장음표시 사용
31쪽
vae non intelligunt; sed apparet in eis quoddam v nigium intellectus producentis , si earum dispositio
consideretur . Similiter , cum increata Trinitas d. atinguatur secundum processionem verbi a dicente , ae amoris ab utroque, ut supra habitum est, c q. Dar. 7. in creatura rationali, in qua invenitur processio verbi secundum intellecium, di processio am ris secundum voluntatem, potest dici imago Trinistatis increatae per quandam repraesentationem spvciei. In aliis autem. creaturis non invenitur princivium verbi, & verbum , S amor; sed apparet in eis quoddam vestigrim , quod haru inveniantur in causa producente- Nam hoc ipsum quod creatura habet substantiam modificatam, & finitam, demo Brat, quod sit a quodam principio. Species vero e ius demonstrat verbum facientis ; sicut forma d mus demonstrat conceptionem artificis: ordo vero demonstrat amorem producentis , quo essectus o di natur ad bonum ; sicut usus aedificii demonstrat artificis voluntatem. Sic igitur in homine invenitur
Dei semilitudo ' modum imaginis seeundum memrem , sed secundum alias panes eius per modum v
Ad primum ergo dicendum , quod homo dicitur imago Dei , non quia ipse essentialiter sit imago , sed quia in eo est Dei imago impressa secundum mentem: sicut denarius dicitur imago Caesaris, inquantum habet Caesaris imaginem. Unde non opo tet, quod secundum quamlibet partem hominis a cipiatur Dei imago, Ad secundum dicendum , quod , sicut Augusti diacit Ia. de Trin. c ωρ. I. rem. 3 quidam imaginem Trinitatis in homine posuerunt , non secundum num individuum , sed secundum plura , dicentes , quod vir Patris personam insimae , Filii vero , quod de viro ira processit, ut de illo nasceretur 'ς aeq&e ita tertiam perfnam , velut Spiritum D Esum dicunt esse mulierem , quae ita de viso ρν
non tua esses situs, aut filia. Quod prum a facie absurdum videtur. Primo quidem, quias 'tieretur, quod Spiritus sanctus esset principium Fia1ii : sicut mulier est principium prolis , quae itastitur de viro . Semndo , quia unus homo non esset nisi ad imaginem unius personae . Tertio, quia secundum hoc Scriptura de imagine Dei in homine mentionem facere non debuisset, nisi producta iamyrole. Et ideo dicendum est, quod Scriptura, post- Suayi ixerat , ad imaginem Dei creaυis ius- , Mdidit, Μasculum, . saeminam creavis eos , non
32쪽
ut imago Dei secundum distinctiones sexuum alte datur, sed quia imago Dei utrique sexui est comm nis, cum sit secundum mentem, in qua non est diis stinctio sexuum. Unde Apostolus ad Coloss. 3. Postin quam dixerat, Secundum imaginem ejus, qui erea--ι illum , subdit: Ubi non es maseulus, ω Demina .
Ad tertium dicendum, quod, quamvis imago Dei in homine non accipiatur secundum fiὀuram corpoream; tamen, quia corpus hominis solum inter te
renorum animalium corpora non pronum in alvum
prostratum est, sed tale est, ut ad contemplandum coelum sit aptius, magis hia ad imaginem, & similitudinem Dei , quam caetera corvora animalium ,
factum jure videri potest, ut August. dicit in lib. 83. --J Quod tamen non est sic intelli-
undum , quasi in corpore hominis sit imago Dei ;sed quia ipsa figura humani corporis repraesentat iam aginem Dei in anima per modum vestiqii . Ad quartum dicendum, quod tam in vitione eorporali , quam in imaginaria invenitur quaedam trinitas, ut August. dicit in lib. II. de Trin. cev. 2.rom. 3. Invisione enim corporali est quidem prims species exterioris corporis: Seetindo vero ipsa visio,
ruae fit per impressionem cuiusdam similitudinis pret- ictae speciei in visum : Tertio est ibi intentio voluntatis applicans visum ad videndum , & eum in re visa detinens . Similiter etiam in visione imaginaria invenitur primo species in memoria reservata 2 Seeundo ipsa imaginaria visio, quae provenit ex hoc , quod acies animae, idest ipsa vis imaginaria, inso matur secundum praedictam speciem a Tertio vero invenitur intentio voluntatis conjungens utrumque . Sed utraque trinitas deficit a ratione divinae imagianis . Nam ipsa species exterioris corporis est extra
naturam animae. Species autem, quae est iu mem
ria, etsi non sit extra animam , est tamen adventitia animae. Et ita utrobique deficit repraesentatio connaturalitatis , & coaeternitatis divitiarum pers narum. Visio vero corporalis non procedit tantum a specie exteriori corporis , sed simul cum hoc κstitia videntis. Et similiter visio imavinaria non λ- tum procedit a specie , quae tu memoria conservatur , sed etiam a virtute imaginativa . Et ita per hoc non repraese luatur convenienter processio Filii albio Patre. Intentio vero voluntatis, quae coniun- Rit duo praedicta, non ex eis procedit, neque in V, sione corporea, neque in spiritu Eli. Unde non cou-veuienter repraesentatur processio Spiritus sancti a Patre, & Filio. Tom. IV. B Ari
33쪽
Ex articulo habes primo : quomodo per rationem interimas haeresim quorundam im ominatoram , ut refert Augusinus Ii. de haeresib. ad QuodυuID. deum , e. 76. dicentium Imaginem Dei , ad quam
factus est homo, corpori, non animae, esse imprellam : Secundo habes: quomodo per rationem , ultra ea, quae ad hanc revincendam saciunt, dicta sis q. 73.am,s q. 3. a. I. Ο q. 93.ar. Ostendas, lene merito damnari ab Ecelesia in decretis 2 q. 3. Mus dam. Ibi namque damnata haeresi Anthropomorphs- rarum , Deum membra humana habere ponentium , intelligitur condemnari omnem illam positionem, quae secum necessario trahit haeresim illorum . Vide Tegulam de hoc universalem q. 76. 4. Quis est a tem adeo caecus , ut ipsorum in nominatorum ponti'nem secum trahere necessiario haeresim Anthrop -ombitarum , non videati Si enim imago Dei im-vres a corpori est, non animae, patet, de necessita te concludendum sore, quod Deus corpus, seu mem-hra humana habet . Item a Gen. I. Ad imaginem Dei creaυit illum , masculum foeminam ereavit eos. Si. hominis corpus est ad imaginem Dei, nini quid Deus, cum sit unus, erit masculus, & ssmiua simult Absit blasphemia tanta, ut Deum , velut monstruosum, dicamus Hermaphroditum . Horre dum igitur , soloque etiam auditu execrandum vehementer haeretieaIe hoc dogma , quod scilicet im so Dei, ad quam factus est homo, corpori, non nim se impreta sit. Concludendum est itaque, quod scriptura ibi damnat hanc haeresiim. Postquaria enim dixit, ad imaginem Dei creavit KItim addit, ma- fcDIum oe seminam creavit eos, ut ostendat, quod imago Dei utrique sexui , duobus suppositis distincto est commvnis, & consequenter quod imago ipsa est secundum mentem, in qua non est.distinctios
xuum, S iste sensus tanto magis, ut catholicus, estam plectendus, quantum est ab Apostolo ad Colossi. 3. magis expIessus . In entes, inquit , nimum hominem , qui venovatur in agnitionem Dei , secum
dum imaginem ejus, qui ereavit ilium, ubi non es masculus, neque foemina. Ideo enim, postquam diis xerat, scundtim imaginem esus, qui creavit sitam , subinfert, ubi non es mascuius , ω foemina, ut aperte ex contextu Verborum pateat , imaginem Dei
ibi esse, ubi non est distinctio sexuum , idest , in
34쪽
QUAEST. XCIII. ART. VII. ARTICULUS VII.
secundum actus. I, 3. e. q. a. 1.έν q. S. oe verit. q. I . ar. 3.AD Septimum sic proceditur . Videtur , quod i
mago Dei non inveniatur in anima secundum actus. Dicit enim August. II. de civit. Dei, c26. a mnoram. s. quod homo factus es ad imagianem Dei , eundum quod fumus, in nos esse noviamus, sim nosmm esse, ae nosse diIigimus : sed ei Ienon significat actum . ergo imago Dei non attenditur in anima secundum actus .
a. Praeterea . Augustinus in '. de Trin. c eap. 4.rom. 3. assignat imaginem Dei in anima secundum
haec ma, quae sunt mens, notitia , & amor . Mens autem non siqnificat actum . sed magis potentiam , vel etiam essentiam intellectivae animae. ergo im go Dei non attenditur secundum actus. 3. Praeterea . Augustinus Io. de Trinit. c e. II.
rom. 3. assignat imaginem Trinitatis in anima secundum memoriam , intestigentiam , ct istantatem: sed haec tria sint vires naturales animae, ut Magia ster dicit 3. dist. I. lib. sent. ergo imago attenditur secundum Potentias, & non secundum actus. 4. Praeterea . Imissio Trinitatis semper manet tu anima : sed actus non semper manet is ergo imago Dei non attenditur in anima secundum actus. Sed Contra est, quod August. 9. de Trinit. m. q. assignat Trinitatem in inferioribus animae partibus secundum actualem visionem sensibilem , R imaginariam . ergo & Trinites, quae est in mente , secundum quam homo est ad imastinem Dei , debet attendi secundum actualem visionem.
Respondeo dicendum , quod , sicut supra dictum est, c. art. a. hujus qu. ad rationem imaginis pertinet aliqualis repraesentatio speciei. Si ergo imago Trinitatis divinae debet accipi in anima , oportet , quod secundum illud principaliter attendatur, quod maxime accedit c piout possibile est ad repraese
tandum speciem divinarum seribnarum. Divinae autem personae distinguuntur secundum processionem verbi a dicente , & amoris connectentis utrumque . Verbum autem in anima nostra sine actuali coqit tione esse non Potest, ut August. dicit 14. de Trin.
35쪽
Iliter attenditur imago Trinitatis in mente seu issum
actus e prout scilicet ex notitia , quam habemus , cogitando, interius verbum sormamus, & ex hoe in amorem prorumpimus . Sed quia principia actuum sui it habitus, & potentiae, unumquodque autem vi
tualiter est in suo principio , secundaris , oe quasi ex eonsequenti imago Trinitatis potes attendi in a-σtima fecundum potentias , oe praecipue secundiam .abitus , prout ui eis scilicet arius virtualiter exiis
Ad primum ergo dicendum , quod esse nostrumcid imaginem Dei pertinet, quod est nobis proprium
supra alia animalia : Quod quidem esse competit nobis , inquantum mentem habemus . Et ideo eadem est haec Trinitas cum illa , quam Augustinus ponit in s. de Trinit. c Ioe. eis. in arg. 2./quae comaistit in mente, notitia. & amore. Ad secundum, dicendum, quod August. hanc Trinitatem primo ad invenit in mente. Sed quia mens, etsi se totam quodammodo cognoscat , etiam quodammodo se ignorat , prout scilicet est ab aliis distincta', & sic etiam se quaeris, ut Augustinus cons quenter probat in Io. de Trin. c-3. 3 to. 3. ideo , quia notitia rion totaliter menti coaequatur , accipit in anima tria quaedam propria mentis , sci- icet memoriam, intelligentiam, & votantatem, DE
mullus ignorat se habere : & in istis tribus potius imaginem Trinitatis assignat , quasi prima aflignatio fit quodammodo deficiens. Ad tertium dicendum , quod, sicut August. pr hat 34. de Trin. c eap. 7. tom. 3. J intelligere dicimur , & velle, seu amare aliqua, & quando de his
cogitamus , & quando de his non cogitamus e Sed quando sine cogitatione sunt , ad solam memoriam pertinent , quae nihil est aliud secundum ipsum , quam habitualis retentio notitiae , S amoris . Sed
quia, ut ipse dicit, c laci cit. J Verbtim ibi esse frie
cogitatione non potes c cogitamus enim omne, quod dicimus etiam xllo interiori verbo , quod ad ntilitassentis pertinet linguam J in tribus potius illis imagossa cognoscitur, memoria scilicet, intelli entia, γωoluntate . Hanc autem nunc dico intelligentiam ,
qua inteuigimus cogitantes , oe eam voluntatem , si υe amorem , vel dilectionem , quae ipsam prolem , parentemque coniungis . Ex quo patet, quod imaqunem divinae Trinitatis potius ponit in intelligentia ,& voluntate actuali , quam secundum quod sunt inhabituali retentione memoriae : Licet etiam quari
tum ad hoc aliquo modo sit imago Trinitatis in
36쪽
QUAE . XCIII. ART VII. IInima , ut ibidem dicitur. Et sic patet, quod meni Hria, intelligentia, & voluntas non sunt tres vires , ut in Sententiis dicitur.
Ad quartum dicendum , quod aliquis responder posset per hoc, quod Aug. dicit 34. de rin. ce. Gadsn. to. 3. quod mens semper sui meminis , sense per se intelligit, oe amae : Quod quidam sic in te ligunt, quasi animae adiit actualis intelligentia , Mamor sulipsius . Sed hunc intellectum excludit pec hoc , quod subdit , quod non semore se cogitat A seratam ab his, quae non sunt quod ipsa. Et sic patet, quod anima semper intelligit, & amat se, nou. ac ualiter, sed habitualiter. Qiiamvis dici possit, quod percipiendo actum suum seipiam intelligit, quandocunque aliquid intelligit Sed quia non semper est actu intelligens , ut paten in dormiente, ideo oportet dicere, quod actus, etii.
non semper maneant in seipsis , manent tamen se
per in suis principiis , scilicet potentiis , & habit bus. Unde Aug. dicit I . de Trin. cci to. 3. Safecundum hoe facta es ad imaginem Dei anima rationalis , quod viti ratione , atque intellectia ad iu- reuisendum, oe conspiciencum Deum potes, ab in rio, quo esse coepit, fuit in ea Dei imago.
Ex arti. habes primo: quomodo per rationem mstendas, Apostolum recte, postquam nos ad renovandum in nobis imaginem Dei invitaverat , diaxisse : Induite ergo viscera misericordiae, benignitatem , humisitatem , modestam, &c. Super omnia hacebaritatem habete , &c. Quasi dixerit . His actibus , veI saltem habitibus, maxime vero actu, vel saltem habitu Charitatis, renovatur imago Dei in homine.
Non reuovaretur autem secundum amis, vel saltem habitus , nisi imago ipsa attenderetur secundum sectus, vel saltem habitus ut consideranti patet . Secundo habes: quomodo per rationem hune Apost
ii sensum defendas , R , si qua forte videantur tu contrarium, huic non ditanare demonstres. Tertio vides e quomodo ex his vicissim Angelicae firme
37쪽
Ir QUAEST. XCIII. ART. VII t. ARTICULUS VIII. 47o
Utrum mago divinae Trinitatis se io anima sola' p r comparationem ad obiectum ,
AD Octavum sic proceditur . Videtur , quod mago divinae Trinitatis sit in anima non s Ium per comparationem ad obiectum , quod est Deus . Imago enim divinae Trinitatis invenitur in anima , sicut dictum est , c an praee. secundum quod verbum in nobis procωit a dicente , & amor
ab utroque : sed hoc invenitur in nobis seeundum quodcunque objectum . ergo secundum quodcunque obiectum invenitur in mente nostra imago divinae Trinitatis. 2. Praeterea . Augustinus dicit in Iet. de Trinit. c eap. 4. in prine. to. 3. 3 quod cum querimus Manima Trinitatem , in tota quaerimus , non separantes actionem rationalem in temporalibus a eo templatone aeternorum . emo etiam secundum tem poralia obiecta invenitur imago Trinitatis in an
mus , convenit nobis secundum gratiae donum . Si igitur secundum memoriam , intelligentiam, & v luntatem , seu dilecti opem Dei attendatur imago, Trinitatis in anima, non erit imago Dei ire hominoe secundum naturam , sed secundum gratiam . Et sic
consormantur imagini Dei secundum gloriae visi Nem . Unde dicitur a. Cor. 3. in eandem imaginem transformamur a claritate in Haritatem - Sed secundum visionem gloriae temporalia cognoscuntur. Em so et tam per comparationem ad temporali a Dei ima go attenditur in nobis .
sed Contra est quod August. dicit 34. de Trinit. ce. I 2. in princi ro. 3.) quod non propterea es Defiimago in mente, quia sui meminit, oe dilinis, intelligit se : sed quia potes etiam meminioe , intelligere, Gr amme Deum, a quo facta es . Mureo igitur minus secundum alia objecta attenditur imago Dei in mente. Respondeo dicendum , quod sicut supra dictum est , c au. a. oe 7. hu. q. imago importat simili
38쪽
tudinem utcunque pertingentem ad speciei repraesen lationem . Unde oportet , quod imago divinae Trinitatis attendatur in anima secundum aliquid, quod repret sentat divinas personas repraesentatione species , sicut est possibile creaturae. Distinguuntur autem divinae personae , ut dictum .est, cari praec. secundum processionem verbi a dicente , & amoris ab utro cive . Verbum autem Dei nascitur de Deo secundum notitiam sui ipsius ; & Amor procedit a Deo, secundum quod se ipsum a t . Manifestum est a tem , quod diversitas obiectorum diversificat speciem . verbi, & amoris . Non enim idem est specie in corde hominis verbum conceptum de lapide , ω de equo ; nec idem specie amor . Attenditur igiatur divina imago in homine secundum verbum cor ceptum de Dei notitia , x amorem exinde deria vatum . Et sic imago attendituν in anima , secundum quod fertur , vel nata es feret in Deum. Femtur autem in aliquid mens duplicites . Uno modo directe & immediate: Alio modo indirecte , & -- diate : sicut eum aliquis videndo imaginem homunis ire speculo dicitur ferri in ipsum hominem . Et ideo August. dicit in 14. de Trinit. c. e. 8. a pristato. 3. quod mens meminit δεῖ , inteuigis se , diligit se . Hoe si earnimus, eernimus Trinitalom, notiatim quidem Deum, sed iam imaginem Dei. Secthoc est, non quia fertur mens in seipsam absolute , sed prout per hoc ulterius potest ferri in Deum ; ut patet per auctoritatem supra inductam . c an ars-
Ad primum ergo dicendum , quod ad rationem imaginis non solum oportet attendere , quod at quid procedat ab aliquo, sed etiam quid a quo procedat : scilicet quod verbum Dei procedit a notitia de Deo. Ad secundum dicendum , quod in tota quidem nima invenitur aliqua Trinitas ; non quidem itα
quod praeter actionem temporalium , & contemplationem aeternorum quaeratur aliquod tertium , quo
Trinitas impleatur , prout ibidem subditur : sed in illa parte rationis , quae derivatur a parte tem p ralium , etsi Trinitas inveniti possi , non tameα imaeto Dei potest inveniri , ut postea dicitur ec ibid. quia huiusmodi temporalium notitia adinventitia est animae : & habitus etiam ipsi , quibus
temporalia cognoscuntur , non semper adsunt ; sed quandoque quidem praesentialiter adsunt , quandoque autem secundum memoriam tantum , etiam
postquam adesse incipiunt: Sicut patet de fide, qus
39쪽
temporaditer nobis advenit in praesenti : in statu autem futurae beatitudinis jam non erit fides , selmemoria fidei. . Ad tertium dicendum , quod meritoria Dei cognitio , ' memoria , Dei cognitio ' & dilectio
non est, 'nisi per gratiam. Est tamen aliqua cognitio , & dilectio naturalis , ut supra habitum est. ar. q. hujus quaes. Et hoc etiam ipsum natur is est , quod mens ad intelligendum Deum rationenti potest ; secundum quod imaginem Dei semper diximus permanere in mente: sive haec imago Dei ita sit obsoleta, ut pene nuIta sit c ut in his , qui non habent usum rationis sive sit obscura, atque
deformis c ut in peccatoribus J sive sit clara , &pulchra ut in iustis sicut Aug. dicit I de Trin.
e. q. to. 3. ' - Ad quartum L. cendum, quod fecitndum visionem
loris temporalia videbuntur in ipso Deo : R ideo huiusmodi temporalium visio ad Dei imaginem per tinebit . Et hoc est , quod Aug. dicit am de Trinis e. I4. eis. sn. to. 3. quod in illa natura, eui mens DIDiseν adhaerebia , immutabile videbis omne, quos Uidebis. Nam & in ipso Verbo increato sunt rati
Ex articulo habes primo : quomodo per rationem interimas h resim ignorantissimi , & impiissim LGIsini dicentis, humanum genus a Deo creatum potissime ad perpetuam damnationem, & interitum . Si enim imago divinae trinitatis est solum per comparationem ad obiectum , quod est Deus , patet, quod creare hominem ad imaginem Dei est idem, quod creare hominem ad cognoscendum , & ama dum Deum , & consequenter est idem, quod crea re illum ad vitam aeternam . Nam cognoscere , Mamare Deum est via ad saliuem aeternam. Unde B. Augustinus penetrans , quid importetur per lycreavit Detis hominem ad imVinem suam , dixit, ni tritissimum est , Deus fecit creaturam rationatim , ut stimmum bontim intelligeret , intelligendo amaret, amando postaeret, Θ possidendo frueret- . Per rationem igitur praesentis articuli Patet , quos homo quilibet , quantum est ex natura sibi a Deo data, est creatus ad perpetuam vitam, & gaudium is Seeundo habes et quomodo p. rationem ostendas,
hanc rite damnatam a scripturis , di multipliciter,
40쪽
supra c. 24. I. ω q. 23. I. q. I9. 6. Vide ibi, Miatisfacius eris. Tertio vides, &c. '
Utrum similitudo ab imagine convenienterdi inguatur .
I. d. 28. q. a. a. I. cs. ω a. d. 16. I. co. c. IIo .
AD Nonum sic proceditur. Videtur, quod simil&tudo ab imagine non convenienter distinguaintur . Genus enim non convenienter distinguitur a specie: similitudo comparatur ad imaginem, ut ge-I1us ad speciem; quia tibi es imago , ibi es contrinuo semilitudo , sed non conυertitur , ut dicitur in lib. 83. Q . cρ. 7 . in princ. to. 4. J ergo inconve nienter similitudo ab imagine distinguitur.
per reprς sentationem divinarum personarum , sea etiam secundum repraesentationem divinae essentis; ad quam repraesentationem pertinet immortalitas, Mindivissibilitas. Non ergo convenienter dicitur, quoaiimilitudo est in essentia , quia est immortalis , Mindivisibilis, imago autem in aliis.
scilicet naturae' gratiae & gloriae , ut sup. habitum est. cari huius quaest. Sed innocentia, & iustitia ad gratiam pertinent. Inconvenienter ergo dicitur, quod imago accipitur secundum memoriam, imoli gentiam, & voluntatem a similitudo autem secunndum innocentiam, & iustitiam.
pertinet; amor autem virtutis ad voluntatem ἰ quas sunt duae partes imaginis . Non ergo convenientee
dicitur, quod imago sit in cognitione veritatis, sis militudo in dilectione virtutis. Sed Contra est, quod Aug. dicit in lib. 83.c si . eis. f. to. ne , qui non futi ira i relligunt duo dicta esse ad imaginem , oe similitudinem, cum , se una res esset , unum nomen susecro
Respondeo dicendum , quod similitudo quaedam unitas est . unum enim in qualitate similitudinem causat , ut dicitur in S. Metaph. c tex. 2o. m. 3. Unum autem, cum sit de transcendentibus, & commune est omnibus, & ad singula potest aptari, si ut & bonum , & vertim. Unde, sicut bonum alicui rei particulari Potest comparari , ut praeambum