장음표시 사용
61쪽
M . x N L P R o G ἀ-x P o e stacare.Porro aliud signum erit,ii non videat,vel in audialiquorum apnor.Α9.sectionis. .ubi prssens sententia scribitur,meminit. Quia omnia haec nosunt sine maxima cerebri laesione ob quam ia viasorii,& auditorii spiritus deficiunt i nec ad seniuulastrumenta peruenire queunt, P R O G N O s T. XII ncubvium offendi erruma medico oportet in latus deo- arum,aut sinistrum:ac manus,ceruice CT crura paui sion reducta habentem, ex omne corpus molliter po' - 2 stumata enim pleri, bene valentium cubantat ita cubare,visani folin optimum est.
Vbantem aegrum a medico deprehendi in latus dextrum,aut sinistrum,optimum,atq; saltiberrimum esse dicit. ad lib.de Coacis praenotionibus sim;liter conscripserat,inquiens:Decubitus in latus optimus est, velut sanis solitus suit. Hine Galenus lib.Σ. de motu musculorum cap.q. exHippocratis optasone, decubitum in alterum daterum laudati Ratio sumitur ab eodem in com. ςMit' i'. praesenti,quoniam sic iacere,robur indicat virtu-
et iis animalis corpus firmantis, ac Eubernantis per
musculos. Nam & si decumbens nomo super uno 1 n laterum,consistere ac quiescere, ad sensum videa tur, cu ipse eodem semper loco persistat, ac ni neat; reuera tame non omnino quiescit, sed ope- ratibus musculi rectricem facultate corporis mota ξ .lem erigente,ac subleuante, tacito quod ura motu agitatur, atq; mouetur, quemadmodum Gal.lib. - de rigor trςmincidi palpitati one cap.4 manise
62쪽
. dii lib.2.de motu musculorum cap. q.ubi de decubitu super latus loquens,inquit: Cognosces autε quanta actio huiusmodi cubationibus inest, si mortuum corpus sic collocaueris.Nec enim minimo tempore manebit, sed supinum, aut pronum statim liet,quocumq; grauitate verget.Respodet his ultimis verbis,in quam partem,pronam videlicet,vel sirpinam defunctum corpus in latus collocatum conueriatur , dicens, in illam potius verti, inquam maior inepserit grauitas. God si veru . esset illud Plinii lib. cap.17. virorum cadauera supina fluitare; steminarum vero prona: v et ut pudori defunctarum natura parcete,vir in latus colu locatus in partεὶpina verti deberet. scemina ve- rumpitiis
ro in pronam.Verum clim haec Plinii ratio improbabilis sit, dicendum potius cum Ludovico Cae- . lio Rhodigino antiquarum lectionum lib. 2. I. 9. ideo sceminas pronas fluitare q uod ventricolae sint; & quod earum mammae spormiosae,& gQ
sae natura existentes multam in se aquam combubant,qua illae repletae,simul cu ventris mole,Onus ad partem illa inclinare iaciunt.Veruntamen mox ruorum corpora,quaecumq; ea sint,sive virorum, siue foeminarum super latus in lecto collocata ad illam partem tendent, ad quam maiori grauitate vergentiQu' constat,quod dum in vivis erant o,Misi super latus cubabant non extitisse citra operatio- intitus, τε nem animalis facultatis, mptricii, subleuantis, qc sustinentis illa in tali sigura. Porro accubitus iste
non tantum bonus est in via signi, sed etiam in ra
63쪽
tione causae. 6niam multa naturae commoda corporibus sanis, pariter & aegris ex tali accubiti sequuntur.Vnum quippe,facilior transitus,atque permeatio deuorati ia cibi ab ore ventriculi, ad eius landum; in quo , teste Galeno lib. . de locis affectis cap. .praecipue coctio perficitur, propter quam,climentum nutritioni accomodatumquod san fit decumbente homine inlatu dextrum. Aiterum vero estcaloris ventriculi augmentum ex recinoris complexu,quo alteratrix ficultas ventriculi vegetio reddit alimentum scelicius conco- . quat, quod euenit, cum homo in latus sinistrum decubuerit. Hinc no temerὸ Micεna.3.part.do'
dus epistola. 4.Ii,i6. Super dextru latus incho re somnum,deinde vero corpus voluere, & sup . sinistrum redormire iubent. vehac in parte . minime est assentiendum Theophrasto, qui, ut Plinius restri lib.8.cap. .celerius coqui in dextri lateris cubitu,quam in sinistri dixit.Adiecit dein eeps Hippo.bonum essu qgrum manus,ceruicem,& crura paululum reducta habere:quoniam hoe etiam sanis, dum cubant contiligit Est enim ill facillima,ac minunὸ laboriosa figura,per quq --hra modich inflexa collocantu . In qua traicia brachia,& crura tenere praecepit Galenus lib. 7. esto.cap. .dum ait: Brachia custodienda esse sub figura angulosa crura vero sub ea,quae hae paulo minus porrecta est AJςudem modum si medi cus aegrum d*prehenderit in latus cubantem, ac praedictam membrorum figuram stodiente laua luberrue
64쪽
C o Μ Μ v N Υ Α R i A. stuberrimum fore putandum est.Si vero cubet i pinus, aut sub aliqua extrema figura , partibus via delicet ipsis immodicὸ extentis , aut inflexis, pr cul dubio malum erit. Quoniam figurae huiusmodi vel mortuis,vel interituris insunt,ob facultatis defectum, nequeuntis regere, ac corpus fim re per musculos. Quapropter Galenus figuram, quae inter hyperbolicas media est , salubrem esse scribit,tanquam ab utroque extremo semota.Est 10per enim hyperbole quando sententia aliqua veritatem excedit,augendae certitudinis gratia, ut illud Virgilii .ii. Aeneidos: Qui candore niues anteirct. Sermo erat illi de cygnis. Huic in praesentia alludens Galenus hyperbolicas figuras nominat extremas, Samedio plurimum recedentes, quae non aliter, quam nimis intentis,aut laxatis muscu
supinum vero cubare manibus er ceruice,Cr cruribus extentis,minus bonum est. . , COMMENTARI v s.
II laudabilis est decubitus is,per quem fger supine cubatis 1 medico inuenitur. Quod similia ter lib.deCoacis praenotionibus voluerat,dicens: At supinum iacere,brachiis, & cruribus extentihbonum non est. CuiAvicena subscribit.2.4.traα I. cap.42. Ratio Vero ob quam decubitus hic in
improbatur,es , quoniam significat imbecillitatε regetis corpusfacultatis,ac firmatis illud per musculos, quae non potest, Vt consueuerat, corporis
molem super latus firmare:quin statim in ventrε
65쪽
aut in dorsum decidat, tracta ab insita grauitate. Quapropter imbecillis ita natura morbo resistere non valebit: & multo minus quando simul cum
tali decubitu manus, & crura manent e tenta.
oniam ostenditur,animalem facultatem in cerebro residentem languidam adeo esse, ut hosce artus sitibus salubribus continere non queat. V runtamen, quod Hippocrates hic de accubitu supino ait,verum esse credendum est dummodo tarasitui nis lis no proueniat ob ignauiam, aut ebrietatem:aut semper im somni prosundi occasione,cum steriore euenie o si tis:Quemadmodum Galanus docet lib.2. de m tu musculorucap.ε. Quibus addere poteris cras forum,ac stigidorum humorum abundantiam,in visceribus delitescentium. Nam haec quoque,auctore Aulcsina.2.4.tract.I.cap.4I. Supini decubiatus causa est absque periculo mortis.Est etiam de cubitus hie sanitati maximὸ aduersus; propterea quod ab eo proueniunt periculosissimi morbi.
quemadmodum idem Avicena.3.par.doctrina.Σ. cap.9.his verbis seriptum reliquit: Supinὸ autems '- δε- dormire,est malum:& ad multas praeparans aem-
- - ρ- tudine scilicet apoplexiam,paralysin, &incub quoniam superfluitates ad posteriora declinare
facit.Quare retinentur, nec per suos incedunt carales naturales, qui in partibus sunt anterioribusicut nares,& palatu, quod multo ante Avicenam docuit Galenus lib.de instrumento odoratus insn e.Et lib. s. de locis affectis cap. .dicebat;ὶ de cubitu supino nullum auxilium sperari,quo facialius ad insemas part*sserantur alimenta. ' PROGN.
66쪽
AD standum edendum, in latus badum, ti
ad in erectum iacendum. quemadmodu omnes cubamus,capite videlicetsublimiore existere, pedibus autem humilioribus, vis quaedam requii itur animalis corpora in talibus firmans fguris.m cadauer nec stare , nec sedere, nec in latus, aut in erectum iacere potest. Noniam ea facultat qxis illud grmare consueuerat, omnino priuatum est. Venmtamen ad nullam istarum figurarum minus facultatis exigitur, quὶm ad tenendum compus decubitu erecto. Quapropter si in situ hoc manere no possit,sed subinde ad pedes dilabatur,inindiciu est essicacissim ei, saeuitate hac sume laguida
esse, quadoquide ta exigua suctione obire no varet. obre ad pedes in lecto decidere aegrotat , ad .dis iam erito pessimu indiciu cesctur:cu tale accides no ιι naue nisi in demortuis, vel delximo morituris reperia με st, tur: quc admoduGal.liK. de rigore,tremore,& palpitatiose cap. . his verbis docet: Ego itaque ne
decumbentem quidem hominem, si caput quidε sublimius habet, pedes aute humiliores,citra moin eum omnino esse dixerim: sublabitur enim sicilὸ ad pedes ex sublimiori in decliue verges,nisi motu contrario, huic renitatur. Hoc autem est Hippocrates asserebat: Si veris praeceps agitur, lacto,ita pedes dilabitur, grauius periculum mimi ANam ad pedes sublabi decumbetem, virtutis
67쪽
I IN I. P R o GN. H I P Po CR. extremE imbecillis nota est firmissima. Stare ete ἀnim,aut sedere,aut surgere non posse, graue qui
dem, sed minus graue periculum innuit:quippis quam plurimi aegrotantes ad iis c deueniunt, desinuntq; ad extremam nondu imbecillitatem prolapsi. At cubare non posse viventis ritu, sed hic quoque veluti mortuum, & inanimatum corpus deorsum deferri, extremu malu fatetur. Id quod Hippocrates in commentario de humoribus, .αιψιν, hoc est, virium deiectionem , appellauit: quod interpretes libri non intelligentes, multa nugati sunt. Nam deiectum esse instar corporis inanimati,omni prorsus robore,& soluto,& pe dito εω ν vocavit; ut non sit idem,deiectu esse, cum eo,quod est, decubere:sed quam habet proportionem delabi cum verbo,decumbere ita etiain auibus diuersum quidem est ad terram devolare,diuersum rursus in terram decidere: etenim
aliud assectus est, aliud actio. Similiter igitur his
actio quidem decubitus est: affectus autem,prostratio,deiectioque. Hic Galenus. Cuius longam serie in praesentia reserre placuit; propterea quod huius Prognostici expositioni inseruiat, 5 illiussit commentarius.
PROGNos T. XVI. sivero nudos habeat pedes,nec admodum calidostare martius co is n. Cr crura d1 regat inaequaliterimatu est: significat enim .nquietationem.
NVdare aegrum pedes admodum calidos perstares asentes, ut re*ger tur ab acte remitter:
68쪽
CoΜΜΕNTARIA.' ε' mittere potente ingentem illorum calorem, miradum non est. Quippe,si Galeno creditur libr.Io. methodi cap.io.omnibus animalibus a natura datum est, ut desiderio contrarii eius,quod offendit
teneatur. Quapropter cum calore urgentur,si igida se lauant: sicuti cum frigore vexatur,calida cubilia sibi inuenienda quaerunt. Atque eiusdem cotrarietatis ordine, &clime suriunt, comedunt; &cum sitiunt, bibun reliquaque omnia alia naturae impulsu obeunt. Veruntamen pedes non calidos Per morbos acutos nudare velle,perniciosum est: cum tale eueniat a morbi maleficentia,& implaciditate inquietante,ac lacessente aegrum, eundeq; anxium & inquietum reddente. Anxium dixi, sic ai quonia Galenus.7.sectione aptior.c5m. 6.aegros illos anxios vocat,qui accubitum non serentes,assidue figuram euariant; propterea quod semper praesens aggravat eos.Et hoc quippe similitudine ad corpus sanum, anxium sic dictum, quod semper praesentibus molestetur, atque ab Uno negotio non longo tempore in alterum transit. Et in
praesentia,per inquietationem,inquit, Hippocrate indicare,illos cos ictari quavis figura:qua de causa assidud aliam ex alia mutare. Sane inquietudo .lii.2. haec eodem docente Galeno, aut ob oris ventriculi vitium fit ab humore proueniens praua qualita sequatur.
te affecto,aut ob virtutis regentis corpus uniuersum imbecillitatem, nequeuntis firmare in una positura membra.Porro humor prauus os ventriculi
in sellans,aeruginosa bilis ut plurimum esse solet, quae in ventriculo consistens, non tantum praedi-ή D ctorum
69쪽
so I N I. P R O G N. H I P P o C R. istorum symptomatum occasio est, verum etiam aliorum equidem vehementium conuulsionis nimirum syncopes, si igidi sudoris, pulsus in extremmo parvi; quemadmodum Galenus est testis lib. I 2. methodi cap.vit. Quod si forte ab humore isto A.b. ι febris Oboriatur, Vehemens in praecordijs aestus, anxietudo,extremorum quoque frigiditas,& animi defectio adertit. Quet omnia in iuuene quodasiccissimae,calidissimaeq; naturae,febre ex hoc humore patiete diff.9I.Cociliator se vidisse testatur. Verum qui de hac re latiorem disputationem vi dere cupit, Vall.adeat lib.q. enar.3. PROGNos T. XVII. Exitios mi aut cr hiantem dormire semper.
Iante ore dormire imbecillitatem significat facultatis animalis non potentis succurrere musculis os claudentibus.Nam cum auctore Galeno lib.q. prorrheticorum com .iI.ex musculis interiorem maxillam mouentibus alii quidem aperiant,alii vero claudant,oris hiatus fit vel propter resolutionem,ac imbecillitatem claudentium, vel oris hiatus proptestensionem aperientium:quorum utruq; perniciosum est.Quoniam ostendit neruoru principium esse offensum, aut ob nimiam animalium spirituum resolutionem, quam claudentium imbecillitas demonstrat aut ob multam cerebri siccitatem, quae aperientium tentionem efficit, ad quam conuulsiones sequi promptum quidem est; dicete Galeno.I.prorrhetici com.citato,eas musculorum tentiones, quae ad affectum principium fiunt
70쪽
CΟΜΜENTA Rr AP si sunt,sequi conuulsionem.Vbi tamen musculi os claudentes, affecti sunt, nulla cerebro communicata noxa, hiantem aegrum dormire, haud quaquam exitiosum est; cum principi parti corporis
acuth febricitantis nultu inseratur Vitium. Num brius sua- vero salubrius sit aperto, an clauso ore dormire, perto , an controuersum apud medicos est. Nam aliquias- firmant aperto ore dormire, melius esse, ut cor,ac pulmo ab ustilaginibus expurgentur. Alij contra clauso ore dormiendum esse contendunt, veriti ne per apertum os aer frigidus subsultim ingrediens pulmones osten dat,& ventriculi coctionem labefactet. Veruntamen mea sententia calido cordis temperamento praeditis,& ijs,qui meracum vinum intrepide ingresserunt, semiaperto ore dommire satius quidem est; ut frigido aeri ingredienti,ac temperanti cordis calore aditus pateat, & ut quidquid fuliginosum a sanguinis ustione emanat,extra vacuari commode positi. Contrὲ vero Bibiis se, quibus ubertas caloris in thorace non est,frigidu i. . . . =q; ventriculum obtinent, clauso ore dormire, uti- mire noxisi
lius quidem est: & praesertim si ingens stigi tas in
aerem nos ambientem obsidet. PROGNOST. XVIII.
crura supini cubantis admodum reducta,distractas esse.
D Ecubitus iste fit calcaneis contractis, ac na tibus coniunctis,& cruribus inuicem separatis,atque distractis: hoc est, ut Galenus ait libr. 6.epidem. parte. .com.ῖ o. quo in loco praesentem .