ad eas
si recipere posset populus. Ad atrium sacerdotum ingressos quoque suisse Levitas, ebqubdips sicer tibus in immolatione victimatum
Libseruirent, censent I heod.q a1. Ange:omusca. Iac Seratius qui idem censet de mihi nariblii enim plurima ligna Se aquas comportare debebant ad tot victimarum immolationem, quae fiebat in atrio neudotum. Ioannes Bud iniush, i. de Gloria Christi Domini cap. s. unicum atrium licerdotum Lisse vult quatuor stadiorum, ita ut nimirum totus temidi ambitus qui que stadiorum sient. Adrichom .lib. de Ierusaunum.roi. dicit attium prosinum si iste quatuor stadiorum. Allegori templum repraesentabat Ecclesiam militati m. Annostice triumphantem in emtis; Tropoloa. animam tinctam, quae per fidem in hac vita, α per speciem in altera Deum facie ad faciem eontemplatur.& hae contemplatione
. ruis de accurat Etempli fibricam deseribunt
127쪽
116 Commentaria in Librum III. Regum. p. VI
Baptista Vitalpando. Abulenseri Arias Momtanus, αhristianus Adiu. homiυ Richaidus de S. Vristote, Caietanus, Mysticam templi explicationem fit se asseti Beda libris tribus de Tabe iraculo, Euc herius, Angelom. Ruperius & Frac. Ribera libris s. de Templo. Vide etiam si libet quae annotaui Exodi 2 s.& seq.vbi Tabemaculum, nesque eius partes tam ad literam quam mystice ex cvi. Multa quoque addidi Eet chielis c. o.& seq. Magnificentia templi quanta δe quam exiis comici potest.Primo, quod i .a templum suetit opus Salom-nis, qui fuit rex Prima. sapientissimus. opulentissiuaus & magnificentus
simus. - ΠSecundb. bd te missum factum sit ad id no hominis,sed Dei ipsius, qui illam didit Dauidi, ut eam traderet Salomoni. vii dixi. Volebat enim Deus ut Iudaeis & hominibus nidi. bus, qui Deum& diuina aestimare de ponderare nesciunt, diuina tostas in templi magnificentia repraesentaretur. ut ex illa discerent eum aestimare,te teri & admirati. Hanc causam dat Salomqna. Paral 2. v. s. dicens: Domus quam adia
λ Tertio, ex eo quod templum hoc ab omnibus habitum sit omis miraculum. Insuper parietes de laquearia eius tegebantur auto, sta ut omnia reniterent auro , dc intrantium oculos fulgor undique occlutem perstringeret, ait I
Quarto, ex numero operariorum & praeh-ctorum : laborarunt enim in eo ducenia nomisenum millia dc amplius, per septem contumaciaunos,vti ostendi c. s. s.
inint b, ex opibus ad templi fabrieam Sit moni relibis. Reliquit enim ei patet David,
ut dicitur i.Paralip.22 .v.i . centum millia talentorum auri, quae ad nolitam monetam re
dacta faciunt mille de ducentos milliones. m. Iionem voco decies centena millia aureorum. Insuper reliquit ei mille millia talentorum argenti, quae tantumdem essiciunt, puta mille di ducentos milliones auri. Libra enim una aut i olim valebat decem libras argenti. Vniis uersim ergo reliquit ei bis mille cie quadri gemos milliones aureorum, praeter aes, signa, .lapides, cetera lue fabricae materiam innm Imeram.Vnde I Paralip.M. I additur: aris tu νὴ o sciri um ψὶ mdas: vini itur ιnim numer intra gnitudine. Sexto. mallivio restri , o omne stramenta non sunt a sita m d mo cim aedificaretur. Addit Imsephus in fine lib. is. toto te Me quo templum struebatur, numquam im diu pluisse, noctuta tum imbribus descendentibus, ne interni inperetur aedificati ieet Iosephus ibi proprie i quatur de templo Herodis. SO Septimo , Hebraei decem mira 3c quasi miracula templi recensent, penes quos sithdes. Priamum, abortivit muli re pro ιν camis mdorem in sanctuario.Secundaminumquam sartini caras ct axi, Tertiamin qu omyctasMimas a m d via mactationis. Quartum. auidit casus manti scindui gnam die expiati . non
cvs si REGNi SALOMON is supra IsRAEL, ADt Eic ARi coern Do Mus DoMisH Perperam ergo Iosephus ab exitu Hebraeorum usque ad sabricam templi numeiat annos s92. sic enim legendum in Iosepho ostendit Ribera Ti. de Templo eap.r non si a. uti iam habent C dicti Latini Iosephi in ac Beda numerat annos D. Sulpitius s8LTheophilus 6or. Cedrenus67r.Philastrius 7t 3. Set anus hic in c.7animerat annos Q o. Haec enim omnia repugnant huic loco, ubi Hebr. sescua: chalido Latina comstanter numerant annos dumtaxat so. quoiucomputum Pretcise per annos ludicum assignaui ludi c.c.3.v. I 3. Vbi Nota septuag.Romanis in habere annos Mo.dumtaxat, scia non numerant annos M. quibus Hebraei peregrinati sunt in deserto; quare egressum ex AEgyptoc plerum intelligunt, dc sub eo comprehendunt ingrestum in terram promissam, qui coli ita no quadragesimo ab egressu ex AEgypto. veru Septuag. Complut .d: Regia habent ut Noster de Hebr. scilicet annoso Coeint igitur salomon adificare templum anno quarto regni sui, mense secundo; pers est vero illud anno undecimo mense in invi dicitur vers.37. unde sequitur aedificationem hanc durasse septem annos, de septem mens
macis E. Sed Script. septem mensis quas quid
minutum subii et Sc integrum annorum dum' taxat numerum assignat. Coepit ergo templum fabricare anno mundi 2933. qui ruit adi uis annusia s. ante Christinatiuitate anno sol 7.
iuxta tabulam chronologicam, quam praefixi Pentateucho. Potio Iosephus ait fabricatum suilla tecuplum anno a a. Hiram regis Tyri, indeque nu merat 143. annos usq; ad aedificationem Catithaginis quam fecit udo ex Dionauigans ua Asticam. Sed error irrepsit in computu Iosephunam non I 3. sed irs dumtaxat fluxere anni, uti ex regum Tyri, qui Hiram successere, a norum numero, quem rec set Iosephus arit meticE demonstrat Salianus anno mundi alius. in fine quo ipse Cariba nem conditam, ais rit, qui sitit annus decimus Ioas regis Iuda. dca L Elihi Prophetae: licet varij varie hac de rescribant. Porro, tur hie numeremur anni fabricae templi ab egressu Hebraeoru ex AEgypto, causam dant Beda. Abulens de ex eis Pineta lib. s. cap.s uta tune primit m suum populum rediageret Deus sub sorma reipubl.ac certis ritibus, certisque sanctae religionis de fidei legibus communiret. Ideo ubi illiusmet religionis templum amplissimum atque sanctissimum aedificaba tur, de cuius erectione dc opportunitate alia vel
128쪽
vel altaria vel loca religiosa cessare debebat;de- Anique traximum in nentiam religio & rcs b. perceptura erant,oportuit eiusdemmor
ligionis do reipubFcae initia desgnari.
Locus sabricae templi describatur 2. Paralip.3. v. i .via dicituri Et capit Mimo ad cara domum Dami in Ierusdem in monte Maria subi Abraham iussis, suit immolare Isaac Genes. 22. pii dem 'arvisierat David patii eius, in lato quem patosset David in area Ornan Ilibus i. Hi de Christit ibidem, puta in monte Caluariae, qui pars. st montis Motia, crucifixus seipsum victimam Deo obtulit pro mundi salute. Hoc enim adu-brabat immolatio Isaac. e victimarum omnium in templo. Denique templum aedificatum fuit in loco pertinente ad tritam Beniamin. vii mora interpretes docent,dc patet Deuter.33. v. 1a.Sic de Plato lib.7 Politie.&Aristot. lib.6. de vlegibus docent in montibus aedificanda esse itaphi, ut eminus sint conspicua, dc cieto D:oque
Rursum 2.Paral. 3.v.3. dicitur salomona liliacas lauim sinios sexuita in mensiora prima. id est ante distinctione Sancti a Sancto sanctorum, prima mensura longitudinis totius itapli fuit sexaginta cubitorum, quae mensula d 4nde distincla desiuisa est eo modo, vi ex ea Sanctum haberet o. cubitos,reliquos vel 5 vi ginti haberet sanctum sanctorum. ita Vat ab aliter Abul. Prima mensura templi, inquit,siit
longitudo. quia pumd in longum aedilitarunt,in q; templi parietem, deinde in latum p
gunt vo consiliantem sine puncto. Idem -- sis Hebr. dicitur ἰηλν ab is is, id est lux, splendor.Vnde Chald .vertit, in mense aperimis De Fod ru Dra .eb qubd isto mense germina et notes se aperiant,'eorumque vitor ερ decortune splendescat. Ipsa Eset ullusis sacvvovsJ qui partim respondet nostro Aptili, partim Maio, sicut priamus Hebraeorum mentis dictus Nisan, partim respondet nostio Martio. partim Aprili, quod tempus est aptissimum ad fabricam. Dorius stemplum) AvTEM. dce. ΠABE
Dis Dices, a Paralip. q. v. dicitur miscentam riginti cubitorum eras. Rebaltitudo templi usque ad prunam eontignationem, siue usque ad primum tabulatum, erat triginta cubiti mam. ut hie dicitur niti nido vero eiusdem usque ad summam contignatio em, siue usque
ad summum tectum de pinnaculum. erat I .
Qibitorum, ut in lib. Paralip. dicitur. Erat enim quasi aliud aedificium supra templum, ubi repositi suere templi thesauri. donaria, vota; item vetus tabernaculum Moysis, de Diuidis ali re, dee. ita Eucherius. Angelo mus Abulens Seman Interpretes.Uide Ribetam libra.de Te Hoc p. s.& Uiulpandum pag. 167. Hie etiam latim Ioas puer, de postea rex, ait Caietan. λ-dem Aibaliam occidentem filios regis'. Reg. rt.3. Tanta altiva dole males templi sistent
bain classis pulvium muris, quibus incumbebat. Muri quoque sulciebantur per Das Pat
Porro ex templo hoc ad tabulata constem debatur pet cochleam,de qua v.8. Et per cocina, inquit, ascende aut in inritam creatae τί tabes tumio a me B in tertiam. Denique eum Iudaei post reditum ex Babuisione templum a Chaldaeis combusturi reaedi. ficariant, ad sexaginta dumtaxat cubitos alti. tudinis illud texerunt, eoqu5d Cyrus vetaret altius erigi, timens ne Iudaei rebellantes extemplo faceterat arcem, ut patet r. Esdrae C. Nex Iosepho. Allegor. Angellamus: lauit is dbrevi DA,
inquit, langanimitatem sinas Ecclesia, quia in xilioperegrinationis pat ter ari. Uaquaque t serat. α ad puriam quam expectat per Mai. iii uitiis inmit charitatum, qua Δ ita: ia moli non sitim amisas in in ea ct inimisos Ligere gau- aer proptem Dem: ι re reviarimpia, quant,
tu sta irimicis, cum scis Iaadrata at in Deo.hici tua sem tantiat Dura retributioitu, riuus in
TE FAC iEM TEMPLiJ ita scilicet, ut hi de .cem cubiti latitudinis portitus adiungerent ut
non latitudini, sed longitudini templi i quia
latitudo porticus erat minor, utpote decem cubitoriam dumtaxat, quam latitudo templi. quae erat viginti cubitorum, quare ei iungi Scadaequari non poterat: adiuncta est ergo longitudini templi. Eadem vetb erat longitudo porticus, quae latitudo templi, scilicet viginti cubitorum; quare illa hute adiuncta de admuata fuit: latitudo verb porticus quae erat ecem cubitorum , adiuncta suit longitudini
templi. quae erat seminia cubitorum,ita ut adiun ta latitudine porticus, tem dum cum po
tita haberet 'γtuaginta cubitos in longitudiis ne δ: viginti cubitos in latitudine. Ita Ribera ερ alij. Erat haec porticus templi vestibulum ad clegantiam Sc magnificentiam, aeque ac ad usum addita Samsto, siue auteti oti parti templi. Id
imitati sunt Christiani primi, qui suis templis
iisdem de causis adiecere porticus, quales videre est Romae in basilica S. Petri, S. Maiis M toris, S. Ioanois Lateranensis, S. Laurentil. S.Caeciliae.&αidqae ad multiplicem v cim. Iaporticibus enim manebant ex zommunitati, menitentes, catechumeni, quibus t plumingredi S: Missam audite fas non erat. Item pauperes, mendicantes oc peregrini. qui a prandia vel nocta basilica clausa, in porticu orabant Ze perna bant. Ad haec,qui in tem. plo litteras Sc nuutios aecipiebant de rebus domesticis vel seculatibus, e templo, ubi illa expedire detractare non decebat . egrediebam tur in porseum .ibique ea peragebant. In potati ea etiam parabantur Ges. scama, cina.
129쪽
i18 Commentaria in Lib III. Regum. Cap. VI
Unde Allegor. per porticum hane lignifieantur sancti, qui Cnristum praecesserunt, puta Patriarchae & Prophetae, qui orientem huic uvando solem iustitue primi sesceperunt. Noascenti in carne Domino testimonium, siue inuendo, siue praedicando. siue nascendo, siue
etiam monenao praebuenior, ait Angelom. de Eucher. Denique nonnulli censent hanc esse porticum Salomonis, in qua docuerunt Christus de Apostoli, ita Abul. Titelis. Men. p. 93. Comcord Euang.sed hallucinantur: haec enim poseticus erat vicina Sancto ante atrium sacerdotum, in quorum neutrum ingredi licebat christo de Arctolis, eo qubd non essent sacerdotes veteris legis. vide quae de porticu salon onis
tiores. extrorsum aneustiores sortia etiam eas cellis obductas: unae Septuag. vertunt,
sti ii ramitari- se aparit. vide dicta Erech.
rum. ex quo Deus dabat oracula) ET Faciet LATERA tu cincvnv J Describit hie cellas aedificatas circa templum: hoe enim significat, 'istivera in circium. Erant enim hae cellae terales templo: illudque latet aliter ambiebant per tria latera. siue per tres mundi plagas, scd eet ad Occidentem. Meridiem de septemtri nem. Nam plaga ad Orientem. ubi erit ostium de ingressu e las in circuitu habere non pol rat. od ergo insum parium. Idem est quod iuxta parietem, vel circa parietem templi. Sismili enim modo de Christo dicitur Lucae q. 39. Stans sana, id est iuxta idam in rauit sesen Et
Psalmi 36. r. super, d est hixta, si dima B mis3 e. Sensus ergo est,q. a. S lomon aedificauit iuxta de circa tres parietes
templi spectantes ad tres Aundi plagas ot&nem quemdam cellarum. eumque circumcirca
in terna tabulata erexit de diuint, idque fecit tum ob pulchritudinem, tum ob firmitatem dc custodiam templi. In his enim cellis poterant Muta. M rat Milatau id ue sili ι,ut vertit c orare sacerdotes, Ac in ipsum templum per se Nostet, ut videlicet plus luminis admitterent:
quia ut docent Orici siue Perspectius in obitaquis hisce senestris radi j sesares venientes s
rinsecus intersecant se in superficie extima mnestrie, ubi est locus angustior, aedes edit,
tantur, di lones lateque se per domum diis eunt unde symmach. pro Onquas. vertit Iacitiarias, quae scilicet lucem quasi sagitiam emittunt: ue enim lux selis in domum intrat
ram videlicet, ct ad 'aeram, ct si toro is se ad D
Hae fenestri erant in sanctis dumtaxat. Nam Sanctum sanctorum carebat senestris ad suir uetentiam Deus enim habitat in caligine n hi, inuisibili: per ostium tamen lux aliqua ummittebatur in sanctiun sanctorum. vide dicta
Allegor. hae senestrae obli io repraesentant mctos Doctores, per quos Deus fideles docet de illuminat, qui, ut ait Angelo dam ea
i cta templi pinu nestras inocere. In iisdem cellis repotiebantur diuitiae templi. Vnde illae a Septuag. vocantura iis . Se j Nostro I. Paral .is. ii .cessaria. Patet ex Iosephos Antiq.c. ET FEciT LATERA IN ciacvirri Dina vocat tabulata cellatum, ut patet ex Hebr. α
septuag. Haec enim latera explieat dum L dit: rabilitum qin subter erat onque inimos Ἀ- Masurisadinis, o medum rabia atum sexti At rum lari ustis, ct tertium tabularum si ιm ha inio iti lautussim . ubi pro tabulatam Hebr. de
septuag. habemutnu tabulata ergo vocat mitra, tum quia literaliter circuibant tria templi iteragum potius quia unum super aliud l letaliter extabat dc prominebat, ac superisse tit utius quam inferius, unde Chald. vocat . posces sensus ergo est q. d. Hae est siue ordineseellanam,habebam tria latera, id est ilia tabes
ta circumcirca,quoriam latus siue tabulatum it fimum erat quinque cubitorum utitudinis; se. cundum vero sex; tertium autem septem cubiatorum hoc est, tres erant ordines cellarum in tribus earum tabulatis, quorum secundus ordo
erat utior primo, dc tertius utior secundo ob trabes extantes, de quibus mox subdit: Tratis imp laut.&c. ita salianus, Ribet Caietanaec alij. Porro huius inaequalitatista litorum eausasse, angustia areae in monte Moriar haec enim ieeurii cellet essent angustet:quare superi res oportuit facete labores pet trabes pro ta
130쪽
statu Mustis NMνQJ Trahi, id est ea ta A nulla erit passa vel amictio, quia ut ait Eu
trabium ultra parietes, quibus incumbebant, extantia 3 tominentiar unde Hebr. voca tur quia cili-eet non pertingebant ad vicinum parietem te plui sed ab eo deficiebant, erantque capita trabium extantia dumtaxat. Sensus est q4 fecit
ut trabes vltra suum parietem porrigerentur Scextarem per sua capita, ut in iis imponerent ut tigna transuersa, itaque tabulata superiora fierent maiora, Se maiorem haberent latitudinem qua in tabulata inseriora. Neque enim hae trabes de tabulata haerebant muris templi. sed celulae hae earumque tabulata distantes eranti licet paruo interuallo a parietibus templi. unde necesse est ut cellae hae habuerint fenestras e r sione fenestrarum templi, ut in eas lumen suutransmitterent. Hinc patet cellas & tabulata haec non suilla prominentia ex ipsi templo, seti volunt Beda, Angelom. Lyran.de Abul. sed fuisse separata a muro templi, uti diserte hic asis: tit seripi. Porrb in imo ordine, siue in pauimento,quod siso tabulato tegebatur, erant cellae siue cubicula ia. totidem in secundo ordine, siue in medio tabulato, totidem in tertio siue supremo, ita
ut uniuersim essent a. cellae,quae omnes erant perui ei ita ut ex una line Ollio transitetur in aliam. 6c inde in sequentem. &e. licet Iosephus asserat in singulis ordinibus triginta fuisse cellas siue domunculas, quae quinque habebant cubitos in longitudine &totidem in latitudine. cher.& Angelos. ha r smur adinsitati is oris psina rixitatis ex rcti,ar, tu ita locis iuxta me. ritum congrarii fJoamar , ct sis amo alui ius ad dirutari capulamur, vis
mur,nillis uae represensione invidiamur. II ina livi, sis curis, his omitatun isnum remant serra meuta: in duma aulam Des nida ictvi audiuntur, quiam cerna patria intus iam uisionum rupitas istoscunt.
Hoc est quod canit Eaelessa in Ueditatione ecclesiae: Tu anis , nssum expatiiH dri , si is
ET A MEDio is τεκτivvJ Describitur hie cochlea. pet quam ascendebatur in tabulati tum ipsius templi, tum cellarum templo adia centium,de quibus dictum est verss. de seq. ac cochleae ostium, quod erat in ipso pariete templi. Paries enim templi classus erat nouem vesdecem cubitos. Vnue in eo fieri poterat e chlea sine damno parietis, uti Romae in basilicas. Petri aliis iue, imb in columna Traiani, aequEac Antonini videmus cochleas, per quas ab imbin sumimum pet a8s. gradus initin ecus ascenditur. Vocat hoc id est ta bulati medij. quia per hoc ostium eiusque e chleam ascendebatur in medium, siue tecum sed errat in hoc .vii&in pluribus aliis Iosephus, o dum tabulatum tam templi,quam cellatu
uti ostendit Salianus. Tropol. tres cellarum ordines siue tria earum tabulata, notant tres status & gradus fidelium in Eeclesia.scilicet imum coniugatoriam: mediusve secundum continentium, tertium& sumismum virginum ita Beda Ruperi.& alij. vide dicta Ezech. t Q.
PER FEcris qui scilicet iam dolati de persecti
erant in monte Libano vel alibi, antequam in
Sion ad fabricam templi adduceremur in Aui vi-CATA Esr, ετ sid est. idcirco MALLEus,
κετvRJquia, ut dixi, iam lapides dolati erant,
unde nec malleo, nec securi, nec serto ad eos ex seeundo in tertium sue summum nam intati a pars templi. aeque ac cellarum, non egebat
cochlea nec ascensu eo quM sita esset in ipsis
pauimento. Hoc ergo ostium cum sua cochlea
erat in parte domin Gitri, id est in muro templi dextro, hoc est Meridionali nam spectantibus ad Ocientem Meridies est ad dexteram, s stemmo ad sinistram. In Metidionali ergo templi pariete de muro erat haec cochlea, eius que ostium, quae ab imo assurgebat per gradusvsque ad summum tam templi quam cellarum sisti lumariplex enim erat cellarum, ut dixi. aeque ac templi,ordo & tabulatu scilicet infi- fimus, medius & summus. De ostio infimi ordinis& tabulati nil hic dicitur, quia illud erat
in terra, unde non egebat ascentia & gradibus cochleae. In parte ergo don dextra, hoc est, indolandos de aptandos opus erat, sed tantum OL D erassitie pariens Meridionalis ipsius templi, exios, idque adis imo siue expauimento. s stat cochlea cce ad eos inter se conglutinandos, ibri: eae reuerentiam, ac ne Salomonis es caeter
riam sabricam spectantium aures strepitu malleatorum de serratorum offenderetur. Fabula tur Rabbini malleum non auditum in templo. eb quod Hebraei sanguine vermiculi. quem ipsi
Ianru vocant,lapides secuerint.Theodor.quaest. ai.& 22. Procopius di Glycas opinant ut omnes lapides Deo ita disponente sie fuisse in montibus natos vel excisios, ut serro non esset opus.
veriu, Lyran. Abulentac Riberalibr. i. de plo capia respondent non fuisse auditum mali eum vel securim, scilicet ad dolandum vel f candum lapides, quia iam in monte dolari desecti erant, ut dixi. Magog templum hic repraesentat caelino, ubi suo ostio, alcendebatque intra crassitiem parietis siue muti usque ad medium, hoe est secundum tabulatum siue ordinem cellatum unde patet cellas has, licet a templo separatas. per cochleam tamen ipsi suisse coniunctas: erant enim illi vicinae templo vicinarum, de secundo protendebatur oc ascendebat ad ter.
tium Sc supremum tabulatum siue ordinem cellarum. Su sciebat autem unum ostium S: unus
ingressus in singula tabulata, ii cellae erat per uiae, ut dixi Ira Caici. Riberati br. i . de Templa orto est una fuerit,eademque cochlea,qua ad ipsi templi tabulata, Se simul ad tabulata