장음표시 사용
151쪽
Commentaria in Librum III. Cap. VIII.
in domo sua sunt. quam quae alibi ob causas quas
CAs quae pro pace, id est salute Sc felicitate suadepopuli tana obtenta, quam deinceps obtinenda os ferebamur iuxta legem Lebit. 3.) llo M visi N-Tr Duo Mithi A , ET OxivM CEMTu M visi NT1MiLLi Al vide hie rursum Salomonis pietatem de magnificetitiam in cultu Dei. IN Di E iLLA NcTtFιCAvITREx κε Dim Α Rit,. Μου ERAT ANTE DOΜvM DOMisi, Jq. d. illo die dedicationis templi Salomon per pontificem & sacerdotes dedicauit mediam paristem alth sacerdotum, qixe erat ante Sanctum, ut in ea multa erigeremur altaria ad tot milua victimarum in eis osserenda. Vnum enim altare a Deo praescriptum Exodi 27. vers I. omnia haec capere non poterat. Quare necessitas praesens excusauit Salomonem a peccato, ut non faceret contra Dei legem vetantem erigi aliud altare, prae sertim quia limul osserebat in altari a Deo praescripto victimas tot quot illud capere poterat, caeteras vero obtulit in altaribus hixta illud in atrio sacerdotum a se erectis: vi de tune totum atrium sacerdotia n, vel potius dimidia eius pars erat quasi unum altare. ita Abulens. Deinceps vero Salomon in templo hoc quot
die sacrificia obtulit; sed plura & maiori Elemniis lateteriri anno, scilicet in Paschate, Penterest :&festo Tabernaculorum, ut patet a. Paralip. s.
sus, ET IEνTEM Di Eavs J Priores septem dies fuere dedicationis templi, posteriores leptem se-sti tabernaculorum Ita Abulens. Caiet. 3c alii. Denique in hae dedicatione Levitae de Cant
res ac rao. sacerdotes concinebam tam voce,quam iubis,cyubalis. organis, citharis psalteriis, terismnficis instrumentis personabant,ut dicitur 2. P rati p. ii. Fabulantur Rabbini eo tempore porta, templi isnte fuisse clausas, cumque cantare tur Psalmus i 3 i. sponte aperias. Miracula vero quae tunc contigerunt suere, quod Deus igne caelesti omnes viistimas consumpserit, de suam mai statem ostenderit in nube splendida S: gloriosa. Audi a. Parat p. 7. i. complesset ML ssin unu desicindit de . or deuorauit hoci : ct maiestas Domini impiciat domum. Nec poterant sacerdotes Dureri templum mini, - ρι at impi set maiestia minim ιιmplum Domini. Sid or omnes MIDE HIebant disco Eni m nem, ct xl Miam inmivi siver domum: θ ων-- proni Di terram Niamentum stratum laniae ad Mureunt, ct laudomini Domin- : Quoniam ιαμ quinam is secidum miser Persa -.
se autem, minatur ei regni templique exterminium. 4mox vers. Io. Lmon offiri Hiram regi Tni 2 o. ciuitates: inde vers. I7. aedificat munitque varias urbes, ae --xes Chananaeos reliquos Abi facit tributarios. Tenique vers. 26. classem mittit ias-thir, quaeri ext 42O. talenta. i. UActum est autem cum perfecisset Salomon aedificium domus Domini. &Hi
sic: una regis, &omne quod optauerat lc Voluerat facere, χ. apparuit ei Dominus secundo, sicut apparuerat ei in Gabaon. 3. Dixitaue Dominus ad eum i Exaudivi orationem tuam & deprecationem tuam , quam Geprecatus es c ram me : sanct scaui domum hanc, quam aedificasti, Ut ponerem nomen meum
ibi in sempiternum. & erunt oculi mei S cor meum ibi cunctis diebus. . . Taquoque si ambulaueris coram me, sicut ambulauit pater tuus, in sim licitate cordis, ct in aequitate: ct feceris omnia quae praecepi tibi, & legitima mea , dciudicia mea seruaueris. s. ponam thronum regni tui super Israel in sempiternum. sicut locutus sum David patri tuo . dicens : dion auferetur vir de genere tuo de solio Israel. 6. Si autem auersione aversi fueritis vos A silij vestri, non sequentes me, nec custodientes mandata mea. & ceremonias meas, quas proposui v
bis. sed abieritis & colueritis deos alienos,&adoraueritis eos: 7. auferam Israel de superficie terrae. quam dedi eis i ct templum quod sanctificaui nomini meo, proiiciam a conspectu meo, eritque Istael in prouerbium. R in fabulam cunctis p pulis. 8. Et domus haec erit in exemplum : omnis qui transierit per eam. stupebit, & sibilabit. & dicet : mare i scit Dominus se terrae huic. a domui huic E9. Et respondebunt: Quia aereliquerunt Dominum Deum suum. qui eduxit patres eorum de Terra Egypti. ct secuti sunt deos alienos . & ac rauerunt eos. M icoluerunt eos : ideirco induxit Dominus seper eos omne malum hoc. Io. Expletis autem annis viginti postquam aedificauerat Salomon duas domos. id est, doinum Domini, & domum regis, ii. Hiram rege Trri praebente Salomoni li-
152쪽
Conmentaria in Librum m. suum. Cap. IX. in
pna cedrina ct abiegna. & aurum iuxta omne quod opus habuerat) tunc dedit Sa- 'Immon Hiram viginti oppida in Terra Galilaeae. ii. Et egresilis est Hiram de Tyro, ut videret oppida quae dederat ei Salomon, α non Iliacuerunt ei. I 3. ct ait: Haeccine sunt ciuitates, quas destisti mihi, fratere Et appellauit eas Terram chabui,
usque in diem hanc. i . Misit quoque Hiram ad regem Salomonem centum viginti talenta auri. rue. Haec est summa erili nsarum. Quam obtulit rex Salomon ad aedificandam donium Domini es domum suam, de Mello, A murum Ierusalem, RHeset . & Mageddo. ct Gazer. I 6. Pharao rex AEgypti ascendit, & cepit G.ieter. su cenditque eam igni': &Cnananaeum, qui habitabat in ciuitate,interfecit . .& dedit eam in dotem siliae suae uxori Salottionis. 17. Adificauit ergo Sa lomon Gazer, a Bethoron inferiorem, i 8. &Baalath, dc Palmiram in Terra solitudinis. i9. F.d omnes vicos, qui ad se pertinebant, dc erant absque muro. mu niuit, & ciuitates curruum & ciuitates equitum. 8 quodcumque ei placuit ut i sicaret in Ierusalem. dc in Libano. dc in omni terra potestatis suae. 2O. Vniue sum populum . qui remanserat de Amorrhaeis, ct Hethaeos, dc Pheroaeis, & Hevaeis. de Iebusaeis. qui non sunt de siliis Israel: EI. horum filios, qui remanserant in terra. quos scilicet non potuerant fili j Israel exterminare: fecit Salomon tributarios. usque in diem hanc. 22. De filiis autem Israel non constituit Salomon seruire quemquam, sed erant viri bellatores, di ministri eius , & principes. 8 duces. & praefecti curruum & equorum. 23. . Erant autem principes super omnia inpera Salomonis praeposui quingenti quinquaginta. qui habebant subiectum populum. &statutis operibus imperabant. Ση. Filia autem Pharaonis ascend t de ciuitate David in domum suam. quam ae. ficauerat ei Salomon : tunc aedificauit Mello et s. Ossereb: . t quoque Salomon tribus vicibus per annos singulos hol causta, ct paciscas victimas, super altare quod aedificauerat Domino, ct adolebat thymiama coram Domino: perfectumque est templum. 26. Classem quoque se. cit rex Salomon in Asiongaber, quae est iuxta Ailath in littore Maris rubri. in Terra Idumaeae. 27. Misitque Hiram in classe ill .i seruos suos viros nauticos & gnaros maris. Cum servis Salomonis. 28. Qui cum venissent in Ophir. sumptum . inde aurum quadringentorum viginti talentorum, detulerunt ad regem Salomonem. Das. 3
scilicet apparuit ei nocte, ut dicitur Paral.7. II. in Lintus et sic enim ei apparuerat in Gabaon cap 3- fANceti FicAVI DOMUM HANc J id est, 'trium istum mihi in domum ut exponitur a.
εκη x M J quam u scilicet templum erit & su sistet vocabitur domus Domini, ibque ergo me meamque praesentiam, gratiam & gloriam ostem
cuucTis Divavs J q. d. Coniici''oculos in domum meam, ipIaque erit inihi chara , cordi
cietAetas Hebr. betam, id est in inretirat ;Chald. in intraus Septuag. in sanctitate J COR- Dis . Ur IN AER vietATE l Hebr. Mioser, id est in recti imbra, hoc est, si integro vero, sam cto & perfecto corde mihi seruieris. ut totum cor hi tradas, nee illud diuidas . ut eius partemnam mihi, alteram idolis & cupiditatibus tradas.
Deus enim totum cor, totumque amorem n
strum poscit, iuxta illud : Diues DNninum Do
ex toto corde tuo, ore t ois ruis, ore tota fam
se n. sie de Chilitianos ad haeresim ali ue sceleta dilabentes Deus saepius punivit. 8c eciamnum punit. excidio gentis de regni,ac te la & mon itelli Actendi euellique unit. ExpLETis AMEM /NNis vicituri s ab im vos. Δqata templi Dbrica, pura amor regni sa
Tune nεoiT SALOMON HIRAM vici Neta vos. Dioppin, IN TE RA GALiLAEAE. J Quaeres, an licite salomon has urbes ab Israele abaliena intit . de tradidelit Hiram resti Tyri gentili Resp. illum licite non potui ite ilsas in aeternum abali nate , ut iacet et te tam Phoenicum, quia iniuriam fecisset Israelitis contra legem Dei. qui illas eis assignarat de dederat. Rursum Hiram Ga- lilaeos hos pertraxisset ad sua idola de stentili Lmum. Mare non tradidit Hiramo absolutum plenumque earum dominium , sed tantum v- sum socium , ut scilicet Hiram ex eis tedditus M iqra, quae Salomon percipere selebat, reci
153쪽
Commentaria in Libum III Rep . Cap. IX.
compensaret; vel certE usque ad vitam suan'. ut eo A vel potius tunc legem non obligasse, eb quia mortuo redirent ad regnum & reges Isracan. ita Abuletis. Serarius, Salianus&ahivm. 13. ET APPELLAvIT EAs. TERRAM Cii ZavL JChabul Phoenicum Ingua, Iosephus libr. 8. cap. s. significat in murati, vile , displicem. ita Λ-bulens Caietan. &alij : Hebraeorum vero limgua significat rometiti, indecliat ut si-
nificat terram te vicem dc lutosam , quae gra-ientes remoratur, eisque quasi compedes iniicit,
ut vix pri predi queant. ita R. David. Vataild: Pagnin Posset quoque cha I per metharesin d duei a a73 id est canis. q. d. terra canina, vili, α spurca instar caniς ι unde Iosephus ait His ram noluisse has urbes acceptarri itaque eas man sit se Israeli. Vaxs.ls. HAEC EsT 1vMMA ExpENsAnvM AM
H eter , Ac. J q. d. Haec est causa vel nuteria tot expensatum se sumptuum , quos fecit Salomon i nimirum fabrica templi, domus suae, M Alo, dic. In his enim sabiicis maximas ex pensas fecit, de aerarium suum opulentissit num exhausit. Hebr. enim est : Hoc est rarbum tribum ii, id est hae est ratio de causa tributi tanti, quod
Salomon populo indixit ob quod populus
rormutauit , dc a Rob iam ad Ieroboam defecit ὶ nimirum , .l ex eo fabricaret templum ct tot urbes. Fabrica enim opes etiam regias dc maximas exhaurit. Ita Vatabl. Setarius, anchez
Posset secundo, eum septuag. verit e lux in ea sinima dist si aureis, in quam scilicet salomon
suas opes tantaque tributa distribuit & expendit . ut summa expensarum, sit summa rerum. In quas expensae sunt factae. n milum fabrica templi.&tot urbium. Nam alioqui proprie luissa - summa tributorum vel opum Salomonis sic texi. ET DE Di τ EAM IN DOTEM FILIAE sv V-xoκι SALOMONis. J Iam me cum nuberet Salomoni, dederat ei dotem. In emergo,id est in augmen una dotis. Vnde Hebr. habent :D
Hi ri 'r' u sit chim; Septuag. id est mi illa. scilicet munera, hoc est, a dii o dono, ut vertit Chald. vix, . it. r LM RAM J Hebr. S septuan Thamor ''' id est Palma. Uidetur ergo urbs haec dicta Palmis . a palmarum c a , 3c palmetis ibidem bundantibus, it S. Hieron. in Ezech. cap. s. dctunc cellaret omne periculum . quod timebat ut istaeli a Chananaeis, ite scilitet ipsi Hebr os ad sua idola pellicerent ei iam enim erant omnino a Dauide At Silomone suppressi, ut id facere
dc capita eleuare non auaerent. Rursum meis
tuere poterat salomo', ne, si ipse omnes Cha nanaeos occideret, Philisthini, at aeque gentes, in vindictam simili modo omnes Iudaeos pud se degentes trucidarent, imo ipsi bellum ni uerent. Adde, legem iubentem occidi Chananaeos maximὰ pertinuit se ad Chanan f, qui tempore Iosue vivebant de deincep , cum eπρο-gnanda dc pouidenda erat retra, ut indicatur hoc versa. ita Caietan . de alij. CLAs M uae in Faci T REX SALO' Vixti GMON. J Pinia acetii et Salomonem hanc cus lemini truxis Ie initio regni , ad colligendum aurum B pro fabrica templi. verum hoc abunde iam antE compararat David: unde Salianus opinatur ipsum hane et essem adornaste post fabricam te pii anno regni sui a . idque colligit ex vers io. quod inteli ge de Uassibus posterioribus, & maioribus. Nam ante fabricam tenarii pro eius et que ac palatio tum urbitamque aedificandalua .im niani sumptu, eum hanc classem instruxisse ad autum comparandum , liquet ex cap. Io. 12.
ubi dicitur salomon ex lignis thymis allatis ex Ophir sectile sulcra domus Domini de domus
cεM SALOMus M l Quaeres, Ophir. Nonnulli putant futile Angolam, qua sunt AE: hiopes , qui in mancipia adduim sunt salomoni, uti de hodie inde adducuntur in Hispaniam. Alii censent fuisse Milaeam, alii Se falain. abj cum Eugubino imam Persiam, alii
Duae sent tiae sunt probabiliores. Primi o. re rati phir Esse regnum Peru in India incidentali; tum quia ibi est aurum plurimum Se laudatissimum, quod inde quotannis sere in H spaniam ex re tur, tum quia Ophir per metatheian litteraruinest Petu; tum quia autum Ophir vocatur auriae Perilaim, id est, duarum Perv. scilicet minoris Ad inatoris. a. Paral p. 3.7. ita vatabl.
48. si a es t trans Iordanem in finibus Israe4 D Arias, Genebrideat i, qui censent nouum orbem pertinebatque ad dimidiam tribum Manalle, dia a Salomone fuisse apertitin de eognitum
stans a Damasco. 27. millibus passuum. . iiiis cauit eam ergo Salomon ibidem tamquam in e tremo imperia sui liinite. 8e validissimis minnibus cinxit postea ab Hadriano Imper. restaurati dicta suit Hadria Dpia.. Ab hac urbe celebri tota regio S litudo vicina dicta est ' ma. vide AJt,chom .pag. 92. num. 73.rici T SALOMON TR i5v aios. J scilicet Chanari eos omnes, qui residui erant in Iudaea, quos Hebraei non potuerant exterminare. uum
res, an peccant hic Salomon 3 nam Deus iusterat omnes Chananaeos occidi. Re M. Abulensi non peccasse, quia nec David pater eius illos o incitat: unde vel Deum in lege sua dispensas te, Posterior re communior sententia est, Ophir Glma. suisse in India o ientali, adeoque plures eius au- - μ' riseras regiunes complecti , uti auream Chers, ne sum, ita dictam ab auri copia , sumatiam 3c Taprobanam. Pinu. Ceylam , aliasque Indiae orientalis regiones auri seraces. Ita Sanchea, Serarius, Sasianus, GaDr Varetius libr. de Ophir, Iosephus Acosta lib. L de natura noui orbis cap. i3.3c Il Favent Iosephus, Hesychius, The dot. Procop. de S. Hieron. Epist. t o. ad Principiam, qui bis dictum asserit ab hir filio ide
Plobatur primo, quia haec classis soluebat iri. ex Asionabet sita in mari rubio, siue in sinu
154쪽
Commentaria in h-m III. AEgum. Cap. II. is,
Arabico: ex hoc autem facilis. directa It vicina A in Petu vixit ii annos. Aceedit, quod Massaeus est nauigatio per promotionem Comorinense in libr. is. histor. Indi c. scribat Pegusios ex mai Sumatram & Taprobanam, utpote ditem ei o, rum traditione stirpem sitam referre ad Iudaeos lacentem, ut paret ex tabulis Cosmographicis lon- exules. a Salomone damnatos ad auris ina triti vero, & plane periculosa & ansta cisa sesque ad aurum in Pinu loeisque vicinis est, Disset nauigatio ex mari rubro inritu: oportuisset diendum. Porro ab Ophir autum praestans v Tm vel per Orientem gyrare totam Indiam O- catur Ophiri sum. indeque obridum t S. Hieron. rientalem, Malacam, Iapones dc Sinas, ib quer nectere iter in Americam: vel certὰ per Occiden-
rem circumnauigare Promontorium bonae totami ue Africam ae Oceanum vastissimum; in .
de per Brasiliam. Patagones, Chili & fietum Magellanicum tendere in Petu: longe autem iaciliore: vicinior in Peiu fuisset nauigatio ex Ioppe &Tyro, pura ex mari mediterraneo, uti hodie estra Hispali in Hispania.
secundo, quia tune incognitus erat usus magloco citato.
Quint Ophir dicta est ab Ophir filio Iectan, Psi l
& nepote liniar. Porro frater ophit dictus estne ulla, amboque incoluerunt Indiae de plagae Grientalis regiones ad Gangem fluuium, quae ips, tum nominibus appellatae , fuere auri re remm tum seracissimae. Hinc patet responsio ad argumenta prioris semientiae. Adde, Ophir nomine suo tam ad Perualludere quam ad Africam, quasi Asriea sit Ophinetis et quare suos cursus nauigantes metiebantur a rica,sive Africa . Nam in Ophir prima littera est o de stellis potatibus: vnde littora vieina lege- Aleph, quae est in Asrio. Unde Septuag. & I bant, nec audebant transire Gades ubi Hercules seph. pro Ophis vertunt. vel Milia. Quam: Gades ubi
suas columnas,quasi nauigationis terminum,quem nemo transire audet et Mit inultd minus lineam aequinoctialem. Hinc Gades habitae sunt extremus terrae terminus, ipsis etiam Tyriis, vii testatur Strabo libr. 3. Diodor. libi s Paterculus libr. I. unde vetus Proverbium: Ad Gades. Apud Petr. Apianum t. Antiq. extat hoc Gadibus monume tum : I Mam insanis Cartha molis ad exarimum is , ut vi
tim si me umquam insanior , H nu visendum au rho trias irrauerit, Tenio. si India incidentalis, & nauigatio in eam a Salomone fuisset reperta de trita , utique mansisset eius memoria de continuatio: auri enim
seph. pro Opis vertunt, sophir vel quam non malli putant esse Sosalam, quae est Africae r hio, pur quam c matri rubro venientes nauigant inum atran ecteramque Indiam Orientalem. De auro Peraraim dicam a Patal. 3. 7. Denique nomen Peru suit incomitum .imo etiamnum Periis-nis ignotum est : Hispani enim nuper illud isti r gioni indiderunt a flumine quodam ibidem sito, cui nomen est Pero, teste Acosta dc aliis, Denique cur Salomon rex sapientissimus, relicti, opibus Indiae Orientalis sibi vicinae. iisque prPstantissimis, quaesiuisset eas in India oecident iremotissima, ubi nauigatio erat periculosissimaς Si quis tamen omnino vel t Ophir esse Petu, dicat partem huius classis nauigaile in veru, aliam cupido ad eam omnes excitasset. Iam autem c in Sumatram de Indiam Orientalem, sicut nunc milia eius extat memoria , imb ante Americum
Ueiscium s unde dicta est America) terra illa ab
omnibus habita fuit ut noua εc incognita. Accedit. quod ex sinu Arabico siue mari rubro, crebra tum erat Tyriorum aliorum to Indiam Grientalem nauigatio , uti ex priscis auctoribus mstendit Pineda. Quarto, quia Sumatra,Gprobana 3c loca vi Gria abundam auro prostanti, gemmis lignis thyinis, ebore, alijsique rebus pretiosis, quae in indirecTharsis esse dicuntur cap. io. versi ti ac a2. Cum Peru caleat lignis thyinis,simiis . pauonibus, ebore dc elephantis,teste Iosepho Acina Laco citato, qui ex diuisione Pontificis Alexandri vI. Laisitani nauigant in Indiam Orientalem, Hispani eis viciunt in Oeeidentalem. Pluta de Ophir vide apud Pinedam libr. q. de Rebus Salomonis cap. m.
xvNTogvM, I si1pplet libera. Paralip. cap. S. ILmore suo, numeratque so. talenta. Mistace, Salomon hac nauigitione repraesentavit,imo via aperuit Hispanis de Lusitanis in Indiam, tum ut aurum, tum potius ut Indorum animas omni a
ro pretiosiores christo, qui verus est Salomo ac
155쪽
ommentaria murum III. Regum. Cap X.
sv No PSIS CAPITIS. D Saba visi salimonis , eiusue sapientiam re metri uentiam a rattin
u. I . recensentur Salomonis anxui redditus opes; ae v. I 8. thronus ebur
neus , v. 22. AUD in Tharsis, atque v. a 6. equites in equitatus. uitiis, camelis portantibus aromata, & aurum inlinitum nimis, di gemmas preti
sis, venit ad regem Salomonem. & locuta est ei uniuersa quae habebat in corde suo. 3. Et docuit eam Salomon omnia verba quae proposuerat e non suit sermo, qui regem posset latere .& non responderet ei. q. Videns autem regina Saba omnem sapientiam Salomonis. & domum quam aedificauerat. 3. & cibos mensae eius. & habitacula seruorum. & ordines ministrantium, vestesque eorum, &pincernas. de holocausta quae offerebat in domo Domini : non habebat ultra spiritum. 6. dixitque ad regem : Verus est sermo . quem audiui in terra mea. 7. super sermonibus tuis &super sapientia tua : ct non credebam narrantibus mihi, donec ipsa veni. 6c vidi oculis meis, & probaui quod media pars mihi nuntiata non fuerit: maior est sapientia&opera tua, quam rumorquem audiui. 8. Beati viri tui, debeati sesui tui. qui stant coram te semper, R audiunt sapientiam tuam. 9. Sit Dominus Deus tuus benedictus, cui complacuisti, & posuit te super thronum Isael, eo quod dilexerit Dominus Israel in sempiternum , dc constituit te regem, ut lac iaceres uidicium de iustitiam. Io. Dedit ergo regi centum viginti talenta auri, &aromata multa nimis α gemmas pretiosas : non sunt allata ultra aromata t mmulta, quam ea quae dedit regina Saba regi Salomoni. ii. Sed & classis Hiram. quae portabat aurum de Ophir, attulit de Ophir ligna thyina multa nimis. R emmas pretiosas. ret. Fecitque rex de lignis thyinis sulcra domi is Domini. de
omus regiae, re Pharas lyrasque cantoribus : non sunt allata huiuscemodi likna thyina . neque visa usque in praesentem diem. I3. Rex autem Salomon dedit reginae Saba omnia quae voluit&petiuit ab eo ,: exceptis his, quae ultro obtulerat ei munere regio. Quae reuerta est. & abiit in terram suam cum seruis suis. I . Erat autem pondus auri, quini asserebatur Salomoni per annos singulos. sexcentorum sexaginta sex talentorum auri r I . excepto eo quod asserebant viri qui super vectigalia erat it, & negotiatores, uniuersique scruta vendentes. & -- nes reges Arabiae, ducesque terrae. I 6. Fecit quoque rex Salomon ducenta scuta de auro purissimo, sexcentos auri siesos dedit in laminas scuti unius. i . Et trecentas peltas ex auro probator trecentae minae auri unam peltam vestiebant: po fuitque eas rex in domo saltus Libani. I 8. Fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandem: ge vestiuit eum auro fulvo nimis. I9. qui habebat sex gradusi de summitas throni rotunda erat in parte posteriori r & duae manus hinc atque inde tenentes sedilea duo leones stabant iuxta manus singullas. xo. Et duodecim leunculi stantes super sex gradus hinc atque inde: non est factum tale opus in uniuersis regnis. 11. Sed Sc omnia vasa , quibus potabat rex Salomon, erant aurea :&vniuersa supellex domus saltus Libani de auro purissimo : non erat argentum, nec plicuius preti j putabatur in diebus Salomonis. 22. quia classis regis fir mare cum classe Hiram semel per tres annos ibat in Tharsis, deserens inde aurum, ct argentum , ' dentes elephantorum. ct simias, ct pauos. 23. Magnificatus est ergo rex Salomon super omnes reges terrae, diuitiis , ct sapientia. 24. Et uniuersa terra desiderabat vultum Salomonis. ut audiret sapientiam eius, quam dederat Deus in corde eius, Et singuli deserebant ei munera, vasa argentea & aurea, vestes. ' arma bellica , aromata quoque, & equos & mulos , per annos singulos. 16. Congregauitque Salomon currus de equites. Asacti sunt ei mille quadraginta currus, de duodecim millia equitum : ct disposuit eos per ciuitates munitas.
'cum rege in Ierusalem. 27. Fecitque et tanta esset abundantia argenti in Ierusalem, quanta ct lapidum : ct cedrorum praebuit multitudinem , quasi si comoros
156쪽
commentaria iis librum IIJ. auum. Cap. X.
qua nascuntur in tam petitibus. 18. Et educebantur equi Salomoni de aegypto. ec de Coa. 29. . Negotiatores enim regis emebant de Coa , a statuto pretio perducebant. 3o. Egrediebatur autem quadriga ex Egypto sexcentis siesis argenii. ct equus centum quinquaginta. Atque in hunc in num cuncti reges Hebrae rum & Syriae equos venumdabant.
- - - - n cis tegiliae Ethiopum in curru veniens Hi roso
lymam Deum adoraturus,legebat Isitam Prophetam, quando ad eum accessit Philippin, euu que in fide Christi instruxit. Actor. 8. Hic enim primus e Gentibus factus est Chri ilianus. &Christi fidem in AEthi pia pa0pagauit. Vnde de eo cocinit Psaltes : inhiopia praueniti manvi e iis Deo, Psum. 6 . 32. Atque huius rei typus fuit haec regina: sicut enim ipsa potira ex longinqua regione venit ad Salomonem, ut eius sapientiam audit cirsie & AEthiopia prima venit ad Christi fidem de cultum. Ita censent hoc loco Iosephus, Rab nus. Abulensis, Hugo, Dionys item Maldon T
letus, Iansen. Baradius. Francisc. Lucas in Matth. ir. s. Hieron. in i Liae 43. Oruen. homil. 2. in
Cantic. S. August serm. is i. de Temp. ait, venise Lo Monis IN NOMi si DoMisi hoe est. ἴdita iama de mira Salomonis sanentia illi ieo indita ue eius stupendis fabricis 3e opemus quae faciebat inm-M, id est ope dc virtute
uti: nam τὸ in nomine Orant, reterendum ad
sem, non ad venit, ut patet ex Hebraeo in v Es ir NTARE Evu in AENisu Aetillus J ut per aenigmata obstara di intricata probaret eius sapien
Quaeres. cuias erat, Sc ex qua regione venit haec na t ta. ex S. Hieron. in Tradit. in Gene du-tro est sab una est ciuitas Arabiae Pelicis & tum tabitur per litteram si , unde eius incolae dicti
India mutit ebur , modes sua ibura, faba filio Reoma eius funda ore. Genes io. 7. ρartilia Nazian. orat. 4O. appellans δε-
Altera Saba est in AEthiopia, quae scribitur per u i mn rQbium, Nyssenus homil. . in Cantica, latetam samreb, vel ei aequi polientem sin, fun- cita de appellata a saba filio Chus. Genes io.
GL 7. ex quo orti videntur Abyssini, quorum rex est Pretoclohannes. Haec init AEthiopiae metropolis, de postea a Cambyse nomine sororis suae vocata est Meroe, teste Iosepho libr. 2. A tiq. cap. ib. de Strabone libr. is. & i . vir lucque fit mentio Psum. 7ι .vet io. Retri Arabum ct illa a uiuent. Hebr. enim est Retes s
ct a cerent. Iam nonnulli censent restinam hane venisse ex vocans due i, iam tranfimis se mu-
Dices Saba hie scribitur per stan ergo notat
eam quae est in Arabia. Res ita Rabbinos male hic posuisse punctum in dextro cornu, itadue se cisse s , cum ponendum esset in sinistro,Wgem dumque sis. Porro, Regina haeta Iosepho vocatur Nicauis, a Rabbinis in libro Iuchasin Nicolaa. a Damiano Goes in legatione AEthiopica, ad quιD. Addit Iosephus ab hac Resina Luaso in Iudaeam pri- Saba. quae est in Arabia Felice: haec enim abum C mum allatam opobalsami radicem, quod tamendat thure de aromatibus; de quia susa hic seribiturpet schin. ita censent Caietanus, Eugubinus, P
tat di sequitur Pineda libr.f. de Rebus Salomonis
Alii verbi assim censent reginam hanc venisse ex salia, quae est in AEthiopia. Probant primo, quia remna haec venit ex finiabus terrae, ut ait Christus Matth. I a. vers q2. ergo non venit ex Arabia; haec enim vicina est Iudaeae; sed ex Ethiopia quae longissivi ab ea distat. s cundo, quia AEthiopia prae Arabia auro abundat, aliudque nihil seria quam autum mercatui exponiti verisimile haud videri, alibi dicetur. Addit Glycas eam suisse Sibyllam. 3c de dignoscendis puellorum de puellarum faciebus aenigma proposuisse. Fabulantur nonnulli reginam hanc pladiati se in Cedione si spendendum Christum qui Salomone foret sapientior. vide Gieis: rum libr. i. de
Cruce cap. 4. Causa aduentus iussuit , ut audiret disceretio sapientiam Salomonis, ut ait Christus Mauli. Ita vers 2. Hinc sapientet S. Bernar d. scribens ad Hieros innae reginam epist. 189 ipsi reginam hane imitandam proponit : F rivis Austri, ait, τι ait Genebri in Psalm. i. Eadem thuriset adca- nnis audire sapientiam Salammis , n Munatica est. Tertio, quod in AEthiopia seminae dominari soleant, unde eius regime communi nomine vocantur Canauces, ut iratet Actor. s. de
pud AEthiopes siue Abymnos , continua Sc constans traditio, de qua mox plura. Rursum. quod regina haec a Christo vocetur regina vi ri. AEthiopia autem Iudaeae est ad Austrum, cum Ar bia potius sit ei ad Orientem. Adhaec,cum v catur ν via Austri , videtur latissime per totam quasi Meridionalem plagam regnas Ie, qualis est vasta AEthiopia non parva Arabia. Quinto,quia ab hac regina AEthis, pes acceperunt Circumcisonem a salomone. ae cognitionem S. Scripti cubsu et alisqui bene non , si bene no rege- u. Vnde Cassi odor. libr. ita Epist. vlti Am
les ueniliam iid est caeli filiam J Gothorum regi
nam. sapientia dc pietate iuugnem comparat cum regina Saba. Allegor. sicut regina Saba ex AEthiopia venit ad Salomonem. ut ab eo disceret sapientiam: sic Ecclesia e Gentibus venit ad chrilium , ut hauriret scientiam salutis. ita Eucherius , Ang lomus, Beda & S. Bemat d. serim 1a. m Cantici S. Ambroc libr. a. ossi c. cap. io. S. Gregorius in Pulm.7. poenit. vers. . Prosperi libr 1. de P dict. cap. 27. Idem satis insinuat Christus dicem
157쪽
mentariam Lilmum III. Regum. Cap x
pientiam Sud in ; O reti Fufiuam Salit i hic. AVide piae caeteris Euchetium libr. in libros Re - .gum a me finem. Imb Hebraei ipd est. in Genesi magna ad illud cap. 2s. 6 εm ι .
Ilios censent reginam hanc venisse ad salomonem, eo quod ex fama rama sapientiae & vimit una eiusdem , si,spicateriit ipsum esse Messam siue Clitistum . idque ilignificale In nomisu v it , ita refert Galatinus tibi. g.
N ii 3ξBAT v x TRA , pistretv Μ J q. d. Extra se rapta est prae admiratione Se stupore, ait vatabl. Allegor. S. Gregoc in Psalin. . menit. vers. per reginam hane accipiens Ecclesiaua tLectatum Ε - , inquit, de Genti is c tuus Chiisti gratia 2 Laangelisa diarrine inuentv m
sistris , ablata superbia spiritu, omnique elationu BZ sita didicit d. si os dis urit, ct in regum misere
PiENTιAM TvAM J Id verius est in Christo sa.
lomonis antitypo. via docet ipse. Luca i. vers. 31. Anagog. id verissiarum et it in caelo, ubi in An Deum de ram in Sion, Seneuia bimus ritras' Iritum prae admiratione gloriae, quam O.ulvi non vulsit, Gauru audiuit, nec in cohominu a cenula. ita Angeloua. Et revera, ait Euclier. id quod parat minia
se, fili non comprehenditur,se non atting tu caritate non capitur , demetia cr ista transere,iur; acquiri μιιθ. aestimari non μιι t. nidebit luma m rita flua insi rabili retri Munom larguare suci risere; ha bit e perceptis e factum, non haberii de satietare
ATT IT rx OP ni R LIGNA et uvis A JHebr. alinurim , vel alumis, de quibus dixi Ap cal. i3.ia. Chald. venit, una tarasinum, quae sub aquis speciem habent ligni tamquam milices, sed cuin ad acrem educuntur , durescunt in lapi.dem. vatabl. vertit, lignum Bragicum; alij, si num; Septuag. vertunt, πιληκη- , id est dotata. Angelomus, I aena, ait, Ibit imputribilia,
tuag. pinea vertunt a. Pacal. 2. 3. Hic Noster ve tit quia haee ignota ligna quae Hebr. v cantur. , similia erant lignis ex thra arbore, de qua ite scribit Plinius libr. 3.is. rata phrastin qui primin a M. uni Alexandii atare sirilis, qvi circa Vtia Roma quadringmtesimum quadragesimum gesta sunt annum , magnum iam huic ariari homi
tribuit. memoratas reserens ex ea temporum veterum
creta ratiore. Transuersas intelligit trabes, qua- Dlia etiam sulcra domus Domini explicantur; ex quo valde proceram tuisse arborem liquet. Additque: quandam ue tamartacitatem materia in Niactu co ira vitia omnia incorruptae. Radire nihil cria nec aliunde pretiosiora opera. ita Plinius ex
Theophr. vade recte colligas instrumenta musica ex hae arbore confecta. Theo irastus autem ipse ait hanc arborem in AEgypto nasci circa Ammonis delubrum , & in Cyrenaea regione, cupresso similem ramis de ibliis S trunco de irructu, maxime vero sicut cupressum siluestrem. Ita re phr. libr. s. cap. s. Porro. a. Paralip. a. s. adduntur 1 Nostro ac Septuag. ligna oceuthina, id est iu velina; recentiores Aetna :'le σι enim est abus: quia H braea nomina multis rebus competum, Pluresquet res senificant. FECiet πιε vrx in Liaretis et nvir Is P '
trabes. . Addit ut a. Paralip. 9. ii. ex iisdem thyi nis Silomonem secisse gradus in domoni Qvα REvvas Λ sset J Postquam omnia S lomotus facta dictaque lustrasset, ideoque miliatos menses, vel annum , ut volunt nonnulli, cum eo mansit; familiariter oc creesb cum eo agens α colloquens , imb vi multi tradunt, ex ea concipiens filium. Adeo enim indubitatum euapud aethiopes, qudii eorum Imperatores -ginem dueant a Salomone, dc regina Saba, Hressit apud eos sine controuersia, de qua Gmnes eorum libri pleni in eniuntur. Et propi rea Imperatores eorum Isiae hae dicuntur, eoque inomine gloriantur. Et ne aliquando ad alios hereditate peruenire possit, in m te Guixen Amba asseruari selent filii Imperatosum, ut desciente prole masculi , quae imperatori presenti succedat, inde Imperatorem acciper Possint. Historiam vero Reginae Saba, Re qua ratione prolem susceperit a Salomone, ita narrant ant quissimi libri , qui in Ecclesia rasium alterum- ritui. Narrauerat mercator quidam Tamerin
mine, reuerius ab Hieroselymis, reginae sota quam viderat de audierat Salomonis gloriamat lapientiam : illa vero tanto regem visendi studio exarsit. ut statim de capessenda via am. re coeperit, tandemque patriam ac regnum relinquens , Hiero lymam pio secta est magno totum procerum comitatu de pompa vere regia stipata , adeo ut vel in ipsis Hierosolymis admirationi fuerit. Ibi a Salomone magnifi-eentissimὰ excepta, εο post septem menses edocta iam de vero unius Dei cultu , & de iis omnibus quae scire optarat, cum regressum ad patriam & regnum pararet, a Salomone ad coenam lautii sinam inuitata in eius palatio pern ctauit. de a Salomone prolem concepit, quam postea transactis nouem mentibus Sc qninque die hus in lucem edidit, eum iam regni sui fines ingrederetur.
Filius ex ea natus in libris qui asseruantiar in Ecclesia Arium plura habet nomina, nimirum B tincti quem, EbnaMehaqueis, E ehaquem , Mimia ti, quod ultimum nomen frequentius audit m . vulgue inter limpes. Et idem valet in lingua antiqua atque, a Vitatur isti: reliqua nomina idem valent ac, μω sepientis. Is grandi ors matrem de patre suo sepius interrogaint, tamdemque annum 22. a geras re cognita, ab ea pr cibus impetrauit ad Salomonem eundi faculi
rem, ductusque a mercatore illo Tamerin, cum magno comitatu de appalatu Hieroselymam peruenit, ibique a patre exceptus, cognitus est esse eius filius. Cum ad matrem redire vellet, iussit eum salomon in regem AEthiopiae solitis insignibus rite inaugurari, ac proinde introductus in tei plum per Sadoe de Ioas sacerdotes, unctusque est manu propria fili j principiψ Salomonis, v catusque fuit David nomine aut sui , εο acu mante uniuerse populo r ιζuar rex, ductus est per ciuitatem mula regia vectus. Post haee di Lcessit. ad matrem cumulatus muneribus a parte
158쪽
Commentaria in Librum III. Regum Cadi. X. a17
acceptis , secumo filii in sacerdos, Sadoc,
Taenariam nomne, duxit in domum suau timuoduxit ea omnia ossicia. quae in domo Salomonis in usu erant, quorum aliqua j Imperat
Fingunt AEthiopes secum asportasse cum Zacharia praedicto is am quoque arcam Domini,quam ipsi Si mi vocant; nisi dicas, arcam aliam similem illi Mosaicae de Salomonicae sa-bricatam, eique datam iuisse. Exceptus a matre in regem euectus suit, dcinde mos introduistus creandi in regem filios regis, cum antea non nisi virgines, quae semper
innuptae remanserant, reginae creari laterent,
qualis post Christum ibit Candaces regina, A
Haec omnia tradit P. Emmanuel Pra e Sm cietate nostra, qui multos annos in Ethiopia vixit, adecque nuper eius Imperatorem ad osethodoxam fidem conuertit,in Hiitoria AEthi piae,quam diligenter de exacte conscripsit, quidc addit reginam Saba natam in regno Tigri, quod in Abyssia est primatium , eamque vocari reginam Merileti Habui historiam hane eius
manu scriptam Romae a R. P. Assistente Luitia
Eadem tradunt rerum aethiopicarum hist Dei, ut Damianus G s. Victorius, Franc. Alua reet. Barrius, Abrahamus Ortelius ae Genebor.
in Chronotanno mundi 3 is di Maluenda de Antichristo l. s. c. i 3. eito illa sabulosa a timent Thomas Boetius lib. 2 i. de Signis Ecclesiae c. I. de Pineda lib. sale Rebus Salomonis c. r .nq6.
Fieri potest , ut AEthiopes historiae huic plura addiderint sabulosa , sed tamen rem ipsam scilicet Abyssinos Imper. otiundos esse a Salom ne & regina Saba, tot eou lorum traditione eontinua apud AEthiopes reces tam certamque, uti mihi Romae asseruete Abyssini sacerdotes orthodoxi, durum est negare, praesertim cum Salomon trecentas habuerit concubinas, &septingentas uxores, quibus, ii una haec regina Saba inseratur vel addatur , quid erit incon modi : potuit enim eam uti caeteras uxorem ducere, ut per eam, eiusque dc suos posteros tadem cultu iue unius veri Dei apud AEthiopes induceret de firmaret; per filium enim spurium id rite & essicaciter fieri non poterat. Fauet
M Imperatori Abyssinae pro stemmate filianam ct manu tinem erectam cratam : leo enim
Lit stemma Dauidis de tribus Iuda Genesq9. s. crux est stemma Christi & Christianorum. Denique Preto Ianes, siue Abyssinus Impera 'tor, hos sibi usurpat titulos, quos ex pristis .vili tommonumentis recenset inteli in Thea-- δε tro tabula 68 sintque hi: i
Denique a Salomone per reginam Saba Abycsini acceperunt circumcisionem aliosque Iudaiasos ritus,quam etiamnum una cum Baptismo usurpant. Fauet tempus: nam venit regina Saba ad Salomonem anno regni eius 2q. ut patet v. I cum Salomoniam in mulieres pronus, uxores
sibi multiplicaret, ac videret reginam hanc tot naturae dotibus instructam ad Iudaismum comversam , optare illi connubio iungi, ut ex eo prolem honoratam, sapientem de fidelem comeiperet: sicut de illa Thalestri Amazonum re-ina scribit Iustinus lib. ia. occurrisse Alexa ro cum trecentis millibus mulierum, viginti quinque dierum inter infestissimas gentes itinere consecto, ex rege liberos quaesturam : post triginta igitur dies vrero pleno discessisse.
ERAT AvTEM PONDvs Austi , Qvo o AF- VERs. 34. FEREBATvR SALOMosi ex Ophir, Thaisse cabunde quam ex tributis, haec enim mox excipiuntur in pi R AN Nos si ΝGvLos sEx CENTO EvM s Ex AGiNTA sEx TALENTORvM A v Ril quae ficiunt octo missiones aureorum corona torum Francicora, ex reptis custo eorunde millibus. iam octo milliones coronatorum Franc. faciunt 2 .million florenotu Belgicorum; unus enim coronatus Francicus valet tres florenos
Brabaliti eos, siue Belgicos: licet enim initio exta Ophit tantum allata sint Salomoni m. talenta, ut dictum est ci9.28. tamen paulatim crescente cura, & numero sostarum, plura allata fitere. I-iro Uitalpan. tom. 2.l. s.c. 6.& Pineda l.4.c.6.
in fine, censent pro immensis sumptibus fabriacae templi, palatiorum de urbium Saloinonem triplicem misisse classem, quarum si gulae tertio quoque anno redirent consecto mini; lingulis tamen annis una rediret. scptumam quidem classem quadringenta & viginti auri talenta d uexisse. alteram quadringenta quinquaginta, tertiam vero crescente hominum uidustria , Sescissorum multitudine', auri cupiditate etiam, sex enta & plura talenta reportasse, uti hic dicitu am 4 so. talentorum secundae classis m, tio est a. Paral. 18.sicut et . talenta primae classias natur 3. Reg.9.28.Fauet Anastalius Sinaita l. io. Hexa dicens classem Salomonis singulis anni, rediisse ex Tharsis. Ex CEPTO EO Qyon AFFEREBANT vi RUVI VERs.s ipsR v Ecetis ALIA ERANT J Septuag. abstra 'i, ris subditorum ct mmatorum, qui negotiab tur. Hinc patet tributare vectigalia Siloni mis
excladi a sexcentis sexastinia sex talem is iam dictis ; ideoque illa ei allata fuisse ex Ophir de
Thariis. de eata Salianus: Porro tributa liminis gentia erant, adeo ut propter ea populus contra
Roboam rebellant, ut audiemus c. I 1.
ET NE TiATOR Es J quos Salomon misit ad eniendum de comparandum aurum, vel quialtem auri a se compat ait Salomoni pendo
Eetica veta ita legendum eum Roman. non scius. vii legum Lyran. Abul. Hi o Sc alii
159쪽
118 Commentaria in Librum III Reg m. Cap. X
vs Noto J qui scilicet non tantum res ve- Ateres, sed & nouas minutim per ulnas & libras diuendebant, quos Galli lii miliam, id est me
clarios vocant, qui merces quascumque particulatim distrat, ut Hebraest.ex mgotiatione Mom tariorum , q. d.Salomon ex minimis etiam
mercibiis & institoribus , quales sunt aromata. rij. colligebat tributum. Nam ut aiebat Ve*asian. Imper. Durum exqviesint usicat suisti Duo et, quia dulcis sto θιγti ET OMNEs REGEs ARABIn Duc Es getzκκαό id est satrape terrarum, ut dicitur a. Pa tal. v. 14. Puta P rincipes & praeiecti terra tum
Ex his omnibus patet, quantae & quam immense tuerint opes Salomonis, Deus enim in sinu in eius aurum & argentum undequaque congerere videbatur: &ipse sua sepientia mi te modo, illud conserendi excogitabat. Vide BP in edam lib. . de Salomone cap. i9. & villati Pand. Om. 2. lib. s.c.qq. usque ad caput sq. ubi docet Salomonis opes maiores suisti quam tue- rarit Imperatorum Assyriorum, Babyloniorum,
Medorum. Graecorum. Romanorum, ceter rumque omnium.
Haec munera reges obtulerunt Salomoni ob eius diuinam sapientiam& virtutem, optantes ab eo instrui de dirigi, imo se Se sua regna, ait Seuerus Sulpitius , Salomoni regenda inerebant; idque satis innuitur Salomon hie fuit typus Christi, de quo cecinit David Psum. 7i.9. Coram illa procecsenta ibiis s. Et di Fuges Tharsis is insulam era os
rent; reges Arabum ct Saba oua adducent, Et ad ratant eum mno reges terra , omnes gentes utentri. CVERS iri, Fici et REx SALOMON Duc EN-TA scvr A J lib. 2. Patal. cap. 9. v. pro scutis ponuntur hasta , sed basia vocantur seu-ta acuminata instat hastarum; sic etiamnum sunt clypei hastati , id est mn nem, &cuspi- .dem habentes, tamque valent ad protege dum corpus, quam ad hostem transfigendum.
Id ipsi im ostendit Vespandus pag. s 27.ex P lybio qui ait, umbonem auerti bimentu es lu-& ex Suetonio, qui in Iulio Caesare c.63. ait eodem ptasse m ci em .ime stem, ut ait Liuius lib. io. Et hoc significat Hebr. is, a radice l*F is an , id est actute de Gazatum. Vnde Noster is,ina , nunc vertit
scutum, nunc ballam, nunc loricam, nunc contum.
MiNAs sc Ti vNIus J Siclus est semuncia,s . centi sicli ergo sunt sexcepi semuncta . . quae nciunt libras rue. Quare axe scuta aeque ac pel-tie non tam ad bellandum quis enim miles cum armis serret scutumas. libratum ρὶ quam ad magnificentia & ostenta nem se icata sunt. Vnde ea Salomon reposuit in domo saltus Libani vi sequitur. VERA I 7. TRECENTAs PELTAs J Scutumest clypeus magnus totum penὰ legens hominem, pelia est clypeus breuior , habens sermam lunae corni culaue. Vnde Virgil. i. AEnei'. Ducis Amazonidum ἰ uun stis. TRECENTAE Ni NAE A I vNAM PELTAM vEsTiEBANT J Mina Hebrata continet ει itarios id est 3o. uncias, pura duas libras cum meis dia tucinia mina auri ergo faciunt libras so. Verum quia hoc pondus in pelta videtur enorme,hinc nonulli per minara hic intestigiit siclum. cuius mentio facta in v. praeced. nam hoc versu in Hebri similis prorsis est sermo: sicut enim ibi dixit quodlibet scutum suille sexcem torum aureorum, scilicet siclorum pondus enim sicli apud Hebneos erat usitatissimum) sic hie ait quamlibet peltam suille trecentorum autem rum, scilicet siclorum. Sicct Iosephus minam pro fit lo usurpat, cum ait Iosephum a statribus venditum viginti minis , hoc est siciis argenti. Hinc Sept. & Chald. pro trecentis ictu, vertunt, tres misia svnde su*icari quis possiet, Nostriam qui sequi solet Sept. vertisse trus non trigilata
porto mina Romana ac Attica contin bat sicios as . hoc est ico. drachmas, puta ce tum auretis. Aureus enim habet pondus unius drachmaexivare tres minae Atticae pendent v lentque trecentos aureos. Melius, ut dixi, per trecentos aureos,intelligas scios, quorum qui iaque pedebat, & valebat quatuor drachmas hoc est quatuor aureos. FEcIT Eri AM REx SALOMONNvM DR EBORE GAANDEM , Eet v EWivi TEvM Austo PuLvo NiMis J tum ut in eo
quasi rex magnifice , velut in selio regali comiideret ; tum ut in eo suorum lites causasque . quasi iudex decideret iudicum enim est sed re in soliis, ut omnibus eum videre, audire Scconsulere cupientibus , aures re responsi dis
Allegor. Salomon hie repraesentauit pote statem iudiciariam datam a Deo Christo, qua homo est. eiusque solium gloriosam, in quo
residebit in die iudicii. iudicabitque omnρο ινλω terra. Ita Ruperi. Eucher. & Angelom. A di Eucherium: Thres rnein Hermi ij p ti utem auro subritatu ut Metis, quam Domitis stima a Patre accepit figis mustus no drubium A
autem ine thromu in pseri esui parte rotum tori tibi iuria procvi dubio datur intia i , quian sem minus. qui per metvi te mim Quirin, in extremit te. Domitia ' in an . vi verbo ρ- cim liuncis per si gra missa itti, sanctorum a m Grum linia alit mellatem, qui in λα S debitis super A. Mira ibroum , inescant duodecim tri Istari. Symbol thronus hic significat B. Virginem, τί ramis ex qua verus Salomon, puta aeterna Dei Stin sal -- pientia, carnem assumpsit, in eaque quasi in throno suo ebore puriore, leonibus sortiore, de auro per charitatem fulgentiore ad nouem menses consedit : unde ipsa ab Ecclesia in litaniis vocatur & inuocatur thro Salomonis . Ita Lyran. hla. B. Petius Damiani egregium sermonem de hoc throno Salomonis habuit in Naiiu. B. Virginis, ubi illum Virgini elegan ter accommouat& stibiicite Fecit, inquit, tibi num iterum videli ut intemerata V rubru in qua si
160쪽
Commentaria in Libram III. Regum Cap. T. 719
nem meam. Et : Thronas intu Deia tu iaculum
μια i. Et : ramus iste sicut sum collectu tari
cantur. Et post nonnulli : Quid grans. Virima
sum opus istia supergressi. Vide plura apud eum isdem, ubi singula throni huius applicat B. Vir. B
um. 19. Duo LEONEs sTABANTI Leo enim erat insigne tribus Iuda , Dauidis de Salomonis ob robur Se regnum. Geues 49. v. s.ltadc Chri
eorum antitypi Ap c. s. v. s. Vide ibi dusta. hin, l. leo notat vigilantiam i leo enim aper
iis oculis domui in dctorii tudinem , quam debet habere rex N Iudex ut vires impiorum re- . tundat α stangat. vide Eccle l. cap.7. v. 26. N I .inquit. qua ne ieri iudex , nisi ναι vivi tu: eu-
rumpe=e iniquitatem. ne sistὸ extim. M Diem patentu , o pam scandaeam in arui se tua. vidi ibi dicta. VEM. 21. Nos FRAT ARGEset vii , scilicet in vasis scsuppellectile Salomonis , quia hae e tota et tex auro: vel potius, um erat, dicet in aestima.
tione. Unde exoticans subdit: κε c ALicvivs CPRETii pur AB TvRJ nam alioqui v. 22. ad. dit ex Tuarti Salomoni aliarum sutile tam a
γuAreris,M ebur) Let si Mias ET PA- via, lxu res an haec classis Salomonis nauigans in Tharsistit eadem cum clas te nauigante in Ophir, de qua v. ii. Putant nonnulli fuit se vis τε has nam eamdem i. his enim de Thartu vocati im mensum mare , vastili nas regiones &.uald Eperegrinas, qualis est Ii dia siue Oilentalis siue incidentalis. Ita Iosephux Acosta lib. i. se No. orbe cap. IAE. & alii. Hi ergo pe ophi de UTharsis accipiunt male Indi. viri, eiusti re eminpona ad quae nauistarit classis Salomons sol. uens ex Asiongaber inra m mari Rubro . vii ex eadem soluens classis Iosaphit trauigauit in Tharsis. id est in Indiam O icntat m, uti dicitur 2. Paral ao. 36. Idem intinuat Mephus si
Planius at j censent Lisse duas classes: nam illa ibat in b, haee in rei list illa ex ophitasserebat aurum Ophirinum de ligna thyinas haec ex Tharsis aurum, argentum, ebur, simias remuos : illa quotannis ibat in Opha . ut patet u .iq. haec semel in triennio ibat in Tharsis,
vi hic dicitur: illa soluebat ex Asiongaber sita insinu Arabico . haee ex Ioppe sita ad araracmul in IUGI Rum. Mediterrarum. re per Iba σὴ aec pe hiemare Mediterraneum. Tharsis enim iuit filius Iavan, Genes. Io. 4. qui piutius post d tuum ci incoluit Ciliciam, cuius metrop lis . st Tharsit inde mare vicinum . de tandem reliquum mare Mediterraneum dictum est Tha,si : Cilices enim olim hoc toto Die dominabantur. Sic I nas cap l v.3. svi in Iba sis. id at in male M diterraneum. La Ribera ibidem , Saliacu, dc alii. Haec ergo classis soluens ex Tyro. vel ex lodipe, nὸυ gabat in That is, id si in vicit,uin tibi
mare Mediterraneum, varioque littora, potius
di emporia tum Africe tu in hutopae. tum As ς, ut Arabiae. Anatoliae,Giaeciae, Dalmatiae. Gabiae, Italiae, H. spaniae Mauritaniae, Cypri, Lictae. S. ciliae. Sardiniae,Cycladu. dcc.mati huic adiace
tia ob bat, de quidquid alicubi praeci rum pre
tiosumque erat , pro Salomone c. ei. bat. Quare multis statiotii bus usa , non tim ter o anno, ut ait Iosephus, dou, una redibat Qu..dsi quis velit eam ex mari Mediterran. O vlter usperi ex item Oceanum. Ec nau galle in Braii-liam , Per adc Mix . o, vii modo ia tu, it
Hispani non repugi oa , ae sicilius id con cesserim de hac cuile, qualia de altero nauiga te in Ophir, haecena nitieri , tuin i irpe dcbat in i tu de reditu, ill veto in inbit unutat annum
Porio noua est opinio Pine dae lib. . de sa--βlo none cap. i . ubi multis algumentis probare T. t
con endit rha sis elle Tartesiem, & Hispaniam Baeticam, ubi est sita Hispalis, vulgo S ruti quae
Olim auro abundabat, ut patriae suae hoc decus Salomonicae cussis arroget. Centet ei sto ipse Pnim dumtaxat ea iid mi se fuisse bucinionisci alle in . quae ex Asiongaber sita in sinu Ara bico, siue mari Rubro, soluens , primo naui parit in Oceanum ac per promon otium bonae spei omnia Africae littora Gades usque circuiΠ- uecta,venerit in Tharsi id est Tarteilum 6: Hi Gpalim: inde rediens, eadem As icae littora reis legens nauigam in Ind amo lenia in , puta in Taprobanam dc Sumatiam, indique te iti demum anno in portum Asiongabcr , ex quo soluerat .red ierit.
Verum sic prius debuisset hue classis ex Th rsis redire in Asiongaber . ib ii se mercessias in Thariis de Talteiso comparatis exponere,ac deinde in O hir id est in Su natram nauigare. Cur enim merces in I halli, comparatas nouelonoque nauigitionis in Indiam oc Sum atram periculo expi,su fiat culo facile eas e ponere posset in Asionstaber , quae nautis ex Thartistiue ex Tarte sto tendentibu in India secessarid praeternauiganda erat i sanes ii Lili ec periculosa nimis ut viiletur. temerasia, Mimprudens nauigatio, qua tot pretios e merces credebantur naui de mari infido cum' in pol tu
vicinum secure deponi pollent.
L piovul Est Hypetb ile. q.d. fecit vi maxima esset abundantia argenti , qualis est lapidum. Nam alioqui lapidum maior erat copia qua