장음표시 사용
191쪽
v is, DE PRINCIPII scontractum solus consensus de re & pretio perficiat, consummet vero rei traditio & pemniae numeratio, extremi contrahentium fines. q. Emptione perseista, nasci utrim que obligationem rectam , tenerique emptorem astione ex vendito ut nummos , quin pretii nomine, pro re . vendita, promisit, solvat; venditorem vicissim aectione exempto, ut rem venditam tradat emptori, d aut interesse omnino praestet, . si perierit, aut potestatem eam tradendi non habeat, quod multis modis accidere potest. f Si vero. potestatem tradendi habeat, rem praecise tradere teneri, nec offerendo solutionem ejus, quod emptoris interest,
defungi posse, cum sit contractius bonae fidei, Laequitati
maxime repugnet, ut emptor praeciseiteneatur pretium . Isolvere, venditor autem contra non teneatur rem tradere: ut emptor rei periculum sustineat, rem tamen consequi non possit: denique ut propter fraudem venditoris, fidem conventionis adimplere, cum potest, recusantis, emptor
probationi dissicillimae ejus, quod interest, quod & ad c
iginam summam plerumque deducitur, g adstringatur. . 3. Pr stationcm tamen hanc mutuam emptoris & venditoris, ex jure civili, nonnihil esse diversam ; emptorem enim nummos, quos pretii nomine praestat, venditoris facet e, cogi ; Venditorem Vero vacuam tantum rei possessi nem tradere; quae res, si venditor dominus fuit, facit &emptorem dominum ; si non fuit, evictionis tantum nomine
192쪽
mine venditor inn obligat ; neque enim cogi venditorem dominium rei in emptorem transferre, sed obsgationi satisfacere, si praestet habere licere. VIII. Potest hic contractias venditionis ex voluntate. Sc convcnti one partium, Quod etiam in aliis contractibus usu venit sub certa coii luisite celebrari, ut puta, si es intra 'certum diem placuerit, qua pendente, liberum est contrahentibus a contractu recedere; ea autem impleta, tum pri- . mum emptionem perfici, nullumque poenitentiaelocum irelinqui intelligitur. Fieri etiam potest ut hic contra his, ex eadem partium voluntate L conventione, aliam naturam athiscat quam ea est, quam ex jure naturali Sc gentium lubet, ut scilicet ad vim L consi i tutionem obligationis Scripturam intervenire necesse sit, cum absque tali conventione foret, ut nudo Sc simplici consentu pei fice- retur: quo casa, negotium Scriptura conficiendum, non ante pro persect o habetur,quam in Scripturam redacium, instrumentumque ejus negotii, sive privatum, sive publicum i d sit, rite consectum est. IX. . Occurrit illa quaestio de periculo & commodo rei venditae & nondum traditae, ad utrum interim, ad ycnditorem ne, an ad emptorem, utrumque perti neat. Consium veterum sententia est, Lex innumeris juris civilis
' locis evincitur, simulatque emptio perfecta est, quando autem persecta censeri debeat,iex modo dictis liquet li
193쪽
184 DE PRINCIPII scct res nonduin tradita sit, omne commodum, Sc vicissini omne pericultina atque incommodum rei, quod sine facio emptoris contingit, plorem sequi; in quia CX naturac -
traetuum , in quibus utriusque versatur utilitas, uenditor non nisi dolum Sc culpam in re vendita praestat, v casus au- . tem fortuiti nullo bonae fidei judicio prasiantur ; l. Scomnes debitores certae rei laberantur, sine ea res si olli aconim perierit: m quod ad commodum attinta, res etiam persectata est, eius enim esse debet, cujus periculum est. n HOC. interim sciendum es , contrati is naturam contrahentium conventione immutat i poste, atque essici, ut damnvim, post persectam emptionem ad venditorem, &ante persectim, ad emptorem pertineat; item ut Venditor, non. mediocrem miao, sed summam etiam diligentiam, ciistodiam majorem quam contractus desiderat, praestare
X. Qui autem hunc contractum celebrare possint, ειε illis quae de conventionibus Sc pactis in generc stipra dicta sunt, q satis liquere potest: id uno verbo, quod ad res, quae sub emptione veniunt, attigisse sustecerit: omnium
rerum quas quis habere, vel possidere, vel persequi potest,
194쪽
ius, vel mores civitatis commercio exemerunt, Ut sunt ,
exempli gratia iberi homines, res sacrae, loca publica, &c
earum nullam venditionem esse, quoniam in venditi ne hoc agi mr,ut dominium,' aut saltem usu capiendi comditio,in emptorem transseratur, quorum nihil in res comis mercio exemptas cadit.
XI. Secunda contractuum species , qui jure gentium, solo consensit perficiuntur, est Locutis-cand is, qua id uiatur, ut pro usu alicuius rei, aut opera Gmae, certameNesprostetur. Ab unius autem indigentia, alterius vero copia, contractiim hunc etiam originem sitam traxisse, negotio nullo evinci poterit, si ponamus unum alterius re aut ope
ra indigum fuisse, & interim pecuniae satis non habuisse, ut rem aut personam emptione sibi propriam faceret; ausi
si satissabuerit,alterum libertatelai suam vendere, aut rem suam alienare noluise ; tunc enim proximum fuit it qui indigebat, usum istius rei, saltem ad certum tempusv aut operam illius personae, saltem ad certum opus, Conductione consequeretur, & alter rei sive usum, aut operam sitam, locatione ei addiceret. Locationis - conductionis igitur species duae merserunt , rerum utendarum Una, utputa,aedium habitandarum ; operarum seu saetarum praestandorum altera, exempli gratia, aedium aedificandarum: factum ejus qui aliquid utendum vel faciendum dat, locatae, ille locutor dicitur; ejus veris qui aliquid utem dum vel faciendum accipit illa credui . Con- A a dii
195쪽
ductoris autem appellatio generalis est, at aediuiti conductor specialiter i nct uilinus, agri colonus, Operis redemptor, & vectigalis publicanus vel manceps veteribus dia Cebatur. Hoc animadversione majori dignum est, in locatione rerum. lus denominationes certas esse, at in loca tione operarum non item: ibi enim semper locator est &dicitur is, qui rem utendam dat et mercedem acci pil ,conducti r qui utendam accipit & mercedem praestat: hic vero, qui operas praestat & mercedem accipit locator interdu dicitur, is cui praestantur operae & qui mercedem dat conductor ;x interdum contra locator is dicitur cui mercedem danti operae praestantur, conductor qui a cepta mercede operam praestat. u.Promiscue igitur hisce
appellationibus veteres fuisse usos, quod in hac specie locationis Q diverse res emi, idem ia locator & con
ductor videatur; nam qui operam locare dicitur, ille idem dicitur conducere opus faciendum, & contra qui operam dicitur conducere , idem dicitur locare aliquid faciendum. Unde & apud Gallos remansitiit Α- re utrumque adtium locandi & conducendi significet & locararius uterque conductor & locator dicatur, & l eamm mercedem datam & acceptam, ex hoc contractis,
196쪽
. XII.i Emptioni proximus est hic contractus, & quasi quaedam usus rei & operae emptio & venditio, ut dubitari in quibusdam soleat,emptio an locatio sit contracta. Ut igitur locationis naturam penitus peis clam habeamus, non abs re erit videre, quibus in rebus cum emptione ipsi conveniat, & in quibus ab ea disserat. Et quod ad discrismen attinet hac in re praecipue differunt quod in emptione id agatur, ut dominium transferatur, hoc est,ut res tota cum omni jure ad emptorem transeat, in locatione vero 'rerum, ut earum usus duntaxat conductori concedatur;
unde & alia disserentia exsurgit, quod emptio titulus per- petuus esie soleat, locatio temporalis ; quin imo non dominium modo apud locatorem remaneat, Υ Verum actiam possessio, & condiastor tantum in possessione esse& rem detinere dicatur. , Pluribuszautem in rebus hos contra his inter se convenire perspicimus , sani- .madvertamus, i. V rcedem idem in locatione significare; ac pretium in emptione,& sicut emptionis pretium nulla. alia in re, ex mente Imperatoris, quam in numerrta pecu- . ni a, consistere posse diximus , ita nec mercedem locati sentis; quod pretii&mercedissimilitudo atque eadem plMne utriusque ratio emcere videtur ; utrumque enim aestimatio est, & pretium quidem rei totius, merces Vero tem . poranei usus ; hoc etiam constat, invento nummo, res omnes pecunia aestimari coepisse. a. Consensum etiam Aa et hic,
197쪽
hie, mi in emptione, circa duo versari, rem taurimm . utendam &mercedem, hanc, ut locatori detur, illam, ut conduetori utendam praestetur : vel circa opus faciendum mercedem, illud ut praestetur locatori, hanc ut detur conductori ; ex quibus contraetiis hujus substantia aestimanda & definienda est. 3. Ut primum de re utenda aut facienda, S de mercede convenit, quod etiam in em a ptione locum lia re vidimus) locationem persectam,non vero consummatam intelligi , siquidem hic contractus consensu solo pcrficiatur, mutua autem praestatione d mum impleatur ac confiammetur. q. Locatione persecti, Eobligationem mutuam, actionemque rectam, uti in em- , Ptione, utrinque nasci, competereque locatori actionem locati, conductori conducti; nisi Principum constitutio qnes instrumentum insuper requirant, uti in Batavia, in fundi locatiune. a 3. Conductori in hoc contractu incuti
here, quod in emptione venditori incumbit, ut praestet de quibus nominatim convenit; &si nihil convenit, ut prae, stet id omne quod ex aequo & bono praestari oportet etiam si de eo ni hil dictum, aut forte nihil cogitatum sit. b PM- . stare autem debere dolum & culpam, non levissimam, sed iuxta hujus contraditas tenorem, qui utriusque utilitatem contine ς levem & mediocrem , talem nempe adhibendo diligentiam, qualem & communiter frugi patresfami- tuas rebus suis adhibere solent; de casus fortuiti exclusi
198쪽
ne nihil opus eii quicquam hic addcre, cum hoc contracti- bus omnibus sit commune, ut non praestetur. 6. Nec hoc ultimo praetcrcundum nobis est , Conductore mortuo, intra tempora conductionis, haeredem ejus eodem 3ure in conductione silccedere, d quippe heres itaversiiuris S οη rum defiEli successor est: ' secus tamen se rem habere, fa- cile quivis intelligit, ubi locator conductoris artemauta, indulti iam locavit, quae, conductore mortuo, una cur Iri, ipso sepeliuntur. XIlI. Omnes res quae in commercio sunt, praediolum servitutibus, ex jure civili, exceptis, i tam mobiles,quam soli, ctiam incorporales, ut ususfructus & habitatio, si amplam huic conventioni materiam praebent; imo I alienae, sed lege, ut conductori ignoranti,locator obligetur ii L. id, quod interest, si dominus conductorem smi non patia-ia tur. h Quod ad facta atti net, ea duntaxat sub hoc contractu veniunt, quae mercede aestimari possunt, ac solent, ut taribulam pingere, aedes aedificare, aliquem aliquo vehere. ρCum autem opera eorum, qui ingenio, gratia, eloquio aliisque humanioribus artibus, nos iuvant, beneficiuiam, reputetur, et quod rei' ditur, non merces, sed re- . muneratio vel honorarium dicatur , placuit veteribus, mutua ejusmodi beneficiorum commercia, locationem
199쪽
XIV. Tertia species est Societas, qua inter aliquos res aut operae cor unicantur , lucri honesti in commme faciendi agra tiλ Indigentiam huic contraimii originem etiam dedisse, clarius est quam ut pluribus probari necesse siticum enim junistis sejuncta minus viribus polleant, &quod singuli separatim, quamvis maxime velint ac conentur, i, pius efficere non valent, id uniti, negotio nullo,essiciant ; facies csst ut homines, natura manu quasi ducente, ad societates descenderint, & facultates ac operas in commune contu- lerint, ut quod ex solitariis opibus ac privata industria, lucrum sperare non poterant, ex junctis facultatibus &Operis consequerentur.Hic autem de illis societatibus,quae in publica commoda peccant, non agi, mani selium cuilibet esse potest, ut illorum qui pecunias in unum conferunt,ut merces Omnes unius speciei emant, ut non minoris Quam inter se statuerint, postea venundent, i quas lex Julia de annona, poenae subjecit ; m multo minus quae humanae societati bellum apertum indicunt, quales sunt praedonum aut piratarum, quae commune odium meruerunt, . in quas omnium gentium leges tribunalia armarunt; sed de illis tantum quae Praetoris cognitionem non refugiunt, quales sunt mercatorum, redAaptorum operarum autFO
stigalium , M; & quarum lucrum legitimum & hon
tatum naturam percipiendam sequentia axiomata se vanda
200쪽
vanda sunt. I. Duos ad minimum societatem requi- rere, plures autem, imo & multos, recipere. 2. Requiri ut utrinque a contrahentibus aliquid in commutane conseratur, & idcirco donationis Causa societatenc, non contrahi, veluti si quis lucrum ex re sua famam, alteri cae, mune esse voluerit, qui de suo tamen nihil contulerit. R 3. Collationem illam voluntariam, & ex consensi ' praevio esse debere, ' & idcirco socios, ex vi hujus con radi us ac proprie, non esie, qui casu in communionem aliquorum bonorum, puta haeredi tatis, inciderunt. .Omnia quae in commune conserri possunt, ac nostri juris sunt, sive res sint L pecunia, sive industria & operae, contraditas hu- ῆjus subjectum Sc materiam esse; nihil autem intercsie corporales ne res utrinque, ut pecunia,vel incorporales,ut industria, an illinc res, hinc operae,in commune conserantur, cum & inter duos artifices, operarum societas coiri possiit, ut quod ex suo artificio lucrum fecerint, commune si P. Societatis species, subjecti respectu, plures esse posse; posse enim, omnium remin societatem institui, vel unius. sartis bonorum tantum; posse esse sortis in commune col-aM & lucri, vel lucri tantum ex sorte provenientis; posse ' etiam esse plurium rerum, vel unius rei duratarat,ptatace 'in negotiationis, aut landi in commune empti. 6. Societatis finem esse debere commune lucrum, L idcirco communionem,quae hunc finemsibi propositum non habeat , . . L ., ut .: