장음표시 사용
321쪽
minus. Rursus Esaias sexagesimo quarto . Nune domitii
Pater noster es tu, nos vero lutum, tu licior noster, ec opera manuum tuarum omnes nos.Sed figulus neque ulla iusticis necessitate constringitur,neq; iniuriam ullam facit, siue ex luto vas fecerit in honorem,siue in contumeliam. ApostoI'eu praemisisset,non est volentis,neq; currentis ,sed dei miles fientis. Tandem adiecit, An non habet potestatem sigulus lati ex eadem massa facere aliud vas in honorem,aliud incon tumeliam. Cui' vult miseretur,&quem vult indurat. Item ecclesiastici trigesimo tertio. Omnes homines,inquit sapies, de solo,& ex terra sunt, unde Adam creatus est, ct ex ipsis benedixit, Sc ex ipsis exaltavit,& ex ipsis maledixit,& humiliavit,quasi lutum in manu ipsius. item in tanta cecitate nascit omnis ho,ut nul etia accedente ratiois usu posset cos
gnoscere salutis sternae viam,si non deus ipse per donum ulli gratuitum mete hola i Iluminaret, sicuti Ionge, latem in perioribus declaratum est. Deus igitur si illuminet cor hominis ,remouens tenebras interiores,id est, ignorauliam occscitatem de coelestibus bonis. Item si tollat a corde hois coteptu dei, de duritia,& opet in illo assensum,habeat 3 se ad humana corda, perinde at figulus ad lutum,videtur ex necessitate cosequens esse, quod ne* bana electio. Q intelio recta neq; attritio seu contritio vel poenitentia ulla salubris. a voluntate nostra producatur. Sed quod lisc omnia sit a sollo deo inspirata,atq; diffusa in humana voluntate. Ad hoc ipsum stabiliendum expressa videtur Apostoli sentetia. Charitas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctu.
Charitas,autem secundum Augustinum est bona volunas ,
qui est motus animi ad fruendum deo propter ipsum. Et haec quαν videtur plana resolutio August. in libro de grastia,& libero arbitrio capite decimo septimo. Ut velimus,inquit deus,operatur incipiens Rui volentib' cooperatur perficiens ut velimus sine nobis operatyr deus .Cum autem votum' , et sic volum', ut faciamus nobiscu opsi. Quid e hoeqd' dicit ut velimus operatur deus in nobis sine nobis,nisi quod nobis non cooperantibus operatur ipsum velle,id est, baJum voluntatis motum . Cum autem ex velle habito sue
322쪽
ex boni voluntate desuper nobis immissa,membra nostra veluti manus aut pedes mouem' in opus, nobiscu e peramur deus, Ut cooperatio humans voluntatis, non ad ipsum velle, non ad bres voluntatis interiorem actumsed ad honum pus redundans in exteriores vires,& membra, quibus vo luntas imperat, referatur. Cui & verba dei ex ore prophetae prorsus consonare videntur. Ego,inquit,dabo vobis cor nouum ut mandata mea faciatis,ego faciam, ut iaciatis,ae si dicat, Ego vobis inspirabo ac immittam asseeliones, di bonos voluntatis motus,ex quibus iam mandata iacietis. Ego mutabo voluntatem vestram malam in bonam. Non dicit ego iaciam, ut vox iaciatis vobIs cor nouum oc spiritum nouum aut voluntatem nouam.Sed ego, inquit, dabo vobis cor no/um,& spiritum nouum , ex quo iam mandata faciatis . st ita ego iaciam os sacere. V idetur ergo quod in actione,qua licit nos deus iacere non cooperamur deo, sed in aetione i qua nos quippiam extrinsecus iacimus moti adeo cooperamur illi.& huiusmodi doctrina videtur posse iIIustrari exemplis,si consideras aci ionem , qua scriptor mo uel calamum ad scribendum. In huiusmodi adisone non cooperatur calamus scriptori, licet in opere,quo fiunt luers calae inus scio scriptor cooperetur. Concludendum igitur videatur, omnes bonas motiones,affectiones,& volitiones interso es 'a selo deo fieri in libero arbitrio non cooperante,seu co 'essi eiente tametsi non sine libero arbitrio consentiente. Quemadmodum Bernardus de gratia & Iibero arbitrio plane tradere videtur,dicens. Opus salutis sine duob' effies nupolle,vno a quo sit, altero in quo deus autor est salutIs, libearum arbitrium tantum est capax salutis. Nec dare illam nia si deus, nec capere valet nisi liberum arbitrium quod soli datur libero arbitrio, N a solo deo tam absq; consensu accipientis, absq; gratia dantis esse non potest. Idem Augustinus in libro de spiritu Ac Iitera . Habere & accipere non p)test.
anima dei dona,nisi consentiendo. Nemo cogitur accipere, nisi velit, undeWalibi desiniens v rtutem. Virtus inquit, est bona qualitas mentis,quam deus in nobis sine nobis ope natur. Ex istis igitur sequens esse videtur liberum arbitti
323쪽
um in laudabilibus motibus internis, oc affectionibus deo
non cooperari ad motus illos bonos , secundum quos deus iacit ipsum bene velle oc operari quemadmodum calamus,tamsi dum hamo scribit,aliquid faciat, non tamen mouet i
pium ad istibendum, neq; quicu iacit ad motum illum Iocalam,quo mouetur ascriptore ad literas ad sic vel sic prore mendum. Secundum argumentum. Liberum arbitrium si cooperatur deo ad bonas volun . eatis actiones,consequens videtur aliquid boni esse nostrum,
ec liberum arbitrium ex se aliquid boni posse agere. Hoc autem falsum,& contra Paulum Apostolum,in prima ad C ri .dicente. Quis te discernit: Quid enim habes, quod non accepissi acti dicat. Nihil habes in te boni, mod non desua Meepi sit ex gratia Christi. Dico forsitan bonas actiones , volitiones,& motiones intellectus,aut volutatis fieri,parsia deo partim a libero arbitrio,sed a deo rans principio principaliter agente. Min ita nos nihil boni posse,nisi cooperante deo. Recte prosecto lise dicerentur,si in opere bono quicularet ad quod liberum arbitrium ex se posset. Iam hoc non Ira sese habet. Nam & hoe Apostoli testimonium, quis tedihernit,tam magnumnquit Augustinus est,ut beatus prianua ipsum subiecerit it Ii titulo, in quo ait. In nullo m. gloriandum,qssi nostrum nihil est re proinde tutiores,inat idem Augustinus. iusmus si totum deo demus, non illi ex parte di nobis ex parte libro secundo, de hono perseueram isae. Ex quibus concludit ibidem, nos nihil habere honiis sit nIstrum .sed omnia in nobis Bona esse dei dona. Quod et
voluisse videtur Bemaxu.in sine libri sui de gratia oc libe
m arbitrio demonstrans bomim non partim a gratia, parria libero arbitrio peragii sed ut totumest ex illa sci et grausecudi a via tia ita totum sit in illo scilicet libero arbitrio. Et in corroboti confirmam ratione argumenti huius videtur primo sic podeso in ro. rem . Opus honumsi partim stata deo. partim a libero hominis V a bitrio testinionia igitur stripturae , qus in commendavi neri diuine gratis leguntur dicta, poterint econtrario in laudem liberi arbitrη praedicari. Et quemadmodum dicu
eriptura . si dominus sui si uerisim cit Alierit ciuit
324쪽
tatem frustra vigilat homo, qui custodit eam. Ita econtrario poteri Nili ho aedificauerit,aut custodierit ciuitatem, frustra vigilat de',qui satura aut custodit illa. Quia sicut nosit opus bonum,line cooperante Christo, ita nel sit opus honum sine cooperante libero hominis arbitrio. Absurdum autem est dicere deum frustra sdificare,vel custodire ciuita. te, Ergo deus sesus omnia bona facit no cooperante libero hominis arbitrio. Secu do videtur idem posse corroborari liberum arbitrium,si cooperetur deo ad bonas voluntatis Hemones, consequens est aliquam bonam actionem esse in viribus nostri liberi arbitrii. Nam quemadmodum cu duo simul lapidem portant,aut nauem trahunt, uter* eorum, se eundum propriam agit amonem, propria si vires, est unius actio alterius aetio quis motus in lapide,vel in naue sit comune utrius p op . Aetio ergo illa, qua liberu a1bitria cooperatur deo, solius erit liheri arbitria amo, quod si lucrit admissum aliqua bona actio, vel saltem pars actionis in vos
laritate erit ex natura,non ex gratia ita Apostolo interroganti, Quis te disternit poterimus respondere,discernit me
na aetio liberi arbitrii.quae mea est solius. Hoe autem res putat Augustinus absurdum, in libro ad Simplicianum .
Nihil igitur aetiuitatis super bonas volitionea videtur ar- tribuendum esse hominis voluntati. Tertium argumentum. Pro defensione gratis contra liberum arbitrium ratione physica ostendens, v vo in stas in omni suo motu qui vocatur Melle, se sillim habeat, ut subiectum patiens,ut suscipiens,non ut agens,non ut efficio
ens. Sicut nihil est sibi ipsi causa,vi sit, ita nihil est sibi cauasa ut moueatur. Principium enim physices est, idem secum dum idem non posse mouere seipsum, neo posse ad seipsum agere. Volutas autem cum incipit diligere,odisse. velle, aut eligere quicqi,quod prius nessi volebat,nem eligebat, transa
mutatur de motu in motum . Ab alio igitur transinutatur.
Nam de huius occasione philosophus in Metaphysica Ibat,
nullam esse potentiam a 'suam, qus sit contrarioru effectust. Cum ergo voluntas sit contrariorum motuu capax, amotia videlicet oc odij, consequens videtur eam non esse contrario
325쪽
tum esse stricem, sed eam ab aliqua suasori causa moueri ad alterum contrariorum. Unde argum etatur philosophus ibide. Si potestas ulla esset contrariorum susteptiua, quς Brethuiusmodi contrarioru effectrix contraria simul, inquit. in eodem esse possent. Hoc autem impossibile. Voluntas ergo cum sit potentia contrariorum motuum susceptiua, amoris uidelicet oc odii, uolitionis item θc nolitionis,non poterit esse principium liuiusmodi motuum effecNuu. Et possit haec ratio sic firmari. Nam secundum catholicos patres gratia dei operatur secundum uniuscuius dispositionem,& assesctioem, di perinde scse habet ad liberum hominis arbitria, sicut lumen ,seu calor solis, qui Iiquefacit ceram, & indurat lutum. Sic enim habet Hieronymus. Eadem solis operatio liquefacit ceram, & indurat lutum. sic di eadem dei operastio liquefacit piorum 8c indurat impiorum corda. Quartum argumentum sumitur ex doctrina Pauli a. postoli dicentis . Non est volentis, net currentis,scddes Eiaestas προ mserentis . ratio ces emol Ex hac ApostoIi sententia probat Augustinus , lit lutu iniurat num opus quale est bene velle,& bene currere,totum a deo fieri, di non ex utrol simul, deo videlicet & libero arbia trio,alioquin non videretur illi conuenire, quod dicit Apostolus ibidem, Potestatem habet figulus ex eadem massa socere vas aliud in laonorem,aliud in contumeliam. Vnde in epistola sic habet Augustinus. Quod dicit Apostolus non q Olentis , net currentis,non idcirco dictum est, quia est hoaminis Ac diuinae voluntatis concursus in operando,sed ideo quia nihil potest ho nisi deus misereatur. Et in Enchiridio capi. 3a. sic argumentatur.Si propterea, inquit, dictum est, Non est volentis neq; currentis, sed dei miserentis,quia non est solius hominis volentis aut currentis opus,sed redet etiamiserentis, ac si velit dicere ex utrom simul opus ueri, id est, ex voluntate hominis,& ex misericordia dei, ut sic dictum accipiamus, non est volantis nem currentis sed nuserentis est dei, tant diceretur. Non siifficit sola voluntas hominis, si nan sit etiam dei misericordia.Sequeretur etiam eadem rationi
326쪽
DE CRATIA ET LIBERO ARB. LIB.a
Mne recte issie dici econtrario videlie non est miserentisadet,sed volentis hominis,quia illud setius dei misericordia
non impletur.Sed nullus Christianus dicere audebit, non e miseremis dei,sed volentis hominis.ne Apostola aperte contradicat. Resitat igitur propterea apostolum dixisse, Non est volentis,uel currentis,quia totum dandum est deo, qui hominis voluntatem praeparat,vi bona fiat,& adiuuat prsparatam ne deficiat, luemadmodum di Bernamus in libro de gratia & libero arbitrio videtur resoluere de bonis operio h',no partim deo,partim homini,sed totu deo esse dandum. Quod oc videtur primum posse tali ratione confirmari. Nam di omnis affectio salubris, intentio recta, ac molio, qua ipse hominis animus ille credendo siue amando in deaum fertur sit non ex naturali rationis lumine aut liberi arahitrii viribus, sed ex donis dei naturae superadditis fide via delicet spe,& charitate. Fides autem, spes. 5c charitas sunt ab extrinseco a deo videlicet anims immissa. Et est unumquodq; liorum sicut in aquam defluens a sole, vel ab igne calor secundum quem aqua sursum sertur aut sicut impetus lapidi impressius in superiora proiecto, aut sicut motus instrii menti operantis ex directione artificis. Sed aqua, lapis, am-ficis in strumenta non a seipsis mouentur,nihilque activitatis conserunt naturalea illorum corporum vires ad huius smodi motus. Proinde iuxta Aristotelem secundo Ethicorum huiusmodi corpora sic Iata, violente mouentur, id est, a principio extrinseco non conferente vim pasta . Sicut ergo violentia lapidi imis missa, Iapidem pellit in altum, lapide non cooperante,sed potius contranitente, sic videtur impetus charitatis desuper immissus mouere animam, ipsa nihil agent sed desideriis
carnis proprie, di amore sui magis nitentibus in contrarisi. Secundo possumus corroborati argumentum ex his,qus motum voluntatis antecedunt veluti sunt cogitationes . Prius enim est cogitare, si velle. Nihil enim volumus, nisi de quo prius cogitamus, quamuis enim non Omnia, quae ccgita-
327쪽
m .volumira, cesse tamen est, ut omnia qus volumus rigueniente cogitatioe velimus. Ex hoe tale tarmatur argumentum. Illud quod necessario prscedit motum volsitatis vel uti cogitatio non est in potestate voluntatia, sed Brinsecus immitti tur aut intrinsecus a deo,dicente Apostolo. Non sum' idonei cogitare aliquid ex nobis ,quasi ex nobis. De hoc, 5c plana est Augustini doctrina.3. de Iibero arbitrio, p. vitiarno. Nemo,inquit, potest velle quies nisi quod aut extrina secus per sensum corporis auditum,scilicet,ec visum,aut inatrinsecus, per alios cccultos modos venit in mentem. Volatatem non allicit ad faciendum quodlibet, nisi aliquid visa, seu cogitatum. Cogitat omnis,qui vult 5c volendo cogitat, re cogitando vult. Cum ergo non sit in hominis potestate sacere,ut unum vel alterum subeat in hominis mentem, diarente eodem Augustino ibidem, quo viso animus tangatur nulla potestas est. Et Ambrosius super verbu yphetae. Anerte oculos meos ne videant vanitatem,non est in potestate nostra,cor nostrum,& cogitatio nostra inualidi sumus auert te oculos nostros. Volumus interdum a vanitate oculos uertere,ec non possumus,consequins igitur videtur non sse in potestate liberi arbitrii agere vllum motum voluntatis, sed motu praua,aut extrinsecus per sensum corporis , aut intrinsecus perdimonis suggestionem. Bonum autem desuadeo eum inspirante accidere, dicente propheta. Ego dabo eis cogitationem ec sensum, ut intelligant me. Quod tractans Hieronymus Si cogitatio bona, oc sensus non ex nos his, sed ex deo sunt. ubi est, inquit, liberi arbitrii tam sua. ha cogitatio, libro secundo aduersus Pelagianos. Non videt igitur motus voluntatis esse in potestate hominis,qui no haebet in potestate motum sus cogitationis. Secvndum caput butis tractatus,in quo pro solationi
bus argumentorum asseruntur sententiae.
PRO supradictorum argumentorum Blutionibus ex diactis in superioribus conuenit nonnullas sentetias,qua-u recapitulando ad memoriam reuocare . Prima
328쪽
DE GRATIA ET LIBERO ARM LIB.a Prima sententia est. Gemina sunt in homine Christiano dei dona. Nam alia sunt quae aguntur in homi.
ne sed non ab homine.Sunt & aIia,quae in homine, di ab homine agutur. Quemadmodu etia iuxta Pauli Apost. doctrianam, gemina sunt in nobis mala . Sunt enim quae aguntur in nobis,& a nobis, veluti praua opera quς iacimus,vel consentlantes voluntarie,vel ex consensu operantes. Sunt & alia qus aguntur in nobis ,sed non a nobis, veluti motus illicit veluntate inuita oc reluctante exorti dequibus Paulus, Quod odi malum hoc facio, non ego operor illud , sed quos habitat in me peccatum,ad Romanos leptimo. Hse sententia est Augustini lib. secundo contra duas epistolis Pelagianorum, piae octavo. Multa deus facit in homine,inquit, na,qus non iacit homo. Nulla vero facit homo bona quae no .. - sicit deus, ut faciat homo. Vt velimus sine nobis operatur deus, eum autem volumus, di sic volumus ut faciamus, nos hiscum cooperatur,tamen sine ulla vel operante ut velimus, vel co perante eum volumus ad bona pietatis opera nihil valemus .in operante deo is velimus,inquit Paulus, Deus siqui operatur in vobis velle di operari pro hona voluntate. De deo aut operante cum iam volumus, & volendo facinmus,dicit idem Paulus, Scimus quoniam diligentibus dessomnia cooperatur in bonum. Charitas enim quae est beni. gna, facit omnia in homine seruire deo, etiam aduersitates pa itienter ferre, inter prosperitates humiliter sentire di sapere. Habes de hoc Augustini doctrinam in lib. de gratiare libero arbitrio cap.im Patet autem haec sententia ex seris pluris aperte indicantibus, aliud esse dei solius opus , aliud . . e vero opin dei simul oc hominis. Pro ampliori autem Vpk Isini sitorum intelligentia, considerandum est triplex saeratum 'MI ξ μ strutinara genus. Nam quibusdam scripturs locis dei opus inniticatur prscedere opus nostrς voluntatis,veluti sunt v Ης φῆμεν ἶ-hus diuitur deus vocare nos,excitare. 5 pulsare ad ostiu cor Mn dis nostri trahere nos ,remittere peccata,iustificare nos, dare 'h se gratiam nobis, 5c operari in nobis sancti spiritus charismata,vt udem, spem charitatem csterasque gratias, de quibus Paul primet ad Corin. o. s. 13.cap. dicens, Diuisiones esse , iii gratiar
329쪽
gratetarum, eundem autem esse spiritum, qui operatur omnia in omnibus, a ita dei opera esse haec omnia , nostia autem esse, si iam vocati & cxcitati auscultemus oc attendamus ad deum ipsum vocantem, esitus* attrasti aperiam'
illi ianuam seu ostium cordis nostri, ut desuper accepto spis ritu fidei in Christum, veniamus ad ipsum sonsentiendoFredendo, di obediendo. Aliis vero scripturς Iocis nostrae voluntatis opus signisecatur praecedere opus dei, eluti sunt scripturae, quibus exigitur aliquid ab tamine, cui facienti deus pollicetur sese aliquid facturum in homine. Huius generis sum serme omnia scripturarum loca expres si per verba imperativa, ut quaerite re inuenietis, pulsate et aperietur vobis petite di accipietis , Aperi os tuum oc implebo illud. Accedite ad deum 8c illuminamini, Appropinquate de re appropinquabit vobis . Conuertimini ad me. 8c conuertar ad vos Tertium scripturarum genus est, quibus ad inuicem collatis unum Sc idem genus operis, s gnificatur nunc inscedere opus dei nunc vero sequi, & nue ad diuinam,nunc ad humanam designatur pertinere volutitatem, verbi causa, Hieremis trigesimoprimo,Conuerternere conuertar ad te, quia postquam conuertisti me egi poenistentiam, ubi postulatur conuersio nostra fieri a deo, di nos nihilominus conuertere nos ad deum,& poenitentiam ageore. Item Hieremis decimosexto,inquit deus Si conuerteris. conuertam te. Item, Aperi os nostrum significatur esse hoaminis opus,cum deus iubens, inquit, Aperi os tuum oc implebo illud,psal. octogesimo. ubi alterum videlicet aperire, ad hominem pertinere significatur. Alterum videlicet ima plere illud significatur dei opus esse. In scriptura vero Deuteron. quarto,ubi dicitur, Ego aperiam os tuum 5c implebo
illud, Ac instruam te quς loqui debeas, utrum scilicet, tam aperire os,qst implere sapientia seu instruere, illud significatur elia dei opus . Ad Hieremiam, inquit deus , Ecce dedi
verba mea in ore tuo, di constitui te super gentes oc regna, ut euellas 5c destruas, dissipes, aedifices. 8c plantes . Item cor nouum Sc spiritus nouus interdum significatur esse dei
opus, veluti cum dicit deus per prophetam, Ego dabo vobis
330쪽
m GRATIA ET LIBERO ARB. LIB.a . . is.
cor nouum, & spiritum nouum. Interdum vero significatures Se hois opus,veluti cum deus ab homine exigit,ut faciat sibi cor nouum & spiritum nouum, Facite, iquit vobis cor nouuum 5e spiritu noud. Conuersio ergo cordis nostri ad deu, aperire cor nostrum,facere cor nouu re spiritum no . Item
eredere in Iesum, alia cy id gen' opa multa, in scripturis cis
cris nunc significantur est dei opera, nunc vero Opera, quae ab hoibus agenda exiguntur. Occasione harum scripturaruPelagians haeresis sectatores falluntur,du in cogerie bonomoam conant discernere inter opa hois seu liberi arbitrii, Scopa dei, no aduertentes unu 5c ide opus bonu, esse dei opus simul de hominis facietis opus illud prius miserente, et adsiuuante deo. Sic conuersio cordis nostri ad Gu. Ite credere in deum,& aperire ei corda nostra, petere, orare, & pulsare
sunt quidem liberi arbitrii opera, sed coelitus excitati atttracti intus spiritu dei. Et hse est doctrina Augustini ibi supra dicentis, Nulla iacit homo opera bona. quae non facie Noti bis A deus, ut faciat homo, Quis deus ipse nonnulla faciat in hO- Mim Aust.
mine bona,quae non iacit homo, ut velimus deus operatur in nobis sine nobis. Cum autem sic volumus ut iaciamus, nobiscum operatur deus. At pira deus operatur velle, &oa perari in nobis . non auia nos non volumus , non quia nos
non agimus , sed quia sine gratia illius iacientis nos bene velle oc agere, non possimus quic si boni velle ec agere. Iam ergo si roges,quis sit i Ile effectus,quem deus operae in nobis sine nobis, cu bene velle incipimus,de quo Auo
gustinus, Ut uelimus deus operatur in nobis sine nobis. CV ienim primus motus uoluntatis bonus, quo Voluntas incia .pit bene.ve lle quae prius erat mala sit motus a voluntate eli icitus oc productus, Eon videtur deus in nobis sne nobis ara A . perari ut velimus. Dices sorsitan,* deus ilIum motum, quem nos iacim' 'εί producimus, operatur in nobis sine nobis , propterea P de rebus ad salutem ate pertinentibus Aminat cogitatioem, .ec attent m,sine qua n5 possumus incipere bene velle.
Sed huic resposidi rursus obuiat,quId ipsa cogitatilo seu ialterio de rebus salutis nrs,eact' a mete elicit' et ἔduct'.