장음표시 사용
151쪽
runt, quam imperium instituere, idque exedicendum, seque regendos dare , quo instituti imperii finem obtinerent: quicquid igitur transatum est, tale fuit, quod ad regimen &imperii exercitium pertineret, &ad ordinem, defensionemque sussiceret quorum prius ad
securitatem internam , alterum ad externam spectat , dc totum imperantis ossicium complectitur, quod si explicare postis,juris omnino satis habet, dum adaequata fini potestas sit: Juris igitur transsatio laxior facta in imperantem videri non debet, quam qua ossicium suum e plere , S procurare subditis imperii finem possit, nisi,quod dictum jam, amplius expresse appareat , ne factam supervacuo & ultra intentionis S propositi finis metam dicamus. Imperium hoc ab lutum dicitur, non ius omne quod si extra imperium. Est itaque absolutum im-sperium ex consensu absoluto, si imperio te mini seu limites , quam officium generale non sint positi: Qualis semper praesumitur, nisi de limitato & conditione appareat : est enim imperii natura absoluta , cujus virtuti ab lutae si quidquam detrahatur, non imperium sed aequalitas quIedam dicenda est, ut
praevalere merito praesumtio naturae rei conveniens altera ei repugnante debeat, nam & in dubio tenendum quod praesumptione juvatur. Imperantem absoluti imperii possessio tuetur, quae delati ab lute probatio sufficiens habenda , si de limitato nihil expresse appareat . Hinc definiendum, quod controversum 'pius 7 de imperio institutivo inter juris publici magistros est, utrum transtulisse in imperantem populus quicquid potuit dum nihil exceptum sit, utrum quod voluit dicendus sit ρ transtulit
152쪽
nempe quod potuit dum transtulit omne quod ad imperium pertineret. transtulit quod voluit dum ad imperii actum tacite limitavit, si ultrari expresse nihil dictum sit: Sed quod ipsum pre- ς' ter imperii jura datum, quale designandi successoris, alienandi, & quod simile, non ad ipsum imperium, sed ad ejus habendi modum
seu ad jus pertinet: est enim nova qualitas imperanti non ex natura imperii, sed novo consensu accedens, ab imperio ejusque exercitio plane distincta κ. sic ad imperantem non per- g. η'. n.'. tinet jus extra imperium de quo expro se consen- g M Izz.9. sum non est. Sub imperii autem jure jus tacite ad media venit, de quibus deinceps subjuri-IO. bus Majestatis videbimus. De jure Domini infra particularius dicetur : illud interim no- f. *9. n. i. tetur, imperium non plenum tantum, sed& h proprium & patrimoniale habere , cum liberae dispositionis jure , , de sua causa compara- f. 98. Otum ta . Servorum & civium differentiam su- IC λ I pra vidimus η Imperii summi & absoluti & . pleni discrimen ex alibi dictis collige sb . b f. rλω. r. b. XXIX. In personar. J Duplici jure tum na- 9 . n. 7turali cui nullo pacto renunciavit. is cui inama , ' 'potestas delata est; tum vero caeterorum eius deinjuris renunciatione & submisione, pacto inter se mutuo, accedente Principis accepta- δ' tione, quod summam facit imperii Tolle ph Ejus in personam, simul imperii animam om- f. 17. n. nemque effectum sustuleris , nihilque praeter vanum imperii nomen supererit: nihil reale. 3. Quo referri vitae jus, & necis solet: videndum autem quatenus hoc jus competat. Sanejudicio licere nemo dubitat, pertinet enim ad juris dicendi facultatem '. Nec secus extra Ju- .dicium concedesdum , quippe Princeps ju-K et
153쪽
lex per se semper supremus est , maxime si reip. ratio judicio publico fieri, quod multis
causis conti ngere potest, non patiaturi: ut nec
intersit bene vel male judicaverit, quod non ad juris, sed judicii redii quaestionem pertinet , modo propositum malum absit) Nam& patribus familias in filios ante instituta imperia
ius hoc competiisse , cum ipsa ejus temporis imperii natura, tum exempla manifestant: &post imperia continuatum Romanorum aliarumque gentium leges evolventi apertum si tiDum ita in exercendo eo jure sui reliquis om- Vnibus in femoderetur Princeps, ut, quam tionem in naturae statu quo-ad singulos adhibuimus, intra rectam rationem subsistat, quae iuribundi vel irascentis Principis, cujus turbatum vel passionibus corruptum est iudicium, Lesse manifesto non potest. Ita de potestate herili pronunciamus ' quamquam enim eateruis ea caeteris laxior sit potestas , ut vendere, do nare , & alia possit, quatenus ipsas personas servos in dominio habet, ut tamen occidere dominus pro libitu , & ex voluptate sua, vel petulanti quadam lascivia, nulla quidem ratione servum morigerum , nullius culpae reum
possit, licet dare hoc jus dominium videatur ', vix est ut sub generali omnis juris submissione vel specialiter in vitam translatione venire possit; quippe quod jus ex libitu ipse servus se submittens in se non habet, nec ipsa servitus concedit, nec sub imperii delatione venit: ad de & in despotico rectam prohibere rationem effusionem sanguinis humani , nisi justistima causa subsit, quam justitia interna postulatil, cet enim servus sit, homo est, participans de iure ex naturali lege. Facto tamen si occiderit, 7.
154쪽
factum apud homines impune est , qua a sum ἀαI3.od,
ma Majestate admisitim, sive per vim sive consensum majestas sit: Qualem impunitatemjus etiam gentium admittit, unde & saepius subjuris nomine occurrit - Et quorundam pol I. Fiat elorum civiles leges dominis privatis, &fami- liarum patribus in liberos concessere , quod domesticae disciplinae rigorem magnum reip. adjumentum putarent. Sed distinctius,ut dic- . tum, ea jura ad juris externi speciem referes. Qui temere exercuerint, civitas vel privatus sit, Deum sciant habere vindicem, qui facti temeritatem judicio pensabit et uterque lege
naturali tenetur, cui adeo adversaria tanta in- solentia est, ut nemo vel ignorantiam vel rectam in eo facto positi rationςm obtendere. Bessori captos belli iure occidςre licet ' ut hostes, ' nam & ipsis adversarios licet , dum manet hostilitas, nisi corporali relicta libertate suae .
fidei commissi proponantur η.) & ad conser- S'97- -' vationem sui, non ob poenam, dum in jure naturali versarentur. Eadem ratione & sine con-9 ditiose deditos , si docere possint s nec ulte g. s. Q. rius quam dum positis armis cessante omni ho- g. 97. m. I. stilitate exactum ab ipsis, &praestitum victorisdelitatis suramentum, quo si emissa omnis os
fessa intelligitur : nisi eos excipias qui iacti
aliis authores, vel enormium in victorem con' tumeliarum rei, quibus nec abolitio genera' .. lis, vel amnestia favet. extra hos son ut limstes , sed ut cives habendi. Atque praedicta hicio ura si in dominico, incitati igitur imperio civem quemque bonum, innocentem, obvium forte, ex sola libidine imperanti consedere Iicere minime concedendum est , neque enim 'singuli ei proprietatem corporum, velut brut
155쪽
essent animantia vel res inanimatae, tradidere, o imperio & ratione regendos. adde ad imp f. 28. u. 1. rii exercitium nihil hoc pertinere ', quod proxime consideravimus. Adde Z instituti im- . perii finem intentum consentientium in imp rium fuisse, salvum, tutum ab aliorum esse injuriis: Principes pacto quasi tacito ad praestandam populi, singulorum salutem, defensionem teneri. Est autem & factum esus apud homines impune, & jus eidem, quod domino datum , bello captos occidere , & sine conditione deditos,fit enim ex institutivo dominus. At ipsos cives ad bellum cogere, & obsides o . . dare quin possit, nihil dubito : Ita autem dare, ret.b IJ ' 3 -ni stetur jus hosti sit civem innocen'tem necare, non concedo: quippe cum ipsi Principi non liceat, nec alii hoc 3us potest cedere. At deseri, imo tradi civem innocentem :arbitrio hostium quo apparens declinetur civitatis excidium , sunt qui intrepide astirmant. prima quidem ac potissima naturalis lex de com servatione sui est, quae caeteras omneS OmneS - 3. que rationes vincit AE, & jus indefinitum dat 22.23. ad media η: necessitas nempe ejusmodi omnis . pacti omnisque obligationis facit virtutem z. quiescere, quare civitati hoc jus in civem ad civitatis conservationem videatur concedendum. Sed eadem lex naturalis ut principi, ita singulis scripta est: nec vero alia conveniendi sub imperio ratio fuit quam sub eo securitatem' g. i p. a . & salutem quaerere ', quare jure preciso privari eo commodo contra primaevam instituti imperii rationem, & tacitam principis obli-ρ gationem 3, tradique hosti omnino non poste videtur. Igitur ad praesumptionem recurren
dum , fingulos. in prima imperii institutione
156쪽
ei civitatis juri, si rogati de eo fuissent, minime fuisse adversaturos, quippe pati hoc ma luna singulos quam interire civitatem maluisse nihil a verosmili abit: maxime cum cujus ea futura sors esset praevidere nulli potuere, sal vos se non esse cum interitu civitatiS, OmneS. deserto autem civi jusse defendendi naturale
aliam civitatem si petantur, causa cognita ut dedi possint & jus & exempla manifesta pr.
tis subditorum obligari personas assirmandum censeo s naturali quidem ratione, cum person q& voluntas subditorum in persona & voluntate sint civitatis, &ipsi velle quod velit civitas intelliguntur . Adde & qui personam civitatis 'ra civitatis,inter quae maximum jus est imperii, quare quod subtrahere et,quam potest maxime licet, unde prehendere, & detinere civitati 16. subditos. Servitutem in personas devictas jusI7. naturale probat, cum & occidere liceat: neutrum postquam moratioribus placuit, libertas ante naturalis, ex jure gentium redit, soluto iredemptionis praemio , vel alia posita conditione,limitato naturali servitutisjure. Sed manente interea retentionis jure quasi in pignus, usque dum conditio fiat.1. S. XXX. Bona. J Juri in personam conse-- . queus est hoc quod in bona aicitur: Cui adde 'voluntatis submissionem , neque enim bona 3 'quae quis in naturae statu possidebat excepisse dicendus est, quatenus nempe ad habendum imperium necessarium , qui personam subj cit: habet quidem quisquis de propriis bonis Esponendi iacultatem, ut circa ea velle quod'
157쪽
libet possit, dummodo ne ita utatur,quod rectierationi repugnet sed cum effectum omnis suae voluntatis alterius voluntati subjecerit ,sequbtur velle essicaciter non posse quod nolit is cui
per omnia se subjecit, nec nolle quod ipse idem voluerit, inde nolendi simul & volendi jus de
bonis nostris penes eundem esse. Sed vero mi- nilne imperio ac principis dispositione res suas excepisse intelligendi cives sunt, si periculum sit salvam remp. sine earum usu vel ablatione esse posse : Quin vero intelligendi excipere non potuisse quae necessario ad defensionem pertinerent, dum & ipsi ad reip. conservatio-
f. Fr, η-3 nem, cujus sunt membra, teneantur '. com stradictoria sunt, civem velle esse , civitatem non salvam esse. Dominium eminens hoc jus
appellatum, salii imperium simpliciter ma-Iunt sub quo jus rebus subditorum cum bello,
tum pace & pacis causa utendi, alienandi intelligo: imminente bello segetes comburendi,agrum circumjacentem devastandi,aedificia,suburbia diruendi, rura maenibus fossisque adaptandi : exigendae pecuniae ius sub tributi vel alio nomine, ab omnibus vel singulis. hinc magis ut mutuas subditi civitati pecunias tradant: ne jussit debitum principale exigendi , solutionem vel terminos prorogandi, ipso licet debitore invito : legem sumptibus & rerum usui ponendi , & quae enumerari plura possint AE. Quod
autem de rebus dictum, idem de jure subditorum dictum esto. In privatorum utilitatem edi rcetur hoc dominium dum cogi singuli in magna frumenti penuria pollini, quod penes ipsos est in usum communem conferre: Ad principis securitatem , quod ex subjectorum opibus partem tollere quorum nimias siespectas
158쪽
habet, privatum excedentes modum, quae potentiam parere & contemptum principi scium ad' eum proxime accedant & Majestati periculum possint. Sed ut nec corporum, ita nec rerum .
suarum dominia abdicative ' consensu suo όi. . i. subjectos in prima imperii institutione in Primcipem transtulisse , ex praecedentibus manifestum est: Illud transtulerunt quod ad imperii exercitium pertineret , quo minime necessa- ' g δῖ ria dominiorum possessionumve tunc temporis abdicative translatio, si dominium manet eminens , & usus ubi necessum erit. Igitur qui non spoliandas singulorum res Principi, sed ad necessitatem & utilitatem publicam utendas tradunt,compensatione in tempore,si fieri commode possit, facienda , ex aequo arbitrantur: sed dum cogitent ejus rei solius Principis esse arbitrium, de actionibus suis coram Deo res- 'ponsuri. Quid autem si subjecti alterius regno domus demolienda vel totus ager effodiendus sit, quo casu utraque & subjectionis & utilit iis publicae, reiectu non subjecti, cessat ratio 3 dicendum lubjectionem hic rerum speet ri , proindeque dominium eminens rerum esse: . sin ut terra, fundus consideretur, ad jus supre- muna territoriale referendum. In herili imperio quibus locis adhuc servitus obtinet, ubi omnia utilitati domini serviunt, jus laxius . e est ,neque enim istantum imperii jus tenet,sed δ'' ' & ipsas posses bones privatorum & univer- f. 9 statis corporales & incorporales in dominio S-ο - mi & proprio patrimonio habet, dum consensu e. presio teneat , vel belli jure qui jus omne invitis per vim extorsit: ut vel sibi tenere η, vel ' S-z8- precario relinquere , vel partem concedere .
subjectis proprietatum , vel fruetitum ' pro , . 'g
159쪽
reliqua colenda, prout vel severus vel benignus fuerit. In possestiones per universitate: occupatas ut quae gens sedibus suis pulsa nova, si in 'bi quaesiverit) dominium etiam puto imperanti acquiri liberae dispositionis, non populo, qui personam sub imperante acquirendi sibi vacua non lubet Reser huc quae de praescriptione infra dicentur '. Adde pro civitatis debito sub δ' 'ditorum bona obligari naturali ratione, ex ali- . bi dictis '. unde ius retinendi bona: repres- in salias vulgo, Galli Literas Marcae appellasit. f. XXXI. I errisorium. J Et hoc consequens
est juri quod in personam competit, quippe
personae sine territorio,hoc est loco aliquo exissetere non possint .r ejus autem cujusque locum
esse quem quisquis occupavit, Cicero dixit. Perse autem hoc jus ex subjectione competit juris ad imperium pertinentis, quod & territorii compleotitur. Effectus est,ut qui in territoriost,territorii principi & juri territoriali subji- . s. ciatur . quod unicum Ostracismi apud Athe-ς, n. a. nienses possit esὰ fundamentum. adde suspe- a. f. 66-' tam potentiam sa) & rationem de conservatione fui '. quod iniquum in eo videtur utili late publica reponditur. Eodem jure liber fit, qui territorium ingreditur a quo servitus exu lat: servus ubi subjecti servi omnes. Pertinend& ad jus territoriale prohibendi accessus ',&' S 3 transitus liberi, non innoxii, & salvi conductus, & de recipiendis vel non recipiendis
exteris, legatis , sa) & praecedentiae ', &Og alia jura. Et ex territorii iure venit, quod vias nunc publicas,regias dicimus. Referri &jus potest ad ea quae sub terris latent,ut sunt ,auri, --ς argQnti, & aliorum metallorum fodinae . Jus - - ' autem eAtra rerritorium non extenditur, dum imb
160쪽
territorio, ut servitus rei servienti , insit, quae e. concipi extra rem servientem non potest : qua-δ re in iure oercendo abstinendum ab alterius
territorios . Adversus exteros Princeps ex Deutri Is propria occupatione territorium te net, secundum ea quae supra dicta '. g. . n. 8.f. XXXII. Causas. J Causas adjeci , quia I9. seqq. Tationem quandoque a persona distinctam habent. nulla autem causa est quae non summae potestati subjiciatur '. g. 37. n. 3.
f. XXXVI. lactiones habet. J Profanas inteli lige, vel etiam sacrar, ut i us hic generalis sit, particulariter de his infra dicetur )sed 'easdem EXTERNAS, & naturae lege vel divina NON DEFINITΣS. Sub actionibus & verba complector ', quae & ipsa exter-2-na sunt. cum invisibiles sint, sunt enim in anima quae spiritus est , in notitiam non cadunt humanam, quare nec imperio subsunt humano, quod ad ignorata extendi natura vetat : inde incongruum naturae humanae ha- dd. g. beri, ex actibus mere internis jus aliquod aut si, F obligationem inter homines nasci: hinc, rentemstii juris esse: voluntates liberar: Ir bitum in mente retentum nihil operari. Quod ita extendi placuit, licet ad notitiam deinceps imp 3. rantis pervenerint. Fallit autem quando actus internus cum externo conjunctus sit: quod fit, interno in effectum aliquem deducto, quo casu& animi malitia in exasperanda poena ponderatur. Deliberationem cum sociis ad actum ex- 'ternum refero, quia ad personam secundam transit: adde deliberationis actum proxime adactum ipsum illicitum accedere ; nec delicta deesse quorum si actus alius externus sequens deliberationem spectetur, remedium quando