장음표시 사용
211쪽
COMMENTARIA. r7, crediderint piaesentem sententiam fallam esse, aut Hippocratem hic non de omni aqua inter cutem loqui, sed de tympanite tantum,quam minor frigiditas,aut fortassis imbecillus calor comittit: no aut de anas arca,aut de assiis, ani duae liqno nisi a valida frigiditate generantur. Nec illoruopinioni refragatur dictio illa omnis: qua in prognostico Hippocr. utitur: qa ea noluit ipse significare ex acuto morbo omne seri hydrope, sed omne cxacuto morbo factu,naalii esse. Veruntamen Oblictio uis ego crediderim Hippocrate in praesentia de qualibet aqua inter cute verba facere: sia ori acuto morbo solet succedere; licet crebrius sequatur tym panites , minus ascites, & adhuc minus anasarca: Omnem tamen sequi posse,inconueniens non est; siquidem auctore Galerio in comm. cuiusvis aquae inter culcm communis genitura est, quoties languificationis officium intercidat: N lib. 2. de naturalibus facultatibus cap. 8. sub initium dicebat . Est enim ea prima generandi hydropis causa exsanguificationis desectu proueniens. Posse autem a calida causa fanguificationis desectum euenire; de iecoris ossiciu vitiar inficias non ibit, qui cognouerit quamlibet vehementem intemperiem vires deiicere posse. Quod cum Calenus intellexerit, non negauit,calidam iecoris intemperiem posse hydropem committere, ut eius ver Damanifestant libro. 6. de locis affectis cap.I.quae Eahar Ahunc in modum se habent: Haud secus nailuci-
nari consueuerunt in ea quoque aquae inter cu- tirur.
cutem specie, quae ad acutos morbos sequitur;
212쪽
quippὶ ab his iecur calida,& iapenumero sicca intemperie tam grauiter afficitur, ut cibum in sanguinem transmutare nequeat. Itaque calidam &sicccam intemperiem,hydropem committere Galenus dixit: sed quo modo id efficiat, non declarauit. Ego vero censeo , calidam inteperaturam, quae ad acutos morbos sequitur, spiritus, sanguinemque discutiendo, innatum lue calidum disse pando, ad stigiditatem, id est ad naturalis caloris inopiam iecur perducere: quo fit, ut hac ratione illud infrigidet, & hydropem nonnunquam ac
cersat.Hoc Avicenna nos docuit.Ιq. .tract.q.ca. .his verbis: Et inter causas, quae faciunt hydro- pisim,connumerantur complexiones inflamman' tes : hae enim cum resolutione innati caloris faciunt extinctionem. Quare si quispiam dixerit, immediatam seu coherentem vel quomodoliab et appellare libuerit hydropis causam semper frigidam esse dispositionem,haud errabit. De causis refrigerantibus nemo ambigit: de calfacientibus vero, notum est : quoniam haec quoque ex stuando in accidenti restigerant, ut demonstratum cst. Ve-b droye mi runtamen cum a caudis causis dissipantibus, na-- ς- turalemque calorem & innatos spiritus euolare facientibus,abolita est sanguificatio, inus caliae '' dis auxiliis est pugnandum quam dum a frigidis
Imo fortassis tunc remedia restigerantia sunt ad .hibenda,ut extraneum,& praeter naturam calor spiritus natiuos digerentem,extinguendo,possint discussioni obsistere,&ssic mederi affectioni. Hoc conceptis verbis voluit Trallianus. libro .9.ca'Ρ . titulo,
213쪽
titulo, de sis, qui aqua inter cutem cum febre laborant,iubens hydropicos interdum refrigerare: cuius verba hic ascribere placuisi quae talia sunt:
A qua inter cutem laborantes, quouis modo caulaciendos esse,omnino verum non est : nam ego plerosque etiam a refrigerantibus medicamentis interdum adiutos esse conspexi:atquo id euenire posse constat, Cum ςnim onmes particulae E calicitate praeter naturam imbecilles lactae,ad bonam temperiem reuertuntur, necesse est, ut etiam iecur probum sanguinem generet, nullatenus impeditum. Nec hoc alienum est ab Hippocratis clocumentis lib.6. Videm parte.6.aphoris. 6.dicentis,
corphs,quod stigidum est , ob dis flatus nimirum multitudinem,in regione frigida, ac tempore fria fido calidius reddi; videlicet stipata, occlusaquestigiditate cute, ab eademque corporis summas te densata. Haec de medendi metnodo in prete sentia dicere libuit,ut intelligatur iriquod proba re prpposuimus; nem p quonam modo languida existente a causa sualibet, siue frigida, siue calida, sanguifica iecorisfacultate,aqua inter cutem ge-- nerari possit, nequeunte iecinore alimentum c5- coquere, & in sanguinem probum transmutare.
Quo fit, ut id modo in flatulentos spiritus, modo in aqueam substantiam, aut in pituitam conamutet:cuius pituitae,seu humoris pituitosi generati ni,stigidi potus, quibus per febres ipsas*grotantes intemperantςr sunt usi, non exiguam de 'eoccasionem. Ex his intelligere haud dissicile erit,
214쪽
181 1N II PRO GN. HIPPOCR. contrario,febris ipsa non tollatur, cum,videatur. corpus in contrarium trans ferri habitum. Verun- tamen non tollitur, quia humores febrem ess-
cientes, nec concocti, nec eXcreti sunt. Quare murandum non est, si ipsis persilientibus febris perseueret. Nam ut lib. 2. aphoris.comm.2 .scriptum reliquit Galenus; morbi non soluuntur, manentibus intus iis,qui eos est iciun humoribus. Non fuerunt autem nec concocti, nec excreti praedicti, humores, ob languorem naturalis facultatis coquentis,& excernentis. Cuius robur in morbis amateria dependentibus, eodem Galeno auctore lib. ri.metho. cap.9.magis exigitur, quam caeter rum facultatum,puta,vitalis,& animilis. e vero
in praesenti affectu lanFuidam facultatem natura- . lem, ex eo liquet, quod si ipsa robusta extitisset,
non corriperetur homo aqua inter cutem: quae
affectio huius facultatis maximus est casus. Accidit eo quod humores, qui ex insulici coctione as.
sidue subcrescunt,putrescentes,sebrem fovent, conseruant. Orationis fini adiecit Hippocrates partes,quarum Vitio aqua inter cutem accidere sole dicens: Fierique incipit ex parte inani, ac lum-eμam bis iecoreque. Vocat inanem partem Galenus to' l. i. ., tum id,quod habetur inter extremam thoracis stam,& femoi is ossa.Atqui flaccida,seu inanis via detur talis sedes,si eam cum supernis, insernisque virisque os suis conseramus,quoties non fuerit aliquis paulo ante escit lentis, poculentisque reple- tus.Conti nutur sub hoc loco plura membra. runtamcn Galequβ in tantummodo
215쪽
COMMENTARIA. i8s mentionem fecit. Haec autem sunt, ieiunum, la- item intestina tenuiora, quae tria viscera
per partem inanem signatim sunt intelligenda.
Diunum,intestinum est multifariam in orbes co- uolutum, vasorum complurium serie contexto . cis, uisu Quod vi Galenus ait libro. . de usu partium cap. iuι sti m 3.&libr. 6.de anato inrcis administrationibus cap. 9.ob id ieiunum nominatur, quia semper cibo vacuum inuenitur. Quid autem per lactes sit intelligendum dubium est. Nam Plinius libr.II.cap. 37. per lactes, tenuiora intestina videtur accipere;
idque in homine tantum,S oue, dum ait:Ab hoc ventriculo lactes in homine,& oue, per quas labitur cibus:in caeteris ile, a quibus capaciora intestina ad aluum flexuosissimis orbibus. Hsc Plinius. Probus autem quid per lactes voluerit significare, difficile est intelligere. Nam ait loca in lateribus esse sub umbilico, pube tenus, adeo delicata, ut
plagam serre non possint. Veruntamen mihi videtur his verbis idem quod Plinius innuere voluisse; ipsa videlicet tenuiora intestina. Nam haec infra umbilicum collocantur, & plagam non to-lerant,ut docuit Hippocrates aptior. i8.sest 6. Cae uuid perlaterii Galenus in praesentia tenuiora intestina ala Vaeo Metibus distincta facit, intclligens per lactes cludia icio meo mclareon, vel me lenterion, quod lactes appellatur, vel ob mollitiem & eius pinguedinis candorem, lacti assimilatum:veta verbo antiquo
lactio, quod idem est quod allicio . quasi assiduucibum alliciant. Cui rei fidem iacit Gaza in Arusotelis historia de animalibus mesenterlan, vel - . M 4 mese-
216쪽
Gereo iurea Vesalis repreheditur. Iambi erudis
t test. 18 IN II. P R o G N. Is I P P o C R. mesereon,iactes interpretans. Quare iure reprς. henditur Cicero a Vesalio lib. s.de humani cor poris fabrica,cap. 6.propterea quod ille libro.3.de natura Deorum praedictas voces Graecas, puta, mesereon,vel mesenterion, intestinita mediu fuerit interpretatus. Et haec de lactibus abunde sint dicta. Lumbos Galenus lib.de ossibus cap 7. N in introductorio,seu medico cap.Io.iux a finem, ei corporis partem appella quae a thorace incipiens ad os sacrum terminatur. Constant lumbi vertebris quinque,vilibr. 3.de articulis comm. .idem
Galenus docet:cui subscribit Vesalius lib.1. de humani corporis fabrica cap.39. Quare eadem est luborum , & flaccidarum partiti longitudo : sed flaccidae partes anterius collocantur , lumbi vero posterius. Intemperies alias ex alio depraedictis membris incipit: veruntamen hydrops non dicitur, donec affectionem iecur patiatur , quae Galeni est sententia libro. 6. de locis affetiis cap. I. cum ait: Hallucinantur, qui indurato pene aquam intercutem fieri posse credunt, nullam affectionem patiente iecore. Et rumsus in eodsi capite subdit:Nisi ad iecur frigus iras mittatur,aqua intercute subsequi potest minimue Et lib.s.eiusde tractationis cap. 6. de hydrope verba facie inquit:Quippe nisihepar afficiatur,haudquaqu fieri potest huiusmodi affectus. Quin &hoc ipsum ratio exposcere videtur. Na si sanguis genera di actio,i mori,tanq proprio instrumeto tribuitur, sequi par est, ut ea per aqua inter cutem vitiata, iecur quoque viuetur: cum no cotingaq
217쪽
C o Μ Μ E N T A R et L issquemadmodum Galenus ait lib.i.de locis affectis cap. 2.iuxta fineia'; alicuius partis stinctionem lasdi,illaesa,quae ipsam efficit, parte Iecur illi praesertim parti consentiet,quae per morbos acutos maiorem ardorem concepit. Solent lumbi per febres ardenteis maxime inflammari,ratione venae cauet per ipsos perreptantis,putrido humore oppletae, cuius ardorem suscipientes lumbi diutius contunent , ac reseruant,ob eorum densam, & osseam substantiam,quem deinceps iecori impartientes, illius spiritus labefactant, & aquam inter cutem conciliant. Atque hoc modo est intelligendus Hippocrates,cum in prssentia ait,aquam inter cutem a lumbis initium sumere:quibus verbis non Vult, aquam inter cutem incipere a lumbis, sed illos eius generandi occasionem primum iecori praebere. PROGNOs T. II. Quibus ergo ex inanibus partibus, er lumbis principia aquarum inter cutem siua ijs pedes intumescunt,er alui fluores diutini fiunt; neq; exsoluentes dolorem , qui exinanibus partibus Uscitur,ac lumbis nes mollientes ve
TRes esse summas, praecipuasque aquae inter cutem species,Galenus, Avicenna, Celius, Paulu Aetius, caeterique alii medici unanimes scripsere,praeter auctorem A. libri de victu acut rum,& Ioannem Areteum:quorum ille quidem, asciten,silentio praetermisit; hic vero quatuor ma
nifeste constituit,dum lib.2.de cause & signis diu
218쪽
186 IN II. U R o G N. H I P P o C R tumorum morborum cap.I. leucophlegmatiam:& anasarcam, seu hypos arcam distinctas facit, dicens in hoc eas differre,qudd sub leucophlegmatia corpus totum alba& crassa pituita intumescit: ' in anasarca vero, seu hyposarca humore sanguineO,aquoso, atque tenui carnes colliquefiunt,qualeucophlegmantia facit deteriorem Vtriusq; opianionem reprehendit Galenus lib. . de victu acu-ves talum torum com .centesimo undecimo, dicens tres tan
'pi st esse hydropis species,seu differentias, nempe ascitem,tympaniam,vel tympanitim,& anasarcam, vel hyposarcam, seu lesicophlegmatia, quas itidem posuerat lib. .de locis affectis capi. 6. in sine.& lib. .de causis pulsuum cap. et . Cui Paulus lib. s.cap.q8.&Celsus lib.s.cap. 2I.& hetius lib. y.
sermone.2.cap.2Ο.& Avicenna H. . tract. q. consentiunt. Dicitur enim ascites,cum inter membranam, peritoneum appellatam, & intestina plurimus aquosus humor coaceruatur.Sic sane Graecis nuncupata, quod , hoc est,utris impleti in- star locus inter intestina,membranamque dictam interiacens, tumere videatur, &sonum quendam impleto viri persimilem, venter,si pulsetur, edat. ηNisi. Tympanites porro appellatur,quando venter coraM pioso flatu,atque spiritu distenditur; a tympano, notissimo omnibus instrumento, nomenclatura
deducta:quod pulsato ventre sonitum in modum bolas rea. tympani reddat. Fitanasarca cum pituitosus h mor uniuerso corpori apponitur quidem sed non unitur partibus: unde nihil mirum est,si membra in vastum quendam tumorem tactui cedematem
219쪽
CoΜΜENTARI A iam attolli cernantur.Sunt,qui ita laborant, exEgues,& colore mortuis sere similcs;graues, segnes, &ad omnes, seu naturae,seu animi actiones prorsus inualidi. Quae aut ex his tribus speciebus ceterior censeatur,disputabitur infr3.Comitari hydropi- 1 icos,& praecipudasciticos, ingens sitis consueuit, quam Avicenna I .3. inextinguibilem nuncupauit:propterea quod quo magis succurrere ei aegri ingenti potu nituntur,eo plus sitiant.Hinc lepidE Ouidiuue lib.1. fastorum, auarorum cupiditatem, siti hydropicorum comparauit.Solet hoc symptoma tam vehementer hydropicos vexare , ut hoc i unum saepe multorum interitus soleat esse occasio equeuntibus grotantibus sese ab assiduo pG tu abstinere. Ia de causa scribit Celsus lib.3 cap. 2I.aquam inter cutem facilius in serui quam in liberis,tolli quia cum desideret famem,sitim, mille alia taedia longamque patientiam, promptius iis succurritur,qui facilὶ coguntur,quim quibus inu illis libertas est. Sed ne ii quidem , qui sub alios sunt, nisi ex toto sibi temperent, ad salutem per-- ducuntur.Ideoque ut idem Celsus refert,non ig- Historis
nobilis medicus Chrysippi discipulus, apud Antigonum regem, amicum quendam incontinctem, ac intemperantem mediocriter eo morbo impli-- citum, negauit posse sanari. Cumque alter medi,
cus Epyiotes Philippus se sanaturum polliceretur,respondit,illum, ad morbum aegri respicere; severo ad animum:nec eum res sesellit. Nam cum summa diligentia non medici tantiam, sed etiam regi,custo et itamen malagmata tua deuora-
220쪽
do,suamque urinam bibendo se in exitium praecipitauit.Huius tam saeui,indomitique symptomatis,prscipua causa censetur Misi humoris abunditia.Nam & si corpus,& ad ventrem attinentes partes,humore nimio istibulε sint,vnde minus sitire aegri debebant; quia tamen aquea illa humiditas
salia,acris,& vitiosa est,& mora, coarctationeque tum calidior,tum vitiosior redditur, fit ut ingens ab ea sitis inducatur,quae ut dictum iam est,minia me potu extinguitur , etiam si totus ventriculus humore persundatur,ac turgeatumo saepὶ ore missido,grauius excruciat. Quapropter eius remedium,potus non est,sed salsa potius humoris ςuacuatio,dicente Galeno lib.2.de facultatibus naturalib.c p. s. q, ubi plurima flava bilis in ventriculo continetur,perpetua siti urgemur, eaque euomita,protinus a siti magisvindicamur,quam si plurimam hausissemus potionem. Et quod de Rau hile dixit idem de salsa pituita est intelligendum
A cuius etiam salsi humoris congerie,multi nitrosi,salsique vapores sursum attolluntur, qui os ventriculi,gulamque assicientes,atque exsiccantes,sitim intendunt,atque augent. Ascilicos vero h accidens praesertim in seitat, quod,praeter iam dictas causas,natiui &suauis humoris , quo rigari partes solent, inopia laborant. Nam cu hi exangues,attenuati, peneque tabidi sint, ut pote partubus omnibus alimonia conueniςnte destitutis,fit, ut sitis in eis intendatur, sequente nimirum siti, ut Galenus ait libro. r.de simplicium med. faculta capi 3o.vel caloris copiam,vel humoris inopiam.