장음표시 사용
201쪽
ad statum morbi, per eandem materiam simul procedere , atque intendi putredinem , & coctionem; no quidem duobus motibus distinctis, sed unico tantu, ex viritq; composito, & commisto, ut explicatum eis. Sed est quod aliquis obij-ciat.Si materia morbi interim dum coquitur, putrescit, sequitur, idem moueri motibus contrariis simul, & coctionem non facere cessare putredinem, ut a Galeno dictum est. Q Nd pater, quia in putredine humidum rei, quae putreicit, mouetur λ centro ad circunferentia, unde prouenit ut partes interiores rei putrescentis, aridiores reddatur, secedente nimirum humido ab eis. Ex quo fit,ut mistio dissoluatur per putrefactionem, quae contraria est simplici generationi misti. In coctione
tamen humidum permiscetur sicco terreo,&contrarium motum habet,nempe a circunserentia ad centrum. Veruntamen huic obiectioni satisfaciemus, si docerimus,fieri non posse, rem eandem simul duobus contrariis motibus seiunctis moueri: bene tamen uno motu, ex utrisque constante,ac medio. Quemadmodum rota molendini mouetur eodem tempore sursum,& deorsum, non quidem diuersis motibus, sed motu illo circulari, ex utrisque composito.& medio. Sed iterum hic aliquis obiiciet,inquiens, fieri non posse, morbi m
teriam,ctim suppuratur, aut concoquitur, medio motu moveri: quia q uod medio motu movetur, non accedit ad utrumque extremorum:sed quantum ad unum accedit, tantum recedit ab altero:
202쪽
reto I N I. P R o G N. H r P , o C R et re.riri modo,corpus quodpallescit,ὶ nigrore, aut a candore recedit.Hoc autem morbi materiae non contingit,quia in fine maiorem putrefacti es etiam concoctione,quam
.d 2 principio,& progressu,n declaratum est. Huic
...tib. argumento respondet Vallesius in quada contros. eorumveν uersia,dices,verum esse, quod in propositione assuri . sumebatur,de his qualitatibus, quarum altera necessario inest rei mobili:cuiusmodi sunt calor,aut frigus:cador,aut nigrities. Caeterlam coctio,& p
trefactio no ita se habent:quia potest aliquid esse nec coctum, nec putre, sed crudu. Cuiusmodi est . humor in morbi principio: qua dispositioe, que
priuatio est utriusque termini, non mirum si unico motu utrique contrariorum vicinior res fiat.
Nam si aesiqui coloris est expers, densatione pallidus efficiatur, in fine actionis propinquior est albo,& nigro,quam in principio r quoniam dispositio media a neutro extremorum tam longe di-Dυ -- stat quam priuatio. Cum tamen Galenus in arte Mur μ' medicinali scripsit , coctionem facere cessare pu--trefactionemrintelligit de coctione,quae superuenit humoribus putrescentibus tantlim, qui nulla coctionem, aut naturae elaboratione sunt perpeiasi: quorum malignam putredinem superueniens coctio meliorem reddit.Siquidem humor, qui putrefactus coquitur, melioris conditionis est,quam putris tantiam,& sine coctione.Hoc manifesteGalenusuoluit lib. 2.de ratione victus in morb.acuta n. q.quo in loco de crudis excrementis ver
203쪽
c o Μ M E N T A R I M i et vel crudant,velincoctam, vel concoctam esse pronunciamus: cruda qui dem quae flava admodum 'est,acris,& mala olens:cocta autem quq pallidior, di minimum malὸ olens.Ecce ubi bilis putris ante coctionem plurimum mald olens erat:quod indu
cabat ipsam a putredine multum suisse occupata: 'Per coctionem tamen redditur minimiam malἡ olens,hoc est, mitior,atque benignior,& plurimuamittit de putredine. At eliciet sortὸ ex dictis aluqui febrem, ex praedicta bile flava, acri, & malὸ olente ortum ducentem,in principio maiorε esse, quam in vigore. oniam febris magnitudo,magnitudine caloris metitur:&huius magnitudo, tredinis magnitudine, quae in principio putridae febris maior est,quam in teportus reliquis: quia deinceps redditur per coctionem minori propterea quod.ut dictum est,coctio faciet cessare putredinem,a cuius putredinis cessatione necesse est sebrem remittKminoremque reddi. Cui obiecti
ni dicendum: videtur , coctionem facere ces-lintur. sare putredinem,quae morbum esscit malignum: non tamen eam , quae morbum efficit magnum: distinguuntur namque magnitudo, & malignitas apud G alenum lib.3.de crisib.cap. . Quod au tem per coctionem,etiam putridae materiae, mor- bus maior reddatur,patet. Quia materia,morbum efficiens, quaecunque ea sit, per coctionem magis diffunditur, & extenditur: quo fit, ut ampliorem occupet locum, ab eaque vapores quamplurimi r petente , eleuentur,humores tumeant, &ssa
uosi spiritus seneretur. cuibus e3 omnibus intε
204쪽
sior sebris consurgit:quae licet vehemetio, sit,mazγDrbiuem lignior tamen non est. Quia omni malignitatem malo i- morbus vacat, cum ad summam coctionem pedi η ς της ς uentum estinuemadmodum Galenus doce: Eb -' η μ' acut.commAtticlim inquit:Saeptu ς
22α. affectio ipsa qua laborant, mitior idem existi'
sed symptomata augentur, utin phlegmone, disessis particulis,videre est:quo ipse inqui modo dum pus conficitur, dolores labres accidunt, magis quam pure iam lacto: cum tamen materia cruda,non putrefacta, nec ad benignum reduciabili concoqui incipit,vna etiam incipit putrefie-: ri. Intendsiturq; coctio,& putrefacitosmul:licet tredinis malignitas , cossione reprimatur:cum si humor ille putrefieret,deterior multo redderetur. Haec non solum in putredine, quae in infla mationibus fit,vera sunt, sed etiam in illa,quae invenis peragitur. Quia ut Galenus ait. I.dedisseren.seb.cap.8.quot in abscessibus putredinisdifferentiae sunt,tot in .sebribus,m putredine accen- λ, urinarum formae . texistunt. II
205쪽
Salmanticensis publici prosestaris, in 'secudum prognostici Hippocratis r
his libris esse, Hippocratisse/se,quantu pro ingeni, mei exilitate N-
lui,interpretari, is eascribere,quae ab alse expositoribus 2 et omissa, minus bene sunt explicata, aut ab eisdem tanquam electissima,tradita: nam haec interim astem re non piguit, )t 2trai cofereti innotescet Nemo tamen mihi latio 2 ertere debet iis enarrandis, atque exponendis his, quae controuer Hunt, . admodum ambigua , aliquando a quorundam eorum sententys discedam. Num id non calumniandi, aut detrahendi cause,sed Diius tantum 2 eri--εutis
206쪽
tutis studio me attigisse tenarii plenas Dpossum Scio enim quam sit dis ile omniuingen--ι2otissatisfacere quia
pocrates ait udicium est dis ile: ex qua
di cultate araria tum in medicina , tum in caeteris artibus opiniones prodierunt. Tu autem lector beneuole' omnia boni, AEqμis consentes; quippe cum intelligas,me hos conatus , cir labores non liuore aliquo, γelbonoris cupiditate ,sed a i tisi tantum
or pineris aliquid seruis, emolumentio errems cepisse.
207쪽
P R I M V M. inter cute omnes, quae ex acuta morbo exinunt,maiahunt. Non enim afe- . De liberant,dolores uni a alia, s lethales. Incipiunt autem plurinia expartibus inanibus,ac lumbis ecorei
AB s O L V T O libro primo, ordinest
cedit secundus ; in quo Hippocrates plura signa prognostica edocet, quorum quaedam sumuntur ab exeuntibus; veluti sunt illa,qui considerantur in deiectionibus, vomitibus, urinis,&sputis:alia qualitate mutata; qualia sunt,qui desumuntur a frigiditate extremoru m,Sab ungui' atque digitorum liuore, aut nigritie. Sunt di alia ad laesam actionem pertinentia: huiusmodi sunt, quae sumuntur a somno, atque vigilia, delirio, &dolore, urinae sup8ressione, corporis frauitate, seu ad motum difficultate. Agit in hoc secundo D PAM volumine,non tantum de morbis acutis simplici ' ter,uerum etiam de illis, qui ex acutis facti in lon.
Eum inciderunt lepus; licet maiorem de his, qua V de simpliciter acutis faciat disputationem.Fecit &in lib.priori itidem verba de virisque:veruntamε plura de acutis simpliciter fuit loquutus, qua de acutis ex decidentia. Dubitabit hic aliquis meri. 'io, quo pacto Hippocraῖς in praesentia de aqua
208쪽
inter cutem sermonem instituat, clim ipse in hoe opere de acutis tantum agere proposuerit:& Galeno auctore lib Laphori sin.comm.I2.aquaint cutem diutinus sit imorbus; quod & natura eius manifestat Nam cum lento, & sirigido humore tanquam a continenti causa procreeturci ut diru' ficulter cocoquatur,ac in longu protrahat empus; quod omnibus longis morbis euehire Galenus voluit lib.2.aphor coiiam. I9. Nam cum hi ob
crastas,lentos,ac frigidos fiant humores, qui non ita facili coqui possint,illorum dispositiones ma- sis sciretiis,quam instammationibus sunt similes. viis. Veruntamen hac dubitationem absoluit in conti Galenus ex eodem Hippocrate insta lib.3 tex.3 5. ubi postqua plura de praesagiendi arte in his voluminibus fuisset loquutus,subdit:Hsc intelligo de morbis acutis,& alijs quicumque ex eis fiunt. Ex quibus liquet Hippocratem in his libris non simpliciter de diutinis morbis loqui, sed de illis tantum,qui ex acutis tales sunt facti. Et hac de causa
sententia praesenti inqui aquam intercutem malam esse,si ex acuto morbo proficiscatur: innuens 'clarissime eam, quae ex acuto morbo non prou ni ad praesentem tractationem non attinere. De illa vero, quae ex acuto morbo originem trahit,
verba faciens in praesentia Hippocrates, inquit, omnem talem, malam ess eo quod febrem non
soluit sed ipsa sacta febris perseuerat, & dolorem insert. Similem scripsit sententiam lib. de Coacis praenotionibus paulo post medium,dicens: Hy- opes morbis acutis dolorosi fiunt, ac perni-
209쪽
CoΜΜENTARI A. 377eiosiancipiunt autem plerique a laterum mollitu dine, liqui etiam ab hepate.Succedunt interdum morbi morbis nullo prorsus incommodo: quin χο misimo maxima aegrotantium utilitate.Sic febris c6---bter uulsioni superueniens, conuulsionem soluit apud μς Hippocratem,& Galenu lib.2.aphorisententia.Σ 'Sic morbo comitiali laborantes,a quartana superueniente liberantur, eiusdem Hippocratis testumonio libro. 6.epid.part. s. aphOr.9.& sectione.s. aptior. o.Sic abscessus in cruribus erupens in pulmonia vehementi,ac periculosa, utilis ab Hippocrate censetur infra in hoc isto lib.progn.67. propterea quod a malo hominem vindicet. Non ita tame de nydrope,qui acutis succedit morbis, sentiendum;quippὸ qui febrem non leniat. Quonia,
ut lib.s.sermone. 2. cap. 2o. scriptu reliquit Aetius, humor,qui detinetur,salsus est,& putrefact'; quare sitis,& febris augentur. Adde,quod a coacem to intus humore, putredo intenditur, vaporum malorum multilucio crescit, a quibus febris solis tur,dc perseuerantia ha t. Accedit ad haec quod languente iecoris facultate, non cocoquuntur humores sebrem efficientes,sed crudi persistunt, talesque diutius in corpore detinentur. Nec latumh c mala facit,sed utHippocrates ait,dolorem assere,ventrem distendendo, flatus, & aquae multitudine,&sitim vehementissimam inua perpetuo hydropici cruciantur inserendo. Dolemus enim
per sitim testimonio Galeni lib. de inaequali intemperie cap. non minus, quam per alios dolo irosos affectus. Atque ab his praecipuὸ euenit, ut exitiosa
210쪽
A quibus exitiosa fit dispoiuio, qΗoniam a febribus, & do-eMessi t, ut loribus, praeferti in in acutis morbis pericula i m- minent. Contendunt nonnulli fieri non posse, ut detinente febre acuta, hydrops generetur .aut hyol.ctis. drope superueniete, sebris detineat.Quonia haud ' quaquam videtur tantum humoris crudi prouentum; quantus in hydrope reperitur a febrili ardore posse generarucu ille poli' a frigida & humida iecoris intemperie, non autem a calida, & sicca ortu ducat.Vnde Trallianus lib.9. cap. I. de aqua inter cutem verba faciens in quit: Nascitur magna ex parte ex tecore in tantu refrigerato,ut nequeat pro suo munere sumpta cibaria concoquere,oc in sanguineam substantiam conuertere,sed in aqUea modo essentiam trasmutare,vel insatulentos spiritus, vel in pituitam denique transformare. Cui sententis subscribit Aetius lib.s.serm. 2.cap. o. dicens: Citra enim hepatis refrigerationem impossi bile est aquam congelari, & aliquem in hydrope incidere.Rursus,quidquid hydropem committit, aut est cruda pituita,aut aquositas,aut flatus,quorum nullum S calore suam ducit originem.Cruda enim pituita semper frigoris est soboles: aquositas itidem & flatus a frigiditate nascuntur: a maiori, aquositas; a minori autem flatuosus spiritus: ut
essentiave medendi indicationem sumens, ab aspectu aquae, nedum ab illius potu contineri oegros iubet, vino, eoque meracissimo eos uti permittens. Non desuerunt qui hisce argumentis