장음표시 사용
231쪽
C ΟΜ Μ E N T A R I A. Is hem nec per urinam, nec per vomitu, nec per γε trem inferiorem facilis potest educi. Adde,accidelia cum in hoc affectu sint saeuissima γ,assidue uniuersam curatione ad se reuocare: ipsamq; crebi ointerpellare. Veruntamen & si haec vera sint,& ex antiquorupenu desumpta,non desunt tame, qui priore sen tenti argumentis compluribus victi,veriore essu arbitrentur. Quoru primu ex Galeno stimunt lib. I.de crisibus cai. ia.dicente; Quanto plures cuius mque generis instrumentoru actiones,aut Vires im priori sen- peditae fuerint,aut ex toto perierint,tanto morbuesse deteriorem.Quocirca chira in anasarca plures laedantur operationes,sanguifica nempe,& nutritoria;in reliquis vero pauciores, puta,sola sanguia fica colligunt,anasarcam reliquis esse deteriorem. Rursus,morbum toti communem,ut anas arca, deteriorem iudicant,quam particularem, qualis est ascites, aut tympanites.Ad haec, morbus praestantiorem operationem vitian peior est:talis autem est anasarca, cum vitiet nutritoriam, cui inseruiteoctrix,quae sola in alijs hydropibus vitiatur. Praetere ex morbis,qui euacuatione curantur, ille dissicilius submouetur,cuius materia magis recedit a viis ductuum,ut hypos arca; luam qui minus,ut ascites,& tympanites. Atque his quidem rationibus contendunt,ac decertant, anasarcu hydropii, caeteris esse dcteriorem : quae si penitius considerentur,facilὶ solui possunt.Nam primae di cendum,interdum unius operationis,aut faculta
iis lisiqnem deteriorem esse laesione duarum,
232쪽
quando unius facultatis delictum maius multo est,ac vehementius,quam delictum duarum.Co- pertum sit, in Dione solam sanguificam secuit tem intense laborar in Theone autem sanguiss-cam,& nutritoriam leuiter tantum affici. Laesio unius facultatis Dionis,quia intensione, & vehementia duarum Theonisissionem excedit , ideo illis deterior iudicatur. o modo est intelligen-
diis Galenus cum inquit, morbum plures opera', tiones offendentem, deteriorem esse, quam ille,' qui pauciores vitiat.Quod verum esse est arbitraridum,dum modo impedimenta sint aequalia; & vitium paucarum non excedat magnitudine laesionem multarum Nam si excesserit,continget morbum pauciores operationes infestantem deteriorem esse altero plures laedente. Quapropter,curri peccatum sanguificae facultatis in tympanite, Mascite,maius multo sit,quam peccatum sanguifi cae,& nutritoriae in anasarca:consequitur, quamlibet illarum hac esse deteriorem .Esse vero sangui- scae facultatis peccatum maius multo in tympanite,&ascit quim in anas arca,clarius est, quam ut
multis ostendi debeat: quia tanto magis frustratur sanguificatio in generatione aquae, & flatus , quam in generatione phlegmatis, quanto magis distant duo illa a sanguine ipso, quam phlegma. Pituit enim alimentum est semiconcoct*m & quae parum a sanguinis natura recedit : aqua vero & flatus, ne alimenta quidem dici possunt: multumque a sanguine ipso distant, nec 'nquam nutrient facultatem adia
233쪽
piscuntur. Atque ita quidem primae argumentationi responsum volo.Secundae vero dicendum, verum non esse in anas arca, nutritoriam sacultate ieiρm Ρ - Vitiari,in tympanite autem,& assite nihil offendi. ἰ- ρ Nam cum,teste Galeno lib.i.de naturalibus facultatibus cap. 11. nutritio tribus actibus constet empe appositione alimeti ad membra nutrienda apglutinatione; & assimilatione eiusdem; constat, facultatem hac magis labefactari in ascite,& tympanite,quam in anas arca. Nam in anas arca, ut ex Galeno loco citato colligitur,sollim agglutinatim di assimilatio laeduntur,appositione illaesa manente. Apponitur enim in ea alimentum, non tamen agglutinatur, nec assimilatur: verum in assite, titympanite omnes tres actus virtutis nutritoriae abolentur, cum ne alimentum quidem appona-
tur, nec si apponeretur partibus nutriendis, uniri,& assimilari posset: qua de causa illae emaciantur, . di atrophia laborant. Negaridum non minus est in anasarca longius distare humorem noxium a. lib. viis ductum, quam in assite ,& tympanite. Nam cu in his hydropis naturis materia extra vasa contineatur,si per aluum, aut urinam illa est evacuanda, necessario in venas iterum debet remeare. Ex quo fit, ut a corporis emissaculis longius recedat,& difficilius educatur, quam illa, quae iam in venis continetur. A dde,multas esse tollendς anasar cae occasiones: submouetur siquidem affectio ista per venae sectionem,praesertim si a suppressis ni sibus aut retentis haemorrhoidibus traxit origine; yt Paulus lib. s. cap.48.& Trallianus lib.9.cap.r.lia
234쪽
teris prodiderunt. Quin imo hic hydrops soliis
P Di I cuin incipit, Galeno teste. .lib. de ratione victus acutorum com. centesimo undecimo, interdum .is las languinis detractione indiget: quando scilicet ex sem, mist retentione praedictarum euacuationii,vel ex qu sqn ci ra- pia alia,quae ita pletorica sit causa,inceperiti Tympa in vero & ascitem,ut idem Galenus ait,nuia Ius per sanguinis missionem sanare est ausus. Tollitur itide anas arca per copiosum alui profluuiu,& per medicamenta digerentia,ac urinas cientia,
ac ludores prouocantia.Accedit LO,humore evacuandum,in ampla vasorum capacitate contento,
promptὸ obedire purgationibus:ex quibus omni Dus sanationis accedit facilitas. Maiorem tamen T L. dissicultatem obtinet argumentum, quo aliqui is poti prob ro nituntur,hydropem tympanite alijs omnibus esse deteriorem. Nam si hydrops perpetuo ex sanguificatione frustrata generatur, illa species erit deterior, in qua magis frustratur sanguisic tio. Quapropter cum hac in tympanite magis se strari arbitretur, quam in aliis hydropis specieb colligunt tympanitem esse deteriorem. Minorem probant, ex eo, q-d magis recedit ab ipsis sanguine flatus, qua in recedat aqua, vel pituitosus humor. Quare quanto in illo,quam in his maiore recessiim inueniunt,tanto in tympanite sanguinis generationem magis vitiari existimant. Asanguianis natura minus recedere pituitam,&aquam,quassat is,patet; quia,Galeno auctore,pituita, sanguis est semiconcoctus,&omnes humores sunt aquei, vel de aquea natiua,ut censet I lib. element
235쪽
morem definiens & corpus humidum liquidum. Cui obiecition ni mea me sallit opinio responde , stibis uri debet, quδd si tota massa sanguinea in iecore iam.
existens in tympanite conuerteretur in status,verum esset quod assumebatur, nempe magis inte cidere in tympani te officium sanguificationis, quam in ascite. Verum quia in illa minor sanguianeae materiae portio in statum commutatur,maiori eius parte intra sanguinis sormam manente: in ascite tamen tota fere conuertitur in aquam: hac de causa non tenet verum quod assumptum est: magis videlicet frustrari sanguiscationem in tympanite,qtiam in ascite.Minorem vero sanguineae materiae portionem in tympanite inflatum iis astrie
commeare & maiorem in ascite in aquam conuer trus arescisti,argumetum est, quod partes omnes nostrico mebra qμ poris citius, di magis emacientur,& arescat in ascibte,quam in tympanite; quod non alia occasione,
quam ob maiorem benigni alimenti penuria eu ni re est arbitrandum. Dici etiam potest,quod liacet ratione causae, hoc est vitiatς sanguificationis, quae hydropis causa existit, tympania possit dici deterior,ratione tamen 'mptomatum,& dissicultatis admittendi curationem,ascites peior,ac dii scilior habetur. Nam symptomata,quae ascite comitari solent,dira admodum sunt,ac multo,quam aliorum hydropum symptomata, maligniora; dc spiritus statuosus no sic obsistit curationi,sicut huynor aquosus.Nam a medicamentis discussoriis fa
236쪽
multo negocio dissipatur,ac evolat. Sed aduersis haec obijciet aliquis,minus bene dictum esse,tympanitem a deteriori prouenire causa, quandoquiadem ipsa a minori iecoris intemperie proficisciatur. Ostensum enim superius esti maiori hepatis frigiditate oriri ascitem,a minori tympanite.Cui respondendum est,quod in omni hydrope hepatis operatio laeditur, quae sanguinis est generatio, vertim in ascite , & anas arca laeditur imbecilliter: sungitur enim in eis iecur ossicio suo, debiliter
tamen, cum nequeat sum pia cibaria pro suonere exacth concoquere,sed alterari quidem coepta multo a sanguinis mediocritate resinquuturi maior tamen adest huius functi is imbecillitas in ascite, minor in anasarca At in tympanite iecoris actio deprauate procedit,cum in alienam naturam alimenta ipsa conuertantur. Fit enim actio
imbecillis, ab imbecilli hepatis calore: deprauata vero non simpliciter . calore naturali imbecillo
euenit, sed cum miscella caloris praeter naturam deprauato aliter namque tanta flatuum multitudo gigni non potuisset,qui teste Galeno,a caloris alicuius praesentia originem ducunt. Quapropter licet iecoris frigida intemperies in ascite sit intensior,in tympanite tamen est deterio quia cu mi cella caloris extranei fit. are dicendum,hydropis causam quam in praesentia consideramus aes,.santcsse sanguinis generationem, eandemque in
ascite, & anasarca laedi debiliter, in hac minus,in illa magis : at in tympanite laeditur deprauat quia in Uenam naturam humores transmutan-
237쪽
tur: quo sit,ut ista quam aliae deterior reputetur, quia actiones deprauatae, prauiores sunt imbecit libus. Veruntamen cum prauitas ista exiguam in tympanite sanguinis portionem labefactet,imb cillitas vero in ascite causa sit, ut uniuersa sei Esanguinea massa in aquosum humorem vertatur, dicere adhuc possumus, ascitem, non sollam quoad symptomata, vertim etiam quo ad originem tympanitae perpetuo esse deteriorem. Permiscentur inter se hae tres hydropis species; anas arca, cuassite; ascites, cum tympaniic; tympanites, cumanasarca: & nonnunquam omnes simul,sicut raro reperiantur sincerae, & praesertim quae tympanites vocatur.Sed nec ab re, aut a praesenti enarratione alienum erit, dicere, quae aetates in qua hydropis naturam sint procliuiores.Nan ut ait Aretaeus, est haec omnibus communis calamitas, viris, mulieribus,& cuicumque elati,praeterquam quod alii in aliam speciem sunt propensiores In Vocata enim anas arcam, & leucophlegmatia, eiusde Aretaei sententia,pueri facilius incidunt iuuenes autead consistendi usque aetatem inundationi ilium sunt obnoxij:at senes,ait,omnibus generibus es rexpositos, quia inopes sunt caloriusirigida enim senectus est Hydropis initia cum incipiente ini pregnatioe ita sunt limitia, ut facile tyronibus medicis imponant, putantibus incipientem imprognationem hydropis esse initium vel contrLV e runtamen Deilis est distinctio. 1 Nam in hydrope ut libri de signis medicis Sylvius animaduertit corpore sistino totus Venter extenditur in molaiat autem Amones ge
238쪽
- ros IN II. PROGN. HIPPOC Ita autem,vel conceptu,sub umbilico tumor est PROGNOST. IIII.
ri vero caput, manus, ac pedes frigidi sunt, ventre,coistis, calantibus,malum est. '
EXtrema restigerari ultis modis cotior.λυmo ut in comm.& sect.7.aphor.enariatione prima Galenus ait, in morbis diuturnioribuspropter caloris imbecillitatem haudquaquam ad corporis partes extremas peruadere valentis, sed in intimis delitescentis.Veruntamen talis extrem rum frigiditas minime damnanda est utpote morbis ipsis congruens, atque consentiens, multoque minus damnari debet , si ijdem morbi sine se bresint, & tempus fuerit hies,ac aetas senilis, iuxta id, quod aphor.3Α.2.sect.Hiptacrates docuit. Refrigerantur rursus extrema, hoc est manus, caput,aures,nares, ac pedes, auctore in comm. Galeno,pex quorundam acutorum morboru incursiones curigore aut frigore euenientes, quas 2.aphoris sectione. comm. I. dixit annotationes nominari.
Sed haee frigiditas si militera progn. praesenti e
cluditur,de extremorum frigiditate cum ventris. ac costarum calore loquente : cum tame per iam dictos morbos acutos si Galeno in comm.creditur non tantlim refrigerentur extrema,sed etiam partes omnes, quae circa thoracem,ac ventre existunt. Vt interim ex hoc Galeni loco colligas ,si uas febres intermittentes,acutas esse; quadoquiem solae hae sunt, ouae cum rigore inuadunt,dicente Galeno lib.tiae dissilibrium cap. Io.& libr.
239쪽
COMMENTARIA. et a.de causis symptomatum cap. .proprium esse cotinuarum non apprehendere cum rigore,aut cum horrore. Hoc dixi propter tertianam intermitten nue istem,quam nonnulli salso acutum esse morbun tium curogant. Verum de hac re latior dabitur disputadi oc-m--.casio lib.3. circa progn.sa. nunc Vero praesens propositum prosequendum. Praedictae enim sebres intermittentes,& si acutae sint,& longissimas,at vehementissimas habeant accessiones, periculo tamen vacant i quare non comprehenduntur ab Hippocrate sententia praesenti. Periculo aute eas vacare eX aphor.34.lib. q.constat. Nam ut in illius enarratione scribit Galenus, quae in quietem sobrem vacantem desinunt,non ex inflammatione, nec ex malisna humorum putredine ortu habet:
neutra siquidem harum ad insebricitationε peruenire posset.Clim tamen extrema refrigerantur Exi a ventre,atque costis vehementer calentibus,valdd refrigeram perniciosum est: quia magna aliqua infla inmatio costu be- in visceribus significatur, quae ad se trahit, modo memercucurbitulae,ex toto corpore sano uinem. apropter ijs,qui ita be habent, vilcera peruruntur: e
tremae autem partes refrigescunt propter desectu sanguinis,& spiritus ad viscera se recipientis. H rum plerique ,quemadmodumsi.sedi aphorienarratione. I.scribit Galenus, ne i Numenta quidem ferre possvns, propter incendium,quod in vila re sentiunt: de quibus loquens Hippocrates supra lib. I.sententia. υς.dicebat: Si vero nudos habeant pedes,nec admodum calidos,manu ceruicem.&crura dispergat inaequaliter,malu est: indicat eisi. inquist
240쪽
dio nominantur,perniciosis, vel si aliter libeat api pellare Valde malignis,ueluti lipyrijs. Quas tamε febre, libra.de crisibus cap.7.explicat,dicens: Et Itali se febris ardens maligna, vel pulmonis, vel hepatis,hri or ς' ventriculi,erisipelatibus aduenit.Nec solum in F 'si ' partium inflammationibus praedictum re'/ perituri ymptoma, verum etiam citra inflamma-ionem in febribus ex maligna aliqua putredine ortum habentibus saepenumero colpici solet. Hudus generis pestilens febris censetur. Nam haec viri I.tract.ψ cap. 2. scripsit Avicenna,quieta es ea ' serius, imus vero inflammans, atque conturbans.
Porro partes exteriores,quae per iam dictas febres Esrigiditate occupantur,a medicis sebi ire non dicuntur,sebris essentiam illis in calore non in frigiditate constituentibus. Nec enim necesse est calorem praeter naturam in subrictibus animalibus in corpus uniuersum extendi. Sed satis esse putat Ga lendib. 6.epid. pari. I.comm. antepenuit. si in plu- imis ille, & maxime praecipuis partibus continea aur. Extenditur autem, ac disseminariar quoquo versum ad e*tremasusque partes,quando a causis i liis non imped r. Huiusmodi sunt ingens e . ternarum partium frigus, magnitudo inflamma ionis viscera obsidentis,sebris malignitas, & na- Iuralis calorisim cillitas non potentis ad extima usque pertingere, quod in senioribus quenire vi demus: qu dixit Avicenna. I q.tract.2.