Ioannis Driedonis a Turnhout sacrae theologiae professoris apud Louanienses De gratia & libero arbitrio, libri duo

371쪽

herna ut creaturam rationalem tam in bono u in malo laesiat vivere libera et spontanea voluntate. Quemadmodum ecdum homines paucis exceptis perierunt diluuio, potuit paucos illos seruare sine rate,id est,sine arca, sed ut non essent vaeua sapientie sue opera, mines illos voluit habere libera vo Iuntate sue salutis coapera res. Et quia homines segnes sunt et deo trahenti resi fiunt,iccirco pigrum p in scripturis deus frustra legitur prsstitisse auxiliv. Frustra inquit,percussi silios vestros, disciplinam noluerunt recipere. Verum ne ex limitibus scripturis quis salleretur,& arbitraret diuina voluntate esse,aut impotente,aut infirma di ablata esse diuina pro iident: a. occurrit scriptura docens, volunstati illius nihil posse resistere. Sed de his omnibus latius in libro de diuina prouidentia. Nunc sufficiat scire,quod ad bonum aut nulli aut si sunt conatus voluntatis nostrae,si nodeus praeueniens misereatur, econtrario autem deum frustra

suae nobis misericordiae auxilia impendere, si non de nos velimus, ad aliquem sensum dici potest, quem legimus in seripturis. Veram nunquam intentio seu Voluntas diuini beneplaciti, a nosti a voluntate potest esse aut seperata, aut eassata. Et ita dicit Augustinus in libro ad Simplicianum, . nos recte dicere non possie,deum frustra misereri, nisi nos volumus,dicente domino apud Esaiam, Descendit, inquit, imber 5c nix.de coelo, re illic ultra non reuertitu .sed inebriat terram, εc insundit eam,& germinare eam facit, ec dat semen serenti 5c panem comedenti . Sic erit verbum meum quod egredietur de ore meo, non reuertetur ad me vacuum,lad iaciet quseumq; volui et prosperabitur in his,ad que misi illud. Loquitur autem propheta de verbo quod caro lacta descendit in terram,sicut pluuia in vellus . Ad aliam Pelagii eos uentia qua dicitur,lioes no em Ηοδι εse lani eorripiendos ,sed oranda esse solum pro illis, si bona volutas endo, is suia ecoia bona opa sunt dei dona. Respondet Augu. In libus de vi inius a b de correptione oc gratia capitulo septimo, insequentiaramn esse inualidam. Corripiuntur enim,homines,ut inrotos se est se videant,re medicum quaerant, confugiant ad gratiam imi iocantem. Comptio unquit Au arripiendus mostra tur si-

372쪽

tui sibi esse deformis ut m seipsum viderit Ac erediderit deι

sormem,desideret informatorem.Correptione insuper vel pudor ingeritur, ves dolor,vel utilis timor. Huic si obieceris. Agnoscere se deformem 5c peccatorem,& medita salustia quς rere, ae orare non potest homo sine dei gratia. Respondeo, Deus sua inspiratione prsueuiens hominis voluntatem prius aliquid impendit auxilii quo potest homo PHus uino Gad id quod nondum accepit ascendere. Adiuuat enim deus. se accipit

non modo credentes,ut in eo quod coeperint permaneant,ve hi si ex hocrum oc non credentes,ut incipiant velle edere. Pectator i a Perat abs pridem aut prorsus ignoras calamitatem suam, aut reluctardeo pulsanti,rursus deo miserente excitatur, & iaculis quia husdam salutarium cogitationum prs uenitur. Unde Augu.

in libro ad Simplicianum,qus stione secunda. Incipitrio percipere gratiam ex quo incipit deo credere. In quibusdam tanta est gratiasidei,*ta sufficit ad obtinendu regnu coelos rum. Nem absurdum est,nem restimoniis stripturς contrarium, si quis dixerit init is quibusdam fidei acquisitae homianis voluntatem prsparrari anteq; accipiat spiritum fidei iussistantis,quae simia cum charitateinfunditur. De quo lati is in libro de natura re gratia. Ad tertium argumentia respodeo va Adς peccatu no petiit de humano genere naturalis pote ita ai ronalis,qus toq; vis qusdam media excitari seu inclinari ad fidem vel insidelitatem potest, qua dc homo unumquodq; sibi propositu po a

test concipere,examinare,& deliberare, oc suasme aliqua urtestificatione idonea interius tractus ita affici, ut veIit consetite ei quod dicitur. Post Adae tamen peccatum non remansit aliquid,quod per hominem sorinsecas praedicantem excitetur ad fidem,qua Christianus star,sic ut Pelagius credidi qui arbitrabatur naturalia inrtutis seminarium, sufficere

tibi ad pariendum in sese fidem qua iustificetur,modo euangelium iusticiat sibi fuerit propositum. Et ita hominem ex naturali postibilitate posse absque alia graria euangelio praedicato sic consentire, ut & Christianus sit 8c iustificatus. Hoe amem salsum est 5c contrarium scripturis , quibus do tur tam initium iidei , qua Christiani sumus,

Hii ii in

373쪽

* incrementum esse dei donum quemadmodum docet venerabilis Auguli inus in libro de praedestinatione sanctorum, re in libro contra Uitalem tradens iustis 5c Christiani, iacredentibus datam esse misericordiam, quae non modo secit euangelium ipsis forinsecus praedicari,sed & intus largit . est spiritum sanctificantem,qus hominem ita docuit suades, suggerens.& restificans,in euangelio praedicato consenties homo tactus fuerit Christianus iustificatus, ct spiritus sanocti habitaculum principe mundi huiur foras eiecto, quae se ne officia sunt supra vim humanae voluntatis. Quod si hane iidem accipiedam antecedat aliqua vel prs paratio, vel inchoatio a Iibero hominis arbitrio in catechumenis audientibus euangelii praedicationem. Illa quidem prs paratio cum sit diuinitus ordinata ad fidem iustiticantem similiter est ex suasione dei praeuenientis,qui pro sua misericordia,vel per se psum, vel per angelum, vel per hominem excitat liberu ho. minis arbitriu,ut intenderet in ea quae fidei sunt Sc LIutis, quemadmodum re in actibus legitur, Aperuit dominus cor Lidiae,ut intenderet in ea quae Paulus prs dicabat. Mouens

tur corda hominum ex causis, quae ut existant, vel non exis

stant inquit Augustinus, non est in hominis potestate, sed veniunt ex occultissima prouidentia dei cuncta aut iuste,aut misericorditer erga genus humanum disponentis. Et quemadmodum ait Ioseph ad fratres suos, Non vestro consilio.sed dei voluntate huc missus sum,ita non consilio nostro,sed des miserentis voluntate salutis euangeliu nobis prae caeteris eannunciatum. Multi fuissent credituri habentes, si Augustins credimus , in ipso ingenio munus quoddam naturalitersutelligentis,quo intus pulsati,suissent moti ad fidem si congrua suis mentibus,vel verba audissent,vel signa conspexisssent,qui tamen nec crediderunt,nec unquam sunt crediturqvi patet in Tyriis & Sidoniis,quibus quoniam ut crederet, non erat datum.etiam id unde crederent est negatum. Vnde Augustinus in lib.de natura Ac gratia,cap.quarto. Iuste damnantur hi, qui fidem Christi audire non potuerunt. Non Potuerunt,inquam,vel per statem,ut paruuli 5c infantea in utero mortui.vel non habentes a quo disceret. Et ibide ca. s.

Recte

374쪽

Recte non admittitur in regnum coelorum, non regenerat' etiam uuis nee Christianus esse potuerit, sed longe minus iudicium subibunt,cb hi quibus ,unde crederent erat datum. Fidei spiritum ae virtutem qua iustificamur, deus operatur in nobis sine nobis. us vero virtutis nobiscum operatur deus. Quaedam sunt dona dei,qus dantur non orantibus,si eut initium fidei. Qusdam vero dona sunt det,quae non nia si orantibus tribuuntur,sicut continentia, perseuerantia, patientia. Quantumlibet autem quispiam ex testificationibus hominum, aut visis miraculis creda uangelio prsdicato,si

non adsit illi fides, quae a deo est, per dilectionem operans; oratis iustificans in nihiIum computabitur. Multi haeretici, schismatici,arbitrantur quidem sese habere fidem, & reuera intus acipi ut se credere euangelio,vident sibi orare,&pulsare videntur sibi recte ec bene vivere sed quia fidem non habent, qus a deo est gratis data, qua quin oc Christianus,et

in eoelesia catholica efficitur, salutem non assequuntur. Fidem hanc, neque prs dicator euangelii, neque auditor, sed deus in homine facit. Ipsi autem ministri praedicantes,et fidei doctores, uis nequeant intus dare aut seminare huiuscemesi fidem, non frustra tamen suas impendunt operatiosnes,non in vacuum annuntiant salutis verba,non frustra arguunt, corripiunt, increpant,obsecrant. Quemadmodum et agri θ vineae cultor, uuis nequeat aut in agro segetem sacere,aut in arbore fructiis facere,nem frustra tame semina neo

Q frustra plantat, ne* inaniter laborat. Sicut ad arborem, vel agrum oelendum sese habet cultoris negligentia, ita sese habet ad animam docendi segnitia,verum tamen distamen est. Nam agri cultor insteit terrs seme, quod vim habet aeuuam naturaliter germinandi in terra, tale autem semen non potest fidei praedicator mentibus hominu inserere seu tameprs stans ministerium, res salutares proponit holmmenti, per signa qusdam forinsecus adhibita,quibus mens excitasta conspicit perspicit res ipsas significatas ad quas crededasta ipse magister sorinsecus inuitat, quatum in se est suades, suggerens,& testificans argumentis quibusdam,& indicijs

apud audientes verisimilibus. Potuit quide Chrisiui subito Hii iii mouersmηa dei sunt duphcta sola des pue

375쪽

mouere animos fugiorum, di non visu vilis miraculis non auditis per hominem euangelii doctrinis intus in irare ude,donare sapienuam,de qua dicit scriptura. Per sapientia sanati sunt quicumo tibi placuersit ab initio sine qua oc desuper accepta nemo saluari,aut potuit aut poterit in b. De tamen pro sua sapientia volens humanum genus suauiter guhernare,& Ut non essent Vacua sapientse sitae opa secundu vires semel insitas dirigere volutarijs hominum utitur miniis

steriis, re ad side desuper aut accipiendam, aut ad eam iam

Me tam nutriendam,ac stabiliendam,multis Muturamus mentis,multis insuper apparitidibus, indiciis,miraculis, ecfignis,uoluit veritatem suae fidei declarare, di confirmare, qtamen oc in sua habuit potestate conuertere ludsorum,ac discipulorum corda ad fidem absipaniraculis i data erat osmnis potestas in eoelo, Fc in terraIpse post passionem suam crustra non fecit quieu prinea seipsum vivum in multis aragumentis per dies quadraginta apparens eis &.loquens de Eegno dei. V t quid lisc fecit,si ipse in omnibus intus opereatur fidem Ita placuit diuitiae sapintis homines iacere ac aptos re prsparatos,ut velintcredere,&eMestam dei non cotemnere quibus &absq; miraculis di prodigii a potuisset voluntatem credendi inspirare. Proinde oc Augustinus contra epistolam fundamenti. Prs ter syncerissima inquit, sapie tiam ad qua perueniunt hi qui in ecclesia catholica sunt i .

rituales alia multa quet tenent me in eiusdem ccclesiae gre min. Tenet enim consenso populorum,et gentium,tenet sciahentium authoritas miraculis inchoata, spe nutrita, charitate aucta, vetustate Lrmata,tenet successio sacerdotum ab ipsa de A stoli Pelia cui pascendas oves si resurrectionem suam dominus commendauit μιν ad pHsentem diem tenet me postremo ipsum ecclestaecatholicae nomen, quod non sine causa inter tantas persequutiones nter ram multas hae..eses sic ista sola ecclesia obtinuit Ut nullus hs reticorumaadeat vel domum,vel Basilicam ostendere. Apostolus autem

ad Romanos cum dicit iidem esse ex auditu,loquitur quide de fide non aequisita persuasione humana sed de illa qua eiuritur quis Christianus, qua ec inuocatur nomen domini , de

376쪽

de qua st omnem lorum eiusdem epistois dicit homines grastis iustificari ex fide sine operibus legis. Huiuscemodi autefides est quidem ex auditu euangelii, tanqi ex conditione, qest de ratione fidei, eg sine qua non est fides, d non ita, ut aut sola conceptio,vel cogitatio rerum crede darum, aut sola voluntas abs* dei gratia credibili a menti propositis fasciat in anima fide. Illa enim est impia dc damnata Pelagi norum sententia dicentium, gratiam dei ad accipiendum Mem iustificantem solum in hoe esse, ut euangelium nobis pqdicet in selis viribus nostrs volutatis situ esse euangelio pridicato ita consentire,ut Christiani simus ec sum. Fit et de sic eredere ex imperio volutatis, sed ut lese imperia volatas habeat voluntas sila non susticit. Hoc aute ut magis u - .. . at manifestum,non est inutile considerare discrimen esse in qua . ter crevire oc stire. Nam quod scimus nostu rationia debe Griniam smus testimonio,cu, rex sant praesentes. Quod autem eredi. est tristi si , mus debemus alienae rationis testimonio. Videntur ec sciatur praesentia,creduntur absentia ex testimoniis aliorum,Phus haec praesentia & explorata esse credamus. Credibilia is tur sidei Christianae cum omnem superent indaginem rationis humanae, re talia sint,quae non poterunt un. suisse νposita humano generi,nis ex bonitaresolius miserentis dei cui soli oc iam beatis eum ipso haec praesentia, seu visa esse possunt, ideirco aliud est de fide humanarum rerum,aliud denti eredibilium super salute nostra. Nam credibilia humanarum,aut corporalium rerum huius, mundi. quς aliis sunt incerta, incognita iij sunt cer euidentia,ti experimento

comprobata. Credibilia autem pro salutenostra qualia sunt creationis trinitatis incarnationis,ac redemptioniantae mysteria nulli hominum per lumen rationis intemsprierunt esse cena. Et ita huiustemodi mysteria, viam* s lutis credere homines non potuissent, nisi mediate, vel ima mediare, hare ex des testimonio didicissent. Audire autemno possunt, nisi praedicares diuinis missi essient. Quod ergo mittunt indicanies gratia est quod audiuim ,& intus credibilia mente concepimus,gratia est, di ta lis graria in quam etiam nobiscum sentit ipse Pelagius.

377쪽

Verum super fisc omnia, nisi deus misereatur, εc voluntate credendi diuinitus inspiratae iciat foras principe mundi huius. transserens nos in regnum charitatis Christi diffusa charitate per spiritum sanctum in cordibus nostris, recte credere, ac iuste uiuere non possumus. Ad aliam consequenaaiam qua dicitur. Credere exigitur a libero voluntatis arbi trio est ergo in potestate liberi arbitrii. Respodemus arguamentum hoc recte c5cludere. Nam credere etiam sic ut Christiantu credit sit quide in potestate voluntatis,sa nemo credit nisi voluntarie,sed haec potestas non exitin actum, nisi deas intus traxerit di dederit spiritum seu virtutem fidei.

Fides enim luc qua Christiani stimus,qua oc translati lum' a potestate diaboli in regna Christi e virtus,q no lolatiumana sit operati sed di diuina inspiratioe per spiritum Chrisi. Sermo & prsdicatio sides nostrς inquit Apostolus, non . est impersuasoriis humans sapientiae verbis, ed in doctrina spiratus ec virtutis, vi fides nostra sit in sapientia hominu . sed in virtute des ut sublimitas sit virtutis dei, oc in omni- . . s laonorificetur deus. Hanc fidem offert muli is qui nolite accipere,offert quidem non sic solum,ut Pelagias sensit doces gratiam priuenientem consistere in doctrina legis, euagel 3Φ predicatione,& naturalem vim sibi sufficere . quς paxiat in sesidem qua iustiucetur sed ec sic ut is,qui intus suggerens, sufficienter adiuuat homines Ut valeant sese ad acci- . piendam sede hac accomodare . Qui ducorda sua obdurant. deo intus suggerenti rebelles lumini sunt digni obtusione. Ex supradictis igitur est manifestum non oportere, si credere exigat a libero nostro arbitrio, quod ergo cosequessit ipsum credere esse in potestate solius liberi arbitrij quemadmodum a nobis iam credentibus exiguntur opera qus saeimus deo adiuuante,quibus &meremur a deo accipere alia nondum accepta. Ita di a nobis exigit deus,ut incipiamus, ec credamus, uuis hac non ex nobis,sed ex deo adiuuante facimus . Et hoe est quod praecipue solet fallere eos Mui cu iniuata diuinae gratis liberum conantur defendere albitrium. Qui cum palsim rum apud Veteres N prscipue Origenem,

chrysostomum, Ambrosum, di Hieronymum, tum apud

378쪽

recentiores lagunt,quod nostrum sit incipere,nostra sit ereadere,qusrer pulsare, &orare, & alia id genus opera saacere arbitrantur ea esse nostra BIius opera. atq; ita fallunatur,vt prssumant docere Chrysostomum & esteros ante sosores contra Manichaeum pro defensione liberi arbitrij, disserentes non recte sensisse. Falluntur certe ,nescientes quod

singula qus deus fieri iubet opera bona sint sua in nobis dona,& nihilominus ea esse nobis prscepta, ut intelligam' quod nos facimus ea, sed deus facit,ut faciamus ea voluntate

libera, re sic tota Christianorum schola, liberum arbitrium defendit,simul cum gratia.Quam & venerabilis Augustis nus passim suis in libris contra Pelagia haeresim illustrauit.

Nostrum igitur est incipere rostrum est credere, nostrum est velle,nostrum est operari,nostrum est facere arborem bona , di fructus honos nostrum est orare, di pulsare. Nostrum,inq; id est,nostrae voluntatis opera sed huiusccmodi hona nostra non essen nisi gratia dei nostras prsuenisset volutates Quemadmodum ait Apostolus. Deus est qui operatur in nobis velle,& perficere pro bona volutate. Vnde Augustinus

libro. i. retractationum ca .aa. Nisi quisq; rnutauerit voluntatem, num operari non potest, quod in nostra potestate esse situm docet saluator cum dicit, Aut lacite arborem honam, α fructum eius bonum,aut facite arborem malam di fructu eius malum. Sed hoc non est,inquit contra grariam,qua P sdicamus. In potestate quippe hominis est mutare in melius volutatem,sed ea potest is nulla e nisi detur a deo,ditate Θέptura. Deditos potestatem filios dei fieri. Facit homo arborem bonam, quando accepta dei gratia incipit volutarie credere ec diligere. Homo enim per seipsum non iacit se ex malo bonum,sed ex illo & per illum qui semper est bonus, qui non ex operibus susticis,qus secimus nos sed seeundum sua

misericordiam saduos fecit nos aciem non tantum,ut arbor

έd est voluntas nostra sit bona,sed etiam, ut ipsa volutas fructus faciat bonos id est opera forinsecushona. Hec omnia insuperioribus sunt scripturae sacrae testimoniis roborata. Malam vero arbore per seipsum lio facit,quando a bono incommutabili deficit.Arborem autem vel bonam vel malam noti i naturale

379쪽

naturalem potentiam,sed motum voluntatis bonum aut malum intellige. Origo seu radix arboris mals ipsa est cupidistas,quς non est a deo patre. Radix autem vel semen arborisbons est fides per dilectionem operans,diffusa in corde hos minis per spiritum sanctum. Naturalis autem rationalis asitimae possibilitas, quam Pelagius dixit ad bonum sufficere est velut ager utriusq; radicis seu seminis capax,qus a deo codita est recta sed deserens sub deo obedientiam facta est mala per voluntariam mentis auersionem,per quam in hac viata semper habet ager noster semen malum, utpote sonitiem,

ex quo Bc nasci apta e arbor mala,ex quo re in voluntate iasacta arbor bona, iteru potest fieri arbor mala, ex qua semel mala rursus arbor fieri bona non poterit,nisi coelesiis agricola deus semen bonum rursus inseruersi.

Ad quartum argiunentum dicim' possibiIia dedit de ' . us madata quia 'ihil exigit ab homine sieri,quod sacere prorNaηὸ tin sei sit impossibile aut alienum ab hominis potestate. Non κο pQ Sih hq prccepit homini,vi volet in aera,vt pedibus siccis mare tras

π quo tri4 dilon iubet homini,ut non moriatur, non iubet ccco cor beM. poraliter ut videa ut eorpus sanum,aut diuitias habeat. Noiubet homini pauperi, ec nihil habenti,ut corporali eleem syna subueniat indigenti,quin potius consulit homin vi ponat animam sua id est,uitam corporalem pro fratribus. ut relinquat omnia quae posside ne* imperaret hoe deus, inquit Augustinus ut faceremus, scilicet animam pro fratrib' ponere si impossibile hoe esse iudicaret ab homine fieri.Si Gsideres infirmitatem tuam,descis sub praecepto, sed Christ', qui prs it exemplo,adest tibi,ut prs at Nauxilium. Hic ille super titulo psal. 6. Sic opera in decalogo scripta,ut colere unum deum,honorare paretes. Item. Non committere

surtu,homicidiu falsum testimoniu sunt sita in potestate ii minis . Verum nihil horum potest homo facere, ex volant te bona deoque placente, nisi desuper accepta charitate ex impio fiat iustus. Nepe di obseruatio mandatorum, de qua saluator ad adolescentem dicit. Si vis ad vitam ingredi, serua mandata,si credimus Augustino consideranda e non sescundum literam , sed secundum spiritum scilicantem.

380쪽

riam utera occidit, spiritus autem vivificat . Spiritus quiadem vivificat dum facit hominem voluntarie abrenuncia are omnibus , quae possidet, & ex side adhaerere Christo. ec ita nemo ex viribus Iiberi arbitrii absque gratia idonesus est obseruare mandata,sic ut habeat aeternam vitam. Fasciunt quidem impri,S gentiles insep gratia dei miserentia

multa mandatorum officia dum honorant parenteε, cauent

homicidia,mendacia, ct falsa testimonia. Ped quia non faciunt haec ex charitate diffusa in cordibus suis per spiritu iam ctum,idcirco non ingrediuntur ad vitam. Deinde & cum hominis voluntas iam fuerit bona & recta,non perseuerat Iacepta bonitate,nisi mentis vigilia,& orationum instantia imploret quotidiana diuinae gratiae auxilia. Vigilate diorate,inquit saluator,ut no intretisin tetatione. Prscepit aut deus ea nquit Augustinus, quae per nosmetipsos implere notassiimus,ut cognoscentes dei adiutorium nobis esse necessarium confugiamus ad gratiam illius. Rursus in libro de natura &gratia. Non igitur deus impossibilia iubet,sed iubendo admonet, Macere quod possis &petere quod non possis. Ampli' autem per vigiliam assiduam, oc orationum instantiam iusti perseuerantes in accepta iusticia non ita perricisit omnia mandata,vt in nullo unq; deficiant. Nam ct huiuscemodi duo praecepta, Non concupisces, Diliges dominum de uex toto corde tuo, 6ccst, nemo iustora in hae vita t2 ime .gre seruat,qui tra illa crebro peccet,quod Iati' infra declarabim', ec idcirco non possumus in hae vita prorsiis vivere sine peccato. Nessi mi est ho in terra, vitat scriptura u biasaεciat, o nointerdu peccet. Ite Bernard'. No Iatuitprsceptorem praecepti pondus excedere hominum vires, sed dando Iegem, indicauit esse utile homines admonete suae sufficientiae,-1fa mandando hImini imposssibilia, non praeuaricastores fecit homines , sed humiles esse voluit, ut agnoscentes sese in hanc impossibilitatem elapsos per primi hominia ina obedientiam quaerant saluatorem & adiutorem, qui di sola uat huiuscemodi impossibilitatis reatum, et adiuuet infirmitatem 5 discant in hac Misa charitatem illam diligere &destiatrare,qua prorsus vivant sub Mi obedientia sine peccato

uca.