장음표시 사용
151쪽
est.' De prodigo vero hoc solum asseremus, odis embo, iis interdictum est, stipidandosibi adquirit: tradere non potest, promittendo illigari. φα . Veniamus ad pactorum materiam, quae in omnibus iis, sive publicis sive privatis consistit, quae la commercio sunt, & naturali vel civili lege i npacium deduci ' non prohibentur p,sive praesentes sint, sive absentes, sive etiam futurae si, siafficit enim ut res promissa aut sit, aut esse possit in nostra potestate. Caeterum si nonisim si sed futura Dretur, in pendenti erit pacti efficacia, donec ad nos ea res pervenerit, & tunc tenebituriquis facere quicquid moraliter potuerit, ut id quamprimum fiat i, unde intelligimus rem alienam etiam in pacium de duci posse '. Prohibentur autem omnia de rebus illicitis pacta, ratione potestatis deficientis, ut supra affligimus. Illud ad hanc partem proprie pertinet, qu num est illitatico . Nisi non simpliciter, sed certa per nae
st impossibile μ Sic & prohibetur pactum fieri de re
s acra, religi a , publica, quippe cujus commercium non est η. Quae onmia, & si qua alia hujus generis sunt, eminptionum loco notanda hic veniunt.
X. Ad formam pactorum illud imprimis pertinet, ut
152쪽
omnino promisia ab altero acceptentur, quia absque eo non sunta obligatoria, & ante acceptationem revocari possunti Sed haec aliaque huc pertinentia discere quis melius poterit ex latioribus aliorum commentariis γ. XI. Illud non inutiliter hic quaeri potest, an quia res in eodem statu non mansit, corruat ipsa pactorum efficacia λ Nos distinguendum putamus, an talis mutatio, aut personarum, aut rerum inciderit, ut, si ea tempore pacti initi fuisset, promissor se obligaturus non fuerit, tunc enim intercidere obligationem, quia nimirum is rerum status unicam causam promittendi dedit:. Sin vero alia minor mutatio inciderit, eam minime curari , utpote accidens extrinsecum RXII. In interpretatione pactorum facienda, haec Omnino regula servanda est, ut pacta obscura contra proferentem sunt exponenda utpote, in cujus fuit potesate legem apertius conscribere h, aut ut alibi dicitur, pauit re larem apertius dicere c. Tum & hoc notandum est, pacta esse stricti Juris, atque ideo strissim recipere interpretati nem ; ita ut nihil aditam intelligatur, nisi quod di rte verbis comprehensim in ; isite Omma enim ammenertendam est, ne cωventio in alia re facta, aut cum alia presena , m asi reabais perficiis noceat
XIIL Ad effectunt pactarum proprie pertinet,
153쪽
r- Da ΡαIN cIν II si . quod ea obligent conscientias Est enita cavis obligationis naturalis, Ut supra visum est. I. quod imp diant repetitionem: nam Sc hoc nomine obligatio naturalis aestimatur 3. quod pariant eXceptionem S. . quod apta nata sint producere eos esse has, qui respondent actionibus fori Romani: quanquam enim actio ex pacto nudo eo Jure non detur, cst tamen nu lum pactum ejusdem cum contractibus efficaciae, quoad jus ipilam n
turale, ut quis quod sibi debetur conlequi valeat C Ap. XVI. De Onoracti s in genere, 's in specie de imo natis
I. Ost pacta veniunt contractus, ut potissima, & fisex millima eorum species, quippe qui & Jurisnat ratis, & civilis pnesidio muniuntur; describi autem con tractus ita nobis posse videtur, ut sit Pactumsive conventio in qua subest causa, quae obligaisnem, S actim parit Labeo
Ocabat contractum ultro citraque obligationem, quod Graeci πην-αγμα V anth. Causa est, utpote dedi tibi rem, it
hi aliam dares , dedi, ut aliquid facias, hoc est LCum igitur nulla subest causis propter conventionem, hic
154쪽
constat, non posse constitui obligationem, & proinde nullum esse contractum m ι Et hoc illud est, quod JCti
ali is in locis negotium, ,escivile negotium vocant n. Sic quando pactio inita est ob indicium de servo sugitivo faciendum, & nihil dum tutum est, tunc conventio ista minest nuda, ut quis dicat expassio actionem non oriri, sita bubet is siene rium aliquod, re loci ilis actio rei potest. ' Sic in empti ne venditione ea rubest causa , ut alter rem tradat, alterpretium recipiat, in locatione conductione, ut alter rei usum cedat, alter mercedem det, &sic deinceps. . II. Origo omnium contractuum ex jure gentium d scendere a Jurisconsultis dicitur, ν & revera ex unius imdigentia, Pterius vero copia, contraditas nati sunt; &in eo fundantur, quod benefacere alii aliis teneamur; pro
λ tim quando id uni prodest, & alteri non nocet: Sunteium homines seminum causagenerati, ut i i inter se alii aliis prodesse μhphu: q Sed de his uapra latius aetum est, Capite 8. 3. Modus vero, quo contractus ex indigentia, & copia processerunt, ita facillime considerari potest, si ponamus eum, qui aliqua re indigebat, ut puta pecore; habuisse
triticum, quo alter egebat, hinc orta inter eos permutatio.' Sed quia non semper nec facile concurrebat, ut oum tu haberes quia ego desiderarem, mulcem haberem quod tu accipere ateres, electa materia est, cujus publica , perpetua aestinatio, di cultatibus Iermutationum aequalitate quantitatis , jubveniret, y pecuniai nem-
155쪽
nempe, quae si tibi, qui aliquid comparare volebas ad manum esset, facile inter nos emptionis venditionisque contractus iniri potuit, cum pecunia sit communis mensura,
qua omnia a limantur, &quam propterea quisque sibi appetit, & sic is mcxlus in aliis quoque contractibus potest investigari. III. Omnis Juris gentium contractus, de quibus jam agimus, dividuntur in duas species, aliqui enim consistunt in selo consensit, qui promissione constat, atque ita
sola conventione perficiuntur; sic tamen ut subsit causa, in futurum adimplenda: Alii vero ab ipsa rerum traditione principium. sumunt , atque ita statim causam suam ex parte adimpletam habent, & alterius implementum ab altera parte exspectant. Priores nudo consensu perficium tur; posteriores ex re tradita initium obligationis sumunt ;. IVam si res nond- tradiis sit, nudo consenseu obligationem inducemus: quod is his duntaxat receptum est, qui non eusuum habent,nt in emptione, nditim conduciam,mandato unde S contractus nominati dicuntur; quia in proprio nomine non flant, sed transirent inproprium nomen coritractus x. Posteriores Veiotraditione factu incipiunt alter rem nolit tradere tunc d
tur actio praestaptis verbis,sive civilis actio in factum iq ; contraditas innominati vocantur. cessantibus iudiciis proditis, sit vulgaribus actinibus, cum propriam nomen hi venire non possumus, facile descendimus ad eas, quae in factum appellarietur'. Cujus rei ratio est, quod Natura rerum ita conditum
156쪽
s, ut plura sint negotia, quam vocabula L Unde cum deficiare
vulgaris, atque inuisa actio m nomina, praesicriptis verbis ageniam est R. Illud omnino notandum, distinctionem hane non e de de Jure naturali, sed de Jure tantum Civili, quod semel hic monuisse sufficiet. Contractus nominati quam sortiantur naturam, ex singulis diversum nomen habentibus inferius suis locis examinabimus; de innominatis vero sub uno quasi fasce, quia unius sunt generis, hic prius agemus. Constant autem ii his quamor speciebus, I. Dout des, a. Aut facias, facio ut des, facis ust facias 'IU. Contractus innominatus do ut des, ad emptionem,& venditionem proxime accedere videtur, revera tamen aut permutatio est, aut certe eam sub se complectitur, ut genus speciem: Nam in emptione venditione agitur quidem, ut pecunia accipiatur, ut res detur; in permutatione vero rcs pro re datur, quod proprium est hujus contractus Caeterum ut latius patere putem hunc contractum, hanc habeo rationem, quod non tantum res
pro re dari possit, aut pecunia pro re, de quibus jam e
mus; sed etiam' pecunia pro pecunia, unde contractus promanat, qui olim collybi, nunc vero cambii gerit nomen, de jure vero Romano, proprio nomine cognitus fuisse non videtur; deinde etiam usus rei in contractum hunc innominatum cadit ; unde praeterquam quod pro . usu rei pecunia dari potest, quod proxime ac dit ad loc T di ti
157쪽
et 8 DE PRINCIPII stionis conductionis contractum, potest etiam accidere, ut usus rei pro re, aut etiam usus rei pro usu alterius rei detur , quae Omnia huc pertinent.
V. Alter contractus do ut facias, si tale sit factum, quod locari solet, puta ut tabulam pingas, pecunia data, locatio erit scutsuperiore casi emptis; si res, non erit locatio sed nocetor ci dis I quod si tale sit factum, ut Acari non possit, condici eip tes, a et praescriptis verbis π.e Ex quo loco disci mus, non
tantum hunc contractum amnem esse locationi, & conductioni , sed etiam quae actiones de jure civili inde competant ; Certe late admodum se hic contractus extendit, ut puta cum datur tibi servus , ut tu alium tuum servum , manumittias. 4 Et sub verbo dandi, etiam usus rei, & d
VI. Sequitur contractias acae ut es, qui locum habet cum aliquid ab una parte praestatur, ut ab altera aliquid detur, de hoc quid censendum sit, ex prioribus abunde in olescit. Caeterum videtur hic contractus in producenda actionis specie ab aliis differre, juxta doetiinam Juri L consulti Pauli; stuodsi faciam ut ris, S posteaquam feci cessu
dare, nuneris ciridis actis, S ideo de dolo dabitur. φVII. Ultimus contractus latissime se extendit , utrimque enim faciendi se offert vocabulum, quod quamplurimos amas complectitur, sive ut Jurisconsultus loquitur se cies tractatus plures recipit. f Certe huc etiam Dei ire videtur contractus, qui inter Dominum & Vasallum
158쪽
lum initur, quo Dominus Tutelm Vasallo, Sc protecti
nem promittit, Vasallus vero servitia Militaria Dominopoli icetur. Sunt etiam certi casus in quibus hic contractus ad naturam mandati accedere dicitur. g Caeterum & de actione, quae ex hoc contraetii dari debeat, apud veteres disputatum fuit, Juliano tenente in m onem a Praetore dandam; Mauritiano Vero, ciridem incerti actionem, ides, praescriptis verbis si licere. hVIII. Praecipua, quae inter nominatos, & innominatos contractus, de jure civili, est disserentia, in eo consistit, quod in nominatis contractibus non datur poenitentiae lo- . cus ; Nam sicut iustis libera potestaου unicisque est habendi, vel non habendi conuinus: ita reninstare femel constitutae siligationi, adversario non consentiente, nemo test. Ideoque etiam in contractu emtionis res tradi, aut interesse praestari omnimodo debet k In contractibus vero innominatis, re integra , locum habet poenitentia, eum liceat paenitere ei qui dedit. 1 Imoeti si res jam aliquo modo integra esse desierit; ita tamen ut impensarum factarum ratio habeatur.
Alias vero, si quis ad interesse agere nolit, sed suum quod jam dedit repetere velit, repeti id quod datum est potest. mI X. Est&alia divisio ex ipsa contractuum natura d sumpta, Fod alii sunt bonae fidei, alii 'iobjuris. Quae dia T di visio
159쪽
visio licet non satis ex arte sit composita, non enim habet partes sibi directo oppositas , potest tamen propter se quentem in jure usum tolerari ; Non quidem eo sensu quo bona fides malae fidei & dolo opponitur. o In omni enim contractu mala fides itemque dolus alebe debent. ν Sed eo sensit quo plus, & minus inter se opponuntur, nimirum aut aliqui contractus ratione bonis fidei magis exuberent, quam ali, ii nempe, ex quibus alter alteri obligarur de eo, quia alterum alteri ex bono ου aequo praestare oportet. Et in quit in major, '& latior potestas judici fit, solet enim a Praetore in formula addi ex fide bona, vel qaantum aequius melius sit dari , vel quod dare facere oportet ex fide bona , - & generaliter, Tantundem in lanae fiat iudiciis Osticium iudicis Met, quantum in stipulatione nominam ejus rei facta interrogatis. Largior itaque fit interpretatio in bonae fidei judiciis, quamuitis, qui sunt stricti juris, in quibus stricte omnia capiuntur , quicquid enim ad tringemia obligationis est, idnisi palium Perbis exprimitur, omissum intest itur. V Et diversi stintiniis judiciis cffectus, qui judiciis stricti juris non conveniunt, interpretationem, quae contra ianos mores desideretur. η Λἰec in v vn aliquam patiuntre nuntionem. Υ-moris consuetudiniis siunt in his judistis
veniunt. R Hinc etiam fructus in his judiciis praestantur serae
160쪽
fidei ratione. Neque tactus tantum, sed id etiam, quod res deterior faeta est,' & caetera ejus generis. Judis enim statim atque judex factus est, Omnium rerum judi incumbit quaecunque in judicio versantur. Sed & has, & alias differentias inter haec duo contratarum genera, & aestiones ad utrumque genus pertinentes, apud Jurisciuisultos suis i cis facile est invenire, ς quae onmia juri naturali satis consciatanea sunt. X. Illa certe contradisum divisio, qua totum in putes', vel potius genus in species suas dispestatur,omittenda non est; Nimirum contractus omnes, L. Autre contrahi, I . Aut verbis, 3. Aut litteris, . Aut consensu,d quos quatuor contrahendi modos appellant alii 'Erit enim haec
nobis divisio vel maxime unii, quippe quibus singulas partes suo ordi ne prosequi constitutum ein X L Sed priusquam id faciamus , aliquid etiae a de Quasi-contractibila subnectendum est, & hi quidem comtractuum nomine venire minime possunt; nam hic revera non intervenit consensiis utriusque, neque quis ex propriosito facto obligatur, neque praesentia requiritur, sed esiquando hic etiam ignorans , absens, imo & invitus condemnatur , f quia tamen obligationes, & actiones inde descendentes frequentem habent usum, etiam aliquid de eorum natura in medium afferemus , Mumeran