Ioannis Braui ... In Hippocratis Prognostica commentaria. ..

161쪽

OEdema, quod tantum durum est, atque lens,mortis poriculum breui futurae significat.Quod si praeter duritiem, & dolorem magnitudinem habeat; illud venturu multo magis praemonstrabit: obtinetq; veritatem non tantum de ' oedemate interno, verum etiam de illo quod in musculis abdominis continetur. Quod & si ex se periculu non minetur,ob magnitudinem tamen. periculosum redditur. Idque duplici de causa: dc quia partibus internis aliquid comunicat:& quia ipsorum musculorum operationem ipsi animalirius tofis necessariam Vitiat. Est enim horum musculorum a dominis operatio duplex: nam liberὸ seruiu ni respirati expullioni excrementorum. Quapropter Capraedicti musculi magna inflammatione laborat, nec proba succedit respiratio,nec debita sequitur

excrementorum expulsio. Esse vero abdominis musculos excretioni excrementorum deputatotat' ' docet Galenus lib. .de usu partium cap. 1s.& libria. de motu musculorum cap. 8.Vbi proba cibi e

crementa diaphragmatis, & abdominis misculis, non aliter, quamS duabus manibus pressa deo mo ρ ρ ri sum ad in sernas partes protrudi. Quod aute ista .i ςr excrementa quae ita premuntur, no ad stomachu- ascendant,sed ad infernas partes versus anum dimiabantur, obliquitatem septi transuersi dicit esse causam:quemadmodum si duas manus intelligamus sibi inuicem oppositas,& adiectas pericarpo: distantes autem magis ac magis Vsque ad termia

s*gitqrum, si uiua ipsas exprimatur spongia,

turi

162쪽

vel sarina, vel aliud aliquid, id quod exprimitur,

non dubium est: ad extremitates digitorum pelli, minime vero ad carpos. Itaque cum musculi isti vehementer sunt inflammati, mirandum non est, si excrementorum expulsio impediatur, no valentibus musculis tendi, nec ossicio suo fungi: quae res in morbis acutis magni mometi est existima- da,&quae non ita,ut in ijs, qui acuti no sunt,co temni debet. PROGNOs T. XXXVII. oedemuta,quie in ventres in minus faciunt abscessum quam quae in DpochonisqLminime vero quaesubter umbilicum unt,insuppurationem vertuntur.

ABscessum Galenus lib. de tum fibus praeter

naturam cap. .&.2.de arte curativa ad a conem cap.7.dilpositionem vocat, in qua abscedunt,atque inuicem distant, quae prius se contingebant partes. Quem affect iam Graeci,apossima; medicorum vulgus exituram appellat. Ex quibus

liquet phlegmonem perperam i medicis apostima appellari:eum reuera, apostima,seu abscessus, dici non debeat, donec deueniat ad pus. Quoci ea nihil refert dicere, inflammationem aliquam abscessum facere,aut suppurari. Quae suppuratio cum a calore efficiatur, sequi consequens qui qem est,inflammationem in loco calidiori existentem, magis,ac citius suppurariaeonsistetem vero in loco uigidiori,minus,atque tarditis.Hinc fit ut cum oedema in hypochondrio fatiget,celerius,ac magis in pus vertatur,oh loci caloris copia:Deorsum

163쪽

vero vergens; praelartim lubter umbilicum; calli, ris paucitate,& penuria minus,tardiusq; suppure obiectis. tur aeterum dicet aliquis; si caloris copia censetur causa velocioris suppurationis,in corde,visce re omnium calidissimo,citius,ac magis efficietur.

Obsessionis Cui respondendu arbitror,in loco ciudiori prompte suppurationem fieri,si inflammatio silphuranida est quemadmodum si est resoluenda,cito esti ci resolutionem: quod in omnibus partibus caliadioribus corde dempto veritate obtinet; in quo nec suppuratio, nec abscessus fieri potest. Quia se, nullum cor; docente Aristotele lib.,. de partibus animal.

ratitur mi, cap. q. nullum patitur Vitium grave. Et quaqua nitivmgυμε malam sentiat temperaturam, solutionem tamen continuitatis sustinere nequit,quin prius eueniat mors. Docet hoc Avicenna.2.I. doctrina.Ι.cap. .

. quod similiter voluit Galenus libr. de locis affectis cap. I. quo in loco ait,quod si ad ventrem coodis vulnus aliquando penetrauerit, protinus m gno cum sanguinis fluore hominem mori.Idque praecipue si sinistrae partis venter fuerit vulneratus.Et consequenter subdit: Quod si vulnus non ad ventrem usque pertingat, sed in cordis subst,tia consistat, ex ita affectis aliquos non solum ea die,qua vulnerati suerunt, sed sequenti quoque nocte vivere potuisse; qui,oborta deinde inflammatione , extincti sunt. Ex quibus clare intelligitur,hos ob id fuisse mortuos,quod vulneri inflammatio successit, quam cor tolerare nequiverit. Quamobrem si hanc cor non fert, nec absces imi serre poterit: quia abcessus, de quo in praesentia

164쪽

. COMMENTARIA. Hs loquitur Hippocrates, ex infamatione consistit. Nec tamen loci caliditas occasio est,quae in corde abscessus generationem prohibet; nam teste hoc eisy in loco Hippocrate , quae calidiora sun citius,ac magis suppurationem admittunt. Sed ea ipsa est

partis nobilitas,& principatus. Iratione a

PRO G NO set . XXX VII t. Sanguinis vero morem maxime de supremissedibus, expectare oportet.

SI causae,quae fluxum sanguinis efficiunt quemadmodum supra com .33.docuit Calenusa suntianguis plurimus, valens facultas, & calor exube- rans; haec autem potentiores habentur in partibus supernis, nihil mirum est ab illis potius, quam ab infernis sanguinis fluorem expectari. Caus sautem fluxus sanguinis effectrices magis in partiabus superioribus vigere , argumento a susscienxi partium enumeratione sumpto probari apertissime potest. Nam Gnguis magis in illis abundat, quam in inferioribus: unde euenit ut morbi ex plenitudine, sicuti haemorrhagiae, phlegmone, &alia huiusmodi mala, magis veXent superiores, xat heri quam inferiores partes. Calor si militer valentior res,φιamim est in supernis partibus:quia ubi amplior sangui- feriore parnis ubertas existit, illic etiam & calor vigentior habetur. i Moniam ut Galenus ait libro de sanguinis missione cap. s. sanguis sincerus calidi innati subiectum est, semes ac pabulum,in eoque

calor ipse continet*r , de perseueranti in hab*t.

165쪽

Vndd prouenit quod Galenus libro descet iii

formatione cap.3.literis mandauit ut nullum ani omis., --ςxangue, planἡ calidum: aut plane calidum, is exeVehu exangue etiam sit. Robustiores itidem existere nisi ν parti partes superiores,quam inferiores,co tiones no-ιηisiver*- bis manifestant, ac reliquae naturae operationes,

quae magis in superioribus, quam in inferioribus exercentur. QEocirca si causae omnes, quae nu-'xum sanguinis eisiciunt, magis elucent, re mai rem essicaciam obtinent in partibus stiperni quis in insernis,mirandum non est,si ab illis potius, quam ab his fluor languinis expectetur Inalsis vero inflammationibus, quae iuxta umbilicum, & subter illum consistunt, sanguinis fluorem admodum expectare non debemus; sed aliud potius euacuationis genus,alterius humoris, 1 sanguine consistentis, nisi sorid in mulieribus per menses; & in viris nonullis per ani venas, qui- bus videlicet haemorrhoides sunt consuetae. ι

PROGNOs T. XXXIX. Vniuscuiusque dematis immorantis, quod in hissedis busAtOppuratio consideranda est . 1 . .

DIxerat quasdam inflammationes post viges-mum diem suppurari alias post sexagesimu. Cum tamen non paruum indicium ab ipsa suppuratione sumatur ad futurum bonum vel malum praesagiendum, ideo modo ipsi suppurationi, seu abscessiti iubet animgm adhibere. Porrh animus

166쪽

C o M M E N Υ Α π i L. t 3 adhibebitur eo pacto, quo ipse aduertit, climinquit. P R. O G NO s T. XL. Suppursiones inde proxenientes ita conlueranJesunt Quae enim foras vertuntur, optimae sunt, si parua sunt,maximes egrediuntur er in mucronem funis stllaitae.si vero magnae sunt,m latae,minime, in mus cronem contradi pegmaesunt.

C Vm pus totum compactum,atque constituistum,ductumque in alicuius partis conceptaculum est,tumorem reddens praeter naturam,suppurationem medici vocant:quae etiam phima,seu tuberculum dici solet.Galenus sect.7.aphor.com. 8.inquit: Tuberculum,seu phima Hippocrates no stuMρbis minauit, quod in alijs ipse solitus est vocare sudi It purationem licet libro.2.de arte curativa ad Glauconem cap.I.phima, tumorem vocet, qui statim augeturnatque ad suppurationem festinat. Itaque Hippocrates in praesenti iubet suppurationem confiderare; propterea quod bonam, ac malam esse continsat. Si enim foras vertitur , parua est, ac maxime egreditur , & in sublime resum git, bona est: contraria vero, mala : n pe magna,&lata,&minimὸ in mucronem fastigiata. . Vtriusque bonitatem ,& malitiam cuiusque singillatim perpensis notis licet cognoscere. Cum enim natura semper studeat noxiam materiam a suppurato membro pellendo exterius secerneret sequitur vergentem. Bras bonam esse, tanto α melio-

167쪽

CoΜΜENTA Ret Az r 'causa. Quapropter talis suppuratio diutius perseuerat, & immoratur, tarddque Inatura vin citur. Quia quae a crassis, tengcibusque, ac fri- A sejidi, odis humoribus fiunt tubercula , nori nisi lon- humoribu, go tempore , ac difficulter coquuntur : quem' orta tuber- admodum acuta,& eminentia, quia , calidioribus & tenuioribus humoribus sunt procreata,

citius a natura vincuntur, ac luperantur, dc ma

gnum locum corporis haud corrumpunt. Citaestur praesens prognosticum a Galeno libro. 6.epi

P R O G N O s T. π L LQucclinqueviro introrumpuntur,optimaesint, si cum exteriori sede nihil commvn eant: sti adductae s/t, 'nec dolant, em omnis exterior locus unicolor apa pareret. c ψ M M E N T A R et v s.

Duimus prςcedenti enarrhtione , suppur tionem , apud Hippocratem , xuberculum nominari ; quod quid sit, di cur sic appelletur docet Galenus libr. 6.epidem. parre r.cOm. 13. dicens phini alaise' tubercula, vosasi eos prae ter naturam tumores, qui extra corporis ruperficiem, absque causa manifesta extuberant, Talemque su iri ρppellationem ab iis, quae ex terra progerminant. Porro tubercula hae Galeno leo rubercula ste, libro. Laphor.comm. 9.& libr.Cepidem.parte.2. comm. duplici differentia cominpiatur.

168쪽

hol xN L P R o G N. H I P p o C R. Nam quaedam ex eis acuminata stant,ac sublimio ἐrao calidis humoribus orta:alia humiliora,ac magis lata, quae ab humoribus Di dioribus fiunt. Quemadmodum enim acuminati, ac sublimiores

magis, utero gerentium Ventres marem gest antidepressiores ver5, atque latiores foeminam; sic tu hercula quae lata sunt,a frigidis humoribus,subin' mia vero a calidis fiunt,ortum ;ducunt; utraque inclusum in se pus habenneoq; extuberant. Qua- proprer natura totis viribus studet partem suppurationem perpessam,a pure illo exonerare, iube culum quam celerrime fieri potest disrumpendo: cui disruptioni pus ipsum tua qualit te non m

sui propter diocriter opitulatur. Nam cum ex putrido calore aerimoniam acrimoniam sortiatur, erodit, ac mordet, disce

pitq; continentem pus tunicam;qua disrupta, pus soras prosilit,& pars a molestia vindicatur. Igitur cum hactenus Hippocrates discrimina instam in uonum posuisset,& similiter suppurationum va- . . rietates connumerasset, 'psa tractationis sequela' effagitabat , ut ruptarii suppurationia dissersitias recesseret, ut prognostico praelanti facit, dicens: aecunque introrumpitur,optima est,si cum ex teriori sede nihil communicat; sed abducta est. nec dolet,& omnis exterior locus unicolor appὐ et δ' ' Quibus verbis quatuor ruptionum differen- tias insinuat, nempe exu, tantum, intro tamum, intro do extia simul, & intro cum sedis exterioris vicio. Ex his, pessima est ultima: bona aut prima: reliquae medio genere ambigunt. Nam

uuae extra rumpitur duplici ratione bona e ibi stili

169쪽

stit; & quia pus facile expurgatur, εἰ quia VI

ceri medicamenta prompte admouentur. Quibus de causis secunda minus bona est; quoniam pus in partes dilabitur interiores, & item non aequὸ medicamentum curatorium potest adhiberi. Quod si Hippocrates hanc optimam esse dixit, non fuit comparando eam ad primam,sed ad tertiam, quae intro, sorasque rumpitur: quari ob id secunda peior est, quia inta, & extra geminatur malum : & item sedem , ac velut initium resectionis natura non obtinci, quo tan- πquam solo firmiori iaςiat fundamenta, ad rupta ipsa reparanda, ac resarci da: adde, ulcus rotundum fieri, quod difficulter sanari potest. Ex his constat omnium ruptarum suppurationum pessimam esse, quae intro tantum rumpitur , & 3 cum exteriori sede communicat vitium. Qui l . haec praeter qu,n quod carnem non obtinet

sanam , qua tanquam sundamento utatur natura ad carnis, quae desecit, regenerationem, medicamenta ad locum ulceratum pertinger non

queunt, Addit Calenus in comm. secretum pus mordςre, a que concerpere partes interiores, exterioribus. multo nobiliores . Quo fit ut ad intestina perueniens disenteriam pariat, alimoniaequς vitiet diductionem i irruens vero ad ventriculum, coctionem labefactet, & his similia mala committat. Dubitant autem non nun

ii quonam pacto pus, quod exit ex vomica musculorum abdominis, possit dissicultatem intestinorum committere, Cum nςcesse sit illud,

170쪽

uadere; quod fieri non posse arbitrantur. Nec par , aut similis est ratio de hydropicorum aqua , ac de pure . Nam aqua in hydrope laborantibus cum tenuis sit, purgante me' dicamento trahatur , mirandum non est, si intestina intret, ac per alui delinionem subducatur. Verum tamen pus cum crassum sit, di nulla vi ad intestinorum cauitatem trahaton quo modo ventrem intrare possit, non leuisse haesitatio est Cui dubitationi dicendum videtur, id quod Galenus sectione.7.aphor.comm. s. ab Hippocrate didicit, naturam videlicet semper vias inuenire tr 'sinittendis inutilibus materi ebus a d vias expulsionis idoneas. Nam

chm robusta est,crassas materias extenua ,ac eas.

dem per arctas,& strictas vias deducit. Qua doquidem videmus fieri ab scessus per ossi, quod aliter contingere non potest, uini per ostium substantiam transmissa materia.Ac proii,de quae bos a natura fieri non posse putamus,facili negocio illam absoluere videmus, 'tin scelus cedia tone apparet . quem incolumen per angustissima loca educit, prout & saniena per densissimam ossium substantiam effluere facit. Multa, alia sunt naturae opera in arcano ipsius sinu recondita, quae quanta sit eius vis atque potestas nobis abundὶ declarat. Videmus iii pleuritide, ex affecto laterester succingente membranam sputa alioquin crassa excidere, ac effundi in capacitatε thoracis:eademque seras rehci. Quod manifesta