Ioannis Braui ... In Hippocratis Prognostica commentaria. ..

151쪽

clissolutio semper vitanda sequitur: siquide viti sus sanguis per nares postremus .labitur, nec nisi cum utiliqris magna vis erat profusa. aod patet, quia in his affectibus etiam si nares murto stillent sanguine,necessaria quandoque est sanguinis per venam detractio:sine qua morbus plerumq; non tollitur: qua saeta,sanguis per vena detractus , im . purus,sordidusq; conseicitur:cum tame qui e naribus emuit,colore,& lubstantia laudabilis appareat.Fatetur tamen prostuuium sanguinis ex nartibus in predictis malis ad symptomatum nonuit rum sedationem conserre,vigilias, deliria, capitis dolorem,aliaq; si milia symptomata demulcedo. Concedit etiam phrenitidi,& alijs capitis assectibus ex sanguine ortis,eo quod ex propinquo morbi causam evacuat,proficere. Porro est de alia r tio ob quam crediait Fernelius spontaneam fanguinis per nares effusionem in iocinoris, S lienis inflammationibus, & in febribus continentibus nihil prodesse,nec ex usu fore: quam ego sic colligo.Euacuatio sanguinis per haemorrhoidas,aut in mulieribus per uterum,saepe in morbis praedictis non prodest:ergo multo minus per nares, quae Mossimta visceribus distant, euacuatus prodesse poterit Assumptum emerimento probat,quia saepe profluentibus mensibus,authsmorrhoidibus,

cogimur cubiti venam secare, non alia de causa,

nisi quia ille,qui per uterum,aut per haemorrhoid semanat,sebris radicem, quae invenis est co di proximis,non exstirpat Hanc autem illum noexstirpare,ex eo perspicuum esse ait,quod flabris donec

152쪽

rum tamen qu m durum sit hoc Femclij dogma,

hinc constare poterit; quod nullus extet antiquo rum,qui fluxum sanguinis ex naribus in iam dia si etis affetabus, non lummoper)laudet,&commedet: dum modo opportunh eueniat,hoc est,in die decretorio;& per direct um fluat. Vnde Avicennaz.ε.traci .I.cap.79.inquit, Ea, quae sunt sicut sirsen,&a postemata hepatis calida,& apostemata caliada sub hypochondrijs,terminantur crisi complexa per fluxum sanguinis narium. Ratio tamen rernelii quanquam probabilis videatur,vera tamenno estinam licet in principio inflammationis profluens per nares sanguis proficero non videatur, in fine tamen totius corporis sanguine per secti nem yenae imminutoprodesse poterit: tentante natura id quod super ait per nasi venas detrudere. Mod illi, cum robusta est,difficile non exustit: quando illo statu positi materiam equidem crassam per ossa deduceret quemadmodum Galenus est author lib.7. aphor. comm . q. Rursus si Mur tu M. Hippocratis testimonio insis lib. r. sententia. ς' natura potest per abscessum in cruribus erumpen ' is em,hominem pulmonia liberaret multo magis poterit eundem, hoc fluxu sanguinis ex naribus 1 iecoris,& lienis phlegmohibus vindicare,cum nares minus ab his visceribus distent, quam crura pulmone. Abeat igitur Fernelius cum sua rioua hac opinione, dc nos veterem sequamur medicinam, eandemque amplexemur , quae in hisce

s sibus plurim in qu ui sanguinis per nares Ι 3 tribuit,

153쪽

1 s L p Κ Ο Ο R I r P o Cfutu tribuit. Ad Hippocialem tamen redeuntes iri rems 'g' fine prognolites signa docet, quibus futurum 'sanguinis profluuium licet praesagire : haec au

sunt, capitis dolor ,& oculorum hebet dei, M. dines, quae, auctore Galeno 3. de crisibus capite vltimo iuxta finem, ob id eueniunt, quia hi mor multus,& totus simul elatus ad superiora, spiritus meatus obserat; ob quam quidem camsam itidem capitis dolores oboriuntur.Sunt a tem huiusinodi capitis dolores non mordaces sicut illi, qui vomitionem praecedere solent: sed graues , tendentes, pulsantes, & calidi,quemadmodum loco citato Galenus his verbis do-i cet: Sed & dolores capitis licet commune indicium existant vomituum , & fluxus sanguinis; qui tamen mordaces sunt, vomituum: qui vero quodammodo graues, extendentes , puusantesque & calidi, fluxum sanguinis prppriὸ

denunciant. Hos capitis dolores auxiliis d moliri non debemus, dicente Galeno I. de armi te curatiu3 ad Glauconem capite ultimo. In 'ures non dolore capitis, qui sanguinis fluxum , aut vo-μμπιν initum decretorium significat, non esse reme- ' dia quaerenda. Nec enim accidens quoddam,

sed bonum signum potius tale quid est exist

mandum: sicuti & multa alia quae ante cristes contingunt,quae plurimis quidem terrorem incuti bonum tamen quoddam ostendunt. P R O G N O S T. παπII I. agis tamen in tumoribus quinto, G trigesimo ratio

s. guinis morem

154쪽

Vibus aetatibus san 'inis e naribus suor per

iocinoris,dc lienis inflammationes expectandus sit, hoc prognostico docet Hippocrates, dicens, In state minoribus,illis qui triueumu intum aetatis annum agunt, sanguinis quorem esse exhectandum quoniam in aetate iuuentutis, non sol expultrix facultas valida est,uerum natiuus calor exsuperans existit,& sanguis plurimus habetur. Ab his enim causis s anguinis profluuia fieri Aconsueuerunt, quemadmodum Galenus copio' eaustu san-sius in enarratione docet. Abundat etenim in iu--pMei uentute sangui quia hac aetate plurimus gener tun& ad corporis incrementum utilis non est,t, g tum ad nutritionem necessarius: sic in vigentibus arboribus,&aetate maioribus,plurimus humor limenticius exuberat,qui foras stillans in resinam ., abit.Nouellae tamen arbores tediserae resina, an-tὸ quam ad aetatem vigentem perueniant, carent:

eo quod authore Theophrasto lib. .de causis platarum cap. 23. humorem non aggregant toto in incremento earum absumpto et quemadmodum in pueris no fiut haemorrhagiar,ut elicitur exaphor. In puerlin. 27.seα3.quoniam celeriter admodum crescunt, si in t& in eo augmento plurimus sanguis absumitur. Hoc puellae manifesto declarant,quibus ante pubertatis annos menstruae purgationes non descendunt nisi admodum raro.Aristoteles lib. . de hi- inno mustoria animalium cap.Lmensestunc plurimis fieriait,cum iam ubera ad duos digitos prominent:&e 'vo putavum muta 'ingrauiorem. Nam ho 'r'

155쪽

tepore corporis incrementum sisti incipit.Post trigesimu quintu autem annum & si haemorrhagiα fiant,nς tamen adeo frequeter eueniunt,ut in pret cedenti aetate,quia p0st hunc terminu iam trasse corpus in habitum frigidiorem,etia si in mulieri bus mestruae purgationes usq; in quinquagesimu nu non cessent,nisi quibuida valdς pinguibus, quibus quadragetimo,aut ante deficere incipiuta emadmodu quibus da ante pubertatis tempus

duodecimo,videlicet,&undecimo Anno prouem niunt. Puellam etiam annoru noue utero gestata Θω. lib.da se, Savonarola & Sylvius scribunt, cui par erat menU mulie ante hoc lepus mentes descedisse. Sed hae,quibus νησMφ' tam praecociter proueniunt,vitae fiunt breuioris: I ua . ι, quibus tamen eueniunt tardius, vivunt diutius.

traxM P R O G N O s T. πππα IIII. Quae ureo mollia sunt aedemata,G indolentia Cr presis' fa digitis cedunt,diuturniorem esserunt iudicatione, ac minus illisgrauiasunt.

Dost uam Hippocrates de tumoribus pra i a ter naturam . qui a succis calidis procreantur, abunde disputasset; nunc de eis qui a materia pituitosa ortum ducunt, tractare instituit : intero Bina ille , quem propriὸ cedema medici nomi-qQ43 nant, praecipuus recensetur.Est autem cedema,austore Gileno lib.i .meth.cap.q.& a. de arte cura tiua ad Glaucone' capite tertio, laxus quidam. atque indolens tumor; seu rara qiuaedam,atque

expers doloris molas ex pituitq0 humore par-

156쪽

ticulam aliquam imbuente constans.Hunc priter naturam tumorem in praesentia expressit Hippocrates cum dixit,molle oedema non dolens, & digitis cedens prementibus. Nam omnia haec proprie dicto Oedemati conueniunt:siquide tale molle est,no dolens, & digitis premetibus cedit. Eius causa quemadmodum locis citatis, & lib. de tumoribuS praeter naturam cap. 9.docet Galenus pituita est, seu humor pituitosus in particulam in fluens. Nec tamen censendum est Hippocrate in hoc loco de puro, & sincero Oedemate verba facere.Nam hoc,morbus diutinus est:Hippocrates au 'tem in praesentia de acutis loquitures ed de illo po 'tius, cui aliqua humoris calidi portio permisce- itur. Appellatur hoc apud Galenum lib.de tumori

bus praeter naturam citato, & libr. I .meth.cap.3. Oeψema inflammatorium,seu cedematosa inflammatio:quam purae,& sincerae inflammation quae ex solo humore calido ortum trahit,comparans in praesentia Hippocrates,inquit, hac oedematosam inflammatione, utpote ex frigidiori humore con 'sistentem, diuturniorem efficere iudicationem,&minori cum periculo esse.Esficit diuturniorem iudicationem, quia cum ex frigido humore costet, coctionem aegrEsuscipit, quae Galeno in com.&lib. s. de ratione victus in morbis acutis c6m.29.&Aristotele, .libr.meteo cap.r. de partibus animal. cap.ῖ.&. .& q. de generatione anim. cap.

Llestibus; a calido semper fissminus est perniciosi,quia dolore vacat, sine quo corporis virtus v

grauata a mater hi, quam dolor I s trahit,

157쪽

138 3 N L , R o G N. H I P P o c c ' . trahi nec ab eodem exsoluta, & subuersa. Naint Galenus in com.ait,vires dolor exsoluit:quod lib.

q.de compositione medicamentorum secundum locos cap.I.confirmat, dicens,nullum symptorna adeo aegros grauare, velut vehemens dolor, circa quodcumque tandem membrum si nocirca oculos solum; adeo ut mortem aliqui ultro elegerint, melius sere rati ,hanc semel obire,quam unum in-stu mota tegrum diem dolorem pati. Quapropter clim do- -r δε- lor vehementius urget , totum curandi ordinε

medici solicitudinem ad se trahit; nozλ quide quatenus symptoma elimam hoc modo,ut

ratione,aut prouidentia medici postulat sed quatenus rationε obtinetcausae vires prosternetis,uel morbu augentis. Quocirca prudelissime ide G lenus lib.12.metho .cap.Lcu dolore vires resolu tur, atq; ab eo periculu impedet,consulit mitigare dolore, & roborare vires,quo &morbo resiste' re,& curationis spatio susscere valeant. Verunt

men cum Hippocrates dixisset :Si molle est oede ma:seustra postea addere videtur: Et digitis cedit premetibus: ga idem est molle esse,& digitis pre-

muri metibus cedere. Siquid ut author est in Timaeo mol iis ex Plato,duru est,cui caro postra ceditimolle vero Q cedit carni.Quin&Aristoteles lib. meteorom,

cap. . dum inquit, Molle esse, quod in sese rela' ' ' . git,cedit,& non r sistit: Durum, quod non refu- git.Idem quod Plato sensisse videtur. Quare Hidi pocrates cum dixisset, molle, superfluὸ sermoni

158쪽

id quod Galenus in com.ait,hoc sermone eum intelligere, id quod pressum cauatur in seuea, quod

non cuilibet cedenti accidit. Veruntamen,si teste Galeno lib. s.de simpi medic.facult. cap. q.ta duri quim mollis iudicium, ad tactum nostrum refertur,& praesertim digitorum, & volae manus, in quibus,eodem Galeno auctore,lib.I. de temper mentis in sine,& lib. .in initio, exacta est tangendi facultas: non videtur Hippocrates in hoc prognostico de molli oedemate interiore verba facere.sed de illo tantum, quod in musculis abdominis continetur. Quonia illius quod in iecore existit tactus, nullam notitiam praestare potest. Nam si iecoris inflammatio,quae tumor durus est,tactu non percipitur,multo minus oedema,quod moble est,percipietur, quandoquide dura promptius.

quam mollia percipi possunt. od pate quia

Galenus libro.6.de locis affectis cap.I. non alia ratione , quam ob duriciem dixit, facilius percipi risus in lienis innammationes, quam iecoris. Quod a tem iecoris inflammatio tactu aegre cognosse

tun docet Galenus libris.de locis affectis cap.6.' ubi de musculis abdominis verba faciens, inquit: Constat autem iecur intra hos super peritonaeo esse positum:quod cum tribus contegatur musculis,fieri nequit, ut tactus aliquam ipsius notitiam praestet, nisi magna in ipso oriatur instammatio,

vel incumbentςs ei musculi extenuentur. Et lib.2. eiusdem tractationis cap.7.de eadem iecoris iη-sammatione loquens, ait; Ergo si nihil excurniatur,a praecor

159쪽

diorum dextram partem tangere: quod si nullu, inueniatur tumor, ne sic quidem desistere opo tet: nam fieri potest, ut in sima epatis parte sit inflammatio, vel in gibbis tantum, sed non omnibus vertim ijs tant ,quae a nothis costis integsitur. Quibus verbis manifeste vult, inflammationis existentis in iecoris partibus simis tactu nullum habere iudicium posse, quemadmodum nec illius,quae obsidet visceris partes gibba quae no Rave r. integuntur costis.Ex quibus clare deducitur, solas iecoriis inflammationes contentas in gibbis partibus, quae insta costas sunt,tactu deprehendi posse: & hoc duabus praehabitis conditionibus Galeno positis lib. .de locis affectis cap. 6. Prima est,ut inflammatio sit magna; secunda, ut incum bentes iecori musculi extenuentur. Haec iecoris inflammatio a musculorum illi incumbentium inflammatione discernitur,eo modo, quo Galenus ' docet lib.1. de locis affectis citato; ubi inquit: Ie-- 'se' coris inflammationem,propriam hanc a musculo incumbentium inflammatione sortiri dissesammatio rentiam, quod moles sub manibus ad coaceruata ne disiensi- circumscriptionem desiniti At musculus quilibet, clim totus sibi cotinuus sit,inflammationis ipsius moles sensim diminui consueuit,quippe soli iocu- nori proprium est,ut tumoris cumulum comprς . hensim habeat circumscriptum. P R O G N O s T. πππV. si vero praetereatsexagesimum diem,Cr febris dethleat, nee desistat oedema , fore suppurationem hoc loco ur μο ventre,signiscat . ita l.

160쪽

HIT Erminum constituit suppii rationis oedam iis laxioris molis,diem sexagesinuit:ad quod usque tempus prorogatur talium Oedematu suppuratio, ob frigidae materiae fixionem, & inobedientiam ad coctionem recipiendam. Est enim suppuratio coctionis quaedam species, ut Gai nus docet libr. . de simpl.medicam. facult.cap. 9. Coctio autem omnis a calore fit, quo oedemata haec carent.Porro antiquus interpres diei quadragesimi meminit:siquidem praesentem sententiam vertens inquit: Qxiod si usque in diem sexagesimum vel quadragesimum sic manserit; sebre non ., deficiente,in pus vertetur. Quod utrumque veru : est apudGalenum incoin.quandoquidem ex his t tumoribus quidem quadragesimo die incipiunt suppurari, nempe illi, qui sunt in hypochondrio, ob loci maiorem caliditatem:alij sexagesimo, nempe consistentes in imo vetre Ex his perspicuu est. per oedema, Hippocratem intelligere non puru,& syncerum oedema, ex sola pituita consistens. 'Nam hoc nunquam suppurari poterit, nisi alicuisius calidi humoris; qualis est sanguis,aut bilinpar sedema isticeps fuerit. seu titulia PRO GNOs T. XXXVI. consiliensia

maecumque e go oedemata, dolentia, dura, Cr magna

sunt,preiculum mortis breui fore significant. Quaeque vero mollia sint,Cr indolentia, ac digitis pressa

cedunt,diutius immorantur.