장음표시 사용
271쪽
clesiasticos, & in Codice, & Novellis constitu-' 6 68. M 9. tionibus. . Igitur quq nunc per ecclesias seu
concilia decreta conduntur, cum ubique a thores summas potestates habeant, vim publi-- carum legum habere omnino non nequeunt: eoque sensu civiles diriae. Quae vero decreta probata non fuerunt, vim legum non obtinent : minus , quq improbata. Sic fidei se, mule, confessiones nunc appellant, ab iscopis , ecclesiasticis in vetere ecclesia, vel nunc scriptae, & doctrina, & Canones qui ordinem spectent ecclesiς, non nisi summa potestate publici. Multo minus Principem p. obligant AE: cum ne ipsa quidem instituta apostolica ejus sint efficaciae, quae in vim praecepti & juris necessario imitandi non sunt proposita. Unum & antiquissimum ipsis Apostolo
cur. Is. Tum temporibus perhibetur concilium ,. Ἀ. quod mirificae predicatur escacis : sed jami βη δ' supra dictum ' Christi & Apostolorum imperium in hoc mundo ad fidem suasorium,
. . consultorium & declarativum, non imperativum fuisse; unde verbis licet imperativis at- ' que adeo in Vim te is conceptum videatur decretum , manifesto tamen suasorium esse extrema epistolae verba indicant, ab his enim iii absinueritis, feceritis bene , suasio & admo- nitio ad abstinendum est, apposita conditione in ipso quidem faedere, ut benefactiam regni caelestis sequatur promistio, praecedent peccatorum remissione. Adde & verba imperativi modi ex natura ecclesiastici muneris explicanda , quod suadere, hortari, non imperrare diximus η, quale Christi illud, quod ad fidem refert ix , Paenitemini. Da substantiam Omncm Iavperibus, sequere me, o milia. Et
272쪽
usui nihil vulgarius , quam suadere maxume
cum volumus, modo imperativo loquamur . Sed& ecclesiam unam Hierosolymonam le- 'Aet in Gges , cum virtute quidem publica, potuisse dicere ecclesiis quae Antiochiae, & in Syria,&Cilicia essent, naturaliter ab vero alienum est: ecclesia enim in alteram nisi ex voluntaria εsubmissione ut imperium non habet ', ita nec leges praescribit, erant enim ecclesiae coetus liberi, ex consensu libero, quomodo respublicae ex liberorum hominum consensu constituuntur, quarum nulla alteri subjecta est, vel alteri leges, vel ordinem praescribit. Ex hac igitur particulari ecclesiae congregatione notare obiter licet, quam male sy nodorum origo petatur, quae ecclesiarum diversarum esse debet. Confirmata autem scriptura per Canones vere ac proprie Canonica Gicitur. f. LXX. Leges divinar cum naturales , tum pojit vas interpretatur, is de doctrinae controve
jus judicat, eodemque judicio suo desinitiso si dei
articulos determinat. J De interpretatione publica, judicioque publico, desinitivo absque synodo , & summo, imperativo, & certo aliquo seu
uno loquimur; quae pars legis est. Interpretari legem est mentem ejus & sententiam veram aperire, explicare, declarare , definire , ut jus faciat inter partes , cui nemini resistendi facto aliquo externo facultas sit, non in ve horum cortice & translatione haerere. Igitur
si ex iisdem legum verbis, sed diverso quod 'fit s pius intellectu , cum Deo nempe non per Christuin amplius infallibilem verbi interpretem, & prophetas Populo suo, vel perviliones, somnia, inspirationes, S affatus divinos supernaturaliter singulis quibusdam, sed
273쪽
per solas scripturas loqui cunctis nunc placuit diversae de vero ejus sensu ortae sententiae; non dissentientes modo , sed . ex opposito adversariae, quq ecclesii pacem di unionem ab omni
tempore mire non conturbarunt tantum,sed&dilacerarunt,&conturbant & dilacerant etiamnunc in ex his igitur si alius doctrinam aliam vel dogmata diversa inserat, defendat,doceat ,νε- situm sepius, quem penes ea interpretatio, &definitio esse debeat λ Nos omissis aliorum se stentiis soli summae potestati damus,ut pro vera publice habenda sequendaq; omnibus sententia sit quam princeps iudicio definitivo dederit: quod & Iudicare est. sic ut interpres idem de judex se,utei que cum judicium interponat, nullaque interpretatio sine judicio, omneque super orta ex lege cohtroversia judicium interpretatio sit. Summum autem est judicium, quia in eo ut in aliquo subsistendum, ne ad infinitum detur progressus, dum summo superius esse non ponit. Desinitivum, quia controversiam dirimit, & jus inter partes facit. Pu ticum ex effectu publici . iisdem rationibus Imperativum, status Dei subjectum judicio,
cujus metu recte exerceatur. Certum & unum
quia sententias de eadem re diversas, seque omnes efficaces, excludit, & unum determinat. Dubia circa quae occupatur interpretatio vel ejus sunt generis, ut mente humana percipi, vel intellectit humano, vel ratione nuturali definiri possint 3 vel talia quae percipi eo intellectu, & definiri ea ratione non postunt, qualia cuncta merq fidei sunt dogmata. In priore quidem specie minus dubia nostra sententia est, dum omnis summae potestati ratio,
quod est judicium , subjecta sit , effectu in-
274쪽
tellige externo & civili: Quo sensu & de legibus dictum, pugnare eas cum ratione non posse quae rationi Principi probatae sint AE: &hoc fundamentum lex habet, quae scriptum emittere in publicum vetat, nisi a summa potestate , id est judicio ejus, probatum. In posteriore specie, cum cessante ratione interpretatio omnis de his quae merae sunt fidei ex verbs Dei talis habenda sit ouae una, certa, defipitiva, & publice effcax lit , necesse est .ci soli interprEtationem ac definitionem de- n. 9..69. mus, peneS quem unum , certum, definiti- η- 7
vum, ac publicum sit judicium , quale esse adlervandam ecclesiae pacem & unionem, revel ipsam ecclesiam necessario debet: ne si alii vel privatis singulis, penes quos haec non sint, demus, nihil non de fide varium, incertum, vagum, distractum, nihil definitivum, nihil , publice essicax , sed vel sententiarum, vel
doctrinarum de fide mera confusio sit, maneatque. Sed&summae potestati interpretan- dijus damus, cum in parte jus esse debeat ei, cui in toto concessimus, supra enim a summa potestate hoc esse diximus, quod tota i psa lex publica sit ν, publiceque essicax. Sed & ne .g69. n. s.cesse est, ut cui jus de externis omnibus, eidem jus de externis sacris demus. Iegis enim
divinae interpretationem, quod bene notes, non nisi externe obligare volumus ' ut coactio' o r&nem in conscientiam cujusqua privatam excludamus , cuius cum nulla subjectio esie possit, in eandem nulla est obligatio , nullum imperium '. jus autem de externis jurium 'transatio probat, inter quae transsatio juris judicandi , seu interpretandi singulis in naturae 'rotistatu compestentis . Sed supra dictum ', g 9r.
275쪽
extra jus imperantis nihil censeri nisi quod ii turaliter vel divina lege illicitum vel prohibuetum , vel conditionibus etiam humanis circumscriptum vel ademptum probetur. Neque profecto ulla potior ratio est cur adeo sollicite. zmp. 1 . caveat Moses , ut cum solio suo insederit -ag. 19. tisi Rex describat sibi exemplum legis, ouam penes se servet, & in ea legat totis diebus vitae suae, ne ab ore suo disceaat, sed in eo meditetur noctu & interdiu , quam ut legendo, meditando ex ea discat mentem, sententiam legis, non verba scire sed intelligere, eru- . diri ex ea, ut mentem non humani tantum sed
divini juris intelligentem habeat, & ad ab- trusam Dei penetret sapientiam : quorsum vero λ nisi ut justitiam 9 judicium faciat. Ita David, Da judicia tua Mo. Et Deum Salomo rat, ut animum ipsi det intelligentem ad u et 3 dicandum populum , quam interpretationem diximus: at cujus legis, nisi divin quippe
eo tempore tota lex divina esset , ut qui in casu dubio seu controverso judicaret ex ea, interpretaretur eandem. Unde supra dictum,
interpretandi jus penes quem sint judicia,
eundemque interpretem & judicem ene. Abra- hami certe tempore, ut a Principe ordiamur, misso tempore anteriore quo ante imperia,
re in naturi statujus interpretandi sibi singulis S. s. ima esset , quod ipsum argumentum adjus principum inligne praeparet, quippe qui judicium
superius se, ne a Deo quidem tunc instituumtagnoscebant. Itaque Abrahami tempore cum nulla adhuc lex positiva esset, omnes autem naturales , ipse prosecto vocatus e gentibus qui homines ad verum Dei cultum perduceret, ut familiet sul & ex ea fidelium ρmnium
276쪽
pater ', atque adeo princeps, solus eat lixei .R a. i. 8 familiae suae interpretandi&orta ex ea dubia sententia sua definiendi jus habuit, quae dicta sententia publica inter omnes esset cum parendi quidem necessitate . Confirmat hoc jus sq. m et ipsum divini oris effatum: Sic enim de Abra-jin n. s. θ' hamo Deus, Scio quod praecepturus sit siliis suis Vsi ut cusoriant viam Domini , 9 isi judicium fu '' 'ciantqjusitiam η, quod & explicandi jus Gen. 1.3 complectitur et quin in casu dubio fieri sine
tionem habeat ε igitur re Interpretanai. Intem
pretanti autem ei legem obedientia deberi a populo debuit, quippe eadem praecepti v OX. cum imperativa sit, a parte altera obedientiam includat: quo jure & ipse non suam tantum, sed& populi hoc est seminis sui Deo obedientiam promittit, cum populi voluntas in ipsius esset voluntate, & dispositione, nempe quod adactus externos. Idem nulla mutatione facta
gum,quas tunc positivar, decalogi nempe, ceremonialium, judicialium, interpretandarum nouminus clare potestas effulsit, quippe in eum populi judicium translatum sit. Sed quae potestas in anterpretanda legis parte magis emi
cuit,cum in tradenda tota populo jam emicuisse ζῆ ' set , ipse enim soliis populo Dei jura & leges vannunciavit, cui soli Deus loquutus. Quin &de ipso legitur, ante institutum sacerdotium populum docuisse leges & instituta Dei , quod cum summa penes ipsum potestas esset,
interpretationem non complecti definitivam
277쪽
tu loquuturus sis. Tu autem verba pones in ore esaronis ut ipse tibi os, Tu vere ipsi Deus D.
Eadem quae Mosi facultas deinceps & lostia fuit η. unde & eadem ipsi interpretandi potestas, & obedientia ei externa debita: Qui
locus enim adversus Iosiam ex Num: η adferri solet , si cum altero sub regum tempore conseratur, facile resolvitur, cum appareat ipsas Summas potestates non pontificem consuluisse Urim ; ipsum autem Deum per oraculi fulgorem non Pontificem respondistra: responsa de rebus civilibus data. Idem ab Iosua jus Summae potestati ad Reges usque concedendum, nisi quis diminutam eam potestatem in summo imperante probare intermedio tempore possit. Dato postulanti populo Rege qualem aliae gentes extra populum Hebraeum haberent, p0- testas haec eadem non potuit non ex iisdem rationibus, pe=res Reges is sos , qua tales, fuisse. quod & sollicita commendatio Mosis , de qua supra, & eodem loco ipsi Reges David, &Salomo probant '. De Prophetarum 1criptis, sub quocunque imperio ad legem Mosis quae Deuteronomio continetur accesserint, semper orto dubio 1nterpretatio & definitio ratione speciali penes eum esse debuit cui veram prOphetae doctrinam a falso discernendo, & eventus praedictionibus responderet judicando, jus esset prophetiam publicam facere ; sunt enim concatenata haec& cohaerentia, ut qui prius concedit & posterius concedere necesse habeat. Quin & sub novo faedere explicandae legis Mosaicae cum ea eslicacia potestatem ipse Christus Scribis & Phari saeis tribuit, non alia ratione quam quia sedebant super cathedram Mat. 23 a, Mosis ' unde servanda quae pronunciarent,
278쪽
ea servare omnia & facere populo & ipsis disecipulis suis praecepit, subaudita semper limi-II. latione de qua infra dicetur . Vs Christo cum g bi. novae legis condendae inter suos potestatem haberet ' interpretandi jus deeste ei non po- . tuit: cum docuit, doctrinae suae interpres titit & fidei controversias & dubia inter suos definivit : Ipse autem cuni apud eos qui Christum esse inficiabantur vel non noverant, ut alius quilibet privatus habitus , civili etiam subjectu; judicio & imperio fuerit ', palam est & 6 63. n. r. leges ipsius & doctrinam & interpretationem, ut vim definitivam & publicam haberent, a IΣ. civili potestate pependisse. Apostolorum munus post Christi e terris decessum propagare doctrinam , fidemque fuit Christianam, & fidei dogmata declarare ', quod interpretari qua ' S I constituti doctores essent suadendo: ut Jus faceret interpretatio non nisi ex voluntate ejus qui sibi receperit ; ut publica fieret ab eo stetit qui cum imperio esset, ut supra de eorum 13 . scriptis dictum AE. Igitur Imperantibus Chri- f 69. n. p. sianis interpretationem Eoncedimus, quales si Christi tempore fuissent, ipsum Christum amplexi & filium Dei & ipsum verum Deum agnoscentes, & osculantes, cjusdem ultro se judicio submisissent, adeoque interpretatio penes Christum ex submissione mansisset. Si Apostolorum tempore, non minus interpretatio definitiva & publica doctrinae Christianae penes principes Christianos fuisset , quam penes Mosem & principes Judaeos interpretatio publica legis Judaicae fuit. Atque his fundamentis optimo suo jure usi principes Christiani dicendi sunt, qui doctrinae & fidei inter Christianos controversias ex facto in te fe-S 2 tati,
279쪽
tati, deque iisdem judicia vel ex officio suo
vel implorati, etiam extra Synodum exercue- re, de quo & supra ad materiam jurii dictio- 667 nis plenius '. Caeterum cum de interpret, tione legis & doctrinae publicae loquimur, doctrina autem Christiana Apostolorum tempore publica non fuerit, quaeritur quae ejus interpretatio Principum ethnicomm fuerit et Non rofecto publica, quia doctrina non erat pulica , ex voluntatis placito, cum haberi pro publica a subj ectis non placebat) non potestatis defectu. Caeterum si Christianae reli- gionis doctrinam non publicam in territorio
toleraret, Ortas controversias vel inter ipsos . Christianos, vel inter hos & diversae sectae subditos , ne turbae in imperio oriantur recte sua sententia definiet, compescet, comminuet, quae jus inter partes faciat: neque vero magis
impedit principem de alienae fidei dogmatibus bene informatum, quam de alimi regni legibbus locive statutis judicem judicare. Adde &illuminationis donum , quod intellectum' spectat in quo est judicium, multis etiam non regenitis dari, ut a Grotio & aliis notatum. Quare & eo jure usi Principes gentiles de doctrina & fide Christiana judicio non semel cognovere: vocati judices non recusavere: in accusationis judicio ipsos adversus se quid Apostoli iis tribuerint supra ad materiam j urisdictionis dictum est η: judicandi sane facultatem dedere , nec iniquum a gentibus metuere judicium qui ipsos eos judices elegerunt. Idemiis dele re Judaica judicium. Et Judaeis de religione, fideque Christiana. Plane eodem lute atque Christiani in Haereticos , & ipsos Ju
280쪽
judicia. Si persequatur princeps religionem, jam adversarium se constituit, proindeque non idoneus judex erit. Si ex accusati defensione eidem accesserit, squod accidisse Paulo Sergio , &Agrippe fere legimus ')bam publica fiet. Principibus autem ecclesiae res a curis λο λλsuis removentibus interpretandi jus naturaliteri us eccle fuit, quae & ipsa sibi ex jure divino fidei articulos determinavit, sconfessiones hodie appellant quaeque in sua ecclesia, at effectia privato, secundum ea quae infra dicentur & supra dicta '. Atque hoc est quod f r. n. 3. diximus, Principem legis disinae dubia desinire, 9 8 - λοῦ, interpretari, i Dei controversias Iudicare. Has autem qui judicat, eodem judicio suo b Dei
articulos determinat : novos praeter-quam in euangelio sunt, non facit, veteres non abrogat. De judicandi modo alia quaestio est. Judicat autem absque synodo, quod in supra dictis jam asseruimus η, per se vel per delega- goeg r. tos *: Per se, ex propria sententia si peritus sit, 't κvel proposito sibi veteris ecclesiae, vel aliarum synodorum , vel peritorum, etiam e Xterorum explorato judicio, a quibus ipsis , si infundamentis ac esientialibus sit consensus, rectum satis haberi judicium potest, & habendae synodi illa vicem sustinere: Per delegatos etiam non clericos , ne catholicos quidem. quaa prudentiam spectant , ad juris quaestionem non pertinent. Interposita interpretatione, quod dubium crat dubium esse desinit, eoque sublato purificata lex est, & ipsa inter-Jq pretatio pars legis facta. Hinc quas doctrinar& fidei regulas seu articulos servari principi publice judicio suo interpretativo, ac desinitivo placuerit, pro talibus publice habendae sunt,