Ioannis Braui ... In Hippocratis Prognostica commentaria. ..

581쪽

si1 et N III. P R o G N. H I P P. o C R. alijs odio. Quae omnia Galenus nos docuit libro l7.de vlapallium,cap. Io.inflammatis itaque inte nis gutturis musculis, prima anginae species constituitur:cuius signa hic describit Hippocrates, quae sunt:dolor plurimus in gutture, atque ceruice, re spirandi difficultas tanta, ut aegrotantes erecti

ciere cogantur: nullaque ex calore,colore aut mole apparet in ceruice,vel faucib' dispositio. Quia si aegro suffocationem, atque dolorem sentiente, nihil horum in iam dictis partibus appareat,indicium est,intra gutturis corpora delitescere insta-mationem: quo fit ut ratione sanὸ maxima stra gulentur. Nam clam respirationis meatus ea parte z' zz. . angustiis sit, accedente insammatione omnino G Q. intercludit.Ex quo eos periclitari est necesse deficiente omnino respiratione. Quo fit ut anginosi, erecta ceruice, id est, collum dirigendo reipirare cogantur, quo paululum meatum dispescant. Siquidem illorum supinus accubitus plurimum inspirationi obest, concidente nimirum gutture in ceruicis vertebras. Non ab re igitur Hippocrates in praesentia huius anginae maleficentiam explicans,dixit,periculosissimam eam esse celerrimeq; enecare:quod limiliter confirmat libr. I.prorrhet. text. q.dum inquit: Fauces dolentes, absque ii more,cum implaciditate, strangulantesque supra modum perniciosae.Et Galenus libro.3.epid.part.2.in comm.aegroti quarti,dicebat:Anginae autem prauissimae sunb subitoque perimunt: quae nihilan faucibus nec in ceruice signi edunt.Idem libro .de locis affectis,capit. .docet, quo in loco praesens

582쪽

c o M M E N et A R i A. uer sens prognosticum reser atque interpretatur. PROGNOs T. XVII.

Qiseeuniboeia dolorem alteri similem instrun attoruluntur vero,ac ruborem in faucibus e sciunt iam dum exitio esed paulo longiores , qu in superiores, sunt rubor fuerit magnus.

SEcundam anginae speciem describit,quae priori minus periculosa est, & in longius tempus

protrahitur. Inflammantur in hac loca faucium gutturi proxima; atque idcirco non minori quidem dolore afficit, quam prima, quoniam nuces aequὸ sentientes partes existunt,ac guttur.Per hac aperto ore,ac depressa lingua in penitioribus sauia . . cium partibus tumor apparet, & rubor i quae duo indicant intra gutturis corpora non lacessere inis flammationem,sed illa ea relinquente,ad loca verpere, quae in faucibus sunt,os versus. Quare n0n intelligo quo modo dicat Hippocrates, hanc priori no minus esse periculosam Nam si periculi tota roratio in difficultate respirationis consistit, & haec a 'maior multo est in prima, quam in secunda, con- malis, 'sequitur, hanc, quam illam, minus periculosainesse debere. .PR O GNO ST. π vi II. et si quibus vero fauces rubent,erceruis,hae diuturniores sunt. Maximεveia ex eis struantur, siceruis,ac pe- ctus traxit ruborem,nec sacer ignis intia recurrat. ---

D 's Hippocrates in hoc cotextu angins dis

583쪽

11s a N III. PROGN. H I PPOCR. ceruicem rubor occupat: alteram,quando certa iacem simul & pectus rubor comprehendit. Ambas has ait minime esse insalubresudq; duplici de causa.Prima, quia no admodu sunt dolorificae:Secuda,ila no vehemete respiradi sacultate induculno sunt admodu dolorificς:& quia partes affectae adenosae sunt,quae ob sensus imbecillitate,&hebetudine no admodii vexant dolore: A qui humor malum committens,magis distundit, atq; ampliorem occupat nocum, nes Vt in prioribus unitur, nec uni parti circunscribitur,& inculcatus manet, . non inserunta Upirandi dissicultatem, quia materiam bifica gutture, &yijs respirationis lac vi diis. dit, & ad exteriora accedit: merito igitur anginae, perquam nec dolor est vehemens, nec respirandi difficultas magna Periculo vacare dicetur. Talis est illa, ped quam fauces rubent, & pectus:quod similiter confirmataphor. 37.sectionis. Adum ait: Αngina correpto si tumor siat in collo, bonum. Foras enim mpxbus deducitur. m sentctiam' 'eparran) Galenus, sic scribit: Sermo verus est,&in promptu. Siquidem ex intimioribus, α' ' principalioribus partibus passiones confert,ad cu

tem transferri. Haec vera sunt dummod' misiperiis las non vertatur ad inIerna, quod quidem malum est;tum quia noxius humor ad praecipuas ,& vitae necessarias partes remeati tu sia imbecillitas facul-m G tatis indicatur no potetis infressui materis bilios ,

cui inter si 1- ritur,obsistere.Euenit etiam,oviso rubore,rudis q9ispia medicus repelletia me Sc Eta admouens, morti inopinain sit μυλ

584쪽

COMMENTARIA. 116 PROGNOST. XIX. siserὁ nec diebus decretoriis evanescat ruboririque tuo. berculo conuerso in sedem exterioreni,pus non facile excreet, ac videatur sine dolore , mortem india

DIxerat praecedenti prognostico malum esse intro verti crispelas, quia tame fieri posset,

ut propter virium aegrotantis firmitatem,& humorum tenuitatem ambientis nos actis caliditate tumor breui discuteretur,adeo ut medicus existiam aret intro recurrisse, ideo modo signa scribit, quae ostendunt reuersionem eius ad intimas si des. Porro horum unum est, quod tumor non in Agnar ιιὸν diebus decretorijs euanuit:alterum quod non sa- sonis Immo cile excreant: tertium quod videntur sine dolore sed i agere. Nam cum recurrens intro materia, maiori ex parte in pulmonem decumbat, & pulmo sensus sit expers, no eiu ciet dolorem,sed angustiam,& respirandi dissicultatem. Grauabitur etiam imateriae multitudine, & conserto motu aegri sa

cultas adeo ut nec eam concoquere, nec excreare

possit. Si enim sicile,& multu excreasset,per sputum liberari potuisset:nec quod hic aitHippocrates)mortis,aut recidivae ruboris periculum imp disset. Quod autem dixit: Si vero nec diebus decretorijs deletur rubor; ob id dictum est, quod icum in crisibus magnae fiant permutationes,si haenon in die eueniant decretorio, symptomatis ratione contingunt, non motu naturae rogenti , ac his .mai. elaborantis morbi causam ad ipsius propulsionεω omu ι. Κk , faci-

585쪽

faciliorem Si enim motu, & naturq actione fierct, proculdubio diem criticum, qui fortunatissimus est, & cui superiora corpora fauent, expectassent. Vult itaque Hippocrates quod si rubor deletur in diebus non decretorijs, indicium est crisis rati h ne sublatum non sitisse:qui nulla bona iudicatioiμ ' ' diebu, qui decretorij non sunt, contingorς poa . . T test. Si vero alijs signis malis accedentibus rubornmusulit, c. in partibus exterioribus conspicuus in diebus de ingere cretorijs euanuit, & ad intima retrocessit, adhuc maius malum est: propterea quod ex diei fide ampliorem desumit prauitatem.Verum de his libr.et. comm. q.&.68.abundὸ dictum est. PROGNOs T. ππ.serarissimum verὸ est,si oedema,aut rubor, quam maxime foras vertatur. Si vero in pulmonem conuersis

fat,dementiam parit unis ex iis quidam magna parte purulent in quibusdam veris haec, mali viri,

abscessus

DIctum quidem supra est , conferre ex intianitoribus, & principalioribus partibus noxios humores ad cutem transserri Nam cum haec; docente Galeno libr.de causis morborum, cap. sit omniu corporis partiu extrema: haudquaqua absurdum videri debet, uniuei si corporis suscia. παῖ piat excremeta, &illoru expulsioni sit deputata.

Quo sit,ut quae ad cute recesserui ijs, quae adprocremetu fundu decubuerut multo salubriora habeant. Ita eode ira 3eteGaleno lib.q. de victu acutoru,c5m.

tisic etia ta hoc ab Hippocrate in prisclia scriptuest,

586쪽

COMMENTARIA. sis est,securissimum esse, ruborem, atque tumorem, quam maxime soras verti:idque duplici de causa. Prima, quia robur expultricis facultatis ostendiatur,qus valuerit nocetes materias ad longinquas,& ignobiles partes protrudere. Secunda , quia viscera, de partes internae a morbificis causi, vindicantur. Atque haec quoque ratio est, cur in specie γη

variolarum, illae magis laudentur, quae multitudine, plures: & quantitate maiores, ac tumentiores μ ' 'r'

apparent.Subdit deinceps Hippocrates:Si vero in pulmonem conuersio fiat, dementiam parit,&c. Ratio est, quoniam humores bilios in pulmone delapsi calentium vaporum vim haud paruam in caput demittunt. Vnde dementiam gisni consequens quidem est , iuuante ad id capitis situ, &eiusdem cum pulmone consensu. Quae causa est si Galeno creditur libro. .de causis pulsuum,ca. 8. cur in peripneumonia frequenter caput laeda', . H . . tur,& mens conturbetur. QOd si materia ad put is istis .amonem conuersa, in halitus non digeratur, nec quouis alio modo evacuetur, in pus verti necesse ter iadiiuri

quidem est, nisi ad inferiora descendens, abscessubus gignendis occasionem praebeat. Quibus cru-pentibus ut Galenus ait libro. 2. prorrhetici con men. I. partes,quae humores suscipiunt,assicientur,caput vero ipsum illaesum permanebit. PROGNOs T. XXI Gurguliones autem cum periculo secantur,m scarificatur,er adurutur,quoad rubid mignique fuerint. lnis

587쪽

M. Vbivero secretum fuerit omne i quod uuam V pellat, ij pars gurgulionis sumnta maior, ac liuida: superior vero tenuio per illud tempus admoliri marinus tutum est. Sed pr. t mul atque aluum s bdi xeris,Michirurgia i liceat per tepiis, nec aeger stranguleturi

CAlenus libro de comp.med. localium,capi.3. S 'carnosam quandam particula in summa oris parte apparent' m,cum quis toto ore latissimὸ actaperto linguam deprimit,gargareonem,sive P gulionem dicit a veteribus nuncupari: alij uuam,& columellam nominant. Veruntamen Paulus li

Ha -- particulatii ipsam, sed particulae huius affectionε Oeorum.lia censet- Nam partem hanc gargareone,& gumlatim e t. Plionem appellat: columellam vero non eam ipsam sanam, sed cum morbi ratione in columnae modum prolongatur. Clim tamen summa parte incrassatur,&rotundus fit gargareon,vuam illum appellat, ab vitae similitudine nomenclatura d sumpta. Hanc similiter sententiam innuere videtur Galenus. Nam loco citato, postquam dixisset earunculam praedictam gargareonem, & gurgulionem a veteribus vocitari,subdit: Caeterium posteriores medici non ita, sed cionidem,id est,columella vocat. Na qui staphylen,id est,uuam,ipsam nominat, eorum nec meminisse praestat. Nos emnoti particulam ipsam, sed unam aliquam eius an Deta, . - sectionem staphylan,siue uuam nominamus.Hς erit misistri. Galenus. Utilis in gurgulio ad aerem attemperandums

588쪽

COMMENTAR IA. ,ro dύ ne frigidus in fauces cumulatim irruatiEst etia tanqua vocis plectrum,ad illius pulchritudine, &magnitudine conserens, ut lib. II.de usu pari.c.II.

scriptum a Galeno est. inare nihil mirum videri debet,si eo resecto, & vox deprauetur,& pulmones,& pectus frigefiant, ut idem tradit Galenus liabro de disseren.morborum,capit.8.Excipit etiam descendentes a capite destillationes,vndό accidit, Hude --

ut ab eis frequenter relaxatus,prolongetur,acc6- ueniente excedat magnitudine in qua itide affectionEinflamationis occasione deuenire solet.Velia ' runtamede inflamatione hac, in pr sentiaHippo. no disserit,sta hoc in libro de morbis tantu acutiscu febre colutas agere proposuit; & gurgullionis inflamatio cu exigua sit,& a corde longius distet,

comite febre habere no poterit.Veruta me hoc in prognostico de eis morbis acutis loquitur, qui ad inflammati gurgulionis sectionem perperamas ministratam succedere consueuerunt. Hi sunt a tem,inflammatio,& sanguinis quor.Inflammatio inquam,non quaelibe nec qualis prior, sed admodum ingens, & magna, adeo ut uniuersas fauces, ,- r& os occupet. Solet etiam subsequi intempestiua hanc curationem copiosa haemorrhagia,sicut nul -- ilis auxiliis sisti, supprimive possit. Atque haec est

causa cur Hippocrates hic quidam curatoria prs' c. alma cepta doceat in gurgulionis sectione seruanda. tia ora MHorum primum est,ut huiusmodi sectio non ad- siset, lanis ministretur toto tempore,quo gurgulio ipse rubi sectisn sex, dus,magnusque extiterit,sed postquam secretum fuerit omne id, quod uuam appellant, & summa

589쪽

pars gurgulionis magna, & orbiculata sit reddita: istiperior vero tenuior,atque gracilior. Quam sententiam Avicenna sequitur. .3. capi.12.quo in loco de uuae curatione verba faciens sic scribit: Et non oportet ut incidatur nisi ciun radici eius a uenerit extenuatio:quoniam in ea est timor magnus.Et infra cap.Is.subdit: Cu est rubea aposte-. mosa, tunc eius incisio est timorosa, quia sanguis fluen per nullam medicinam sistitur,atque extis si opere vicinis partibus phlegmone succediti Auterum curatorium praeceptum esst, ut prius quam . manum admoueamus,corpus, vel venae sectione, vel purgantimedicamento pro utriusvis indigentia euacuemus. Quod praeceptum in omnibus aia sectionibus perpetuo seruandum esse ubique Galenus proclamat. PROGNOs T. ππII.

si quibus febris definit non cum indici' solutor , neque

in diebus decretor Arecidiuam expecta re oportet.

DVo sint,quae,Hippocrate authore,morbum 2 non exacte solutu esse jed reuersurum ostenuam pranu dunt. Vnum,si solutus suit in diebus non decre..toriis:Alterum, si desiuit sine indiciis solutionis. Primum significat,fidum no suisse iudicium,quore illi credere no debem': sed potius existimanduest angue in herba latcte,& materia latitare, quae haud multo post tempore mali reuersionem est effectura. Hoc innuere voluit Hippocrates aph rismo.6s.sect.q cum inquit: Febricitans, nisi die . bus imparibus sebris reliquerit, solet recidiuare.

590쪽

o in loco,Galeno interprete,pro imparibus iudicatorii scribi debet,ut sit sensu nisi diebus iudicatorijs febris desieri solet recidiva sacere.Nec sollim crisis in die non iudicatoria facta,talis exissiit:vertim etiam si in die,quae malo decernit,euenerit, infida est:& morbum reuersurum esse minatur, dicente Galeno. 4.se 2.ap6.iudicium aut malum seri, at recidiva non alienum. Aliud,sionem praenunciare dici est,

csis solutionis fuit sublatus. Quod ipse similiter

communi sermone docuit. 2. &. q. epidem. d, cens: Quae sine indiciis solutionis sinita sunt, se- reuertuntur. Non intelligens per indicia solutionis,ea,qus signorum tantum vim obtinent:

iusmodi sunt, spiritus dissicilis, vigiliae, delirium,

splendores oculis oborientes, caligines, labrum in serius agitatum, ceruicis dolores :& alia huiuia modi,quae crisin solent antecedere. Nam fieri potest, ut morbus etiam in die decretoria cum talibus desinat,3c nihilominus reuertatur. Sed per indicia solutionis intelligit ea, quae non tantum signorum,sed etiam causarum vim obtinent: quaeque crises ipsas absoluunt. Haec autem sun vomitu alui profluuium, sanguinis suor, urinae multa profusio,abscessus insignis,atq; conspicuus. Qilydo igitur morbus sine istis soluitur, aut cum eis quidem, sed non conueniente quantitate factis recidiva timenda est, quemadmodum Galenus docet libro.I.de diebus decretortis,cap.r.Et hoc est, quod Hippocrates voluit libro.3.prorrhet.senten

πὶ metu de morbi et ara

quod morbi reuem

si morbus sine indi bin