장음표시 사용
311쪽
rum, sed principis judicium, mediante concilio. Si pro arbitrio liceat ut de ratione principis disputetur, concilium summum erit, princeps nomine tenus, authoritate suadendi magis quam jubendi potestate. Recta igitur u luntatis ratio, ipsaque voluntas iusta injustavest, recta vel minus, penes solum principem eritiudicium , Deo sub)eini m. Illud enim f 3 est regem esse, ita imperare ut alii ratio non debeatur: nisi ultro velit, ut probitatem suam populo testetur, quod quandoque prudentiae 4 elle potest. Extra hanc, uinis ei dicat, cur ita .F.facis ηρ Sed adhibenda semper concesso soli Gessisse e gsummae potesta , negato subjectis judicio limitatio ex , de qua infra dicetur ': & inter , o publicum & privatum iudicium distinctio ', ' , n. i. is quae summae utilitatis est. g 69 n. 8 6 oi. . g. LXXXVIII. Ressere ne far. J Juris enim
naturalis renunciatio non resiliendi sus importat '. Obedie otis promissio, qui in submisi tθη. 1ione est , reuslentia ira excludit ouippe re. sistentia obedientis repugnat. Sed & quaternis potestas Omnis a Deo Ordinata est, ordinationi divins resistit qui summo Impei antiresiuit . Adde rationeS pro Obediencia om- Rom. iἶ.nes '. Adde exempla: neque enim Christus ' 9 63 η-χ- neque Apostoli, allicue viri Sancti Imperanti g μV-ι et . bus, etiam immanissimis, restitere . Dan-.4jon i8tur autem gradus resistentis. Nam aut intra nudam mali decimationem SI Justi ne alionem consistit , improprie , quia solam non
patientiam Ec imperati non obedientiam con
tinet ; apposite tamen , cum resistere quodammodo videatur qui facere 1 usia negat: At fuga non justa imperantis vitare savitiam malit: cita de honesta declinatio est . Alter Era-
312쪽
diis in mali propulsione consistit. Tertius in . dantis simul offensione. Regulae exceptiones ui ''d h. in loco videbimus De judicio damnatis non 3
Rivg93 3. LXXXIX. Magis solio deturbare. J Ιm- I. η si' perio privare , deponere principem. Non per formam judicii quod superioritatem indicat. Solus princeps omnibus superior est , non judiciis subditus ullis. Rex es, siιο utens jure, nulli obnoxius. Nemo nisi solus Deus Judex principis esse potest. Hinc & illud, Nullamereaturam judιcare Regem, sed olum Deum be- vj. 26. nedictum. Princeps solutus i ibuas civilibus ', ct naturalium & divinar in ipse interpres f. o. summus dc iudex est . Sed & judicia omnia
authoritatem a summa potestate habent: convocasse autem principem subditos ut de majestate sua, utrum solio deturbandus disceptarent, nullo jure presumendum est , nisi verbis expressis id exposuerit; sed quae ipsa ver--ba revocabilia sunt , ne si non sint, abdicas laxa se majestatem censeatur. conVocato toto licet populo summa penes principem manet majeltas. Minus extra ludicium licet. Probat juris renunciatio, SI pacti vis in ipso instituto imperio initi, quo obligaverunt singuli se inter se sustinendi imperii, & electo' 6 17. ii a. imperanti praestandae obedientite necessitati κ. pacto solvere se nemo invitis aliis potest. Unde l. nec major pars, si vel unus distentiat. Nam quod dici vulgo solet, hanc minorem vincere η, in ' 6 37n . . congregatione civili ordinata obtinet ', facta convocatione legitima , positisque articulis deliberationum extra quos nullius validum suiffragium est convocati. Intumultibus non obtinet, que congregatio in civilis, nec
313쪽
ordinata, &non legitime convocatorum est. Adde quod &discerni ibi major pars non potest, & aequales esse omnes ubi nulla in alterius voluntatem coactio. supersuffragatio igitur in congregatione civili est Sed nec .p .s, omnes simul id posse, obedientiae promiuio facta ipsi imperatori probat , cui cum per ' β ης, factae promissionis acceptationem c acceptatio enim in imperaturo requiritur in jus qua si- . tum sit, obstare non consentienti non potest regula, quae naturale pronunciat, I mnquodque eodem modo dissolvi quo colligatum est. Et consensus cum jus plenum det,& in vim abeat contractus , disiolvendi ejus paenitentia sola C ratio non est sussciens. Positio igitur nostra' eadem ratione in imperio Despolico obtinet: nam pellere victorem &pristinum statum repetere victi , postquam juri suo cesserint, nihil m.gis atque venditor rem venditam posse sunt. pacta servare oportet '. N ediversum in Invasore dicendum ', qui postquam pactio seu consensus accesserit hostis esse'occupator injustus desinit. Etenim si r overe quasi oblitulum injustum liceret, jam&in remoti
locum constitutus obtenti melioris juris removeri ipse,& constitui us loco alius poterit, atque ita deinceps . ex quo futurum ut ReX nullus certus, nullum stabile regnum. Quid
si durius Rex cum populo agat λ Ipse sane Deus per Prophetam jus Regis describenS , .i . S. sic inquit, Clamabitis in die illa a facie Res sv siri quem eligeritis vobis , nec exaudiet vos Dominus. Igitur aperte significat, Regem eum qui eos ure sit usus, Regem etiam man--27. 8.surum. Adde insignem apud Ieremiam Io-βρο-
314쪽
- ο η'S nem, si posita imperio conditio ait, ut ipsi ' μ' dicetur κ. Extra nanc, nec qui absit imperator quaerendus, nec qui absit pellendns. bo ups civis praesentem reipublicae statum tuetur, quietem se agit, & voto precatur optima, &η Adde ἴ 91. libi, & patriae '. ηελ . g. XC. Occidere sacrilegium. J Nec inju- 1. dicio , nec extra judicium : nec a pluri-- g 88. 8 . bus, nec ab Omnibus '. An vero occidere parentem , etiam durum & iniquum licebit3 Accedit sacra Davidis de non interficiendo Saule sententia. Ipse ab interficiendo Rege etiam persccutore dc ad mortem ipsum quaerente , a Deo rejecto, Rex designatus abhor- ruit, aen faccrem hanc rem domino meo, uncto
Iehovae, ut extendam manum meam contra eund
uuin Z ob abscissam chlamydis partem con-- 1 sam et . scientia illum torruit '. Adde quae supra con- C. n. Id. tra resistentiam dicta AE. Atroci stimum inter crimina que hostili adversus remp. adimo ma
chinari quis possit , illud est , quod in personam pri ipis machinatur. Qui regnum invadit ante quini pactus sit cum hostis omnibus fi 6. n. . babeatvr occidi jure potest. Quid in regφ
n. I9, regno privato infra dicetur .
F. XCI. Rialiscunque ferendus es. J Sic ex praedictis colligitur: Si facere quod libet, liceat, sobediendum jubenti, si singulis ratio non debeatur, si resistere nullo modo liceat, si nullum adversus ipsum judicium , si solio
privari , si occidi nequeat , certe ferendus. Folo Deo committenda vindicta est. Sanctaea moderatio apud prudentes fuit. ita Seneca, E quum atque iniquum Regis imperium ferar: Iu-
digna digna habenda sunt, i s x quae facit. In rcria habent timi erferenda inscitia 6t. Apostoli
315쪽
illud est, I beatur es ad servitutem, ne id te tor-qμeat. Et Petrus dominos etiampravor 8c ror serre jubet. Facit & locus quem supra ex Samuele produximus . Taciti dictum est. . eg. hiutomodo sterilitatem, aut nimios imbres , is
caetera naturae mala , ita luxum, vel avaritiam dominantium tolerare , vitia erunt donec hom1 nes, sed neque haec continua, is meliorum inese ventu pensantur. Marcelli dictum apud eundem est, Bonos Imperatores voto expetere, qua
leseunque tolerare '. Placuit nempe Deo & --ς is per bonoS & per malos reges opus suum ope-s 'rari quos &servos suos, unctos, Chrisios , & VH. m. mirtutem siuam appellat . Sed & priusquam Regis quis in amperio vitia advertat, Viderit L st. num recte ipse obediverit. Regem malum non s. raru improbitas & malitia subditorum faciti, neque facile recte judicat, quem ipsum non recte facti conscientia condemnat. ded neque minima, nec mediocria in principe culpanda; homines sunt , erroribus obnoxii. unde inique egerit populus qui divinitatem in principe desideret. Atque hactenus in praecedentibus de potesate & jure principum, obessi Mira rC- gulae , quas exceptiones sequuntur. g. X CIΙ. Divinae autem supremi legisatoris , 9 naturae , tb humanae positae imperio leges . potestatem limitant. J Absolutam principis potestatem capitales hae exceptiones limitant, quarum priores Velut tacitae conditiones in ipsa imperii delatione appositae, effrenae libidini modum statuant. Tertia AE plerumque . expressa, aliquando tacite inest. ad quas restringi debent omnia quae hactenus de gure ante imperia privatorum, & potestatς Imperan
tium summa & absoluta diximxis. Leges igi
316쪽
tur primo divinas & naturales oportet noscamus, & quae vis utriusque obligandi sit ex quo virtus potestatis limitativa patebit. Divinae diantiquissimae & generales sunt ipsae nati ae t o 1is .il e a g ' qR β ς ανδε ipsi naturae rationali ad sum
positiva vel singulis, vel certo populo, vel toti humano generi datae, unde gularer, particulares,dc generales dicendae: est autem decal , . ζη ponti a quatenus aliquid praeter legem
litico particularis, sed generalis. Novissimae politius Chri ritualium abrogatoriae, ceterarum declaratoriae, & conflamatoriae, in quidus tota doctrina es euangelica, qualem ipse in terris, deinde Apostoli tradidere, que quamvis non eadem cum lege , parem tamen cum habet, cuIus respectu dici &lexI'. - Naturalium autem legum, ut apO. hi vi distinguantur, originem a luce inata pe timus , que lux innata , improprie licet'&verbum Dei d1cetur: positius proprie verbo vel scripto prolats sunt. diversitas igitur in mulgatio, quia Innata s expressa altera. Utraque lex divina, & quatenus divinitus ad nos perVenit, principum nil minus, atque privatorum actionum moderatrix. Sed & nature lex obligat principes qua homines , qua ratione priditos qua Deo subjectos . Qua homines, ex creatione , quq omnipotentis est effectus.
Ipla nempe natura Dei omnipotens est, &poteltatem in omnia habet: potestas autem a parte Dei cum 1umma, adeoque regnum sit a parte minus potentium subjectionem oportet
agnoicamus. Sed & omnipotentiae insignis
317쪽
effectus cum creatio sit hominis . sequitur
Deum simul ex ipsa creation: omni homine superiorem, ut causam effectu suo esse. His rationibus & imperare Deus omni creaturae, δίin eas dominium & proprietatem habere dicis tuta cessant enim hic rationes, quare imperium patris nullum ex creatione alii agnoscant , 'SI6η. y.
quippe dubium esse quin homo sit ipsius Dei
creatura, & in creatione ejus nulla causae cinoperantis virtus concurrat, non possit. Ita cum ad Jobum Deus, Vbi eras tu cum ponerem fundamenta terrae e non omnipotentiam tantum, 'IAE 33, 3
sed & creationem , & ex his dominium ci
proprietatem adhibere in rationem voluit: quasi, Non nego creavi te Sic cum de terrae uni versae creatione prosequitur, Cui rei bases ejus inctimbum aut quis jecit lapidem angularem ejus ης Tota terra mea est . quod de populiS, .-6 sed hominibusque singulis dictum. Neque alio Od. I9. squam dominii jure vindicare Deus patrum iniquitatem in liberos dicitur in tertiam & quam tam usque generationem eorum qui non pe Caverunt .' sane quod cum justitia non consistit, cum dominio optime convenit. Quod de si gulis dictum ad Principes transfer, ut a qu2
homines, creaturas Dei. Coeli & terrae creator Deus.Coeli & terrae dominus. Qui coelum,
terram inhabitant , coloni, inquilini, villici ejus. Dei habitaculum coelum, & regni sui solium : terra subsellium, reges in subsellio pedum. Inde Deus Rex regum,Dominus dominantium : subjecti autem reges. Reges in ipsos imperium es fovis. Reges divina providentia constituit sub se, non supra se. Divina praesente majestate quae maxima est, nullus
splendor est humani quq minor est. Quomodo
318쪽
Regis superveniente mandato nullum magistratus est, ita Dei pr sente mandato nullum regis est. Ita terrena majestas se caelesti submittit: respectu subditorum qui Rex est, reia pectu mandatorum Dei idem subiectus est Obligat etiam lex naturalis Principes qua ratione Praeditos, cum tota in dictamine sit recti rationis. Utraque ratione qua Deo subJectos. ex quibus simul manifestum est, ipsum Deum
Omnipotentem creatorem regnum suum natu-
Tale iure suo obtinere , non delato populi principi sue consensu. Eodem jure potuit leges positivas condere, & obligatos iis tenere privatos,& qque principes. & vetare , iubere .per easdem, quod iussum, Velitum per datura Ies non erat '. Placuit autem Deo regnum in Hebrios peculiare pacto sibi constituere ,
vetere cum Abrahamo eoque renovato cum
Isaaco ain Jacobo b deinde cum toto populo c. Eoque rupto, cum populus alium sibi Regem peteret d,) novum cum eodem populo stdus errigere ce . in mediante inter ipsum populum & Deum Christo Dei Filio si a
dicta conditione, ut & peccata Deus remi teret , & pactum a parte sua servantes in Regnum suum caeleste reciperet. Itaque servandae cum ex vi imperii divini, tum ex vi pacti& naturae & divinae leges nisi insigniter in Deum velimus refraetarii & contumeliosi esse. Ad utramque naturalem & divinam pertinet regula. Prchibere Principem non posse imperata , ncn imperare prohibita alterutra lege quae definita sunt mutandi jus non est humanae potentiae, sive sacra sive profana spectes, ut supra dichim ': utrum vero rationi hoc est le
gi naturali vel divinar j usa vel negata repug
319쪽
nent, ipse per legis interpretationem judicabit In concursu harum cum civili non est 'g o. pece tum huic non obedire, est peccatum Obeda re . Permissa b non prohibita hismano ' Sst. Hi ni arbitrio, quippe cum definita non sint, iuris & libertatis manent naturalis , quod d. semper in principe cernitur. Illud obiter hic repetendum , quod licet ab authoritate civili utraque naturalis & divina lex recte civilis dicetur , nomen obligationem non variet . .
S illud stipra dictum , ita obligare naturae le- 'ges ut conscientiam rectam esse sufficiat, nectae tum requiri; conatum vero enixum, quq perpetua est & constans voluntas, pro facto hoc est legis adimpletione haberi . Quod idem de legis positivae observatione tenendum. hqc de Principum actionibus circa subjectos. lnter se quod attinet, eadem naturalis lex ,& divina positiva actiones moderatur: sunt enim inter se quasi in nature statu ', quo In ροδ naturae lex obtinebat , hoc est omnia secundum lumen innatum seu rationem rectam regebantur . Positi νς tenentur, dum Deum torem legum supremum agnoscunt . Adde . sGentium quae vocant jura, ideo quod populorum omnium , moratiorum saltem. consensu I acuere, quatenus aliquid a legibus natura-ibus diversum habent ν, praecipiente naturς . nisis slege pacta conventa sci vare . a quibus an re- .cedendi iusta sit ratio cuique Principi conce- .dimus judicium donec constitutus utrin- gque Judex vel eleetiis arbiter controversiam Aterminet, vel distensus pactione sopiatur. 1 .
. f. XCIII. Subditor obsequio solvunt. J Leges naturales hic & divinas intellige. de conditionibus humanis proxime dicetur .
320쪽
Solvunt autem ab faciendi obligatione ea quae ad cultum Dei , seu religionem nihil peribnent : De his enim locus hic specialis sit, cum de credendis side interna, & quae proxime ad
eam materiam accedit, de faciendis circa cu rum , religionem , & professisnem Dei exte mam, quatenus nempe in iis obsequium prae ' si o m et s. standum, supra satis distincte jam dictum fit .fNΤ Solam igitur haec exceptio non-obedientiam permittit , quq facti abstinentia coarctatur: urgenti enim Principi resistere , vel adversari, vel vim eo nomine inferenti vim referre, vel folio deturbare, ab hoc jure multum diversum est. Videndum igitur hic quatenus non obed, Te liceat. qui articulus cum difficilis sit, &in materia nostra essentialis admodum, in quo Cardo fere est totius negotii , revocanda inmemoriam distinctio est, inter actiones internas & externas inter moraliter vel divina lege definitas vel non definitas ': item jus esse principi utriusque testamenti. tabulas publicas faciendi , & robur publicum iis accommodandi is: dubia legis divinae interpretandi, de doctrins controversiis judicandi, eodem-Ze judicio & fidei articulos determinandi m.
irca actiones observandum, internas non Ca- 633. 663. dere sub imperio ', unde nec obedientiam imperanti deberi. Definitas non admittere imperium contrarium AE, nes mutationem recipere internam,ut quas lex naturalis vel divina malas dictet adeoque prohibitas, eae imperio humano sint non malς & licitae ': recipere externam circumstantiarum non definitarum respectu, quas addere,demere, mutare licet: recedi ta men a definitis ex necessitate posse. Si dubium de definitione sit, utrum nempe achaon eratadcfi-