장음표시 사용
321쪽
CoΜΜΕNTARIA. Ussccum est, ac veluti fuliginem quandam ab assa tione refert. Quae omnia si vera sunt, diccinus certum bricorum materiam bilem non esse, sed pituitam potius crassam dulcemq; a satietate,& crapula, aut ab insatiabili infantium auiditate in intestinis productam. st, ut cibi, aut iacilὸ intus vitiantur,quiq; crast e,ac frigidae substantiae,sei ς-que concoctioni, exiliunt,ut triticea, farinaceaq; pulmenta; S ad haec cruditate odia,& somni longis imi lumbricis generandis materiam suppediatent. Balnea item,ac veneris frequens usus,a cibo praesertim: praeterea humida alimenta, & quae facild intus vitiantur; qualia sunt oleracea omnia, sugacesq; structu eo quod humoris pituitos prouetum iaciant,lumbricos producunt.
Sed dicet quispiani autumno lumbricos pluru
mos senerari. Hoc vero indicat eos non ex pituita,sed ex melancholia,Ortum ducere. Assumptuni ex Hippocrate constat lib. r.epia parte.I. in initio, dicente:Autumno maxime serinu &cordis morsus.M. Quod itidem confirmat. 6.eiusdem tituli lib.parte. i. aphor. is.scribens in hunc modum. In autumno serinum,cordis desores horridae febres& ab atra bile morbi contingunt.Vbi,Galeno in terprete, per strinum,interaneorum animalia,lubricos videlicet, significavit: qiiod hi reuera serae sint Meuaq; inducant symptomata: Veruntamen dicendum est autumno lumbricos procreari,non ex succo melancholico,quem potissimum autumnale tempus parit; sed ex victu. Nam eo tempore
inulti fructus accedui quibus abundd repleti, m S a larum
ἱ-brici nostist ex bile. Quae alimenia lubrico
322쪽
1 N II. P R o GN. H IP P OC R. rum succorum prouentum coacervam: atq; his demum putredine correptis huiusmodi lues 1nnascitur. Fructus vero qui haec vitia adaugerit,usunt. uos Galenus lib.2.de alimentorum ficulta- tibus in initio,oreus Plinius vero lib.I .cap.Is.f - inaces appella quales sunt mora,persica, cucum
ciuot ante exactam maturitatem es antur, stat lanti existant,&omnes hoc uno potissimum vitio
praediti, quod pituitosum succum, eunde
r ventre coacto, caloreo; tunc temporis I becilli reddito, multae putredine, innasse tur:ex ibus uostmodum lumbrici exurgunt,& geni Pantur.HieronymusGabucinus dulcia, adulcia sunt ubricos procreare non posse arbitratui; exastimans dulcia eo constare temperamento, It facile in quovis corpore in bilem vertantur. Na cum Gale ζ teste lib. 4 de simplicium ined:cament rum secuitia calore temperato dulcis fiat sapor, eoq- vel insito,vel ascititio: insito quidem velutimes- astititio vero,veluti sunt omnia, s ab igne preparantur proindeq;.dum calida sunt,iis suaviolat uuibus nutritione est opus,apparent si illum
venter commutare, ac concoquere debet sui calore per ulteriorem decoctionem,saporem adipisce - tur amarum,ad animalis procreationem ineptum. inu . Veruntamen is non videtur legisse Hippocratem
cistaeisi lib. .de morbis iuxta calcem dicentem: Humore o dulcem,putridumq; diu retentum,materiam ςue generationis vermium; quod intelligentes
323쪽
lierculae natis puerulis dulcia prohibet:veritae ne, scilicet, lumbrici, quibus puerilis aetas plurimum abundat,ab huiusmodi dulcibus excitentur,ssuaque ipsis de more inducant sumptomat Necabsolute dicendum est, dulcia,cum calefiunt, amara fieri: sed tunc solum,quando nimis calefiunt,aut uruntur. ae Galeni est sentetia lib.i.de crisibus, cap.12.quo in loco sic scribit: In commentariis de potentijs naturalibus Oct endebatur,quidquid alia menti supra modum calesit, praesertim si pingue, atque dulce suerisiverti in amaram bilem. Vnde facilὸ inferre licet, quod cum dulcia praedicta noVruntur,aut supra modum calefiunt, sed in intestino inculcantur, & a transpiratione prohibentur non biliescere,sed putrefierii putrescentiaq; ium-bricos generare. Falsum etiam est; quod idem Gahucinus asseuerat; dulcia in quolibet corpore in . . . bilem transmutari. Nammei,testimonio Caleni lib.de bono,& malo succo cap. .& lib. 2.de naturalibus acilitatibus.c 8.prope fine; &.i. de facultatibus alimentoru.c. r.& libr. s. eius de tractationis
cap.39.in senili state,quead modii in natura pituitosa, frigidisq; morbis alimentu eist in primis et commodii,secitdq; in probiic6uertitur sanguine. . Relinquitur igitur,dulcia alimeta,pituitaq; dulce, atq; pituitosa recremeia generadislubricis suppeditare materiam. Quae recrementa sorte Avicennam adduxerunt,I6.3 tract. .cap. I. Vt crederet lutiricos semper in homine reperiri.Nam ctim prὐ- dictis excrementis nunquam careamus,nunquam nos lumbricis carere consequens illi videbatur:
324쪽
felonibus quibusdam famibare Lumbriciet o in Leo
1 8 1 N II. r R o ri N. H I P P o C R. siquidem teste Aristotcie libr.1. de ortu, & interi tui capi 3. positis ad actionem requisitis, actio ipsa
necessario sequitur. Veruntamen cum experimeto hac in re magis sit credendum, faliam osse Avicennae opinionem dicendum est.Siquidem,quod ex corporia dissectionibus; quae in nostra hac Salmanticensi urbe, plures, Academici senatus iussu quotannis adminiistramur; animaduerti liquido potest,raro admodum lumbi ici in intestinis con spiciuntur: quod etiam in suis patriis obseruaueiarunt alij nec me latet regionibus quibus da in lumbricos adeo esse familiares,ut en demi. hoc est,p . trii, seu vernaculi,dici merito possint.Curaui complures Nauauros hic singulis annis siud a gratia moram trahentes,qui mihi retulerunt,Pompeiopoli quae urbs illius regni est metropolis) lumbricos adeo esse frequente, , ut inter mille vix unus, aut alter reperiri queat, qui ab eis non in sestetur. Si Avicenna Nauaurus fuisset, dicere possemus eum quam de sua patria habebat,protulisse experientiam. veruntamen ipse Boethicus fuit, non
Cantaber,nec Nauaurus. Opportunum iam videtur, ut locum generationis lumbricorum explicemus:quem ventriculum esse credidit Conciliator differetia ibi. cuius sententiam falsam esse declarant verba Aristotelis lib. . meteoncap. 3 quae hunc in modum se habent:Animal inquit non fit in ipsa concoctione, veluti quidam aiunt:sed in secretione putresecta in inseriore ventre,& postea in sublim sese attollunt. Aristoteli subscribit Avicenna.16.3.tract. .
325쪽
capit. 2. dicens lumbricos ex humiditate seri stercori comista, malE a iocinoris facultate attractii-ce attracta. Q in & Calenus lib.1.de locis affectis cap. .dum inquit, lumbricos in intestinis solum generari; id ipsum, quod Aristoteles velle videtur. Nec contrarium sentit lib.3.aphori co m. 26. cum ait: cibus plerunque corrumpitur in ventre,& prscipue inferiori puerulis,ex qua post modum corruptione lumbrici oriuntur. Quibus Palisit, verbis non vult Calenus lumbricos in ventriculo produci ob id, quod in coflem cibus corrumpatur et verum, inquit, quod cum duplici in loco cibus corrumpatur, superiore, videlicet, & inferio-m eum oui in inferiori potissim tam ventre putrescit, icioneum e sic pro lumbricorum generationis materia: Nullibi tame ipse dixit lumbricos in ventriculo oriri: quinimo libr. I. de locis affectis citato, in intestinis solum generari asseuerat. quem Paulus,& Actius sequuntur. Praeterea argumento a sufficienti partium enumeratione sumpto, plane constat, ipsos non fieri in ventriculo. Nam non teretes; siquidem hos in tenuibus intestinis gigni constatmon latos; quoniam isti quoq;
in intestinis oriunturi non ascarides; quandoquidem in parte inferiori crassioris intestini,& extro .mo loqanone,&anisibulat initio,Greci constringendo dicunt; ipsos nasci fuit demon- stratu: nulli igitur in ventriculo gignuntur. Teretes in Macilibus magis fieri intestinis Galenus est testis lib. s.aphoraeom.26.a quibus ad ventriculum perreptant; idebque frequenter per os reij-S ciuntur.
326쪽
zgo 1 N II. P R o G N. H I P P o C R. ciuntur. ibusdam vcro per nares, non quod in angustis narium meatibus procreentur, quem ad Auleentia modusentire vim scist Avicenna.r.3.traci . 2.capi.
- μ' 3. quia hoc plane perridiculum est:sed quod in in teliinis consilientes superiorem subeunt ventre.& ab illo ad nares usque deferantur.Ex his perspiretra cuum est errasse Vegam in praesentis propnostici
hendit μ' commentario, dum censet lumbricos nos in caeco intestino,ubi taces, & pituita diu retinentur,magna ex parte generari.Generatur enim non in ca
oo,sed in gracilioribus intestinis, quibus freque-
ter deorsum perueniunt, & una cum deiectiori bus excernunturiquandoque vero sursum ascendunt,& per os,& nares redduntur. Quas vero latas taenias nuncupamus , in intestinis itidem procreari lib.q.cap. 7. Paulus contendit: cui sententiae subscribit Aetius libr. 3.serm.I.capit. o. quod ex earum desinitione constat.Siquidem latus lum bricus Vt supra fuit visum mutatio est interaneae intestinorum tunicae ad animalis quoddam corpus. In quibus vero intestinis procreentur, non item constat. Veruntamen bona medicorum pars in tenuioribus intestinis eos fieri affirmat; quod verum esse declarant stomachi morsus continui,
& ad cibos incorrigibiles appetitus. sumptomata non ob aliud stomacho ab ipsis inferri est existimandu,quam quod intestina tenuia, in quiabus procreari cicuntur, ventriculo vicina exivat. Teretes vero in recto generari intestino nemo inficias it. Quare constat,omnibus lumbricorum
generibus intestina sedem generationis,ac domicilium
327쪽
do ΜΜENTARIA zo edium esse, non ventriculum:veluti salsb Conculiator ille pluribus argumentis persuadere con tur; quae cum optime a Hieronymo Gabiicino infringantur, non est, cur nos in illorum soluti ne amplius tempus frustra conteramus. Indigupraeterea videtur,in ventriculo; ubi coctio potitsimum fit; lumbricos generari: siquidem ingens
huius loci calor,illorum ortum prohiberet. Constat calor iste partim ex insito ventriculi calore partim ex adscititio viscerum cirEmiacentium, in quorum medio ventriculus existit, non lecus
ac magnus lebes cum a pluribus ignis socis circundatur. Nam 3 dextris quidem iecur habet, a sinistris lienem, superne cor, ac septum transuersum eleuatum, &assidue motum : His etiam amplius Omentum quod praedicta tegit. Ex quibus omni- . bus ventriculi calor adch augetur,ut dura quae V,
ac concoctu difficilia trasmutet, concoquat, alteret,& in aliam formam conuertat. Motus insuper ventricul quo nunc costringitur, nunc dilatatur:& ad haec frequens cibi, potusque introitus,&exI tus in causa sunt, ut quo minus eosdem in ventriculo fieri putemus. Accedit eo, pituitam in v triculo non facile putrescere eo quod optime dimetur,peruentileturq; per Cesophagum,amplo pate- te aditu.Ex quibus fit manifestum turpiter hallu Disonaria cinari Michaelem Savonarolam incom. de ver- hassurina mibus capit.i .iuxta finem, dum censet lumbricos . . cucurbiti nos seri in ventriculo, ab eodemq; sormam desumere, quem cucurbitulae similem eise iis ui.uita omnes uno ore satentur. Sed multo magis impro in robatur
328쪽
sectat. IN II. PROGN. HIPPOCR.
bro.I.theisi si tract.1.cap.3.sententia tenentium, in
spiritus tramite, hoc est in asperae arteriae canali, praedicta animalcula progenita contineri. Qua de causa puerialis,lubricis infestatis incesanter tussire praecipiunt:argumento, quod lapilli in eisdem miritus meatibus producantur,qui asperrima tus 1as vexatione eiecti quandoq; sunt: quemadmoduGalenus prodidit lib. .de locis affectis,cap.9. Caeterum quam falsa sit haec assertio, probare opus non est; clam alioquin absurdissimum sit in remirationis instrumentis lumbricos degere, existi mare: quemadmodum Conciliator diss. 1.supra centcsimam latius probat: atque de loco gener tionis lumbricorum satis. Quarc reliquum est, ut de praesagiis,quae ab illis sumuntur,agamus amad illa praesens Hippocratis sententia spectat,qua astruit expedire lumbricos teretes cum deiectionibus exire, morbo ad iudicationem eunte. De teretibus tantum mentionem fecit, quia speciem habent omnibus conspicuam,& alijs sunt frequetiores: hi,si deorsum excernantur, meliores sunt; quὶm si sursum Nam sursum ascendere,& vomitu
reiici malum est existimandum,eo quod putrida colluuiem ad partes principes deserant: quo fit, ut deliria, & animi deliquia inducant. Deteritis etiam erit,si deorsum descendentes,soli nec deiectionibus commisti excant: quoniam significant intestina illis scatere, & putredinis essetis educi, intiis putredine ipsa remanete; cuius malignitate lumbrici sugere coguntur. Adiecit: Morbo in iu
329쪽
cficationem tendente: quia illo tempore natura quidquid noxium est expellere satagit. Nam in principio nihil non symptomatice euacuatur; Rdocuit Aetius lib.3.sern .i cap.39 dicens: Lumbrici in febribus,& absque febribus sunt,multitia . ne,magnitudine,colore, & tempore inuicem differentes.Circa cnim morbi principia geniti, subsistentiam ex subiecta recipiunt corruptione; circa consistendi vigorem,ex morbi malignitate; circa
declinationem,ex transmutatione ad melius; qui i& celeriter excernuntur, natura cos ad exteriora, non secus ac caetera excrementa,propellente. Aetio Paulus subscribit lib. .cap. 8.inquiens: Circa febrium initia geniti subsistentiam ex subiecta habent corruptioncs circa consistendi vigorem, ex morbi malignitate; circa declinationem omnino ad melius proficiunt:ait enim Hippocrates:Bonu& lumbricos teretes exire, ad crisim eunte morbo .Haec Paulus. Addit Aetius, deteriores esse maiores minoribus: multos,paucis:rubros, albis:&Quentes mortuis.Veruntame huic ultimo Aetijdicto Rasius lib.2s.continentis,tras'.I. cap I.& Aut be nisa rerucenna. 16.3.tract. . capit. I.in sine manifeste repu- tuaiu.
gnant, mortuos, vivis deteriores esse iudicantes. Nec immerito quidem : nam mortui magnam in corpore humorum malitiam adcsse signiscant, aqua intersecti sunt: aliter enim uiuetes cssent, nec
mortui expellentur. Plura his diligens lector reperiet apud Hieronym. Gabucinum peculiari de alumbricis com mctario,vbi de re hac omnem dinficultatem exactissimὰ absoluit atque enodauit
330쪽
T sero primo progn.2 .dixit hypochondriunt L saluberrimum,molle esse aequaleque dextra, atque sinistra parte. Quod si quemadmodum Galenus ait lib.1o.meth.cap. . utiles sententias repetere bonum est; hic ubi de deiectionibus agitur, hoc sacere certe optimum erit.Nam venter mollis fgnificat deiectionem probes ccedere,&partes,quae nutritioni deseruiunt, validas esse. Si na-que hypochondrium intentum esset, aut durum, lignificaret inflammationem,uel scirinum ades . rse,aut excrementa detineri, & non probe expurgari; aut flamose spiritu ventrem repleri.Siquid teste Galeno lita1.de semine cap. .cum hic flatibus infestatur, plurimum ipsum intumescere, ac distenδ,& in magnitudine attolli,& dolore conflictari necesse quidem est. Vult etiam Hippocrates ventrem oportere esse cocorporatum, hoc est, crassae, mollis, & multae carnis:quoniam ostendit febrem non esse admodu adurentem, utpotὶ qus non valuerit abdomen extenuare, aut tabefacere. Adde quod ventris crassitudine non solum auxilium praestatur concoctioni partium subiacentium, erum etiam excrementa omnia ventris, &vescar,optime expellutur:& xiscera, quae subsunt ab extrinsecus accedentibus iniuriis tuta manent. Hinc non temere Avicenna. I6.3. ex raritate, A