장음표시 사용
41쪽
M ipsam & ut subsequens , prout designat alῖ- tuam persectionem ipsius : ita etiam est de comparatione similitudinis ad imaginem. Est enim bonum praeambulum ad hominem , secundum quod homo est quoddam particulare bonum . Et rursus bonum subsequitur ad hominem , itaquantum aliquem hominem specialiter dicimus esse bonum propter Perfectionem virtutis . Et similiter similitudo consid Tatur ut praeambulum ad imaginem , inquantum est Communitis , quam imago , ut supra dictum est. art. r. huius quaes. Consideratur etiam ut in sequens ad imaginem , inviantum significat quai dam. imaginis perfectionem . Dicimus. enim imaginem alicujus esse similem , vel non similem ei, cuius est imago , inquantum perfecte , vel imper
licte repraeseratat ipsum. Sic ergo Similitudo potes ab imagine distingui dupliciter . Uno modo, prout es pneambula ad tuam , oe in pluribus exsens.
Et sie similitudo attenditur secundum ea, quae sunt communiora proprietatibus naturae intelleAualis, s undum quas proprie attenditur imago . Et secundum hoc dicitur in lib. 83. - . q. II. F. to.
- quod spiritur idest mens , θυ imaginem Dei
nulloe dubitante factus es : Caetera autem hominis c sc. quae pertinent ad inferiores partes animae, vel etiam ad ipsum corpuς ad similitudinem facta esse aliqui volunt. Secundum hoc etiam m lib. de quantitate animae c e. a. eo. I. J dicitur quod similitudo Det attenditur in antina , inquantum est incorruptibilis . Nam e ruptibile , γ ineormptibile sunt disserentiae entis communis. Alio modo potes conβ-derari Similitudo , fecundum quod flgni leae imas nis expressisnem , . perfeἱ ionem : Et secundum hoc Damase. dicit , c a. fid. orth. c. I 2. quod M, quod es seeundiam imaginem , intellectuale δε- mi ae , or arbitrio liberum , ω per se potessat -m : quod autem secundum similistidinem, virtutis
secundum quod homini possibile es habere similia
tu dinem . Et ad idem refertur, quod similitudo dicitur ad dilectionem virtutis pertinere . non enim est virtus sine dilectione virtutis. Ad primum ergo dicendum , quod similitudo non distinguitur ab imagine secundum cornariunem rR-tionem similitudinis; enim includitu in rati
ne ipsius imaginis sed secundum quod aliqua similitudo deficit a ratione imaginis , vel etiam est imaginis persectiva. Ad secundum dicendum, quod essentia animae pe tinet ad iniminem , prout repraesentat divinam es
42쪽
sentiam, secundum ea, quae sunt propria intellectua lis naturae , non autem secundum conditiones consequentes ens in communi : ut est esse simplicem .es indissolubilem. Ad tertium dicendum, quod etiam virtutes quaedam naturaliter insunt animae, ad minus secundum quaedam earum semina : Et secundum has posset attendi similitudo naturalis : Quamvis non siit inis conveniens, ut id, quod secundum assignationem uinnam dicitur imago, secundum aliam άicatur
Ad quartum dicendum, quod dilectio verbi, quod est amata notitia , pertinet ad rationem imaginis: sed dilectio virtutis pertinet ad similitudinem; sicut
EX articulo habes primor quomodo per rationem ostendas , scripturam sacram merito virtualiter insinuasse, quod similitudo, & imago distinguuntur,& consequenter , quod convenienter distinguuntur: quoniam , quicquid scriptura sacra facit , cum ipsa sit quaedam impressio divinae scientiae c q. I. a. r. ,
convenienter facit. Vide q. 92. ar. a. amen. regu
las . Insinuavit autem id Genes. I. per ly ad imaginem , dr simiIitudinem . NihiI enim superflui conintinet canonica scriptura : cum hoc , etiam apua Philosophos , vitiosum sit, ut alibi dictum est. Ne igitur vitiosum quid a sacris literis commissum admittamus : fatendum est , ipsas tali suo dicto signia
ficasse, imaginem, & similitudinem a istingui. Hoc illud est cui recitatur in arg. eontri quod B. A sust. lib. 83. q. q. II. dixit: Sunt, qui non frias intelligunt , duo dicta esse, ad imaginem , γ sem litudinem: um , si una res esset, unum nomen Asescere potuisset. Haec D. Aug. verba intellige sic, fiuna res omnino esset , idest & re , & ratione idem esset. Vide hic in corpore, &ad secundum de im ginis & similitudinis differentia. Secundo habes: quomodo per rationem praedictam scripturam, ac si miles , quatenus distinctionem imaginis a similitudine innuunt, declares, probes, &, quantum expediens pro veritate fuerit, defendas . Textio vides: quomodo , &o
43쪽
QUAEST. XCIV. ART. LQUAESTIO XCIV.
De flatu, er eonditione mimi hominis quantum αδ intelis tum, in quatuor articulas disina. DE inde considerandum est de statu , vel conditione primi hominis. Et misno quantum ad an in am. Metindo quantum ad corpus. Circa primum consuleranda sunt duo . Primo de conditione homi his quantum ad intellectum . eundo de conditione hominis quantum ad volunt
Cirea pνimum quemuntur quatuor. Primo . Utrum primus homo viderit Deum peressentiam. Secundo . Utrum videre potuerit substantias se paratas, idest angelos. Tertio . Utrum habuerit omnium' scientiam . Quarto. Utrum potuerit errare, ves decipi.
Utrum primis homo per essentiam Deum viderit
a. a. q. s. s. I. oe. 2. eor. Et 2. d. 2 3. q. a. a . NEt ver. q. 8. o. I. per tot. oe a. a. cor.
AD Primum sic proceditur . Videtur , quod primus homo per essentiam Deum viderit. Beatitudo enim hominis in visione divinae essentiae con-sstit. Sed primus homo in paradiso conversans bem 1am, oe omnium divisem habuit vitam, ut Damas dicit in a. lib c oreh. M. eap. II. in min. Et A gust. disit hi i de Civit. Dei: cem Io. in prim i I. y Si homines habebant affectus Dor, qualis nune Babemus , quomodo erant ,eati in illa inenarrabilis beatitudistis Iora, Min paradiso ρ Ergo primus h
mo in paradiso vidit Deum per essentiam. a. Praeterea . At . dicit 34. de Civ. Dei, c tu. eis. quod primo homini non aberae quicqvqm , quos bona voluntas adipi erepuν : sed nihil melius bona voluntas adipisci potest , quam divinae esse tiae visionem . ergo homo per essentiam Deum via debat . 3. Praeterea. Visio Dei per essentiam est, qua videtur Deus sine medio , & sine aenigmate . Sed ho-- in statu innocentiae vidit Deum ite medio, ut
44쪽
QUAEST. XCIV. ART. Lmagister dicit in I. dist. ε lib. Senten. Vidit etIam
sine aenigmate : quia aenigma obseur rem imposerat , ut Augustinus dicit II. de Triirit. ceap-9.anta med. m. 3. obscuritas autem introducta est per peccatum . Ergo homo in primo statu vidit Deum
Sed Contra est , quod Apostolus dicit I. ad Coris 33. quod non prius quod spirisuale es, sed quod
nimale: sed maxime spirituale est videre Deum peressentiam . ergo primus homo in primo statu anis malis vitae Deum per essentiam non vidit. Respondeo dicendum , quod primus homo Deum entiam non vidit fecundum communem satum Elius visae: Nisi forte dicatur, quod viderit eum iaTaptu , quando Dess immisit soporem in Adam, ut
Et huius ratio est , quia, cum divina essentia sit ipsa beatitudo , hoc modo se habet intellectus v dentis divinam essentiam ad Deum , sicut se babet quiliben homo ad beatitudipem . Manifestum est a
tem , quod nullus homo potest per voluntatem a beatitudine averti. Naturaliter enim , & ex necessitate homo vult beatitudinem , & fugit miseriam- Unde nullus videns Deum per ementiam potest v Iuntate averti a Deo ; quod est peccare. Et propter hoc omnes videntes Deum per essentiam sic in amore Dei stabiliuntur , quod in aeternum peccare mupossunt . Cum ergo Adam peccaverit , manifestum est , quod .Deum per essentiam non videbat . C gnoscebat tamen Detim quadam altiori cognitione , suam nos nunc cognoscamus . Et sic quodammodo Mus cognitio media erat inter eognitionem ρ sentis
satus , ω cognitionem patriae , qua Deus per sise
Ad cuius evidentiam considerandum est, quod vi- so Dei per essentiam dividitur contra visionem Dei
Per creaturam . Quanto autem aliqua creatura est
altior , & Deo similior , tanto per eam Deus clarius videtur; sicut homo persectius videtur per speculum , in quo expressius imago eius resultat Et sic patet , quod multo emineutius videtur Deus per intelligibiles effectus quam per sensibiles. , & co Hreos . A consideratione autem plenae , & lucida intelligibilium effectuum imoeditur homo in 1tata praesenti per hoc , quod distrahitur α sensibilibus, ct circa ea occupatur . Sed , sicut dicitur Eccles. 7. Deus fecit hominem rectum . Haec autem fuit rectitudo hominis divinitus instituti , ut in seriora, supq-rioribus subderentur , & superiora ab inferioribuς
45쪽
non impedirentur. Unde homo primus non impudiebatur per res exertores a clara, & firma contem
platione intelligibilium effectuum, quos ex irradi tione primae veritatis percipiebat , sive naturali cognitione, sive gratuita. Unde dicit Aug. in II. super Genes. ad lit. c cap. 33. ein prin. to. 3. J quos fortassis Deus primis hominibus antea loquebatur, sicut eum angelis loquitur , ipsa incommutabili υ ritate ili rans mentes eorum , es non tanta pia risipatione divinae essentis, quantam e sint ang
Ii . Sie igitur per huiusmodi intelligibiles effectus
Dei Deum clarius cognoscebat, quam modo cogno
Ad primum ergo dicendum , quod homo in P radiso beatus fuit non illa persecta beatitudine , inquam transferendus erat, quae in divinae essentiae viasione consistit. Habebat tamen beatam vitam secundum quendam modum , ut August. dicit II. super Gen. ad liti c e. I 8. paulo a mi. to. 3.) inquantum habebat integritatem, & perfectionem quandam ua
Ad secundum dicendum , quod bona voluntas est ordinata voluntas. Non autem fuisset primi hominis ordinata voluntas, si in statu meriti habere voluisset, quod ei promittebatur pro praemio. Ad tertium dicendum, quod duplex est medium. Puoddam , in quo simul videtur, quod per medium videri dicitur e sicut cum homo videtur per speculum & simul videtur cum ipso speculo . Aliud medium est , per cuius notitiam in aliquid ignotum devenimus : sicut est medium demonstrationis : Exsne tali medio Deus videbatur : non autem sine primo medio. Non enim oportebat, primum hominem pervenire in Dei cognitionem per demonstra . tionem sumptam ab aliquo effectu , sicut nobis est necessarium: sed simul in effectibus, praecipue intelligibilibus, suo modo Deum cognoscebat. Similiter etiam est considerandum, quod obscuritas, quae imis Poriatur in nomine senigmatis, dupliciter potest accipi . Uns modo , secundum quod quaelibet creatura est quoddam obscurum, si comparetur ad immensitatem divinae claritatis : Et sic Adam videbat Deum in aenigmate, quia videbat Deum per effectum creatum. Alio modo potest accipi obscuritas, quae consecuta est ex peccator prout scilicet impeditur homo
a consideratione intelligibilium per sensibilium oc- eupationem : Et secundum hoc non vidit Deum in
46쪽
3TEx articulo habes primo : quomodo per rationet Tostendas, recte dictum fuisse ab Ap. I. Cor. II. non prius quod Dirituale ess, sed prius , quod animale , inquantum scilicet ibi virtualiter insiuiuatur, quod primus homo in stata illo primo non vidit Deum per essentiam . Maxime namque spirituale quoddam est videre Deum per essentiam ὐ Item Jo. I. Deum nemo vidit iamquam . Si nemo, idest nullus homo, ergo nec Adamus. Et nota, quod loquitur ibi evangelium de videre Deum per essentiam . Unde subdit de visioue unigeniti dicens; unigeoitus , qui es in sinu patris , ipse enare vie , scilicet , nobis . Item I. Tim. 6. Deus habitae Itium inaceusibiIem , quem nullus bominummidis , seae nec videre potes . Et hic est sermo de visione per essentiam, ut fi dicamus: quem nul Ius hominum vivens c juxta illud Exod. 33. Non videbit me homo , υivit vidit , sed nee eum
per essentiam videre potest viribus naturalibus . Via Tes enim naturales extenduntur ad cognostendum Deum tantum per naturales effectus , secundum illud Roman. I. quod notum es Dei, manifestim ess tuis . Hoc est . Quod naturaliter cognoscibile est de Deo, patet , quod Philo phi per virem n turales existentes in illis cognoverunt . Et quomodo , inquis , id est per quam viam ad talem de Deo cognitionem venerunt i Per effectus creatos naturales , respondet idem Apostolus ibi : inυψ-bilia enim cly enim reddit rationem talis notitiae per ea , quae fa ta sunt , intelles a conspiciun- των , femρiterna quoque ejus virtus , divinitas . Ne autem per Iy diυinitas intellige res Deum sic peressentiam cognosci ; dixit illud ad Timotheum , quod allegatum est . Seeundo habes et quomodo pecrationem praemimas auctoritates , pro quanto primum hominem virtualiter innuunt non vidisse Deum per essentiam, declares, probes, & quantumer edit pro tali veritate , defendas . Tertia vides et quomodo , &c-AR-
47쪽
32 QUAEST. XCIV. ART. II. ARTICULUS IL
Utrum Adam inflatu innocentiae Angelas per usentiam viderit .
AD Secundum sic proceditur. Videtur, quod Adam
in statu innocentiae angelos per essentiam viderit. Dicit enim Gregoritis in Dial. ccap. I. inmine. In paradiso quippe a everat homo verbo Dei perfui , bonorum angelorum Diritibus eordis munditia, oe eellitudine Nisionis intersipe.
2. Praeterca . Anima in statu praesenti impeditura cognitione substantiarum separatarum ex hoc , quod est unita corpori corruptibili , quod aggravat animam , ut dicitur Sap. 9. Unde & anima separata substantias separatas videre potest , ut supra dictum est . cq. anima primi h
minis non aggravabatur a corpore , cum non esset
corruptibile . Ergo poterat videre substantias sep
3. Praeterea. Una substantia separata cognoscit liam cognoscendo seipsam, ut dicitur in lib. de cauis sis: c Propos. 13. inter opera Arisot. to. 3.b sed anima primi hominis cognoscebat seipsam. ergo cognoscebat alias substantias separatas. Sed Contra . Anima Adae fuit eiusdem naturae cum animabus nostris : sed animae nostrae non possint nunc intelligere substantias separatas. ergo nec anima primi hominis potuit. Respondeo dicendum , quod status animae hominis distingui potest duplicitar : Uno modo secundum duversum modum naturalis esse: Et hoc modo disti guttur status animae separatae a statu animae conium erae corpori . Alio modo distinguitur status animae secundum integritatem , & corruptionem , servato eodem modo essendi secundum naturam: Et sic si tus innocentiae distinguitur a statu hominis post peccatum . Anima enim hominis in statu innocentiae erat corpori perficiendo , & gubernando accomm data, sicut & nunc. Unde dicitur primus homo factus fuisse in animam misentem , idest corpori viatam dantem, scilicet animalem. Sed huius vitae integritatem habebat , inquantum corpus erat totalia ter animae subditum, in nullo ipsam impediens, ut
supra dictum est . c ar. praee. Manifestum cst a
48쪽
tem ex praemissis , c g. 84. art. 7. J quod ex hoe
quod anima est accommodata ad corporis gubern tionem , & persectionem secundum animalem vitam , competit animae nostrae talis modus intellistendi , qui est per conversionem ad phantasmata. Unde & hic modus intel Iigendi etiam animae primi hominis competebat . Secundum autem hune m dum intelligendi motus quidam invenitur in ani ma, ut Dion. dicit 4. c. de div. nom. I. DE . a. er ' secundum tres gradus . ouorum primus est , secundum quod a rebus exterioribus aggregatur anima ad seipsam. Seeundus autem est , prout anima ostendit ad hoc , quod uniatur virtutibus superioriabus unitis , scilicet angelis . Terpius autem gradus est , secundum quod ulterius manuducrtur ad bonum, quod est supra omnia, scilicet Deum. Secundum igitur primum processum animae, qui est a re bus exterioribus ad seipsam , perficitur .animae cognitio , quia scilicet intellectualis operatio animae naturalem ordinem habet ad ea , quae sunt extra,
ut supra dictum est . 84. ar. 6. Et ita per eorum cognitionem perfecte cognosci potest nostra intellectualis operatio , sicut inus per obiectum ς &per ipsam intellectualem operationem persecte potesteognosci humanus intellectus, sicut potentia per proin prium actum. Sed in secundo processu non invenitur persecta cognitio : Quia, cum angelus non intellia gat per conversionem ad phantasmata, sed longe eis minentiori modo, ut supra dictum est, c q. II. mxa. praedictus modus cognoscendi , quo anima cognoscit seipsam , non sufficienter ducit in angeli e
gnitionem. Multo autem minus tertius processius actpersectam notitiam terminatur: Quia etiam ipsi angeli per hoc, quod cognoscunt seipsos, non possunt pertingere ad cognitionem divinae substantiae , propter eius excessum.
Sis igitur anima primi hominis non poterat quiadem videre angelos per Usentiam , seae tamen exeeia lentiorem modiam cognitionis habebat de eis , quam nos habeamus: quia eius cognitio erat magis certa, A fixa eirca interiora inteΗigibilia , quam cognitio nostra. Et propter tantam eminentiam dicit Gregorius, clae cim in arg. r. a quod intererat Angelorum spiritabus Unde patet λlutio ad Primum. Ad secundum dicendum, quod hoc , quod anima primi hominis deficiebat ab intest et u substantiarum
separatarum, non erat ex aggravatione corporis, sed
huc, quod objectum ei ebunaturale erat deficiennati
49쪽
ab excellentia substalitiarum separatarum . Nos a tem deficimus propter utrumque.
Ad tertium dicendum , quod anima primi hominis non poterat per cognitionem sui ipsius pertingere ad cognoscendas substantias separatas , ut supra dictum est : c corp. are. quia etiam unaquaeque substantia separata cognoscit aliam per modum sub ipsius.
Ex articulo habes primo: quomodo per rationem ostendas, & quidem a sortiori , recte a Phil
sopho dicta esse , quae . supra narrata sunt , ρ es. 88. artici I. ω a. append. Si enim primus homo, de quo utique tum ratione puritatis vitae , tum ratione perfectae humanae scientiae magis videbatur , quod cognosceret angelorum essentiam , ipsam non cognovit e multo minus intellectus cuiuscumque hominis pro statu praesenti naturaliter cognoscet , Rutper materialia adducetur ad cognoscendum ange-iorum essentiam , seu quidditatem . Consequenter ergo per hujus artῖculi rationem multo magis recte fuisse iIla Philosophi dicta, quibus ipse veritates illas de hominibus insinuabat, ostendi possunt. Somnia habes: quomodo per rationem sensum Philo-sbphi inibi per talia sua dicta narratum a sortiori declares, probes , tuearis. Tertio vides : quom do ex praemissis, &c.
Utrum ρνimus homo habuerit scientiam omnium.
a. d. 23. q. a. a. a. cos. ω ver. q. I 8. a. a. re
AD Tertium sic proceditur . Videtur, quod primus homo nou habuerit scientiam omnium . Aut enim habuit talem scientiam per species acqui stas, aut per species connaturales , aut per species infusas : Non autem per species acquisitas : huius. modi enim cognitio ab experientia causatur , ut dicitur in I. Metaph. c non multum a prin. IU-ro. 3. Ipse autem non tunc fuerat omnia experintus : Similiter etiam nec per species connaturales; quia erat eiusdem naturae nobiscum : anima autem nostra est fetie tabula , in qua nihil est δενμptum, ut dicitur in p. de Anima: tex. I . D. 2. si autem per species infulas , ergo solentia eius ,
50쪽
quam habebat de rebus , non erat eiusdem rationis
cum scientia nostra, quam a rebus acquirimus.
a. Praeterea. In omnibus individuis eiusdem spetiei est idem modus consequendi persectionem : sed
alii homines non staturi in sui principio habent
omnium scientiam , sed eam per temporis successumnem acquirunt secundum suum modum, ergo nec Adam statim formatus habuit omnium scientiam. 3. Praeterea . Status praesentis vitae homini conceditur, ut in eo proficiat anima & quantum ad cognitionem , & quantum ad meritum e propter hoc enim anima corpori videtve esse unita : Sed homo in statu illo profecisset quantum ad meritum . Ergo
etiam prosecisset quantum ad cognitionem rerum , Non ereto habuit omnium rerum scientiam.
Sed Contra est , quod ipse imposui e nomina an
malibus, ut dicitur Gen. a. Nominae autem debent naturis rerum congruere. Ergo A dam scivit naturas omnium animalium . Et pari ratione habuit omnium aliorum scientiam.
Respondeo dicendum , quod naturali ordine perfectum procedit imperfectum ς sicut & .stinis poten- iam : quia ea , quae sunt in potentia , non reducuntur ad actum , nisi per aliquod ens actu . Et quia res primitus a Deo institutae sunt, non solum ire in seipsis essent , sed etiam ut essent aliorum principis, ideo productar sunt in stata perfecto , in quo ssent esse principiae aliorum . Homo autem potest esse principium alterius , non solum per generationem corporalem , sed etiam per instructi nem , ia gubernationem . Et ideo sicut primus h mo institutus est in statu persecto quantum ad corispus, ut statim posset generare , ita etiam institutus est in statu perfecto quantum ad animam , ut statim posset alsos instruere , R Rubernare. Non pota est autem aliquis instruere , nisi habeat scientiam.
Et ideo primus homo se infitutus es a Deo , uetaberet omnitim frientiam , im quibus homo natus
es instat. Et haec sunt omnia illa , quae virtualiter existunt in primis principiis Per se notis , quae-eutique scilicet naturaliter homines cognoscere possunt .
Ad gubernationem autem vitae propriae , & ali rum non solum requiritur cognitio eorum , quae naturaliter sciri possunt ,. sed etiam , cognitio e rum , quae naturalem cognitionem exceὸunt ; eo quod vita hominis ordinatur ad quendam finem su--rnaturalem t sicut nobis ad gubernationem Vita