장음표시 사용
311쪽
c o Μ Μ a N T A R I A. stit:quoniam quemadmodum supra lib.I.comm. vltim.docuit Galenus, superans graue olentia, putredinis est,non concoctionis nota.Et lib.1 de cri sibus cap. II. ait: Sic etiam, quod vehementer si tet, nisi hoc ex cibi natura contingat, vehementε putrefactionem significat. Et lib. s. aphoricomm. i26. iuxta calcem dicebat , quorum malam concoctionem foetor indicat excrementorum. Et lib.3.epiaeparte. 3,addit:Nam semper exitiosa sunt,qουε foetent excrementa.Ad eundem modum,qui omnino laetore priuantur deiectiones, vitio dantu tanquam frigiditatis vehementis, & extinctionis caloris indices:quae vera esse intelligimus,dumo- . do aliquid non sumatur, quod excrementi tatorem augere,vel abolere possit. Intendit deiectio
246. stercus talore priuat,& illud bono odore praeditum reddit. PROGNOST. XVIII. Ac. Iumbricos quoque teretes , eunte in iudicationem morbo, scendere via cum deiectionen eum est.
, T Vmbricorum tria esse genera, latos, teretes, , I &ascari des,Aristoteles lib. .dehicto. anima lium cap.I9.Galenus,Paulus,& Aetius, caeterique omnes prisci medici memoriae prodiderunt, prae ter Hippocrate, & Celsum,qui duo latiim consti- tuerunt. Nam hic ascarides; ille vero latos silentio praetermisit.licet Hippocrates libr. q.de mombis iuxta calcem,lati mentionem secerit, dum ait:
312쪽
166 IN II. PROGN. HIPPO CR. Hunc in puerulis intra matris uteriam adhuc existentibus,veluti & teretes,produci. In aphorismis tamen lumbricum latum praetermisit, cuius caue --- sam tradidit Galenus libro.3.aphor.comm .r6.diabricum lata cens,Hippocratis non suisse propositum de omni ροπις- ς' bus agere passionibus, quae mortalibus eueniunt:
sed de illis tantum,quae in singulis fiunt aetatibus. Quare mirum non est, si in aphorismis lumbricitati non meminerit; ut qui nulli conueniat aetati. circei λύ Celsum vero ob id astarides subticuisse dicere se possumus, quia hi non ita crebro homines infestant,ac reliquimec adeo multa,ac saeua inducunt symptomata; veluti teretes, latiq;, sed imae tatturi sedi pruritum,& commotionem excitant. Auice- - aitidem, si diligentius introspiciamus, tres,non ti-ρὸ ., quatuor species veluti nonnulli barbarorum sauso putarunt agnouisse inueniemus.Nam per longos,unam:per latos,& rotundos,alteram:per ascarides,parvos,seu minutos,tertiam intellexit: ita ut probanda sint ea exemplaria in quibus tres; non in quibus quatuor, in capitis titulo, initioq; proponunturi quemadmodum Manardus lib.3.epist. 1. doctissimis probat rationibus. Perlongos enim eos intelligit,quos Hippocrates in praesentia, li. quique Graeci teretes, seu rotundos vocant: perlatos,& rotundos,alios,qui lati simpliciter appellantur:per ascarides,& paruos,ac minutos, illos ac p 'cipit quos Galenus, & alij Graeci solum ascarides D , σ rρt Esse vero apud Auicennalatos & rotun-
ti, Galenus, Paulusque latos simplia
. . citer appellarunt, ex eo probat Manardus, quod
313쪽
h Θ Μ Μ E N Υ Α R I 26j quae ab Avicenna.i6.3.tract. .cap.2.de latis, & rotundis dicuntur,videlicet,qudd veluti panniculo quodam integantur, ex Paulo, de latis loquente, desumpta sunt, licet barbarie,ut seri solet, offuia
cata.Latorum quoque ac rotundoru indicia,quae
capite.3.descributur,quaeq; & ipsa ex Paulo quoque sunt transcripta,clarissimὸ ostendunt, qui ab Avicenna lati, & rotundi dicuntur, eosdem esse, qui apud Paulu lati absolute nuncupantur. Quod
Vero qui ab Avicenna.3.canonis,modo simulascarides,&parui,modo ascarides tantum, modo par cui tantum dicuntur : Primo vero canonis lib. mi- nuti vocitantur,ij sint, qui 3 Galeno astarides sim i .pliciter appellantur etestantur ea, quae ab eodem . . Galeno lib. s. aphoriscomm.26.scribuntur in hiacmodum. Sunt ascari des,tenues quidam lumbrici in parte maximὶ inferiore crassioris intestini geniti:& reliqua, quaecum iis,quae ab Avicenna, de praedictis,sunt scripta,conueniunt.Rursus quq de
materia generationis paruorum ab Avicenna traduntur deascaridibus Galeno, & aliis medicis Graecis dicta sunt. Et quae de aetate astarides producente ab ipso sunt enunciata ex Hippocrate, &Galeno sunt accepta,quemadmodu Hieronymus
Gabucinus suo illo de lubricis libro latitis Bbat. Superest differamus, an alia sit, praeter iam dicta lumbricorum differentia. Nam qui cucurbi- G -bis lini vocantur, ad nullam dictarum videntur per- ad qua triutinere. propter quartam per se speciem ali quibus videri possent constituere. Manardus libr. s Q - η .epistolarum,epist . Hicit se nunquam lumbria
314쪽
cum vivirin conspexisse, qui cucurbitulae semina repraesentaret. seri tamen se audiuisse a nonullis ex senioribus medicis secum degetibus, qui dicebant se eos vivos,interdum mortuos vidisse.Manardus similiter quosdaresert dicentes, cucurbitinos hosce in ventre alterius magni vermis generari Quin proba,&side digna matrona apud eundem Manardum in magno quopiam Verme, quem eius auia aegrota deiecerat, se vidisse asseuerauit nonnullos vermiculos cucurbitae seminibus -.. . similes.Cui opinioni Aristoteles suffragatur libro, hist. animalium cap.19.dum ait, latum illu in
L zz testinis adhaerentem parere similem cucumeristia. semini: quo indicio medici id genus lumbrici inesse intelligunt.Qitibus verbis Artitoteles vult latum lumbricum intestino adhaerentem,solum inter alia lumbricorum genera parere cucumeris semini similia animalia, quae postmodum egesta iniicium praebent potissimum,inter alia multa,latu lumbricum intestinis inesse. Resert Antonius Beniuenius Florentinus in suo de mirandis morbo rum causis libello,capit. 87.in Auenionis thermis,' quae sunt in agroSenensi,se mulierem vidisse,quae cotinuis septem diebus aqua epota, complures ex his lumbricis, qui cucurbitini appellantur, eiecit: qui usque adeo inter sese dum alter alteri mord1-
cus inhaereret, iungebantur, ut cum sua ipsi serie ' i quatuor cubitorum longitudine excederent. V cumque autem sis, cum Manardo dicere oportet, antiquos medicos, hos in numero lumbricorum
non habuisse,quoniam decidi a lato 'eluti segme
315쪽
tum quoddana,& eius portio viderentur, sed indicium proprium lati lumbrici esse,veluti arenam lapidis; quod ex Aristotelis loco supra citato,
Hippocrate lib. .de morbis: & ex Galeno libr.Lde locis affectis cap. .discere licet; quos Paulus,&Aetius sunt sequuti.Hoc tamen silentio prstercu, dum non est, Hieronymum Gabucinum existi- Catari masse solos hos cucurbitinos vivere,ac veluti ani- de uis mam illius lati quo intercluduntur,esse:latumque lumbricum nihil aliud esse censet, quam mucos intra intemna congenitos,vel mucosam pituitam intestinorum frigiditate addensatam, loricae mo- do intestina introrsum ambientem, quam mulie- res assidentes lectulos vermium nuncupant: hac, animal non esse, nec per se consistere, aut moti ri,arbitratur. QOd si aliquado moueri videatur, .
eum motum. non mucosam illam concretionem,
quam latum lumbricorum vocant, sed cucurbitiunos intra ipsam collectos, quiq; solu vivunt pra sta re asseuerat.Veruntamen haec opinio antiquioribus medicis latum lumbricum definietibus adiauersatur. Siquidem Paulus lib. .cap. 7.lumbricu Ilatum,mutationem esse dicit interanes intestin rum membranae ad animalis corpus, qui quando- exinti
que per partes, quadOque totus simul excernitur, incredibilem speciem magnitudinis praebes. Aetius quoque lib.3. sermone.I.capit. o.eadem serὸ scribit, ad hunc modum: latus lumbricus est, 'tquispiam dixerit, transmutatio membranulae tenuia intestina introrsum succingenti ad animale quoddam corpus.Ex quibus liquido consta lumbricum
316쪽
a7o 1 NIL PROGN. HIPPOCRIbricum latum animal esse,& ex consequenti, sen-xire, ac vivere, si modo animal est substantia animata,sensu praedita. Vtcumque tamen sit,perspicuum est latum huc lumbricum raro videri, tum quia Vt.3.sect. aphor.comme. 26.scribit Galenus, rara est lati lumbrici generatio, tum quia,ut Paulus ait,dimissi non consistunt. Atqui hinc fieri putandum est,quemadmodum. .epistolarum. I.QicitΜanardus, ut assidentes plerunque inter excrementa nescio quid medicis ostensuri si ustra perquirant : quod tamen se prius vidisse testantur. Nec aliud quidquam Plinium lib.Ii. cap.33.per illam tricenum pedum taeniam,quam istum latum lumbricum intellexisse putandum est. Hunc Μ nardus bis, terve in tota vita,sed praecipuae magnitudinis Mirandulae se conspexisse refert. Ego illusemel Salmanticae in nosocomio Academiae cum maxima astantium admiratione sum intuitus; ad quem visendum E cathedra cubi legenseram eximius noster Doctor Metina accersiri me iussit.Visa etiam est superioribus annis Recinae Picentium ciuitate lata taenia, integra, mirae pland longitudinis, quam puellus, annum secui dum,ac menses quatuor artatis suae agens, egessit. Rostro praedita erat quodam acuto, acus piscisi more quae mouebatur, ac se contrahebat lumbri- . corum terrestrium modo. Haec cut scribit Gabu-icinus)superuixit in aereo vase aqua repleto per diem serε, non sine assidentium, ac totius ciuit iis admiratione. Veruntamen, quando plura de
m lumbrico dicta sunt, ad teretes, &ascarides
317쪽
sermonem c6uertere suerit opportunum; si prilis illud aduertam, per cucurbitinos Arabum, latos
Graecorum lumbricos audiendos esse. Liquet hoc ex Serapione cap.de filice. Nam ubi Dioscorides,& Galenus,latos,habent,ipse,cucurbitinos, scribit.Auerroes similiter.7.collectaneorum libr. cap. 37.quae de latis Galenus in sine operis de m thodo medendi prodidit, cucurbitinis accommodat.Ex quibus perspicuum es Arabes, latos GrPcorum lumbricos,cucurbitinos, appellasse.Fern lius libro. 6.pathologiae cap.Io. dum ait: Breui res & latos, cucurbitae seminis effigie,unam esse: ex tribus lumbricorum speciebus: aliquo modo Arabes medicos sequi videtur. Addit tamen ex horum mutuo adhaesu, & adunatione crebra,'atum illum lumbricum texi, quem Graeci taeniam, quod vittis, &fasciis mulierum, quibus capillum bri stola vinciunt, sit similis. Ex quibus clarElicet intelli- - -.gere, cucurbitinos lati lumbrici apud Fernelium segmentum esse, & partem,non sobolem, que i admodum censuit Aristoteles. Teretes secundam constituunt lumbricorum τὸν sese respeciem, quae omnibus nota existit, ob id, quod ra μαιρι-- lumbrici hi omnibus alijs frequentiores sunt. Por vim σε ro ita nuncupantur, quod reuera teretes, atque 'rotundi appareant, siue ex loci qualitate, siue 'ex alia quapiam causa, id consequantur. Sunt enim secundum crassitudinem rotundi, longitudine vero palmares , & aliquando malo res ; non absimiles vermibus, ut. 3. epistol. I.
318쪽
iae explicat. q.epistian scelidis, ac coenosis locis reperiri consueuerunt,quos onisculos vulgus,Grqci ver γῆς , quali terrae intestina dixeris,
vocant.His nullos esse oculos, quemadmodu nec' usi vermium generi lib.1i.historiae naturalis, cap. et .Plinius scripsit. Mira sunt,quae de horum lumbricorum multitudine, ac sorma ab auctoribus d. i. tradi solet.Scribit Antonius Beniventus in suo derit ι- abditis libello,capi.8s. puerum quendam lumbria eos duo de quinquaginta,supra centum, aluo deposuisse. Alterum refert Gabucinus,qui centum
septuagintaseptem excreuit. Veruntamen nouitatem omnem excedit id, quod cap. et praedicti libelli Beniuenius se vidisse reseri, videlicesi fabrui narium quendam una cum crassiori pituita lumbricum tandem vomitu expulisse,longitudine digitorum quatuor,rubro colore, capite laevi, quod pisi magnitudinem non excederet: caetero corpore lanugine quadam contecto, cauda furcata, in modum nouae lunae; pedibus nixu quatuor, dum, bus in dexteriore,totidem in sinisteriore partem: veruntamen de numero ,& estigie teretum haec lassiciant: quare ad ascarides veniendum. s Astarides,tenues quidam sunt lumbrici, vermibus similes, qui in extremo longa none, & parte maximὶ inseriori crassi intestini gignuntur,vehementem horum locorum pruritum excitantes. Et
plurimi manifeste apparent in iumentis male cia
Dum coquentibus,quorum malam coctionem ut Galenus ait.3.lib. aphor.comm. 26 scetor indicat excrementorum.Dicuntur ascarides, ut Manardo: placuit
319쪽
placuit. , lib.epist epistol.I. a Gi sco verbo,- ι, quod latine lignifica exerceo: vel potilis a verbo, καρ os tuo idem est,quod moueo.Sςdi enim, circa quam consistunt, vehemetem pruritum in serentes, ut Pauluri & Aetius testatur, assiduiquet commoti, animal continuo stimulant,& exerce
Atque haec de lumbricorum differentiis abundE sint dici a:superest,ut de illoru materia disseram:
Porro ex numero eorum animalium, quae non ex semine, sed ex puxredine generantur, Galeno auctore.3.lib.aphor.comm.26.lumbrici sunt. Ari ris,hb histoteles lib. s. de historia animalium cap.19.ex - ex qua macrementis intra animantem c6tςntis eos seri protulit. Avicenna. I6.3.tractatu. s. nunc ex pituita, h ' nunc ex humiditate excrementitia a iocinoris facultate tractrice imbecilli in excrementis relict nasci affirmat.Primo enim cap. pituitam, ma eria esse generationis lumbricorum,ait, scilicet,quando incalescit in intestinis, ac putrest,ibidemque
consistit: cap.tamen. 2 .ex corruptione eius humia
ditatis excrementitiae, quae , iocinoris tractrice sacultate debili in excrementis relinquitur, oriri aD seuerat.Cstertim Oribasius lib.3.aphur.comm .so ex omnibus nasci humoribus voluit Nam contendit ascarides,ex melancholi; q; teretes, ex bilioso: latos,ex pituitoso succo gigni, Ratus sertasse ob id ascarides ex humore melanςholico ςonsistere, quod in recto crassoque intestido inueniatur,ubi humor iste exuberat; propterea quod venae haemorrhoides nuncupatae, illic termina ur, crassum maxime, ac sinculentum si nguinem deferentqs. S Teretes
320쪽
Teretes vero ex satis oriri bile eum dixisse suspi cari potest: qu bd hi in gracilibus intestinissimum sedem habeant,ad quae, &praecipu) ad ieiunum vocatu,multa bilis copia a po ro seleo iras oribasiis funditur. Veruntamen huic sententiae Paulus lib. 3oia mpr. q.capit. 7.& ratio ipsa,aduersantur. Nam calida,
- acrisq; materia, qualis flaua bilis est; ac frigida,&sicca, qualis est atra bilis, utpote alimenti natura egresta, lumbricis procreandis ineptae videntur. Accedit eo, quod biliosa recremeta amara exacth. cum sint, animal ullum procreare non possunt: quemadmodum fusius docet Galenus libr. . de
simp.med.faciat.cap. zo.in eum scribens modum: 'At sapor amarus, quod siccis teperie corporibus
insitivel hinc colligere licet,quod minime omniuasnaraputrescat,minimin; vermes,aliaq; animal- eula, qualia in radicibus,herbis, fructibusque putrescentibus prouenire solent,procreet. Maxime, namque videmus in humidis nasci corporibus vermes,& putrilagine. At quae exactὸ amara sunt, uoco autem sic ea, quae nulla sensu notabili alia participant qualitate omnibus propd animalibus, nedum hominibus e situ inepta sunt.Quippe climanimal omne plus, minusq; si humidum; amara autem,sicca,non aliter,qitim cinis,& pulvis:itaq;
nee cinerem,nec puluerem, nec fauillam, nec calcem animal estat, quemadmodum nec eorum.
quae planὸ amara sunt, quidquam.Haec Galenus. dc paulo inseritis ait: Adeo enim est tum hominia bus,tum plantis, animalibusque inimicum, quod amarum est, & quod squalidum pariter,ac siccum