Ioannis Braui ... In Hippocratis Prognostica commentaria. ..

451쪽

dunt : malis vero magnitudinem adaugent maliatiae; quemadmodum. I. epid.palet. 2.tex. 2 .innu re voluit Hippocrates, cuius sententia refert Galenus libro. 3.de diebus decretorijs scribes in liue modum: Hippocrates damnat maximὸ mutati nes, quae in diebus decretoriis ad peiora declinati quippe quod lethalis morbi symptoma sint:quta admodum , ut arbitror bent i,id est, ad sanitate tendentis contrarium. Et infra libro.3.comme. I9. explicans illud prognosticum, Si vero nec diebus decretorijs deletur rubor. &e. inquit: Illa diebus decretoriis euenire, gratia firmioris fidei dicta sunt:quod sanδ vertim est.Si nanque materia diebus trasmeat decretoriis in pulmonem, recurra que introrsus, acer ignis nequaquam per halitum digestus in exteriore superficie,non sollim no b num id est, sed etiam malum maximum, propte ea quod ex diei natura firmiorem assumat prauitatem. Itaque crises qualescumque fuerint, siue , nete, liue malae,in diebus factae decretorijs, malota habent iudicationis certitudinem, quam in caeteris aliis diebus,vel indicibus . vel intercidentibus. Sic aisiis mutationes firmiores sunt ,q uae in aspectu sextili, aut quartili , aut oppositionis Lunae in Sole efficiunt,qua quae intermedijs diebus cotingunt. Quodsi Hippo.in praesentia septimi diei signatim mentione feci ob id est quia; Galeno nictore primo de diebus decretorsis , ca. .hic inter omnes iudicatorios dies primus existit, no nume

I tatis in diebus decretoriis fa

cta firma Funt, οὐ cre

452쪽

1N n. ip .R, GN. H I P roc R ruod omnes decretoriorum notas occupat: siquiem plurimos indicat,& absolute, ac cum manifesta excretione, aut abscesse. Quocirca malum signum,quod in eo apparet,adhuc firmius habetur ad suturam mortem praenunciandam, quam in reliquis decretorijs di ubus, qui post illum existunt. P R O G N O S T. L V. screatum vero talia, mori quartoiecimo die sterari potest,tis bonum aliquod illi acciderit.

ino die moriturus sit ille, qui s reationε bL-liosam,ac purulenta reijcit, hoc in progn sic0 docet Hippocrate ,dicens, eum qui septimo aegrotatiois die incepixtalia screare,decimoquam to esse moriturum: modo reliqua alia indicia non magis bonum, quam malu praeostendant:sed medio modo se babeat. Nam accedentibus pluribus

malis, mors non expect bit decimumquartum, sed in nono, vςl undecimo anteuertet: quemadmodum si bona multa duenerint, ad decimumseptimum, vel vigesimum differetur. Et hoc est, Ῥin conxe tu innuit Hippocrates,cum inquit;Μ0riturum eum esse decimoquarto die . nisi bonum . aliquod indicium ei superuenerit. Quibus verbis inon vult superuervente aliquo bono liberari sgrotantem, nam; quemadmodu in subsequenti cominen. dicet Galenus; ad hoc ut arser a tali screatio irae vindicetur, omnia bona indicia exiguntur,

sed id solum,quod quando bona siqua superue- perint, morbus in ducimoquarto non poterit . . cidere; sed in tempore longiori, neutris tamen si

453쪽

COMMENTAR I A. 3 gnis apparentibu .aut accedentibus paucis bonis, cum ea quae dicta est screatione, decimo quarto die aeger abolebitur. Ratio est,quia quado in morbis nullum adest irritamentum, aut causa,quae iudicationem remoretur, aequale tempus est prima morbi aggressione, usque ad coctionem manifestam, aut ad signa admodum exitialia, cum eo, quo dilabetur ab his,usque ad omnimodam solutionem,uel mortem. Quod verum esse Hippocratis testimonio liquet. . lib. aphoricomm. 7Ldicentis: Qujbus septima die crius fit, iis nubecula rubra quarto die in urinis apparet:d alia ex ratione. Quibus verbis perspicuum fit, tantliminteresse tempus a primo morbi insultu, usque ad nubec lae apparitionem, quantum ab hac, usque ad integram morbi iudicationem. Est enim nubecula rubra,Galeno auctore lib. I.de crisibus cap. I .signucoctionis manifestae; & quartus dies communis est primo,& septimo; & medius inter utrumque. Rursus in eius clem aphorismi comm. Galenus de eadem nubecula sermone instituens,inquit: Cui

vero in septima apparuerit, hic quartodecimo fuit iudicatus. Quia tamen potest interdum aliter euenire; aut quia plurimae constitutiones ille tu mae sunt; aut ob aliquam aliam causam; ideo subdit:Cui vero decimo quarto,hic in vigesimo. paruit autem cuidam alteri in undecimo,qui derimoseptimo iudicatus est. Et cuida alii in eode uti

decimo, qui vigesimo die fuit iudicatus, licet hie

postremus legitimam constitutionem seruauerit

Nam & ii ex dierum numero rigesimbsecundo

454쪽

3' ' et N II. P R o G N. H I P P o c R. debebat iudicar quia tamen hic decretorius non est, nec vigesimus primus aequam decet nudi vim habeat,ac vigesimus, ideo rationi consonum extitit die vigesimo factam iudicationem fuisse.Veruliare, quae dicta sunt de aequabilitate temporis, Pest a primo morbi initio,vsque ad signa coctionis manifestae, cum eo quod ad hoc progreditur,viq; ad integram morbi ablationem, veritatem obtianent in iis morbis, qui legitimum seruat motum. Nam caeteri, qui illegitimὸ mouentur, cum multi sint,& numero prope infiniti, nequeunt arte com prehendi. Motum legitimum seruant morbi illi,

tis; quot citra irritamentum aliquod, aut remOrimum mo- rantem causam, suum fatalem peragunt cursum. -mser n- In quibus proportio haec seruatur, ut totius mor-- φρη si ' bi principium par sit sequentibus duobus tempo-ς - ςqt ' Atque idem principium duas aequales obti

net partes separatas die, in qua signa coatonis obscurae primum se produnt: quemadmodum. I.de crisibus, ca .ro.Galenus his innuere verbis voluit:

Nam si ad hoc respexeris, nihil erit amplius dissicile inuenire , si tot primis diebus ab his, quae primo die apparuerunt,tot ia abscesserint, quot erat reliqua transigenda usque ad manifestam cocti nem. Inde autem ascensus incipit. Quo sermone manifeste vult. prima inuasione molia usque ad diem, quo primu signa coctionis obscurae videntur,tantum interponi spatium, quantum ab illa, usque adsigna coctibilis manifestae quae,teste Galeno in fine. t .capitis primi li,de crisibus, terminant illud morbi principium,quod est pars totius morbi.

455쪽

CoΜΜΕNTARIA. ei, morbi. Veruntamen haec omnia de morbis salubribus magis esse intelligenda videtur. Sed quod in lethalibus eadem ieruetur proportio,ex prssenti prognostico liqxiido fit omnibus, in quo Hispocrate, vult admodum exitiosum signum,quod inlaptimo die apparet, mortem decimoquarto die futuram praeolfendere. Similiter nubecula nigra quarto 'levisse,septimo moriturum esse aegrotum denuncia ut Galen voluit lib.3.de crisibus.zIo. PROGNOs T. LVI.

Botia vero haec sunt acile morbum ferre: bene stirim: dolore vindicatum esseesputum facile extussireaeorispus qualiter calidum videri, ac molle : siti non detiisnm urinas,deiectiones,somnos,sudores, singula intaligere bona,vti perscripta est Icccedere. Ita enim omi tutas bis euenientibus, homo haud sane morietur. QMdsi ex his alia supervenerint, alia non,utique Gultra quartum lecimum diem visensaegrotus perieis rit. At horum contraria, disticulteriolerare morbRSpirationem magnam esse ac crebrari: dolorem noti sedarisputum vix extussire:siti admodum con limis corpus ab igne illaequaliter haberi:ventrem,exio stas calidas valde esse frontem aute er manus,si perides algidos: Uas,deiectiones, somnos,fudores,malu

sc , uti descriptum est , nossessingula. Nam si horum - quodpiam sputo superueniat, prius sane,quum diem

quartamdecimum attigerit homo, decedet, vel nonω. vel undecimoata nimirumconiectari oportet: τι - . te hoc sputo facile exitium portendente, nee in quam tumdecimum diem deducente. Porriaeuementia mu

456쪽

I NIL PROGN. HIPPOCR.

hau dquaquam debet. sed quaeret hic merito aliquis,cuar pulmonia ab omnibus humoribus pro-

Signatur,cur Hippocrates de illa latum,quae , bi- le,ril sanguine ortum ducit, verba facit. Cui dia ' cendum, sanguinem, & bilem ob sui tenuitatem, . ' Scalorem, a corporibus, quibus continentur,in

principio resudare, & permisceri posse: caeteros vero humores pituitam, & melancholiam, saltem in primis diebus minimὸ id efficere valere. Nam frigidi adeo crassique sunt, ut a locis,quibus co

siliunt,in asperas pulmonis arterias excidere,&inter sese permisceri nequeant, nisi tractu temporis calfiapi,& attenuentur. Adde,huiusmodi hum resinatura sua diuturnas,& valde morosas pleuritides,& peripneumoniascommittere:quod no efficerent, si inter initia, signa coctionis praeberent. Addit deinceps in contextu Hippocrates, flavam screationem non debere multo sanguini permisceri. Nam clim exiguus sanguis est,ex vena, vel arteria transcolatiis; sive ut Galenus lib. s. metho. eaa.loquitur, sucioris modo transmissus prosluit. Quod euenit tunica vasorum rarefacta, sanguine vero ipsis te nuato quem admodum si multus pro-siueret sanguis, pessima esset talis screatiis, utpote

venarum rupturae,aut anastomosis index. Quam

mala autem sit haec affectio,per qua pulnio phleg-mone simul,& vasis diuisione labora hinc fit mani latam, quod diuiso curari nequit, priusquam. Phlegmone sanetur, dc vastantum tempus quantum ad phlegmonestanationem e igitur, citra vi dispendium api tu ruptumve esse non pati,

457쪽

tur. Accedit eo quod maturata phlegmone per 'tussim debet expurgari, qua expurgatione vas am plius rumpitur, laceraturque; ex quo itidem s nandi exoritur difficultas. Et ad haec ex eo, quod quae idonea ulceribus medicamenta sunt, contingere vas diuitiim, sicut in ventriculo, non valentiquo fit, ut per medium interuallum serduim sua amittant. Quapropter prudenter Galenus libr. . metho.capi. II.praecepit, ruptum in pulmone vas, protinus, antequam phlegmone excitetur, glutinare. Pro comperto habens, quod nisi ante phlegmones generationem cohaereat, id postea sore insanabile. P.R o G N O s T. LI. .,i Omnes autem screationes,malafrui quae non sedat id lorem: pessiniae autem nigrae,ut descriptum est: Qua verosedant dolorem,omnibus meliores sint.

E Orum, quae a corpore excernuntur, utilitate nullo alio meliori indicio, qu m ab effectu

cognoscimus. Nam si evacuatio quae uis aegrotan

ii confert, ab caque facile seri u utilis, atque proficua censeri debet: siue ipsa sponte,sive arte facta

fuerit,quemadmodum.I. sedi.aphor. 2.&.3.Voluit Hippocrates: sic omnis excretio mala est, quae nec ad morbi sublationem confert,nec eam egrotans

Dcile fert.Conserentia euacuationis, denotat illos humores,qui corpus infestat, copetenti quaῖixate nis eos se ..euacuors: qm si alioru&no molestantiu exctetio sat, contrarium eueniret. Nec enim humores ita

458쪽

38s x N II. P R o G N. H I P P O C R. NIerantia sereentur.Tolerantia indicat facultatem,quae core acη ti'- pus gubernat,esse potentem:&euacuationem no

superfluere. Quia licui ad modicam excretionem fere semper agitatio,& aggravatio sequitur, qua de causa illa conferre non potest, etiam si ex humore nocente efficiaturi ad eundem modii, immodicam,virium corporis dissolutio,& imbecillitas comitatur. No ab re iεitur in praesenti prognostico Hippocrates ait, quod quaecumque dolorem

non sedat, mala est . Nam cum screatio conuenies sit euacuatio eorum, quae circa thoracem dolore progignunt; cum ea dolor non lenitur, indicium est aliam ab humore dolorem faciente materiam secerni:aut huiusmodi euacuationem symptomaticam esse,nec a natura corpus a causis morbum committetibus repugnate perfici. Quod indicat qui excernuntur humores coctos non esse, nec a bonis secretos; tantam tamen interim eorum copiam, vel acrimoniam, naturam lacessere, ut e Vasi receptaculisque suis proprio impetu foras eri lian naturae aspernantes imperium. Quod denotat,natura illos cotinuo ad excretionem irritare.

obi ais. Clterum obiiciet hic aliquis,fieri non posscivis creatione dolor non sedetur. Nam si per eam hu. mor,qui partem inflammatione obsessam disteri .debat,excernitur; consequens videtur, parte Vniri, regredique in habitum naturalem, quo quidε. regressu dolorem mitescere , necessarium quidem eu.Cui respondendum apparet,posse satis excreari,& dolorem non leniri; vel, quia tanta vicio. sorum humorum in corpore rςdundantia i m

459쪽

co MMENTA Ria: tori multo mole ad sedem affectam confluant, quam screatione euacuentur:vet,quia materia illa quae in affecto loco relinquitur,licet copia sit mi, nor, qualitate tamen deterior euadit. Vndὸ nihil mirum est, si in ea malitia quantitatem suppleat. Vel dicendum tandem, fieri posse, ut tumor praeter naturam, ad suppurationem vertatum cum ex prognostico subsequenti set manifestum unuex suppurationis in sis sit, screatione dolorem non desinere. Quocirca licet aliqua humoris portio evacuetur, reliqua in parte inflammata manes, agitatur,calfi extenditur,atque maiorem multo, quam ante occupat locum: unde vehementior εο dolor, febris exoriuntur: quandoquidem,teste eodem Hippocrate aphor. 7.sech. a.du pus consi-citur,dolores ac febres magis infestant,quam iam pure consecto. P R O G N O s T. LII. misum, autem dolores ex hiisedibus no desinunt, ii ques reationum purgationibus,mque ventris Dbdu sitionibxs, neque venae incisionibus, ac rinedicamentis,

er in pictus rationibus,se suppurationem verti scien dum est

QVaelibet inflammatio duplicem habet exu

tum : aut enim finitur resolutione, aut

luppuratione ; sic enim laterum, pulmonumque inflammationes eisdem modiffiniri solent. Resolutio aut ςst insensibilis,aut manifes a.Sesum effugit,quando inflammationes praedicti adhibitis somentis,aut victus ratione soluuntur:quod euenix

Insamma

460쪽

j9r I N II P R o G N. H I P P o C R. cum inflammatio exigua est, nec in corpore toto redundantia iubest.Talis fuit iuuenis illius pleuritis,quae,Vt. 6.epid.part. . comm . vltimores eii Galenus,solis fomentis,& victus ratione absque sanguinis missione, re purgatione fuit persa nata. CPterum sensilis resolutio multis fieri modis toler, nempe lcreatione, Venae sectione, ventris subductione. Harum vacuationum praestantior est, quae per sputorum purgationem peragitur, eo

quod screatio eorum excrementoru, quae in thorace,&pulmone continentur,conuenienses euacuatio; dicente Galeno lib. 4. aptioncomm. 2.pertussim exinaniri quaecumque in pectore sunt,atq; pulmone.Et lib. 7. meth .in fine aiebat, pulmones, di pectus per asperam arteriam, di fauces purgari. Quocirca rectissime scriptum ab Avicenna est,

IO. .tract. . cap. 2 Oportere, ut sit magnifica medici intentio, ad hoc ut sputum facile fiat. Quando itaq; nec screationis purgatione, nec aliquo alio coni memoratorum auxilioru pulmonia, aut thorit 'μ η' racis inflammatio desinit,ait Hippocrates, ipsam ad suppurationem verti. Tersiainutio is purgationis posuit Hippocrates aptior. 8.taturi libri. s. cum inquit: Quicumque motho laterali la ..' ki borantes,in quatuordecim diebus non repurgantur,ad suppurationem vertuntur.Per suppuratio--e: Miti GalenuS in enarratione dicit esse intelligendam eam,quae fit in pus,transmutationem:autes,

quae sit inter thoracem , & pulmonem puris eis sionem. Nam utrumque horum ait fieri quan morbo laterali laborantes non expurgantur per

. . l. a c