장음표시 사용
211쪽
x- INsTITUTI Es ΤHEOLOGIAE s dos , lichi quidam eos necaverint; ita recte diiscemus, Religionem esse a natura cordibus hominum inscriptam , licet impii , & libertini eam refugiant. , . Secundo Probatur . Concedunt Politici, noni posse hominum Societatem sine Religione regit, undh putat Macchia vellus , Principem debere prae aliis affectare Religionem , & igitur Religio necessaria : sed nihil fictum , aut falsum necessarium esse potest hominibus; error enim repugnat naturae rationali, & malus est; ideoque non pol st esse necessarius ad bonum , quemadmodum aegritudo, non potest ad sp ni talem esse necessaria ; egro datur inter homines vera Religio.
Adde , quod haec Politicorum propositioi se ipsam destrula, impostura Religionis est nece sesaria ; quum enim imposturae facith dignosci
possint, facilh est, posse hoc omnibus inno te is cere; quo facto iam omnis Religio extinguitur, di sic actum est de humana societate; ergo, vel dicendum, non esse necessariam, vel non esse
imposturam . Quod planὲ si ita esset, saltem diuturnitate temporis haec larva destructa soret; ut enim sapienter Cicero lib. II de Natura Deorum scripsit : Opinionum commenta deIet dies . .aturae judicio confirmat, ut videmus in Religione accidisse, quae ob temporis longaevitatem non tantum de structa non es , sed magis ac magis con- Armata . Hinc vides, quam scelerata si haec sententia, quam nemo vellet , etiam Politicus aliis innotescere; licet enim ipse sibi permittat homiciis
212쪽
Lia ER III. 19sm ci lium , adulterium , periurium, ac cetera flagitia ; idem tamen nollet filius, uxorem, lub ditos ejusdem esse opinionis; memit enim, ne filii, veneno ipsus vitae insidientur , uxor honori, alii libertati, vel rei familiari ; quisque enim
facilius laedi potest, quam, laedere ἰ nam minus potest unus adversus decem aequales, quam decem adversus unum , etiam si in illum iactione non conspirent.
Neque iuvat replicare , Societatem ho- , minum non esse natura, sed ab ipsorum hominum inst Auto ; ideoque non est mirum , si ad eam eonservandam sit necessarium aliquid i
Contra enim est: quia lic t Societas non ,
si immediath ab ipsa natura, tamen humana ra- ltio h natura est; ratio autem dictat. homines vi- lvere non posse, nisi in societate , societas igitur a natura est . Etenim quum natura omnibus vivencibus dederit auxilia necessaria ad viatam tuendam, ut patet in braxis, quorum alia dentibus, alia unguibus . rostro, cursu, Volatu,&e. , satis virium habent at se defendenda :homini autem nihil armorum superest, praeter intellectum et quod agitur homo ratione ductus, ut necessarium eligit, id maximh natarale est.. alioquin homo , natura creatus suillat impersectus, quia immo non tantum mentem , sectetiam loquelam natura nobis dedit, quippe ad Societatem ordinatos ; oportebat instrumenta habere , quibus alter alteri mentis conceptus
aperire posset: Tertio probatur. Ratio naturalis iubet,ho-N a mi-
213쪽
196 IN seti TVΥlo NEs THEOLOGIAE minem probum esse , malum vitare , bonum sequi debere : atqui unusquisque agnoscit, se debilem , & infirmum ad hoc adimplendum: homo enim, dum ira fertur in alterius necem, videt te contra naturam abripi, quae diistat, nihil esse alteri faciundum, quod ipse sibi fieri
nollet; ac proinde experitur, sensum cum ratione pugnare in pugna autem sensus validioris cum ratione imbecilla , non potest victoria sperari, nisi cum auxilio alterius; ergo non potest homo probus esse, nisi altero opem ferente : sed hoc auxilium non potest praestari nisi a Deo, qui Omnipotens est, & voluntati vires sufficere potest; ergo ex illit Vera Religio , quae
docet Deum esse Colendum, timendum, orandum , eique omnis probitas , dc honestas accepto ferenda. Denique, si neque allata argumenta , neque Universi Vox ad certitudii, em Religionis ostendendam sussiciant, rcm hanc saltem du-hiam officient : humana vero prudentia postu-l Iat, ut in dubiis illud praeoptemus, ubi minus imminet periculi : At ii Religio falsa sit, & nihilominus credamus , nullum inde periculumi est i Sin autem vera , & nos simus increduli, i aeternum infelices λturi sumus . Quae igitur vecordia est, iis rebus nolle Fidem adhibere. quae creditae nihil nocent, neglectae possunt infinitam afferre calamitatem p Plane S. Augustinus lib. VI. Consessionum Cap. r. fatetur, se, quum diu incertus fluctu asset inter Philoῖophorum , & Christianorum dogmata, tandem ad Scripturae veriratem ample-
214쪽
L 3 31 E st III. 397 plectendam , hac praecipui ratione adductum. fuiste, quod sibi ineptum videretur tam multa credere , quae neque Vidisset, neque quum gererentur adfuisset e velut in his lolia Gentium, in descriptionibus locoram, & Urbium ; fidem habere Medicis, Amicis, aliisque multis; demum pro certo habere, se ii s ortum elle Parentibus , quod aliis tantum renunciantibus cognovisset; Libris vero sacris Fidem derogare,quorum autoritatem omnes feth gentes suscipe
Opponunt: Si daretur vera 'Religio , Opor teret,eam posse ab hominibus inveniri, & discerni ; cui enim bono Religio esset , si fuit rh sun Per quaesita , nunquam inveniretur 3 aut quomodo poliet homo a Deo puniri, si eam Religionem non servaverit, quam reperire non pollit Z Atqui vera Religio nequit discerni; nulla igitur, est vera ; probatur minor . In tanta Religis num varietate, & confusione unusquis que suam putat, & dicit esse veram, ejusque fundamenta quaecunque ea sint, profert; Ple rumque vero homini ea contingit Religio, quae suae origin:s loco convenit . Sic quia in Italia nati sumus, ubi Catholica Romana servatur Religio ; iidem si Constantinopoli nati , Muham-medani si in Saxonia, vel in Anglia, Lutherani essemus, vel Calvini stae; nemo igitur hanc, vel illam servat Religionem , quia hanc prae illa veram esse cognoscit, sed prout sors tulerit nascendi. Uigent praeteres . Si vera Religio inve-
215쪽
x98 INs II Turio NEs THEOLOGIAE ex pi oprio scrutinio: At neutra ex his, ad eius Cognitionem conducere potest; igitur non est inveni hi iis . Probatur minor quoad primam partem ; nam omnis homo tenetur praejudiciis, ac
proindE studio, ac assectione propriae Sectae r quoscunque interrogaveras , de sua praedicabunt, quumque ubique gentium sint homines docti, & integrae famae, non est cur uni praeter alios credere debeam ; itaque ratio cremdendi, nequit ostendi ex aliorum fide , & testificatione Secunda pars probatur . Si proprio examine , atque experimento deberet quis veram Religionem discernere, necesse esset singulas cὶrbis Sectas, Religionesque diligenter explorare, earum caussas , principis connexa , & conse quentia expendere , omnes denique audire, ut in tanta re oportet: Atqui haec nullus Mortalium perficere potest; non dbcti, & perspicaces: deficit enim vel librorum copia , vel pecunia, vel bona valetudo, vel tandem vita , quae Vix brevitate si 1, immensum hoc studium absolvere posset: non ii, docti, tardique ingenio, qui neque studiorum suorum fiducia id assequi pos.
sunt, neque doctiorum persuasonibus acquiescere , quum in omni gente , vel secta homines docti reperiantur . Quod si Patriae tantum suae Doctores audire debent, jam ad nascendi sortem cuncta devolventur, quod erat proXi mum absurdum ; neque tenebantur Judaei, vel Gentileq avres praebere Apostolis Christi , neque tenerentur Sinenses, vel Americani audi
re Evangelicos Concionatores, qui peregrE ad Usus accedunt . Respon-
216쪽
Lia ER III. I99 Respondeo, veram Religionem, & inve . ntii posse , & facile invenlt - Ex demonstratione enim Metaphylica , probatur existentia Dei, hoc est Entis summst perfecti , cujus est
OmiIVa regere, ac providere . qui enim cum Epicure s providentiam Deo abnegat, is omnium bipedum stultissi inus est , neque ullum de Deo lanum habet conceptum, utPOid, qui a cumulo perlectionum , Perfectionem maximam , nimirum Providentiam, removet . Si igitur a Deo, nostrae menti multarum rerum ideae inditae sunt, quibus pc siimus scientias nobis comparare, V. gr. quod totum sit parte sua maius,
quod cuius habemus claram ,& distincti in id eam, id verum sit, quod nihil possit simul esse , Scnon esse, &c.; ac proindh habemus a Deo docu- . menta Prima , quibus possimus Geometrae fieri . & Metaphysci; an putandum est, nullam nobis ab ipso ideam datam , qua in cultum ipsi de hi tum feramur pqufi veram felicitatem assequi possimus Θ Haec enim mag s & Deum decent, & homini necessaria sunt: Si autem horuni
Caput Religio est . iam Religio non solum erit invenibilis, sed facit 4 invenihilis. Insuper demonstratur Metaphysicis .
mentem humanam esse realithr a corpore distin elim: huic proximum est, eam esse immorta lem. Si enim nihil est, necesse , eam cum cor Pore perire ; constat eam resolutioni non esse obnoxiam; corpus en m , quia partibus compo'nitur , in eas resolvitur ἔ at nemo unquam intelligere poterit quadrantem, vel dimidium cogitationis. Hoc posito , videndum de selieitate,
217쪽
aut de infelicitate animae hontinis post hane vitam; Profecto cnim, quum Deus sit iustus. aequalitatem in cnanibus servare debet : sed in hac vita saepe videmus, mala bonis, hona malis , continge re ; eiit igitur status, in quo bona
bonis, mala malis retribuentur; ergo datur aliqua doctrina , quae homini finem rei piciendum praescribat , a sceleribus deterreat, ad Vir utem incitet. proposto perennis beatitatis, vel infortunii eventu, quae Religio dicitur. Et haec quidem iis , qui sano ratiocinio utuntur, cognitu sacillima sunt : qui vero sunt idiotae , & non usque adeo sapiunt , alii, motivis, existentiam verae Religionis persuaderesbi possunt; nimirum Signis, Miraculis , pro- Phetiis , Martyrum constantia, Ecclesiae Sanctitate , Firmitate, &c. Itaque possunt tam sapientes homines. quam vulgares veram Religionem invenire , lichi diversa via . Mentiuntur ergo Prophani, & libertini, qui eam invenibilem non esse, jactant.
vera est. Dyco solam veram esse , nam Iumine naturali quisque intelligit ; quod s haec
era est , non possunt aliae , quae diversa principia , & dogmata Praeseserunt , huic etiam Contraria, verae esse . Quoniam vero ad no- stram
218쪽
Lia ER III. Σox stram Theologiam , quaestiones Scholasticas nullo modo pertinere volui ; idcirco abstineo in
praesenti , illam controversiam attingrae , an Christiana Fides, habeat non solum evidentiam credibilitatis , sed etiam evidentiam veritatis, quod ultimum negat Ssortia Pallavicinus cum aliis. Bellarminus vero concedit , solam evi dentiam veritatis ex suppositione , si admittam tur autoritas Scripturarum , & Sanctorum Patrum, quod idem est, ac dari evidentiam veritatis advorsus Haereticos , ut possit demonstrari , quae nam sit veritas revelata ; at non adversus Infideles. Ego sanh existimo , in nostra Religione
etiam Veritatis evidentiam reperiri, nisi tamen, evidentiae nomine, intelligas certitudinem Metaphysicam , vel Geometricam : de cetero sintelligas evidentiam moralem, a jo ; non minus esse certa Fidei nostrae principia , ac certumst, fuisse olim maximum apud Romanos Imperium, eli titist e Cachirem , Augustum , Tiberium, &c. esse nunc Americana, Aegyptum, realia huiusmodi : immo etiam , si dicatur haberi
evidentia veritatis ex suppcstione autoritati a Librorum Sacrorum, iam ex probatis in Lib. I. evincitur Sacra Biblia esse Divinae autoritatis , & sc Christiana veritas erit simplicias
Sed antequam ad probationes veniam: illud supponendum est. veram Religionem, non esse quoad singula examinandam ; hoc enim super-hiae Gentilium erat, qui nihil admittebant, nisi quod humano ingenio congruere videbatur.
219쪽
-a INsTiTUTIONM THEOLociAE' mitra de Moyse di it Averroes ; Multa quitur, feflnitul probat; bene loqueretur Bar- .crus , fl-- Probatio enim scientiam parit, non Fidem, oc qui Deo credere se profi- totur , Credere debet etiam , quae non infel-- ligit . Si initur tibi probavero, Moysem fuistea Deo missum ; teneris ea , quae Proposuit, credere , etiamsi mente non assequaris . Veiana . enim haec arrogantia est, velle a Deo rationem quaerere dicti tui, quum tot sint in physicis, de Geometricis, quae ut vera I nobis admittuntur, nec thm clai δ, distincti: que percipiuntur, qua
lis est diviso corporis in infinitum , coniunctio animae corpori, & alia, ut de Geometricis taceam . Itaque recti iudicii est putare, quae homines 1 Deo inspirati dixerunt vera esse , ut cumque intelligi non possint At non idcirco ad M shamme danam Barbariem deflectendum esse, censemus , qui Religionem totam in gladio stam habent , ith ut sublata cujusvis examinis facultate, homines brarescere cogant . Absit tanta vel stoliditos , vel immanitas, vel tyrannis , verae Religionis cultoribua . Sed nec omnia , ut Ethnici, vel nihil, ut Multam medani in Religione expendendum esse fatemur ; verom & sciendum , & creden' dum pariser contendimus t credendum scilichis ne disputatione doctrinam revelatam : sed se tendum, quidnam revelatum sit . Ita rectit simh Apostolus II. ad Timotheum I. 2. ait :Feto eui credidi, ct certus sum , quia potens ess positum meum servare . Et perperam Iulia pus Apostata Christianis objiciebat εἶ Vestra s
220쪽
L I a E R III. 2o3 fane is , ct rusticitas , nec quidquam aliud quam crede , vestrae sapientiae es . Cui reponit Na-.2 anet enus Oratione III. in Julianum , illud Pν-thagLreorum , ipse dixit: quemadmodum enimii Pythi goras futilet infallibilis, nihil suisset quaerendum de Dogmatum veritate , sed tantum , an& quid dixisset; ita quum Deus sit certissime . verax , t infallibilis , nihil aliud quam , an , de
quid dixerit, quaerendum . V epio nunc ad probationes . Christiana Religio, neque res falsas ad credem dum proponit, neque rebus veris Fidem adimit; vera est igitur . Consequens de se patet : nam Religiones, quae falsa credenda proponunt , quales sunt Gentilium, verae ei e non possiant; neque Judaica,quae lichi vera propona non tamen ex integro; plurimis enim rebus veris, Fidem non habet tparia autem sunt credere falsum, & non credere Verum . Antecedens probatur. Religio Christiana est, quae statuit, Jesum Nazarenum esse Messiam, ea. quae fecisse, ac docuisse , quae narrantur in hiil oriis novi Testamenti et Sed hae Historiae veraces sunt , erue o & illa vera est . Probatur minor: verax est historia. quae res gestas it
narrat, ut narrantur in multis Libris coetaneis,
vel proximis aetati. qua res gestae sunt: Unde enim scimus , vixisse olim hominem nomine Caesarem , bellica virtute praestantissimum Scilichi ex ipsus Commentariis , ex Cicerone, Bruto, Livio, Velleio, Lucano , & aliis , qui fuerunt eius temporis, vel aequales, vel suppares : Atqui tales sunt Historiae de Christigestis, ergo veraces,