장음표시 사용
331쪽
sicam gigni posse affirmat, eo quoa intestina e ciaeus ternis causis obuia sint, illisque facile exponatur.
PROGNOs T. παsi autem aquosa admodum, aut candria, aut admoum crocea, aut stumans de clatur,haec omnia mala sunt.
HActenus Hippocrates de bonis deiectioniabus disseruit: nuc de prauis agere incipit. In progn.praesenti quatuor malarum deiectionu spe .cies conum erat. Hae aut sunt,admodii aquosa; ad modii cadida; crocea; &spumans. Aquosa, tenuis Aest,& alba,ut ex Gale. liquet libr. r.de crisibus.c. . ubi ait: Est enim simpliciter crudu, op album est, ac tenue,quod aquosum nominamus.Porro hanc cruditatem significare dixit Galenus, quod simi- liter in praesenti comm.voluit dicens:Aquosa d lectio,cruditatis indicium est. Et merito quidem; quia concocta,constantia sunt,& crassiora. Nam, ut supra comm.16.suit explicatum, coctio omnia cogit,ac crassescere facit: quod experientia demostrat.Nam omnis liquor,aqua dempta,igne elixa- μνεμ δε tus,crassior redditur. Quare deducitur, aquosam P deiectionem,languorem tigniscare partium coquentium: quod verum est, dum modo perseueresialiter nequaquam. niam cum ad actionem omnem naturalem tempus exigatur, ut Aristoteles est auctor lib. I.de ortu,& interitu cap.Io. quod temporis desectu truncatum existit,non est cur agentis impote ntiae tribuatur. Adiecit deinceps Hippocrates candidam:quia licet aquosa, auba sit,non tamen alba,necessario aquosa erit:quia . aquosa
332쪽
',86 1N II. P R o G N. H I P P o C R. aquosa necessario tenuis eii,cum tamen candida
possit esse crassa. Adde quod candida quid supra
'albam addere videtur: nam quod candidum est, quandam lucentem obtinet albedinem, quam al-
bum simpliciter non obtinet.Vnde niuem candiadam, S cygnum candidum magis proprie dicimus, quam album . inare non qua libet alba deiectio,candida dici debet; sed illa tantum,quae albemiem, ea dine intensa perfusa splendet. Erit haec deiectio dida quid mala, quia humoris vitrei nuncupati in intestini geniti prouentum denotat. Istae diis deiectionis species cruditatem indicant ,& caloris naturalis desectum: maiorem candida; minorem velo
alba .Galenus tamen lib. I. de crisab.capit.II. inco
ctum excrementum esse dicit, quod album est,ac te due,vel asperii,& humoris expers, aut quod ex . . a Lis seruat qualitatem. Croceam deiectione di λο-ximus progia. 17 significare plus russae bilis in veri is od in trem defluere ac iocinoris itidem calidam ii tem-θμωσε de periem,assantem,&adurentem sanguinem. re culpanda est eodem pacto spumans deiectio, quddimpetuosum humorum motum, flatuosiq; spiritus,aut caloris assantis vehementiam,& acritudinem demonstret. His enim causis spuma in , exterioribus generari solet, Galeno in praesenti
eiusdem tituli, comm. so.auctore:quibus in locis ait:Spumam indicare spiritum flatuosum humo - ri solutu dissicili commisceri, adeo vehementem,& inaequalem motum habentem, ut humorem ipsum dirumpati angatq;,atque inmultas partes commia
333쪽
comminuat; qtiae spiritu illo repletae,ampullosam spumam progignant: quemadmodum in mari ventis agitato, diruptoq; , & in equis celerrimὰ currentibus videre perspicuὸ licet.Haud absimilis spuma ea est, quae in ore epilepticorum apparet, maxillaru musculis couullivo modo agitatis, concussisque: quod ii humidum quod dirumpitur, tenax esse contingat,tunc spuma erit euidentior, &liori tempore perdurabit: luod aqua sapone collisa, in pannorum lotione indicat, in qua exuberans spuma ob olei viscositatem perspicue conspicitur. Fit secundo modo spuma propter caloris multitudinem, humidum ebullitione eleuantis, ipsumq; in exiguas diuidentis partes,veluti in hiseontingit, quae ab igne in lebete elixantur. sgenerationis spumae modos praeter Galenum, docuit Aristoteles lib. 1.meteor. Quare merito Hip- i apocrates in praesentia, spuniantem deiectionem, V ἡ quod prauas causas sequatur,vituperat.Et libro.1. prorrheticorum comm .i . dicebat,deiectiones,in, spumosas, syncerasque desinentes, morbum ex lcerbant. Vtraim vero a calore ebulliente, vel ab NMis a M. immodico statuosi spiritus motu spumosa deie--τ l abctio oboriatur , colore, atque soniti Mistingues: . m 4 c. Nam quae a calore si sonitu caret, & admodum crocea existit: quae vero immoderatam statuosi spiritus agitationem sequitur,alba est,& cuni fri--mia,
dore excernitur. P R O G N O s T. XVI. . t tui.
Mala etiam est,si exeu glutinosa,candida, subcroced.;
334쪽
CElsus lib. 2 cap. .sic praesentem sententiam legit:Praeter id,periculum osstendit id,quod excernitur, si exiguuar,glutinosum, laeu albuni,
idemq; subpallidum. sermone cum exigua
glutinosa, ac laeui, coniungit album, aut subpalliadum colorem. Quodsi Hippocratem ad huc modum interpretaremur, peripicuum est, duas illam deiectionum species vituperare; nempς, exigua, glutinosam, laeuem,ac albam:atque exiguam glutinosam,ixuem,& subcroceam,Viridem ve.Conueniunt hae duae in iubstantiae modo,& quantit te: nam utraq; exigua cyr,glutinosa, c laeuis:disse. ruiit vero in colore, quia una alba est, altera vero
crocea, aut viridis:qui duo colores, ut sepo in his commentarus aduςrtit Galenus,sub hac dictione Graeca,chloron, significantur licet Celius in prae-s id , pH fata sententia unius tantum,ne subpallicii men- ςρυμ tionem secerit,alterum,puta, Viride,i lentio praetermittens.Quod tamen tam Celsus, quam Hip-' pocrates,volunt,est,deiectionem exiguam, glutinosam, semper esse malam; siue talis sit alba, siue ' ψ . subchlora propterea quod v traq; colliquationem significati peior tamen est subchlora, quam alba, quia color croceus, aut viridis,maius incendium, dc maiorem absumptionem significansi quis alia bustaeuter tamen,sicuti nec paucitas,nec laeuitas deiectionis colliquatione valerent praemonstrare, nisi cum illis glutinositas coniungeretur, quia nec deiectio pauca,laeuis,& alba,aut viridis, di palida,consumptionem ostenderent,nisi essent glu-
335쪽
sed in magna copia excernitur, poterit mala non 'iesse; verum iudicationis ratione apparere, corpus natura expurgane, tVnctuosas materias excernendo.De his loquens Avicenna. 16 Stra L 1.cap.1.iti. hq
quit: Et lcias, quod ille, qui egerit materias pingues,si non debilitatur,non oporter i constrinia ιgas ipsum, quia perduces ad aegritudines malas. 'dissiciles,fraudulentas. Fiunt huiusmodi materiae ob similium esculatorum esum, ut fungorum, anguillarum, tu animet sum ostracodermoru, a qui bus, propter lubricitatem,gratumq; gustum plurimum assumimus incosecthim , quod postmodum generandis humoribus pinguibus,& viscosis pri-bet occasionem. Quemadmodum propter quo rundam ciborum cruditatem; quales sunt, beta, '. 'caepe, & brassica; bilem porraceam in ventriculo generari videmus:ita aserenteGaleno infra c5m. 39. Fieri etiam potest,ut glutinosa deiectio,rati a neratur. ne colli quationis, in magnoe quantitate excern tur; sed differt praecedenti, foetore, & aegri tolearantia. Nam praecedens nec foete dc facultas earni facile sert i verun tamen hic, vires imbecillita donimis scelens existit. Est etiam illa quam exigua glutinosa deteriorma peius eis, colliquamina magnis portionibus apparere, quam paruis; eoquos indicant corporis partes plurimum occupari a calore praeter nituram. Fieri etiam potesst,ut exigua
glutinosaeuacuatis viscosis, pinguibus ; humoribus eueniat. Verutamen talis nunquam bona esse poterit: quia authore Galeno.2.prorrhetici com.
336쪽
τ, nihil eorum,quae decretoriae euacuantur, eXi-GAlinosa, guae e cerni,couenit. Et hac de causa glutinosa, atq; .x a atque exigua perpetuo ab Hippocrate improba- cur semper tur, siue eueniat ob colliquationem, siue ob eua-' cuationem humorum glutinosorum. Nam lic
mala est,quia morbum non soluit, sed sympto matice excernitur : illa vero peior, quia colliquatio-13is est index. Non tamen sic de magna glutin sa est praenunci ndum, quippe quae quando con- iumptionem non sequitur, poterit morbum i dicare, si reliqua ad bonam iudicationem signa non deficiant Praedictis omnibus deiectionibus, si bonae sint, laeuitas bonitatem adauget; quemadmodusti si sint prauar, magnitudinem intendie malitiae. Itaque ubi deiectiones glutinosae, de
einde- subcroceae, laeves extiterint, peiores, qu nanori laeves censentur: quoniam aequalem ostenduntq- consumptionem a calore maligno eas laevigan- te factam : qui adeo potens fuit, ut omnos earum partes aequaliter valuerit alterare. Quemadmodum si boni fuerint excretiones,tanto erut meliores magis laeves apparuerint: eo qu0d demonstrant nullam illarum partemnat nae effugisse elaborationem,ut Galenus inenarratio copiosiu) docet,& nos iupra lib. i.comvlti
337쪽
Eiectiones praecedenti prognostico habitas
L malas duntaxat esse Hippocrates dixerat: praesentes vero exitiosas appellat earum malitiam adaugere volens. Sunt aurem haec, nigra, liuida, opima,atque scelida; de quibus sigillatim pauc la dicemus. Nigra duobus fieri modis solet; alte. ratione, de nigrae substantiae commistione. Per ab terationem nigra fit deiectio vel a calore adurente, aut a frigore mortificante. Priorem causam e plicuit Galenus lib.I. de crisibus, cap. ii. dicens:Nigrum excremetum,est atrae bilis indicium: vel sanguinis in eo loco periisti. Posteriorem demo strant illi,qui per nivosa,vel frigoribus obsita lo- ca iter facientes, extincti sunt: nam hi omnes r perti sunt denigrati. Posse ambas has qualitates nigrum colorem enicere, infra comm. 29.Galenus testitur,in huc scribens modum: Nigredo aut ob vehementem accidit stigiditate qua ratione quo que sanguis nigrescit, congestis globulis.& quidquid extinguitur in plenum ni restit,aut propter
exuperantem calorem. Etenim sanguis rursus trahit nigrorem cum crematur; quemadmodum
de omnia alia corpora:& qui diutilis in sole demorantur aestiuo, nigri redduntur.Nigra itidem re ditur deiectio, materiae nigrae commistioneiquae duplex est, vel atra bilis assatione genita , vel san-
fuinis faex. Haec, si coctionis signis praecedenim
us excernatur, bona est: quandoquidem altera atra bilis ex ustione genita,quae maligna admodii est,post coctionem excreta si Galeno creditur ita T. a brO.4.
338쪽
gnum, licet raro admodum in tam petiimon
more coctio suscipiatur,adeo v t nunquam id Galenus viderit; quemadmodum ex lib. de atrati 1- si βμ Iecap.3.fit mandestum: ubi ait,exat E atrae bilis namorem perpetuo in pernicie se excerisi conspe- natu emper est maius,& multo m*gis atra bilis; ' - dc si Verea in pr sentia velit,quod hic in principio euacuatus, quanquam malus sit in via signi, 'otiung 'pi q. tamen esse posso in ratione causae. Ego vero illum malum iudico; in via simaliquia maximam ostendit in humoribus adustionem, di naturalis facultatis imbecillitatem, dc vehementem irritationem:in ratione tamen causis,quia licet malus humor evacuetur, Una tamen cum eo
spiritus multi deperduntur ;&benigni humoris haud exigua quantitas excernitur. Nam cum per id tempus non siit facta secretio utilis ab inutili, omnia tam bona, quamm ala promiscue,&ssine
delectu educuntur. Non esse autem in principio;
ubi exacth crudus est morbus; noxij ab innoxio separatione factam exGaleno liquet lib.laphor.
comm. 22. dicente, oportere coctionem praeire,
subsequi discretionem: & postea euacuationem, si secura crisis, seu iudiciu eit subsecuturum: quibus verbis ait, cococtionem praecedere stilareti nem; & hanc, euacitationem, aliter iudicium bo-τεἰemo ο- non posse. Liuida deiectio easdem cau-'' sas sequitur,puta alterationem,& alterius materiet commissionem: alterationem,ut Bigiditatem v
339쪽
hementem: quemadmodum testatur Galenus.I. lib. de critibus cap. Ii.in eum scribens modum: Li uidum excrementum, ubi non fuerit aliquid tale assumptun I, patrium infernarum validum fri rus,
ac veluti mortificationem signiscar. Non fit hic fcolor ob ealiditatis excessum; quemadmodum niger, eo quod ut idem Galenus ait eipiti tr.libri citati, tantum est si igiditatis effectus. Fit etia eo itor iste liuidus in deiectione ob aliqualem humoris nigri melancholici mistione qua ratione proximὸ accedit ad nigrum, qui itidem ob eiusdem humoris pris sentia oritur. Differunt tame in hoc
quod niger multam, liuidus vero paucam melancholiam protendat; quod Galenus in comm. his
docet verim: Nigra deiectio ab atra biles cera tingitur lutida vero ubi modica bilis atra modico . permiscetur. Porro opima deiectio ob id damnatur, quoniam pinguedinis consumptionem ab Mιών. ignito calore esseAam ostendit, ut Galenus in enarratione praesenti: de lib. 7.ὸphoris.comm .f. testatur. Quod similiter docuerat a.de crisibus c. 1I.quo loco de pingui, & viseeso excremento rba faciens, sic ait: Sic Spingue, hi non fuerit alia
quid tale assumptum, pinguis colli quationisi' signum; sicutici viscosum, nisi hoc ex cibi natur contingat, colliquationis est signum. Scd quod quidem pingue est, ex pinguedine fit liquefacta;
viscosum, ex ipsis solidis animalis partibus coma-:bescentibus, quare multo grauius Nd est hoc e crempntum visco sum, de quo Hippocrates praece denti prognostico sermonem fecit: nam non dia,
340쪽
294 x N II. P R o G H I P P o C R. xisset prognostico praesenti, optimim illo cile de- lterius,quoniam viscosium,seu glutinosum,de quo in anteacto contextu dictum est, auctore in colo. Galeno, pinguedine absumpta ab igneo calore non vehementer maligno emcitur . eo quod tale exiguum est,& sensim educitur.Vertim tame vis--sum, de quo. i.cristan Galenus loquitu copi sum est magnis portionibus excernitur. Porio
opimum; de 'uo Hippodrates hic disserit; licet pinguedine sat liquesicta; quemadmodu pri- cedens exiguum glutinosum. Ob id tamen exitios censetur, quod exiguum glutinosum,albu est , diis toris expers. Opimum tame; de quo in praesentia Hippocrates agit; preter hoc, quod exiguu, non est,nigrum,aut liuidum,admodum i; et ensierissiuatque ob id vehementioris, & malisnioris
PROGNOST XX III. Si vero vorsicoloressum,diutumiores quid , sed nota. minus ex lassunt. Hestri emento', ac bilisse.
CVm abunde de deiectionibus simplicibus,
disseruisset,nuc de varia,seu versicolore Vec ha facit. Quae talis dicitur,quia vari multipliciq; colore com asinempὶ bilioso,cruento,porraceo, atque nigro:quae coloris varietas,& multiplicitas, vel in eadem deiectione conspicitur, quemadmodum in cauda pavonis, & colubae collo simul varios coloresintuerilla vel in diuersis: verbi gratia.