장음표시 사용
71쪽
ipse voluerit, proscino in Dei jus inviolare dicendus qui decretum ejus , facto suo, quas praeVenit, neque quid de se statuturus sit exspectat: quemadmodum in militia miles gravistinae peccare dicendus est ; qui aut militiam deseruit, aut stationis munus reliquit.' Deinde etiam cum homo reipublicae civis, & membrum sit insigniterini eam injurius cst, tam qui se ipsum qu qui alium civem reipublicae subtrahit. Immo tanto plus peccat qui se, quam qui alui* occidit,
. quod alium occidens corpori tantum ejus nocet, yon item animae, at qhi seipstim necat, & corpu&, ,& animam ne- Diade perdit; optime Augustinus : Hocaecimum hoc si
rinius, hoc modis omnibus approbamus, nemiuem spontaneam mortem inferresibi debere, γε luti fugiendo inolestias temporacis, ne incidat in perpetuus neminem propter aliena peccata , ne Ac ipso incipiat habere a*issimum proprium,quem non piauebat alienum Neminempropter sua peccata praeferita , Iropter qua magis hac
vita opus est , ut possint petuit δε sanatici ruemiuem desiderio, vitae melioris, quaepονὶ mortem speratur,quia eos suae mortis -- lior post mortem vita non sequitur idem paulo ante: Si non licet privata laesule alicui L miliem occidere, Pel vocentem, cui occidendi licentiam milia lex concedis: Profecto etiam quis ipsum occidit lo cida est g. Neque huic nostrae sententiae restag tur dietum Ulpiani : . Licetservis naturaliter in corpus m
72쪽
saepe fit accipitiar. Melius idem ipse Ulpianus alibi: A ripitur et Hle inimirum ediclo, AEdilium, ut nempe redhiberi s*rum possit, si in Medditione non expressum sit hoc
vitium H, mortis conficiscendae causa quid fecerit: , Malus ferr=M mssitus es , qui aliquid facit, quo magis se rebus humanis Mere Q, & ratroneni addit, tanquam hil in altan furia, hinhoc ad ersas se ausus Quam rationem in eadem inmMerub etiam consideravit Martianus; diicens:
lisertate vita atque ire sertam ipse nascendo, a natura conciai constat Plus tamen in eam juris, quam invitam habere homines, vel inde paret, quod seipsos in servitutem vendere possint Qtimd quanquam ex aure civili introductum, lac ideo pςr.constituti ψm Impera roris posteriorem it m subla* sit , φ. Satis tamen inde colligitur, jus minis utinon repugnare, non e cessam ita libertatem:, avenari ea nullo modo possiti Cum igiturdisertas in iis, s , . dicitur, Sc infinita ejus aes alis p . t tumetd cum gr- aliquo salis intellbge dum, exempli gratia, ubi delibertate quaestio est, ne aestimatioad infinitumextendatur .ccriam summani ejus homine promittendam: Verum enim vero, quicquid sit
73쪽
de jure civili, certe jure gentium per captivitatem in bello, libertatem amitti omnibus in conicta isti , invicem vitae, quam eo jure victor vieto potest eripere . Hinc Poeta :Vinidere cum possis captivum, occidere noli, Serviat utiliter, sim pascat durus, arisque , & P o libertate autem confervanda, idem fere homines posse,
quod pro vi ta, inde manifestum est , ' quod de jure gentium nam de jure civili nihil in invitos statuitur) sin
bello vita non amitti tur, succedanea est, in victis, laetiara libertatis, quam proptereaad extremum usque spiri-mni propugnare omnibus licet. VI. eadem fere est ratio, unde & vitae comparari solet, fama enim, S vita paribus passibus eunt 'Et crudelis esse dicitur, - famam suam ne ist x. Nec id mirum cum exis aris sit di itatis istae status, stibus aemoribus comprobatus ν, quae existimatio a nobis contemni non debet ; Nobis enim necessaria es vita nostra, aliis fama nostra 1. Praesertim cum ea nunquam, nisi cum libertate, ponec humatuma: neque minui possit, nisi Ob turpe aliquod facinusia semine perpetratum b. Unde latine loquentibus, simus causa existimari s capitalis rudetur
74쪽
VII. Illud certe vi , libe; torio existi rationico rnune est, ut in delicti quod spontancunic se iacccsse in ) pcc- nam amitti plane possint. Et de iusta quidem, ex lege veteri , quae multa capitalia supplicia pro modo deliciorum
admittit, res clara est. Deus enim naturae auctor, cum vi
tar & necis liberrimam in omnes hominos potestatem habeat, vicarios sibi hac in parte summos magistratus constituit, ut facinorosi in poenam delicti, ea ptivari possint; Libertas autem, manente vita, etiam per deportationem amittitur: Exi limatis vero, ex delicto non tantum cum libertate interire sed etiam ex aliis quoque causis minur potest. Haec omnia lucem scenerabuntur iis, quae de Juris naturalis immutabilitate stupra a nobis disputata sunt, VIII. Qitae ad sustentationem hominis faciunt, ea in
ictu, amilla Sc domicilis praecipue consistunt e 'Ad diimm spe lant esculenta, & poculenta, id est cibus & potus: de
his aliter judicandum manente inter homines bonorum communione, aliter post eorum divisionem. Communionis tempore per rerum naturam licuit cibum ex arboribus carpere; si tactus, quos terra serebat, legere ; scris, piscibus, volucribus, quos quisque ceperat vesci ; atque ita non occupata, occupare, nisi cum injuria, ea in usunt suum consumere, poterat prohiberi; si vero aliquis ab alio semel occupata, iterum vellet occupare, manu ei resi
stere licebat, Concessum, sibi ut quisque malit, quod adsitae
d. I. cognitionum. I. 2. ct de extr. e n. st l. verbo mictus. M. F.
75쪽
66 DE PRINcI PII susumpemret, fi m alteri acquiri, non repugnante naturas. Et
sius: Si haec conditis est, ut quicquid in usum seminis cesti , pr Ut babentis, profecto quicquid iure possidetur, injuria au-mur g. De potu idem esto judicium, cui ante repertum Vinum, aqua, aut profluens, aut ex fontibus, aut effossis puteis hausta, sussiciebat, neque poterat quis prohiberi. actuae profluentis usu. Hinc illud
quid probabetis aquas s usius commuinis aquaσum est. hNeque aliter circa amictum vel vestitum se res tunc habuit , cum homines vel nudi viberent, vel se corticibus a borum, aut ferarum, itemque ovium, pellibus vestirent, quae omnia ad manum erant, neque multo egebant paratu. Domicilii vero extruendi nullus erat usus,nam tmn damus lantra fere 'ine Occupari statim poterant, eique qui occupavefat cedebant. Quae omnia sic optime explicat Tr gicus Graecus comi umis aether ho rubus, tellus quoque, i
Ii qua ampliare sic fas est domum,
Ut ab alienis rebus, ac vi temperet.
sted de his jam satis pro nostro instituto i plura qui desiderat, adeat inter alia commentarium, dc Jure belli,
IX. Post divisionem soli factam magna accidit mutatio, praecipue in iis, quae ad sustentationem hominis pertinent, unusquisque enim sibi consulere debuit unde vive- .
76쪽
Juvis NATURALI s. 67ret; neque enim Jus occupationis mansit integrum, nisi in iis quae nunquam di vi sa, in veteri communione perstiterunt ; Ni mirum aer, mare, flumina, S iis contenta, Volucres, & pisces: In rebus vero soli, licet per totos populos jam di vi sis , ea loca, quae a nemine adhuc crant insista, aut occupata, quo sensu recte dicitur, quia ante millius cst, id naturali ratione occupanti concedi. Ex iis itaquc terris, quae parentibus in prima rerum divisione obtigerant, Sc ad posteros transmisia erant, aut ex at iis recens, ut diximus, occupatis, unusquisque alimenta sibi, suisque quae- rere debebat. ' .a X. Caeterum cum & haec vix sussicerent, ab aliis subsidia sibi petere coacti sunt homines, permittente id, imo& incitante natura ἰ
.infectus petere auxilii , S praesta re juberet. 'Atque hinc Ovinium paelarum inter homines origo. Primo igitur se obtulit permutatis, cum scilicet quidam habebant aliqua sibi minus utilia, aliis vero necessaria, quoe ipsi inter L permutabant, & haec quidem species contractus Vctustissima est. pXI. Sed cum & tum aequalitas pretii Fix posset inveniri, tandem eo deventum esst, uinumuiuius introdueeretur, qui esset publica; & communis pretii, L aestimationis mensura; isque a pecore, cujus figura insignitus crat,
77쪽
63 DE AERIM cI PII specuniae nomen assumpsit. Atque ita ad emptiorem, & pen ditionem deventum est , per quam, cum de certo pretio convenisset, quisque omnia ea, quae ad vitam sultentandana sunt necessaria, comparare poterat: qui modus longe utilissimus, longius porro produmas est, & ad alia etiam minus necessaria, ut Sc in illis aliorum indigentiae copia alio- rum subveniret.' Sed de his postea latius. CAP. VIII. i De generalibus aliquot furis Naturalis praeceptis. I. Uriusquam adulteriora progrediamur, visum esti nobis hic feneralium aliquot Praeceptorum menti 'nem facere, quia multa alia in iis fundantur. Et primo quidcm loco occurrit illud generalissimum, bonum hequendum, malum seu tendum; cujus cum antea semel atque ite
rum facta sit mentio et, nihil jam dictis addemus, digitum
in ea intendisse contenti. II. Tum etiam illud repetemus, quod &supra monuimus , J us naturale iubere, Omnes lairtutum actus suo temporeo loco exertare: sed nec huic praecepto latius ii emus,
hoc solum addito, n-ita se gerit, Scesse, & dici,
rum bonum Hi mores, servare modum, 'emque tene , Naturamque sequi, patriaeque triendere riuam so ' Nee
78쪽
I ' siti, sed toti genitum se credere mundo , Se . iustitue cultor, rigidi servator est
In commune bonus 'Hinc&alius Poeta ;- - - VP bonus est quis stui consultapatri , qui legesjuraque strvat t. III. Illud paulo latius examinabimus, quod Natura' jubet hominem homini benefacere, unde & natum est proverbium Homo homisit Deus, Hinc Sc illud Ambrosii: Non sa tis est bene velle, sied ω benefacere Ratio est, quia comu tionem qtumdam intem nos natura constituit R. Et ut ait Imper tor Philosephus; mmo in id natus esit , bene ut aliis faciat ν: & Oratorum Maximus, Homines hominum causa, ait, esse generatos, ut ipsi mureas alius. Aliprodessepossent L Ideoque etiam beneficio hominem silici, hominis interest, ut sapientissime dixit Papinianus. Idque vel maxime pertinet ad conservandam humanam societatem: Num quo alio tuti sumus, quam quod mut iis tu valitur officiis S hoc uno mstructior ita, contraque bicursiones bubitas munitior est, belleficiorum com
II. Spectant huc imprimis ea beneficia , quae humaniis . tati debentur, quae sine vituperio negari nemini possunt,ut Homo qui errariti comiter mimistrat , amalique ejus generis i Non probibere aquam Irotienitem: pati
79쪽
ob me imm capere, si quis velis : consitani fidele deliterreti
dore ς, quae si quis neglexerit Diris devoveatur ut ex hoc loco disclinus
Hoc esse , ut quis recte monstrast Piam, ni acci fit, si quis aquas infecerit. d III. Non tamen hie subsistit naturalis obligatio , sed ad ea quoque, quae majoris sent momenti se extendit, nam et iam dietat, ut quicquid fine detrimento possi commodari, id tribuatur cuique , vel toto , Nimirum ea, quae semitiis utilia, qui accipitini, danti non inolesta. ' Quod ipsum & JCti agnoscitnt ; dicentes: cui non aequum videbitur, vel Ac suL 'tem con equi emtoreni, quod fine dispendio oeditoris futurum es f. Ε t alibi; id facere possum, quod factum miti quidem pro- despepotes, alteri non nociturum. g . IV. Modum & mensuram horum beneficiorum siquis jam quaerat, vix inventurus est extra hanc Juris naturalis regulam : si d tibi fieri volueris id alteri sciendum, quam Dominus noster Jesus Christus in Evangelio se offert: Omilia quaecunque vultis ut sciant vilis homnes, S Hs facite illis quae regula tam est universalis, ut omnia sere hominum officia inde definiri valeant; consillat enim homo in casu oblato se ipsam, & accurate examinet, quid
80쪽
sibi fieri eo casu vellet, & tunc de alio sic statuat, ut deseesset statutinis. Q
U. Qi d ipsiim L 'aliis verbis in lege Mosis, &in Evangelio sic proponitur: Diliges proximum tuum sicut te ipsium it Charitas enim bene ordinata, ut solet dici, incipita se ipso, antiquis ita homo officii sui in alios exemplar penes se habet, ne quaerat foris ; Recte igitur Poeta 'Metiri se quemque suo modusi, Spede, verum est. λ Erigitur ab homine, ut proximum amet Hut seipsum, Mn supra seiphum: quo sensti verum est illud Comici omnes ibi melius esse Pere, qua miseri', 'Idque& JCti approbant, cum dicunt. Prodessesibi unusquirique dum alii mn uocet, non prohibetur M: Et Cicero: Sibi ut quisque malit quia Mesem vitae pertineat, quam alteri acquiri, concessum est, non repugnante naturan. Licet igitur homini in conserendis beneficiis sui ante omnia rationem habere: In hunc sensum dixit Seneca: Diso egenti, sed ne ipse eream'. Et Chrysostomus: Deus pro facultate postis, quaten s non habet Et generale est illud Historici: Melior est causi suum non tradentis, quam poscentis alienum q. Hoc certe omnino non licet, ut cum sibis satis providerimus, aliis ne idem faciant impedimento simus. Nam neque alia menta nobis fas est perdore, ubi ipsi plus latis habemus, neque fontem, quando iude quantum libet potaverimus, obturare, aut