장음표시 사용
131쪽
partem significare quemadmodum auctor inita ductorij existimauit sed & partes etiam,quae subsunt. In qua significatione illud ab Hippocrate dictum est aphorismo.6 .lib. . Qitibus in febribus morbus regius septimo, vel nono, vel undecimo, vel decimoquarto superuenerit, bonum; nisi dextru hypochondriu obdurueriti idest , nisi aliquis malus affectus adsit in lacore.Sic dextrum hypochondrion,pro iecore; sinistrum pio liene apud medicos sumi solet: cum tamen hypochondriunm:b simpliciter prolatum, pro iecore tantum accipia- --sμ p. vitivi voluit Galenus libr.3.epidem. parte. i.conia p ρ ue .inquiensi Po rocum narrationi haec sunt adie-- hypochondrium molliter intehdebatur,in ieaetiri:ur. core coniicias febrilis affectionis originem extitisse. Quia enim singulari numero. quem Vocant, dixit, hypochondrium alterum tantiim indicat, non utrumque suisse intentum. Vado aute dextrum sit necesse', aut sinistrum hypochonditiam, nos accipere ; dextrum fuisse intentum est vero similius propter excellentiam; qua praestat alteri:
siquidem talia citra appositum , & distinctionem proserunt. Cum itaque hypochondria ilia non sint,sed ab iliis tangὸ diuersa, in praesenti,& sequetibus prognosticis; ubi Hippocrates dicit , hypo-eh5dria,Greca dictione cu Vega seruauimus, hypoch6dria dicetes,no,ilia, ut male transtulit La rentius. Ait utique partes omnes ad hypochon-dria attinentes omni vacare disp0sitione, quae sit, praeter naturam, oportere.Hac autem vacabunt.
si ipsa fuerint mollia, ac sine dolore persistant.Na
132쪽
. CoΜΜENTARIA. im alia denotant non vexari inflammation Vel du si sints ritie, aut scirro, aut tumore aliquo praeter natura, aut intenet perie,aut solutione continuitatis. Nam ωρο- asi aliquid istorum adesset, non essent mollia pochondria, ac sine dolore; sed potius intenta,dura, ac dolentia. Quod si naturaliter dura sint, hoc est sorti robusta atque crassa; bona esse est existimandum. Verum non est haec durities, de qua in praesentia loquitur Hippocrates,sed illa, quae morbi ratione contrahitur:aliam vero, quae secudum robur, 3c crassitudinem naturalem consideratur, i Hipocratem laudasse scimus aptior. 3 .sectionis. et dum inquiti In quovis morbo partes ad umbili cum,& ad imum ventrem attinentes,crassitudinε habere,melius est; multum vero extenuari,ac c tabescere,prauuin. In cuius aphorismi commen'
tario Galenus praesens citat prognosticu; addens, erasia hypochondria, bona esse:tenuia Vero ma- M. . , la; tanquam signa, &tanquam causae. Tanquam .hta uia signa inquam quia partium, quae contabuerunt, imbecillitatem indicant i tanqua causae vero,quia G tanquae si in bona nolit ciborum in ventre, nec fingu 'μ. ficatio in hepate: quoniam membrum utrunque, la crassitudine dictorum corporum concalefactu 'iuvaturiHinc est,ut omnes, quibus omentum a scissum essi frigidiorem sentiant verum, ac minus eoncoquant; tapluribus operimentis extrinsecus, fomentis e eant. Quod demonstrauit gladi tor ille apud Galenum.q.Iliade usu parti .cap. 9.qui cum vulnerato abdomine abscissum habe-
a vulnere cito sanesceret,adeo ri tamen
133쪽
tamen facile patiebatur,& laedebatur a si igidit te externa,vi non sustineret nudum habere ventrem,sed lanis undiq; inuolutum.In fine prognostici addit Hippocrate'quod si hypochondria inflammatione vexentur, aut dolore, aut inaequali rer afficiantur, dextra, aut laeua parte, haec omnia animaduertenda esse; tum quoniam aegrotantis maliun praenunciant, tum quoniam cognitu dinficilima sunt: propterea quod viscera, mebra sunt, in intimis delitescentia, de quorum di ositionibus,sensus tactus iudicat: quia dis icile ad .illa penetrat.Habetur haec sententia lib.deCoacisi, notionibus hunc in modum:Praecordiu mole esse conuenit,& doloris expers,& aequale: Insamatum autem, aut inaequaliter se habens, aut dolens, num est aegritudinis non leuis. Vertim i men quod hic ait Hippocrates, mala esse hyp chodria intenta; non simpliciter est intelligendui sed quando simul cum tentione, dolore assiciuntur.Si etsi absq; dolore tendatur, poterut non mala, sed bona esse, fluxum sanguilais ex naribus praeostendendo.Cuius rei Galenus est testis. 3. de aerisibus in fine dicens: Proprium velo signum stuncus sanguinis ex naribus, est praecordiorum ten- sio sine dolore: nam & hoc non paruum indiciu. est sanguinis ad superiora tendentis. Et subdit:Si hypochondriacum dolore tendantur, no fluxum
danguinis ex naribus, sed aliqua ibi adesse inflati mationem significa .
134쪽
PROGNOs T. XXVIII si Oreb pulsuris tapochondrio insῖ perturbationem βαgnificat,aut delirium. Verum oculos talum conspicari oportet.si enim erebit obtutus mouetur,expectan
Pulsus ex comuni signiscatione, pellendi actsi
denotat.Sic Cicero.I.de Oratore inquit:Impedis,& arteriarum sensilem motum, quo attollun- tur,& submittuntur,appellant. am definitionε Galenus docet.1.de differentiis pulsuum,cap.2.&6 lib.deplacitis.&lib. de differentiis pulsuum. cap.2.&.lI.Vertim tamen de hoc pulsu in praesen- tia non loquitur Hippocrates: quia nullibi illius meminitiaut si meminit,artem,quam de eo medici tradui, taqua pauci monacti prςtermisit:queadmodum. 3.de cruabus cap. vltimo 2 Galeno striaptum est. El.I.de disserentia pulsuum cap.2.dic bat; omnium,quos nouimus,primu Hippocrates nomen pulsus literis prodidit:atque artem,quet in - eo est,non videtur ignorasse : non tamentiancar tis partem aut excoluit, aut omni arteriarum m tui hoe nomen dedit. Per pulsum itaque in Meprognostico Hippocrates naturalem motum arteriarum non intellexit; qui auctore Galeno.r. omάν. . de differentia pulsuum in princisio; in carpo ραψ-mmρ- .comuniter tangi latet: sed potiuslubsyltionem, porciintritat seu magnum pulsuum, qui non tantum aegrotan-
. ti altari cuipiam e spicuus, &
135쪽
euidens non lotum t genti, verum etiam dem ris intuenti. Quae Galeni in commenti est intς
pretatio. Differi hic pulsus , primo, quoniam primus naturalis existit:est enim operatio cordis ab eius natura procedens:hic vel o est praeter h uara; quam differentiam Galenus nos docuit. s. de placitis:quo in loco ait:Motus cordis, qui inpulitis bus si est operatio, qui in palpitationibus est Elio. De hac conspicua adeo pulsatione,quae prHter naturam est, verba facit in praesenti prosia . stico Hippocrates,inquiens, talem perturbationsi significare,aut delirium. in sententi m e na rans Galenus.η. lib. de causis pulsuum ca. iudicit, ab his omnibus palpitationibus secundum praecordia meminit, & hanc quoque par est appellare pulsum, quam quidem nonnulli deliri habent, &crassae dorsi arteriae existit. Ad eundem modua.de morbis popularibus dicebat: Quibus vena in cubito pulsat, insani, furibundique iunt i noc immerito quidem , quum elatior illa arteriarum vibratio,uue in cubito, siue in aha corporis parte ubi luculenter a nobis cerni possit,existat; non aliunde contingere,quis a summa cordis calid tale,insentique aestu queatua qua causa miracum diam, excandescentiamque maxim propensio natatur. Vndὰ siquis in prima origine huius a teria concitatam motionem habet, uvidam illi in corde irascibilem vim esse, est coniiciendum, setando quodam, immensoque calore praeditam, . quae facilE in furibundam quandam insaniam, in mensamque anum UmmouQRem deducem
136쪽
o M 11 E T A R i es 'potes .. pulsus ranaen in hypochondrio s ex inflammatione veriti iculi, vel septi transuers prouenerit, delirium significat : quoniam res hae maximum habent cum cerebro consen sum. Quapropter facild illi suas affectiones trans-bro con νmittunt; quoc de ventriculo dixit Galenus librius de locis affectis, cap. s. & libr. 1.eiusdem operis cap. de causis symptoma. cap.7. sed maximὸ septi transuersi inflammatio delirii caus putatur. Mamsbrem id phrenas, id est men-xem, antiqui appellarunt, ut Aristoteles est auctor libro. 3. de partibus animalium, cap. Io. cui Galenus consentit. . de locis affectis, cap. .ves ex inflammatione sepii transuersii perpetuum d lirium fieri, atque ob ham causam, o id est mentςm, nuncupari protulit; tanquam sapients parti conserat quidquam.Cuius delirii causa,m sna connexio existit, quam septum transuetium cum cerebro obtinetiratione nerui mUni, qui in seipsum ii seritur, formati Inopasinici quarti,
quinti, & sexti paris neruorum vertebrarum ceruicis, ut Calenus libro. 1 3. de usu paritum, eap. . '& nono. Et Russus Ephesius libro. *.de humani corporis partium nomencutura:&-libr. .de humani corporis fabrica, cap. a. auctorς extiterunt. Sis neruosis partibus inoammatis, quemadmodum in fine, s cap. libro. 3. de locis assuetis scribitur promptilis quam partibus liquita delirium superuenire χlet, ascendente ad cerebrum s ut ipse Galenus ait per continuas spiritu quodam Var
137쪽
ng INL PROGN. HIPPOCIUS Erῆρρή poroso sumoso , ac fuliginoso. Delirium t trahersi vi inen hoc, quod septi transuersi vitio euenit, diplireniti te distinguit Galenus libro. dei: a m locis affectis cap. s. ex oculorum accidentibus..isu. Etenim phi initicorum oculi vehementer eu dunt squalidi, ae ex altero ipsorum acris laci in effunditur, lippitudo innatat, venae sanyine oppletae esse videntur. Quorum accideritium nullum septi transuersi inflammatione an sectis euenit, Distinguit etiam duo haec deli-ria Galenus,& sanguini, ὸ naribus stillisit nam phreniticis sanguis stillat e naribus. sedi nulliavi metuis disci imen sumitur , quam ex respim rationis specie; quoniam phreneticorum respiratio magna est , & ex longis semper interuallis r at ubi a septo delirium oritur , inaequaliSi Vt modo exigua, ac frequens; modo masna, .ngustiost. a
petima in poctondrio durum odolens, pessimum est, si in uniuerso siti pochoiaris. si vero inera
partecti nistra minoricum periculo est. i
disse. T TIppocratς quemadmodum in comm. to
cuida d 5 - .parte.q.com.et. Galenus expli-Binocrate cat, Omnes praeter naturam tumores pedemata
nominat,non 't posteri res laxos tantum , de do lare
138쪽
. ' C o Μ Μ Ε N T A R I A. I si iore carentes, qui in uniuersum sine ulla insam matione consistun Per oedem a vero durum Ndolens, etina tumorem, quem recentiores propriὸ inflammationem appellant,intelligit. de qua in prssentia dicit pessimam esse,&exitiosissimam ubi per omnia hypochondria fatiget. d si ab
vera tantum parte inscstet; dextera quidem p riculosior est, propter iecur,ciuiis, praesens,uel su- rura praesumitur inflammatio, ob quam eius vi riatur actio . Sinistra vero minus est periculosa, ' ratione lienis, cuius operatio non tantum exigi- tur,quantum iecoris actio, quae summe necessaria existit. Quanto autem aut plures, aut p incipaliores, aut necessariae magis cuiusque generis inistrumentorum actiones, aut vires impeditae sito rint,aut ex toto perierint, tanto morbus deterior IEreriirris censeri debet; ita tradete Gale. I.criR6n, cap.12. Quantus vero sit actionis iecoris principatus, docet Galenus libro. 7. method. cap. vltim. clini
inquit: At vero iecihoris opus omnibus partiaculis pernecessarium esti: non tamen adeo saltem perpetuam necessitatem habet , sicuti ipsius cordis; 'ubi post cor,iecur collocauitii 'st libro
II. thod.cap.I . iuxta calcem non alia ratione
iubet uti adstringentibus, cum superuaca lea in iecur , aut in ventriculum confluunt,'nisi quia Adstringet. ρ primoribus admodum hae partes sunt, & re solui robur ipsarum, est perniciosissimum, cum ut munus suum obeant, vel in ipsis morbis sit
necesse. Haec quoque causa est, cur in iecoris in- ρ.Vm 'naniatiqne,medicamentis,quae extrinsecus ad- scenda.
139쪽
H i N I. P R o G N. H I P P D si Minentur, semper sunt miscenda adstringentia non in generatione phlegmones modo: est ei in i Romnium phlegmonarum commune; quando etiam si quis repellenpibus tantiimeo tempore. Fratur, non peccet verum etiam ubi nec qui4-
quam amplius affluit, nec est in t borantc Pg ticula, quod repςlli possit. Cuius rei inscius de .litiis Thessalicus ille Attalus,Theagenem viii iecinoris phlegmone laborantem Ars, . At hi xςmporo inrcffecit. N in ut libro.ihmetho. esse . Galenus refert; hic imposuit jecinori ςataplasma ex pane,& melle; haud intelligens viscus hoc mediocriter adstringi debere. 3 prompterea quod altricis sapustatis initium
nosium ab hoc oriatur genus. Ipse autem vel ii xi bubonas solis relaxantibus viscus cur ruit, pane , & melle cataplasmate utens; ac prius oleo
lenti perfundens.Sed quam sit te ris actu, ne cessaria, suamq; lienis functione dignior , prob xi ulterius potest. Vt hinc etiam amplius pateat.: veram esse Hippocrytis sententiam, teneor xis Oedema in hypochundrio dextro periculosius esse,qiam si existit in sinistro, i jecur primaria ratione a n dura factum eu , g perationis scili et sanguinis, quo unii reae anh Μη ρς η malis partes alunturILien vero: secundari Hin- discretionis, & purgationis melanchvila' rum recrementorum gratia. Quo fit, ut hi ἡ- ά . sudortu natura sid factus : utorum vero primario quae salenilest sentςntia libro scie tamen quaex
140쪽
hie meritd aliquis si iecoris actio tam est necessi
dignior es , ac magis exigitur , qu in atrio Ventriculi,cur inflammato ventriculo citius morimur quὶm iecore inflammato ' Nam si ille morbus deterior est,ac periculosior, qui digmorem,
ac necessaliam magis actionem vi ia rationi co- sequens erat,ex indymmatione iecoris m/ius -- mminere periculum,quam ex ventriculi inflamma- i, 4 4tione Esse vero iecoris actionem actione ventri
culi magis necessariam,probat Galenus 6.de pla- sitis cap.6.ubi ait,quod licet ventriculus cibos coxerere non valeat, modo succos aliquos anum
mus; ut in multis nationibus lac sumi sol quiuere nos posse:sed si sanguinis generatio tollatur, Νιtam quoque tolli esse necesse;quod suetus in ute-xo declarant,qui toto gestationis tempoπ,intercidente ventriculi actione, solo iecore suo officio fungent vivunt:quod si cessare ilico morerentur. Sed quod ventriculi inflammatio periculo,sor multo siliquam inflammatio iecoris,ex eo fit manifestum, quod febris lypiri ompium malignissima, &pessima se etio teste liba ermon.Dcap.89. semper ad ventriculi inctam 'nimium sequatur. Verumtamen liceti ventriculi operatio inutricissi
nobilior sit,ac minuν necessaria,qxam operasso in m . iecoris , nihilominus. symptomata, qus ratione ventriculi inflamm ti oboriuntur, perlexilosiora sunt,ac magis sui midanda, quam illa,quae alec re inflammaro ςmanant: hinc sit,ut ventriculi inflammatio iecoris inflammatione sit deterior.Ex ruciant enim in ventriculi inflammatione veli