Ioannis Braui ... In Hippocratis Prognostica commentaria. ..

471쪽

potius,ciuae in praedictis respirationis opificijs in, festant, de quibus hactenus Hippocrates egit: εc postmodum nihilominus disputabit, scivi sensus

sit; aliet praedictorum respirationi seruientium instrumentorum suppurationes,quae bilem non habent admistam,nec adeo calidae sunt,ut precedes, rumputur, plurimae vigesimo die,aliae trigesimo, aliae quadragesimo,& aliae ad sexagesimum perueniunt.Cuius discriminis,& varietatis causa ex loci temperie,& ex substantia,& temperamento humoris est desumenda. Nam inflammatio quo magis in calidiori affligit sede, calidiori tenuiorique dependet humore, o us & suppuratur , ac suppurata rumpitur licet vehementiorem caloro

sit passa,& i tenuiori humore oriatur illa quae suppurationem non sensit,sed per sensum effugiente

vacuationem amouetur. Cui conferens Avicenna illam,quae suppuratur.3.q.comm.2O.ailrEt noco tingit,ut maturetur exitura,& couertatur quod

est in ea in pus nisi propter paruitatem caloris innati in membro,aut propter crassitiem substantiae materiar. Porro ex illis,quae in suppurationem deueniunt,quo sunt frigidiores,tepidiorique sede fatigant, tardius suppurantur,atque Iupuntur. Quo

fit,ut calidet in partibus calidioribus vigesimo r pantur die: & frigidae in partibus frigidioribus in sexagesimo & medio modo se habeat qui in quadragesimo ruptionem suscipiunt. Hae sunt frigidae quae in calidis locis,aut calidae, quae in locis frigidioribus accendutur.His accedunt,que ab aetate, & natura differetiae sumutur, quas extrinsecus

472쪽

ductas Gale.in com.vocat:propterea sunt extra Extri; ec humore,affectamque sede. Q duo ocyoris,aut Oa dee- tardioris suppurationis, & ruptionis causae c5tine P tes existunt,& proximiores magis esse putantur. PROGNOST. LVIII.

considerari autem oportet , ιppurationis initium fore. colligentes a die, quo primum homοfebricitaui aut quo rigor eum praehedit: ersi dixerit pro dolore sibi inesse podus in loco,quo dolore afficiebatur:haec enim sunt inter initia suppurationumaex hoc igitur tempore expectaresuppurationumfore eruptionem adpra

inibus indiciis incipiens suppuratio sit co-- gu osceda, hoc in prognostico docet Hippocrates, dices: Initium suppurationis fore eo die, quo febris maior, quam antea,& rigor, ac ponde ris sensus eueni ut. Quod si aliquis roget,quid medici intersit hoc suppurationis principium intelligere:dicendum,huiusmodi cognitionem ob multa a medico exigi. Primum quod sollim in praesentia expressit Hippocrates ut intelligat a quo die

supputatio dierum fieri cohueniat adfuturam vo micae rupturam praesagiendam. Nam cum dixit aliquas suppurationes rumpi vigesimo die, alias trigesimo: dies isti a primo morbi insultu numetari non deben t, sed S suppurationis principio. Ru sum ob id suppurationem inedicum cognoscere est necessarium. ut viso eius initio ab auxilijs desistat resolutionem mollietibus.Nam clam iam nullus sit digestioni locus, si ustra deinceps talia praesie J C c a dia

473쪽

os rN II. P R o G N. H I P P o C κ .dia tentabita unde Avicennab Io.;.tras i. .cap.1.inquit; Cum phlebotamas,& euacuab,& non sedantur accidentia, tunc scias, quod prohibitio colle- ctionis, quam quaeris,est dissicilis. Non ergo iteres phlebotomiam,vi non cogetetur materia,qui 'ρε μυε est collectionem. Ex quibus Avicennae

di verbis intelligere licet eligenda potius esse suppu

ta, 'ias' ratione,quam concretione,seu materiae induratione. Proderit eua maximὸ, auctore Avicenna.Io.3. tract.ε.capi. praesari suppurationis principij cognitio , ut medicus a symptomatis superuenientibus non perterreatur, aut expauescat,existimans talia mortis occasione euenire:cum no huius, sed incipientis suppurationis ratione appareant. Quae licet deterior sit materiae resolutione, magis lameeiusdem concretione est exi etenda Nam humoris concretio,seu couersio phlegmones in scirrhuin membrana succinpente, aut pulmone, perpe- tuo caueri debet : quia huiusmodi dispositio v hementia exposcit medicamenta : haec autem ad locum affectum peruenire non queunt. Quapropter insanabilis affectus relinquetur, aut longissimo spatio aegieq; sanabitur. Cu in emptema non , aliundὶ curationis habeat difficultatem, quam expuris expurgatione cui suppuratorum vires, v potὸ magna ex parte languidae existentes, sussic re non valent. Quocirca si suppuratis vires roborenturiac reficiantur, & materia screanda incidatur atque ex tenuetur,poterit emptem a sanari.It que Hippocrates tria recenset, quae incipientem suppurationem comitantur. Haec autem sunt; se-

474쪽

bris,rigor,b: in parte laborante pondus pro dolore.Febri puris generatiois symptouia est,ut Hip- F. Obm

sydum adiuncta corpora a puris gener4u acrimonia mordentur,atque eroduntur. Nam cum praecordia, sedes omnes, quae circum lixc sunt,m ' anis sepiantur, neruosque suscipiant a sexta cerς iri bri coniugatione,eximio tangendi sensu sunt pretditae. o fit,ut commorsae, rigore efficiant:quia magna societate cum externis corporis partibus sunt connexae; ijsque adeo consentiunt,ut affectet mox uniuersum corpus in consensum trahant; sic rigescunt quibus . calidum , mordaxque excr mentum, Ventriculum, praecordiaque serit, non secus ac illi, quibus nudam cutem, aut ulcus me. camentum acrius compungit. Caeterum di por duris perceptio pro dolore adest: nam humor, qui ante dispersus erat, in parte in flammata accu, mulatus in vacuitatibus, ponderis sensum inuehit.

pletur collecti quiescit dolositi febris, & augmεtatur grauitas. Atque haec sunt suppurationis incipientis symptomata; quam itidem pullus consς- quitur in profundo inflamm/lae partis molistus, Liquet hoc ex Galeno libro is naeth cap. I. ubi de phlegmones signis agens, inquit Nec dolor illi deest maior, minorve, cum quo nonnunquρΠι pulsationis est sensus: sum, scilice limatu amplius increuit,ac potissimum cum suppiirat, Quod clarius docties t libro, de Ioosgffectis, ςap. 3.dico hanc quoque causim ςum vel mens suerit

475쪽

o7 IN II. P n o G N. H I P P o C R. pulsatio, suppura r inflammata particul cons th et , ,' suppuratione ingentes duntaxat instamq - ' mationes. Quψd si aliquis quaerar,cur Hippor/m Et iapiti tes in praesentia huius signi mentionem non feces' ' Dic endum cum Galeno libro. a.de locis ast 1μ' ' '' tas citato, nullationem Mnc per affectus inflamm

ia matorios fieri in eorporibus sensibilibus proprio,

ac primario affectu existente in arterijs,aut saltemper consensum laborantibus, eo quod vicinorum contactu premantur: & ob angustia vicinas' Dix es premant,ac cum attolluntur modo pars aste

cta sentire nata sit veluti percutiant. Verum su cingentem costas tunicam,&si sensu sit radita haudquaquEm arteriae attingunt, quae presis, pulsatorium dolorem efficiant. Quo fit,ut ea inflammatione 6bsessa, pulsationis sit expers. QMd 1imiliter velle vitus est Avicenna .iO.3.traci . q. cap. a. ubi de pleuritide verba facies, inquit: Et cu ea quidem, quae pura est, non est pulsatio: quoniam pars priuataeit multitudine arteriarum. cat, exquisitam, quam Galenus, 1. de locisas ct cap.3.succingen e costas membrana primario aste ψ ctu laborante fieri pronunciauit: Sed nec membrana hac inflammata per contactum, illae premi possunt quae in intercostalibus musculis reperiuntur. Nam, ut Galenus ait, ubi costis vicina est, necessario ea ab ipsis comprimitur. Arteriae voro quae per in tercostalia vocata spatia,& per cras fas,laxasque laterum partes extenduinr, c in profundo magis delitescunt , premi ab inflammata membrana haud quaquo possunAH c de inna

476쪽

o Μ Μ T N TAE R I A. η Minatibne siccingentis membranae dicta sint.Nam inflammatis intercostalibus musculis, non neg*t Galenus arteriarum eleuationem dolorem linis repulsativum, ac proinde subdit laborantem illuncild percipere, atque pro inflammationis magnitudine sentire in parte inflammata pulsationem. ... Veruntam ε obijciet aliqui'Si succingens mebra, na arterias,quae premi, aulicdi possunt,no contunet,cur pleuritide perpetuo durus pulsus comitavcu hic auctore Galeno lib. 4. de causis pulsuu. c.7.

arteriarum tensione in iii flammata parte existe tium sequatur:cui respondendum,omnes arterias S.Iutis. unam ex suis tunicis,nem μ,exteriorem,acciperea membrana costas succingente. A qua etiam partes omnes quae thorace intercluduntur indumen tum accipiunt: quemadmodum Galenusesta ctor libro. 7.de anatomicis administrationibus c. 2.& libro.6.de visparticapit.I. Ex quo fit,Vt cum membrana lisc inflamm tione labora tendatur, atque consensus ratione arterias etiam tendat, depulsum durum essiciat, peruadente arterias ins mat* membranae tensione

PR OG N Os T. LIX. si vero suppuratio in altero latere tantummodo fureri. vertere,utque ediscere conuenit in bis,utrum in altearo babeat latere dolorem Cr utrum calidius, quam alterum P. Atque eo in incolume latus cubante fit quia i rere oportet, num aliquod desuper onus illi pendere

477쪽

D Rognostico praecedenti signa tradidi quibus

A suppurationis assedius innotescit: nunc indicia eclocet ad affectam sedem cognostandam:dicens, suppuratum latus deprehendi dolore, calo- re,atque ponderis sensu accubitu super latus sanupercepto. Pro quorum explicatione animaduem tendum testimonio leni libro. , de anatom .administrat.capta .naturam thoraci valentes quasdamembranas sitisse largitam, ut illum secundulongitudinem superne deorsum intersepirent.Infigutur haec validissime parte posteriore,spinae verte' bris:anteriore 'erinossi medio peooris,lanatin mici sternon pellant. JEst autem hartim membranarum utilitas,eodem Galeno auctore libr. 6. Oeὸmihi. de. Vsu partium,capit.I.prima quidem,& maxima, sepientium ut Ventres duos thoracis essiciant, vi s sorte mas, quis. gno vulnere in alteru' am eius partem accepto rei pirationis munusi eius perierit , reliquus venter incolumis dimidium salte actionis retineat. Quo 'circa magnis vulneribus intro in alterutram thori cis partem penetrantibus repente aramans, parte dimidia tum vocis tum respirationis priuatur: voce autem, atque respiratiotie plan destituitur, si venter uterque fuerit confossus.Ex his clarὸ intelligitur quae dediti am duntaxat thoracis partem stippurationes infestati sinistram nullo modo onsendere,& c conuers'. Quoniam materia ab uno in aliud latus permeare non potest, intersepiente membrana, tanquam is Miu' quodam imaro tran'stum impediente secus con ogit in pu ono, ac

478쪽

in partibus, quae intra peritoneum continentur. Quoniam in his per omnes sedes circusiuit pus,

aut quiuis alius humor in abdominis cauitate co-tentus,ut in ascite laborantibus videre est, pariter tiam in pulmonia suppurata,ac rupta,in VIrammparte, dextram,ac sinistram pus decumbit. niam vi. 6.de usu partium ca.3.Galenus ait toxus pulmo, membrana intersepiente tegitur, ac undiaque obuoluitur.Sed cur peripneumonici sinisti venae internae sectione magis,quam dextrae iuuenxur:& cur phthisici in sinittru cubantes latus plus affligantur,& vehementiore iussit infestentur, quam si decumbant in dextrum, causam plerique reddere nestiunt. m ego hanc esse credide im, quod pulmonis pars laeua plusquam dextra, loris ventilationi inseruit ,-ex usu magis est. Quapropterin peripneumonia haec magis, quam altera subleuari ac deopprimi sanguinei detracto exoptat. Quod quidem melius esticitur misso illo ex cubito sinisTq i quam ex reliquo:rursum eadeaccubitu sinistru oppressa minus muneri suo sunficit ipsa alioquin ex morbo lacessita, ac iam languida reddita.Sed adHippocrateni redeamus,qui partem suppurat ne obsessam tribus signis de prehendere docet. Haec autem su ni,doloricalor & pondua accubitu in incolume latus conspicum Dolor partem affectam, veluti digito ostendit, quem modum &Mor.Nam, ut inquit Hippos ales aptior. 39. 4: sect . qua parte corporis calor continetur, ibi morbus extitit. Pro uenit calor iste

puris occasiqne quonim s,teste Galeno libro.

479쪽

u i N II. PRO G N.l RIPPAE, Caneth.cap. .Puscum aliqua sit putrescetia,necesserest partem, quae pus cae,ntinet, calfieri. Siquidem eodem tradente Galeno libro de causis morboarum, capit.2. per putredinem cuncta corpora causiunt,&quae vicina sunt,calfaciunt.Tertium itaq; signum habetur ubi aegro cubante super latus incolume persentit molem quampiam desuper pendere. Fit pondus hoc insid&e purd praedictae me- p branae intersepienti,& thoracis parteis in duas cauitates diuidenti Barbari hanc,mediastinum vocant:cuius instanimatio admodum lethalem plauritidem constituit: eo quod nulla patet e purP-tioni via , &.pinima inducit symptomata. Cuius signa tradidit Auicenna IOHβract. .cap.I. dicens. eue in eadelirqui , ac dolore ad ossa puctoris per reptantem, fierique accidetia propria intensoria,&numore putrefacto febre vehementer augeri:

a. Cuius tamen lateris stippuratio; aut inflamma tio sit vehementior, aut perieulosior, ui dubium medici vertere solent.Nam bilippocrates libris de morbis cap.depleuritide ex dorso,nianiseste vult dextram si uim 4 csse vehementibveni. dum alti Quanto robustiorem sunt partes dextia sinistriti' i tanto etia sortiores morbos in ipsiςeuenire,quoa Galerius etiam videtur confirmare libro r. de praesagitionc ex pulsibus,capit. .dicen Qui habita sunt valente,& admodum diu in .mqrbos non in Pine.um. ciderunt,periclitantur si incidac eruntame Ause' boni cenna.I 3.tract--.capi. a. quaestioni re 'ndens. contrariam videtur . lententiativasserere, his Ver .

MVeritas tar n est,quod propinqua parti sn i

480쪽

π o M M E ς Y Ἀ κ' i. deterior; sedes conuenientior ad hoc, ut maturetur, & resolutionem accipiat, dummodo sit de genere eius,quae discuti,aut cocoqui possit. Illa tamen quae remotior es: a parte sinistra est solubrior: verum ipsa es ex parte resolutionis,&maturationis magis inobediens.Haec Avicenna.Nos vero quaestionem hanc paucis absoluere voletes, cupientesque Avicennam cum Hippocrate componere, dicimus dextram pleuritide sinistra esse vehementiorem:quia morbus, qui robustiore partem adoritur,maior est,quam qui imbecilliorem. Cum igitur partes dextrae sinistris sint robusti res,vt praeter Hippoc. Aristote.etia docuit,lib.3.

de partib.animaliu.c.9.& lib.q. eius de operis,c.8. rationi consonum est,mala in ipsis euenientia, sed ricis causae magnitudinem indicare, & ex consequenti esse vehementia magis:ea tamen pleuri tis,quae partem sinistra insestat malignior, ωpra utor censeri debet, q*am illa, quae dextrum obsi det latus.Nam lieet verum sit,cor medium inora. ciri locum occupare ut Galenus probat libro. 6.devsu partium cap.a &dib. 7.de anatomicis administrationibus in principio,arteriamque aoria, mox vet sinistrum ven triculu egreditur ad dorsum contorqueri, ibim hinc i'de propagines aequales m

spolitudine,& numerci pares dimittere: negari tamen non debet,ventrem cordis sinistrum in quo vita continetur,& vitales spiritus includuntur, leui parti esse commissum': eandemque arteria magni per xij sum perreptantem, ad sinistra magis versere atione venae caua mediunt spinae locum