장음표시 사용
251쪽
COMMENTARIA' ar sueuerunt,quod ostendunt tenera animalia m
ueri aptissima,praesertim ubi haec aliquantulu iam adoleverint:vetulavero,&senio consecta ,& ad hscfamelica sedere,acquiescere appetunt, & si mouentur, prope inuita,nec celeriter id, si velint, possunt. Quoniam spiritus impetum facere consueti,in his supersunt perpauci: ob quam itidem spirituum, & tenuioris , calidiorisque sanguinis
paucitatem,qui ex morbis conualescunt, & si iu- ciuia era. uenes sint,incedere vix possunt,nisi baculo sussul tει imed rectantur,aut alterius humero sustineantur. ηρο εμπ.PROGNOs T. VIII. si vero praetergraustatem,ungues de digiti liuidi sunt,expectanda mors continvo est.
lnificabat,alterum adiicit, quod vitalis facultatis
corde emanantis languorem ostendit, & ex amborum concursit mortem proximh suturam praedicit: propterea quod duarum facultatum intem morientium,earum quae corpus guberna ni, signa existunt.Nec ab re quidem. Nam si animalis facultatis imbecillitas, ta per se,quemadmodum & solius vitalis, mortem p rgostendit; utriusque simul non mortem simpliciter, sed confestim eam quiadem,& sine ulla cunctatione venturam significabit. Solam animalis facultatis imbecillitatem, 'ortem indicare pφsse,proximo comm. monstra
252쪽
IMιcilli - tum est. od autem & sola imbecillitas vitalistas inlatii iacultatis hoc prsostendere valea adeo peruium Dc-li t Τμ manifestum,ut probatione non egeat.Nam si vitalis facultas ea est, quae vitam, praesertim inritaris. membris,conseruat,nihil mirum est,ii illius priua tione succedat mors. Posse autem vitalem facultatem debilem persistere,absque animalis imbecil-2ibisci a- litate,plitisci declarant,qui licet facultatem Ilia-mmab μ- lem nimis deiectam habeant,animali vero no pae v - valent; quod discriminis illarum non leue, argumentum existit. Rectὶ igitur Hipp.in praeseritia ex utriusque facultatis internecione mortem continuo venturam praenunciat:vitalis autem facultatis internecionem, unguium, atque digit tum liuor ostendit.Quippe hic fit,cum calor naturalis,qui a corde proficiscitur,extinguitur,aut tinctioni proximus est Hoc autem contingit G leni testimonio lib.2.epiaeparte.2.comm. . aut ob excedentem magnitudinem inflammationis viscera obsidentis,aut ob caloris imbecillitatem ad corporis extrema peruenire nequeuntis.Conspici stora buse tur noc accidens in unguibus magis,quam in aliis magis invo partibus,quia perspicui sunt, & in modum vitri, ἔμε η ςρ' diaphani:quo fit, ut optimὸ non secus, ac specust tum quos susceperint colores,reprςsentent. Hinς
est,quod in sanis nitidi,ac floridi appareantis tumi sanguinis, & spirituum affluentia persula: in aegris vero perturbentur, & pro ratione laesioni vitiati coloris speciem repraesentent. Adde quod cum autore Galeno in fine lib.a.de anatomicis administrat nibus,in radicem ipsorum non modo
253쪽
Mmus,sed etiam arteria,venaque inseratur cvnde eiusdem Galeni sententia, sensum, vitam, &alimentum,sicuti aliae partes accipiunt, fit ut fi miter non tantum cordis,sed& iecoris, ta cerebri affectiones ostendant.Quocirca liuidus nguiu color demortuam facultatem vitalem quae secundum Galeni placita, libr. i. de arie curativa, ad Glauconem,cap. 1 .& s. de locis affectis in initio:& s.methodi capit.to. corde proficiscitur: constanter significabit: dum modo talis liuidus color ratione ambientis nos aeris frigiditatis,aut in principiis accessionum non eueniat. Nam tunc cum consequatur causam exteriorem,aut sit temporis
accessionis symptoma,culpari non debebit. Po ro est,ubi color liuidus laudandus sit: nam inla- rcte existens,tantum abel ut sit malus, quod bonam indicet dispositionem, dicente Aristotele lib. 3. de histo. animalium cap.2I.lac livorem trahens,commodius esse,quam id,quod exquisth album est.Quodsi suprὶ lib.I.comm. vltimo Gale. dixit,semen exquisitὸ album ege,eo quod non est
causae praeter naturam particeps, dicendum,non μα s -- esse eandem rationem in semine genitali, ac in la d m ramcte; quia testes,& vasa,semen commutantia,exqui σἰ insite liba sunt:quare oportet, semen ab eis consectum, album esse. Veruntamen mammillarum glandulae,quae lac conficiunt,cum nonnihil liuo-ris habeant, nihil mirum est,si lac simile efficiant,& modice liuidum reddant.
si vero digit ac pedes omnino nigrescunt,minus pe-
254쪽
ANtiquus interpres non intelligens posse r
periri casum,in quo extremorum nigror misnus perniciosus sit,quam liuor, Hippocratis mentem ruertit; praesentem sentem iam vertens in
hunc modum: od si color hic un es non insecerit,licet caetera membra corripuerit, spei locus non deerit. Hinc nonnulli ex barbaris expositoriabus longe aliter,quam Galenus hoc prognosticuenarrarunt,dicentes,quod cum Hippocrates diaxisset,contextu praecedent ungues lividos magnam obtinere vim ad suturam mortem prisagiendam;modo sermonem hunc prosequens , inquit: quod si iam dictus liuidus color Vngues non in- fecerit,etiam si caeteras corporis partes corripuerit,spei locum non deesse: quoniam & si color 1s venenosae materiae,aut caloris innati extinctionis sit soboles,veruntamen dum non communicatur unguibus,cor,vitae principium, a malefico illo humore,&ὶ caloris extinctione incolume esse signil ficatur. Quapropter clim interim ab ossicio suo himetreta- non deficiat,mors pertimescenda non est,quia te M p- ,--Arisblib.3.de partibus animalium cap.' .principio saluo manente facilis fit in reliquis instauratio. Haec est barbarorum expositio: quae licet sit
vera ob id tamen explodenda,quod ab Hippocra
255쪽
tis mente logὸ est aliena.Et, ut Galenus sepia lib.
I.comm. .scripst,non simpliciter per enarrationes dicendum est,quidquid nobis apparet veru: sed quod sit secundum sententiam scriptoris,quaquam videatur falsum. Quod ego nunc obseru bo,sic facto sermonis exordio. Vitiosus extremorum color euenit ratione iudicationis: interdum
vero symptoma est alicuius lethalis dispositionis. Color liuidus semper apparet ad malum, & θω
ploma est,prauam in corpore affectionem ostendens, cum innati caloris extinctionem sequatur. Nec inficias imus,illum fieri etiam posse expulsione humoris melancholici ad partes corporis extimas : veruntamen quia humor iste mole exiguus est, non tolerit morbum per abscessum iudicare. Esse vero quantitate paucum , color ipse indicasi quia permistione paucae melancholiae efficitur: quemadmodum niger,multa huius humoris affusione generatur , quae Galeni est sententia infra comm.22. ubi de deiectione verba faciens,inquit: Nigra deiectio ab atra bile syncera tingitur liuida vero ubi modica bilis atra modicὸ permiscetur. Quapropter si liuidus extremarum partiun color modicam expulsionem significat humoi melancholici adustione geniti, morbum non . Pre. .. niet:sed ex numero illorum indicatoriorum erit, tia ρο non
quae non decernentia nominantur. quorum quar- iacer=-nt
256쪽
Σ I s 1 I. P R. o G N. Is i P P o C R. apparere:discernes num hoc vel illud eueniat,reliqua signa considerando,quae ex somno, accubitu,respiran di facilitate,appetentia,&coctionis sta gnis desumuntur.Si namque omnia haec fausta,&salutaria extiterint,aegrum conualiturum esse, est sperandum,iudicatione morbi per abscessum factis ius iudicationis bonitatem ex eo etiam cognosces,quod niger color non latum digitos, sed α uniueribs pedes occupauerit: quoniam indicat humorem in maxima copia ad pedes deseendisse suos digia qui multitudine morbum poterit indicare. Soli tui infici bo enim digiti si inficiantur,bonum non est: quonia m no s. exiguam humoris vitiosi quantitatem ad pedesdeicendere significatur,esim digiti soli uniuersam
materiam peccantem excipere non possint.Dixit, mum ab- pedes,quoniam si abscessus bonus futurus est, Mscessus σdpe aegrotanti frugis aliquid est allaturus,circa pedes ἡ rv apparere iuxta id,quod ipse nos docuit lib. a.epid. I.parte,Vbi ait,optimum abscessum infernὰ fieri debere,&longissime insta ventrem,& remotissime a loco affecto. Veruntamen adiecit Hipp. partem corporis,ad quam humor iste decumbit, suram esse.Nam,ut experientia testatur, & pri- tract.2.cap.2. scriptit Avicenna ab aegritudi
.ntia. ne interficiente acuta,raro fit euasio absque contractione membri.Simile quidpia dicitur ab Hippocrate in si a progii στ.ubi inquit,abscessu in cruribus erumpente . liberari hominem a pulmoniiv hementi,& periculosa:articulum tamen,in quε fluxio decumbit,claudicare, vel multum negocii launinere.Ratio est,quoniam etsi per infestantis humoris
257쪽
Testiunt saeuitat sanguida,vel robustanes tum sumtur indicivim adfuturam morte eulili. Ivel sanitatam praesagiendami quemadmoesum tum sum hordis, cerebi , & iecoris sacultate Nam liceti turses iistes picleis prinόipes connumerenturi, rum tanaeti actio vitae neces rinnon est, sedim, Him id tengris propagationem Nam α si.verum eoppori robur. stilitasempraestare, ve
258쪽
dc penis, significat mortificationem innati cal i xdoloremvehementem.'orro innati extinctionem significare, isumin restigerati , in morientibus,testes & clam contrahi,ac vehementer corrugari ciuod non alia decausi fit, nisi qui spmxu rς:vἀ- -- gerantur,&calor extinguitur.Euenit in indosentibus,quia dolor,ut in comm. sc siit Galenus,
in hune modum: Fit etiam partium ςxtrema' propter dolorem vehementem medias corporis. partes occupanwm , Ob quςm natura in
ias non solium extremas corpori parte dere inuens, veluti pedes. dc manus , NeFm, sect&cutim uniuersa m. De hoc Vehementi dolore. intimas corporis partes infestat, loquau in praesenti prognosti Hippocr: Nam ille qui ino parto 1 cupati, contractionem testices
s r r tri/-vehementiorem; quanquam Plinius Dor. - cina.pmpe finem de doloribus ita distinguat, ac
259쪽
c o u Μ Ε, Υ Α κ r Α arrean proximum stomachi; tertium eorum, qui in capite doleant, non ob alios serξ morte conscitita. Haec Plinius.Γgo vero ventriculi,& tenuiuintestinoru dolore, acerbiore,diruinq; magis quis reliquaru partiuesse existimare , quonia nec ex capitis, nec ex calculorum vesicae dolor ita cito homines intereunt . ac ex stomachi , & gracilium intestinoruni dolore. Quod manifestum indiώcium est, calculi, aut capitis dolorem non esse adeo vehementem. ut est intestini tenuioris, ac ventriculi. Adde quod Galeno authore libro. Mde locis affectis cap. s.& primo de causis sympi matum ea.7. 5 . 9.de usu partium ca. II. nulla pars est, quae adeo exacte sentiat,vel acutiori sit sensu praedita,ac ipsum ventriculi os.Vnde si verum est partem eam maiorem dolorem persentiscere,que exactiori sensu pollςt, certὸ nulla maiorem, aut acerbiorem,qu m ventriculi os persentiscet. are hic ipse eris, qui prae omnibus internis dolori. o. - Φ.bus, pu s corporis externas magis instigidabit, G, 7.14 colis,intestino que contractionem molietur. 1Mium ma
Desomis autem, quemadmodum cro natura in cona suetudine nobis est interdiu vigilandum, nocta disrmiendum est. Si veris hoc fuerit transenuia tum psius est.Minime verbosendarus i quis dormiat pri ma luce iid tertiam diei partem: Qui ver)ub hoc ire
260쪽
MExhodus est, quae nos docet in primis e plicandum esse quid res,de qua agitur, sit; quot item habeat species, di differentias quid pretierea illa agere, aut pati: secundum naturam sit apta. Hanc methodum Plato in Phedro Hippocrati acceptam resere, quam nos in praesentia imitabimur a natura eius, de quo disputatio sus. cipitudexplicatisne exora entes.Porro Aristoteles libride sonino , di vigilia, varias de s mno aia seri definitiones. Nam aliquand Iomyum odicit 'esse immobilitatem quandam, i& quos, nodum,& vinculum primi sensorij, eiusdem vexo exolacionem, atque telaxationem, Vigili m, Inigrin dum vero somnum,&vigiliam,asse ionςsςime ait sensus communis,siue eius iacuit iis, qua de siti-gulis sensationibus iudicat,quaeque illis praeest, de adsuam csteri sensus sese conserunt Huths. enim impotentiam & lassitudinem qi Iandam somnum esse;pronunciat : si modo ea nasso in ab quapora, tione alimenti. finit S ille somniim ess*contra. - ctionem quandam caloris ad intima refugientis,& naturalem antiperistian ob des Nisum humoris a capite versus cor nactam.Scribit etiam somnum ala refrigerationem quan in . Aue ψει eodem in loco praedilictas, aliam addit desin stionem,inquiens:Somnum esse reu sionem sensula ab instrumentis propriis,ad partem internam corporis. Sed omnes hae definitione gausales sunsi non quidditatiuae raprrato iam Aristotes lib. 6.Topicorum cap.r.ubi ex professo definieri-