장음표시 사용
101쪽
reprehendunt. Et quid est , iustum de sua condescensione uelle corrigere, nisi inclinatam arcam, uiperba reprehensionis manu releuare Quid est iustum de incognita locutione reprehendere, nisi motum eius sertitudinis erroris lapsum putare ρ Sed perdit uitam, qui arcam Dei tumide subleuat: quia nequaqua quis lanctorum corrigere recte facta praesumeret, nisi de se prius meliora se sisset. Vnde & leuites idem, recte ora dicitur, quod uidelicet robustus Domini interpretatur: quia praesumptores quique, nisi audaci mente robustos se in Domino crederent, nequaquam meliorum secta uel dicta, uelut infirma iudicarent. H A BIT A VIT arca Domini in domo Obededom Gethaei tribus mensibus,& benedixit Dominus Obededom&omnem domum eius.) Obededom G thaeus ideo uocatur, eo quod in Geth pater eius habitauerit. Quod uero subiungitur: Benedixit eum Dominus & omnem domum eius, sic nonnulli intelligi uolunt, eo.quod omnes uxores eius & concubinae, & nurus, & ancillae, ma-Icillos pepererint filios: necno & pecora & quadrupedes, neminos ei ediderint fetus. Deinde sequitur, qualiter David & omnis domus Israel in Hierusalem reduxerunt arcam Domini. CUM Q. ille saltasset coram arca Domini, & Michol filia Saul despexisset eum. & reliq. David cum arcam Domini in Hieni salem transferret, atque ante eam luderet, a Michol filia Saul uxore sua, hostili
irrisone subsannatus est. Sic nimirum dominus Iesus Christus, cum testame tum Dei in Ecclesiam suam transferre uoluit, hocest, ex ueteri testamento euangelica praecepta uelut qui noua conderet, a plebe Iuὸaica comprehensus, atque in cruce suspensus, ludiorium eis sub t. In qua cruce uelut nudus eis apparuit, dum potentiam diuinitatis suae illis abscondens, infirmitatem tantum carnis ostendit. Ancillas uero seruorum David, de quibus ei Michol improperata est, personam gestasse sanctorum non dubium est. De quibus uerus David, hocest manu sortis Dominus, post ascensionem suam in caelis, per euangelicam praedicationem, per uirtutum miracula, & ad extremum per martyrii triumphum, ploriosor effectus est in gentibus multo magis, quam in passione sua Iudaeis uisus fierat. IGIT V R Michol non est natus filius.ὶ Michol in typo synagogaeseritis permansit. Ecce allegorice, deinceps moraliter intueri libet, quantum uirtutum munera Dauid perceperat: atque in his omnibus, quam serti se humilitate seruabat. Quem enim non extolleret ora leonum frangere. ursorum brachia dissipare: despectis prioribus fiatribus eligi: reprobato rege, ad regni gubernacula ungi: timendum cunctis, uno lapide Goliath sternere : a rege proposita, extinctis Allophylis, numerosa praeputia reportare i promissum tandem regnum percipere: cunctumq. Israeliticum populum, sine ulla cotradictione, po sidere ρ Ecce tamen, cum arcam Dei in Hierusalem reuocat, qim oblitus praela- tum se esse, omnibus admixtus potulis, ante arcam saltabat. Et, quia coram a ca saltare ut creditur uulgi mos ierat, rex se in diuino obsequio, per saltum rotat. Ecce, que Dominus cunctis singulariter praetulit, sese subdidit Domino:& exaequando minimis, abiecta exhibendo contemnitur. Non potestas regni ad memoriam reducitur: nec subiectorum oculis saltando, uilescere metuit: no se honore praelatum ceteris ante eius arcam qui honorem desiderat γ recognoscit. Coram Deo egit debilia uel extrema, ut illa ex humilitate solidaret, quae coram hominibus gesserat sortia. Quid de eius factis ab aliis sentiatur, ignoro: ego Da .uid plus saltantem stupeo, quam pugnantem. pugnando quippe hostes lubdi dii ; laltando autem coram Domido semetipsum, Que Michol Saul filia adhuccx tumore regii generis insana, eum humiliatum Uespiceret, dicens:
QV A M gloriosus suit hodie rex Israel, discooperiens se ante ancillas serum
102쪽
riim suorum, & nudatus est, quasi si nudetur unus de scurris. Protinus audiuit, Ante Dominum qui elegit me potius quam patre tuum. Ac paulo post ait: Et Iudam & uilior fiam plus qua satias sum, eroq. humilis in oculis meis. Ac si aperte dicat: Vilescere coram hominibus appeto, quia seruare mihi coram Deo ingenium per humilitatem quaero. Sunt uero nonnulli qui de semetipsis humilia
sentiunt, quia in honoribus positi, nihil se esse, nisi pulverem cuillam q. perpendunt: sed tamen cora hominibus uiles apparere refugiunt: & contra hoc, quod de se interius cogitant, quasi rigida exterius uenustate palliantur. Et sunt nonnulli , qui uiles uideri ab hominibus appetunt: atqueomne quod sunt, se dei ctos exhibendo, contemnunt: sed tamen apud se introrsus, quasi ex ipso merito ostensae uilitatis, intumest uni: & tanto magis in corde elati sunt, quanto amplius in specie elationem premunt. Quae utraque unius elationis bella, magna Dauid circumspectione deprehendit, mira uirtute superauit: quia enim de s met ipso intus humilia sentiens, honorem exterius non quaerens, insinuat, dicens : Ludam & uilior fiam. Et quia per hoc quod uilem se exterius praebuit, nequaquam interius intumescit. Adiungit: Eroq. humilis in oculis meis. Ac si dicat, qualem me exterius dispiciens exhibeo, talem me interius attendo. Quid ergo acturi sunt, quos doctrina eleuat s Dauid ex carne sua uentum redemptorem nouerat, eiusq. gaudia prophetando nunciabat, di tamen in semetipse ceruicem cordis, ualida discretionis calce deprimebat, dicens. Eroq. humilis in 'oculis meis.
ACTUM est autem cum sedisset rex in domo sua,&Dominus dedis. F set ei requiem, dixit ad Nathan prophetam: Videsne quod ego habitem in domo cedrina, & arca Dei posita sit in medio pellium ξ Dixitq. --than ad regem: Omne, quod est in corde tuo, vade lac, quia Dominus tecum est &c. Hoc enim Nathan ex se, non ex sermone Domini, dixit: & ideo errauit de sensu suo praesumens: prius en im Deum interrogare debuit. Hic itaque de- . monstratur, quod spiritus prophetiae prophetam mentes non semper irradiat:
quia, sicut de Spiritu sancto scriptu est, ubi uult spirat. Hinc est etiam, quod Eli I--3seus, cum flentem mulierem cerneret, causamq. nesciret, ad prohibente hanc puerum dicit: Dimitte eam, quia anima eius in amaritudine est: & Dominus celauit me, &non indicauit mihi. Quod omnipotens Deus ex magna pietatis
dispensiatione disponit, quia, dum prophetiae spiritum aliquando dat,&aliquando subtrahit, prophetantium mentes, & eleuat in celsitudine, & custodit in humilitate: ut accipientes spiritum, inueniant quid de Deo snt:&rursum prophetiae spiritum non habentes, cognoscant quid de semetipsis snt. Vnde propheta quod ex se dixit, propter usum prophetiae, & spiritu dixisse credebat. Ideoq. illud quod sequitur ex sermone Domini, dixit: N V M QVID tu aedifica bis mihi domum &reliq. ac si dicereti Non poteris aedificare mihi domum. quia uir sanguinum es, & multum sanguinem effudisti. Inde est quod in tent rio & tabernaculo se dicit habitasse, quia nec Moyses, nec Iosue potuerunt aedia ficare domum, quia uiri sanguinum ruerunt. Vnde & in sequentibus ait:
N V M QV ID loquens locutus sum alicui iudici de tribu , Isiael, cui praecepi, ut pasceret populum meu Israel,dicens: Qwe non aedificasti mihi domum cedrinam Iccirco a nullo iudicum sibi aedificari domum cedrinam iussit, quia ab omnibus contra hostes pugnatum fuit, & omnes effusores sanguinu similat.
103쪽
Filius tamen tuus cui non instabunt bella hostium,& quia non erit uir sangui. num, ipse aedificabit mihi domum: Nam quod sequitur, per cuncta loca, qua
transiui cum omnibus filiis Israel, intelliguntur Silo & Galgala & Nobee, tieetera loca, ubi tabernaculum, & arca collocata sit. Porro, quod superius ait: Numquid tu aedificabis mihi domum ad habitandum &c. potest etiam s. tius intelligi. Omnipotens enim Deus qui incircumscriptus spiritus est, in domibus manu is itaque non habitat. Vnde & dicit, N E Q V E enim ha bitaui in domo, ex qua die eduxi filios Israel de terra Aegypti, sed ambulabam in tabernaculo & in tentorio. Tabernacula enim siue tentoria, corda sancto: si figuraliter exprimuntur, in quibus Dominus habitare dignatur . Sed quid est quod uolente David aedificare templum, a Domino prohibitus est nisi quia hoc, scriptura praefigurante, demonstratur: ut qui uir sanguinum est, hocia cui adhuc carnalibus actibus incubat, templum Deo, sanctim scilicet Eccle.
Dam, per praedicationis officium construere non debet: seu etiam moraliter imnuitur, quod mu ndus in se esse a uitiis debet, qui curat aliena corrigere: in terrena non cogitet, ut desderiis infimis non succumbat . quatenus tan to perspicacius aliis fugienda praeuideat, quanto haec ipse per scientiam ct uitam uerius doclinat . Nequaquam pure maculam in membro considerat oculus, quem puluis grauat:&superiectas sordes tergere non ualent manus, quae lutum tenent. Vnde & David, qui iuxta exteriora bella laborauit, dicitur: Non tu aedificabis mihi domum, quia uir sanguinum es. Dei templum aedificat, qui corrigendis institutis proximorum mentibus uacat. Sed uir sanguinum templum Dei aedificare prohibetur, quia, qui adhuc actibus carnalibus incubat, necesse est, ut instituere spiritaliter proximorum mentes erubescat. FECIT tibi nomen
grande γ uidelicet ut dicatur Deus David, scut Abraam, Isaac, & Iacob: sicut seci Moysi,&Iosue, quorum nomina Amosissima sunt in terra, sic feci tibi. ET ponam locum populo meo Israel.) Locum, quem Dominus populo suo praeparaturum se pollicitus est, non de itu terrarum, neque de quolibet loco, sed de caelesti Hierusalem intelligitur: quamquam de templo uideatur intelli ,
ct de temporibus Salomonis, quando filii Israel quodammodo sub pace essest quieturi: & ipse Salomon si quid deliquisset in uirga uirorum, & in plagis est
rum hominum, hocest non in gladio inimicorum de incommoditatibus corporum humanorum esset arguendus. Quod postea expletum legimus, in canesu
Hierusalem, ubi omnes electi post diem tu icii translati, absque ulla perturbatione sub ipta Domino usque in aeternum manebunt. PRAEDICIT . tibi Dominus, quod domum faciet tibi Dominus&c. Domus David, Ecd sa est Christi. hoc de Salomone credere, absurdum est: ille enim uiuente patre suo regnare coepit. Hic autem dicit, CVM completi fuerint dies tui, Matib. x & dormieris cum patribus tuis, suscitabo semen tuum post te quod de Christo domino, qui ex semine eiusdem David secundum carnem nasci dignatus in, intelligere, & credere pium est: Cuius regnum in sempiternum iugiter perseu rat: cuius domus, hocest Ecclesia catholica, fidelis coram eo usque in aeternum permanet. . I si inique aliquid gesserit&αὶ Non hoc de domino Iesu O 3 Christo accipiendum est, qui peccatum non fecit, nec inuentus est dolus in ore eius; sed de electis eius, oui membra sunt ipsus, ex quibus sne peccato nullus esse potuit. ΕΤ fidelis erit domus tua. Domum Salomonis plenam fiat se mulieribus alienis, nullus, qui sacras litteras nouit, isnorat. Domus igitur Ndelis , sancta ecclesia accipitur, quae coram Domino usque in aetemu permanet, Hanc enim domum & nos aedificabimus bene uiuendo,&Deua, ut bene uiua
104쪽
mus, opitulando i quia nisi dominus aedificauerit ilomum, in uanum laborant qui aedificant eam. Cuius domus cum uenerit ultima dedicatio, tunc fiet illud malo. ras quod Deus hic per Nathan locutus est, dicens: E T ponam locum populo meo Israel, di plantabo illum,&inhabitabit seorsum, & non erit sollicitus ultra, di non apponet filius iniquitatis humiliare eum sicut ab initio, a diebus quibus constitui iudices super populum meum Israel. Hoe tam magnum bonum quis suis in hoc saeculo di in hae terra sperat, insipienter sapit: aut quispiam putabit in pace Salomonis id esse completum, aut alicuius alterius regno . Nam temporibus iudicum humiliavit eum filius iniquitatis, ii est hostis kienigena,per i
terualla temporum, de inueniuntur illic pacis tempora prolixiora, quam Salo
mon habuit: qui XL annos regnauit. lnam sub eo iudice, qui est appellarus Ahod, LXXX anni pacis suerunt. Absit ergo ut Salomoni haec tempora, in hac
promissione, promissa esse credantur. Locus ergo qui promittitur, tam pacatae ac securae habitationis, aeternus est, aeterni m. debetur, in matre Hierusalem li
ra: ubi erit ueraciter populus Israel, de ubi habitabit in aeternum eum Deo dein Deo suo i & Deus cum populo, atque in populo suo: ita ut Deus sit impletis populum suum, di popuIus plerius Deo suo, & Deus erit omnia in omnibus: Ipse in pace tribuit praemium, qui est uirtus in bello. INGRESSUS est autem rex David, & sedit coram Domino&αὶ Sedere coram Dominq, est beneficia eius in bus illitate cordis confiteri. ISTA est enim Io Adam domi- ne Deus. Hoc est i ista est enim lex hominii domine Deus, ut tibi in simplicitate cordis & puritate seruiat i de tu facias ei misericordiam tuam , sicut mihi diis
gnatus es iacere seruo tuo. T V enim scis seruum tuum doinine Deus. Pr pter uerbum tuum,& secundum cor tuum iecisti omnia magnalia haec, ita ut notum faceres seruo tuo. Ac si diceret: Propter uerbum tuum quod promissu Abraam, Is uvae,&Iacob, secisti omnia mihi servo tuo. Seu etiam uerbum patris
unigenitus filius est, qui est benedictus in saecula. Propter mysterium enim i carnationis ipsius ex semine David gesta sunt multa in David. Quod dicit, si cundum cor tuum, intelligitur secundum misericordiam tuam: QV I A non est similis tui, neque enim est Deus extra te, in omnibus quae audiuimus auri bus nostris. Non est, inquit, Deus similis tui, qui secerit magnalia, haec quae audiuimus auribus nostris deci usquequo ait: Domine exercituum Deus Israel, revelasti aurem serui tui, dicens: Domum aedificabo tibi. Aurem sibi reuelare dicit, quia per prophetam praedicatum est, domum sbi aedificandam a Domino. QV A E est autem ut populus tuus Israel gens in terra ) Qirat est gens in terra alia praeter populum electum, propter quem uenire dignatus est Deus Dei filius in hunc mundum, uelut in Aegyptum, ut, assumpta formasmii, commercio sanguinis sui, redimeret sibi populum acceptabialem, sectatorem bonorum operum λ Deum autem eiusdem populi electi, Dominicum hominem accipere oportet, quem de Ampto, hocin, ex hoc mundo per uterum uirginis assumpsit. E T domus seriti tui Dauid erit stabilita coram Domino. Domus David, Ecclesii Christi sine dubio est. de qua satis iam ductum est superius. PROPTEREA inuenit seruus tuus cor suum, ut oraret te.) Cum ergo cogitatio per discietionis custodiam restringitur, cor quod fit Fre consueuit, inuenitur. Nihil quippe in nobis est corde iugacius, quod an is toties recedit, quoties per prauas cogitationes defuit. Sed Dauid cor
suum inuenisse dicit, idest, Mi Gani in corde suo, ut oraret Dominum oratione hac.
105쪽
ACTUM est autem post lute percussit David Philissim, de humiliavit F eos: & tulit David fimum tributi de manu Philistim, & percussit M
ab , & mensus est eos funiculo coaequans terrae. Mensus est autem duos funiculos, unum ad occidendum , & unum ad uiuificandum &c. Frenum tributi , quinque erant ciuitates Philistinorum, quae stequenter Istaei sibi tribut rium iaciebant: quas eis tulit David, & humiliavit eas, seci N. sibi tributarias. Vnde&in Paralipomenon legitur: Humiliavit eos, tulit Geth & filias eius de manu eorum, & percussit Moab,& mensus est eos funiculo coaequans terra. Quod uero scriptum est de David, Et percussit Moab & mensus est eos funiculo,
coaequans terrae, hyperbolice debet accipi: non enim fieri poterat, ut homines in terra d gentes , intantum humiliarentur, donec ipsus terrae domo, funiculo superextenso comprobante, apparerent aequales: sed immensam humiliationem captae &oppressae gentis, uoluit scripturae hoc uerbo accumulare: ut diceret ideo
aequatos eos terrae, eo quod essent eiurati atque contempti, ita ut in nullo amplius homines in terra degentes possent eis nequitia coaequari. Huiusmodi l cutionis plura habes exempla in scripturist quale est illud evangelii. Sunt autem&alia multa quae fecit Iesus, qua si scribantur per singula, nee ipsum arbitror mundu capere eos,qui scribendi sunt, libros. Quo modo enim non caperet mundus libros,qui scribi potuissent in mundoὸ Sed ad insinuandam magnitudine, ac multitudinem operum Domini, tali uerbo uoluit uti scriptura. Et in planctu David super Saul & Ionatha, aquilis uelociores, leonibus sertiores. Cui simillimuest illud etiam saecularium litterarum: Qui candore niues anteirent, cursibus auras. Quod autem mensus eos seniculo dixit; funiculum allegorice pro sorte pinsiit, eo quod iuniculo soleant agrorum spatia metiri. Vnde scriptum est: Et sorte diuisit eis terram in funiculo distributionis. Significat autem, quia tam libera dispositione David regiones Moabitarum heredibus,quibus uellet, diuisit, quasi posses r quilibet agros proprios ad nutum suum, ducto huc atque inde funiculo , dirimit. M E N S V S est autem duos funiculos, unum ad occidendum , & una ad uiuificandum. Et hoc ali orice dictum est, significans quod
in sua potestate, nullo utique contradicente, quos eorum neci daret cotumaces,& quibus parceret subiectis. Nam quod ait, PERCUSSIT David Philistim ,& humiliavit eos, tuli R. fienum tributi &c. potest allegorice intelligi : David Philistim percussit, quia Christus dominus de aereis potestatibus
triumphans, stenum erroris, quod humano generi imposuerat, constegit. Quod autem ait, Percussit Moab & mensus est duos funiculos, unum ad occid & unum
ad uiuifi. Occultam ipsius domini nostri Iesu Christi dispensationε significat, 'quam ex populo infideli, alios gratuita miseratione uiuificans, ad aeternam li--atem praedestinauit, Pios uero occulto iudicio in sua impietate derelinquendo, in perpetua mortue damnauit. Quod autem David Moab qui interprei tur de patre &Syriam Damasci,&ceteras regiones ditioni suae subiugans fecit esse tributarias: mystice significant, quod Christus omnes gentes sub sua dom natione tenens, facit penium seruitutis sibi reddere, dum singulae quaeque s 'tiones in nominis eius consessione adunatae, deuote censum bonorum operum illi exoluunt. Damascus enim nobilis est urbs Phoeniciae, eodem uocabulo ex & Meseth ancillae Abraam filius appellatus est: & Damascus interpretatur supti
106쪽
nem humanum in tes,iliter sitiebat: nune mundata baptismate Christi, se limis profectu uirtutum, sanguinis eius poculum desiderat percipere. Quid autem significat quod David uda aurea & argentea atque aerea, quae tulerat de uniuersis gentibus, sanctificavit Domino, nisi quod Christus omnes, quos de uniuersis gentibus conuocat ad fidem suam, alios auri loco, li est sensus spiritali praeclaros, alios argenti, hocest eloquentiae nitore splendentes, alios uerq prvi sdicatione diuini honoris sanctificat Domino; ut in eius tabernaculo Q liter deseruientes, ipsus ministerio in aeternum decentissime perfungantur FECIT quoque sibi Dauid nomen cum reuerteretur, capta Syria in ualle Salinarum, cadiss decem & octo millibus. Fecisse sibi nomen dicitur, quia in ualle Salinarum caesis decem & octo millibus, erexit sibi fornicem triumphalem. Fecit etiam sibi nomen, quia,uicta Syria Damasci, & Syria Sobal, erexisse sibi dicitur alteram fornicem triumphalem. Et si quem mouet, quod in plerisque Latinorum codicibus inuenitur, Dauid n5 decem & octo millia in ualle Salinatarum, sed duodecim cecidisse: nouerit hoc uitium scriptorum in eisdem codiciabus molitum esse.Veraciter tunc David in eadem ualle Salinarum decem & octo millia cecidit,&Ioab vero duodecim millia, sicut in titulo L VIII psalm. scribitur. Ceterum ali Norice quid in percussa multitudine a Dauid in Salinarum ualle signatur, nisi quia redemptor noster suae uidelicet districtionis examine, in
his qui de illo praue sentiunt, stultitiam immoderati saporis extinguit Vnde &per quendam sapientem dicitur: Cor durum, male habebit in nouissimo: & qui amat periculum, in illo peribit.
T DIXIT Dauid i Putasne est aliquis de domo Saul, ut faciam cum E eo misericordiam Domini Z Dixitq. Siba regi: Superest filius Ionathan
debilis pedibus. David non immemor erat foederis quod habuerit cum Ionathan & olim pepigerat, sed misericordiam quam ei promiserat implere curauit, filiumq. eius requirit, & misericordiam cum eo secit. Non enim erat D uid ex eorum societate, de quibus alias scriptum est:Qui tollit ab amico suo misericordiam , timorem Domini derelinquit. Quae res di fidelitatem probauit secundum historiam in uiro,& sacramentum iuxta allegoriam ostendit in facto. Saepe enim dictum est David personam Christi figurare : necnon & in superioribus commemoratum est, Ionathan, qui interpretatur columbae donum, typum tenere gratiae spiritus inacti. Habuit ergo Ionathas filium paruulum nomine Miphi selli, utroque pede claudum , ut scriptura testatur, quem Dauid a se accersiri iussit: cum praedestinatio & praescientia Dei eum, quem ad saeculi ministeria& mundana negotia exercenda, sermone & actione debilem conspicit, ad diutianum ministerium eligiti quia quem mundus per fistum elationis spernit, hunc Deus propter deuotionem humilitatis acquirit. Interpretatur enim Miphiboseth decor ignominiae. Is ergo, cuius loquelam & praescientiam superbia mundi d spicit, Dei dono utilis ad spiritale mysteri u in ecclesia apparebit. Quid est ergo quod Dauid Sibam seruum Saul de stirpe Saul quaerens, eo reuelante, Mi phi- Doseth inuenit, nisi quia redemptor noster electorum numerum discutiendo inter eos, qui contempti mundum reliquerunt, ad se uenire secit λβiba enim egressus, uenit in tempore. interrogatus ergo Siba a rege, Miphi seth filium Ion thae, in domo Machir filii Amiel in Lodobar esse respondit. Quae res praesenti expositioni bene conuenit: interpretatur enim Machir, uendens uel de infirmiu
107쪽
later Amis, populus eius dicitur: Lodobar, ipse uerbum. Denique David m. ster contemptibiles huius mundi, & ea quae non sunt eligens, ut ea quae sunt destruat , eos uendibiles mundo , de in infirmitate constitutos reperiendo, populo suo dignos uerbo praedicationis asciuit, eis'. regium honorem inter mios habere concessit. Unde & Dauid agros Saul seruituti Miphi sethdo. nans, ipsum Miphiboseth conuiuam suum super mensam suam fmul eum DIiis esse praecepit: quia mediatoris nostri gratia, quae secundum Mariae uocem, Luc. i Deposuit po. de sede ,&exaltavit hv. Et iuxta prophetiam Annae . Suscitans de puluere egenum,&de stercore erigens pauperem: ut sedeat cum principibus, Π & solium gloriae teneat. Contemptibiles pH nas de mundo auferens, possessis res uirtutum escit,&scientia spiritali super mensam scripturarum sanctarum quotidie secum reficit. Vnde euenit ut tales sobolem gigant, qui uocetur Micta . Micha enim, quis est, latine resonat: quia freq uenter & in admirationem populi tales ueniunt: qui nuper e despectu mundi ablati,gloriosi in Ecclesia Des
A C T V M est autem post hare ut moreretur rex filiorum Ammon,' re F gnaret Hanon filius pro eo. Dixi R. David: Faciam misericordiam cum Hanon filio Naas , sicut fecit pater eius meeum misericordiam. Et reliqua. Quando fugit David a iacie Achis regis Geth, uenit ad Naas regem Ammon, qui fecit cum eo misericordiam, multa impertiendo bona. De domo Naas itaque uenit in speluncam Odollam, ubi uenerunt ad eum pater & mater &omnis domus eius. Inde uenit ad Moab,& dimisit apud eum patrem & matrem,& omnem domum suam,& rediit ad Achis regem. Quo uiso, dixit Achis rex Geth: Hiccine ingredietur domum meam Abiit indta fugit in spelunca Odes Iam. Abiit inde, inquit, subauditur de domo Naas, & iungit ad eandem speluncam. Si uero quaeritur, prout longe superius legitur, cur ad Achis Dauid redierit, ante cuius raciem fugerat ; intelligendum est, quod iste Achis filius stetit. illius. Vnde & Achis cum quo David in proelium contra Saul descendebat, Uius fuisse dicitur Maoch. Non enim a patre, hoc nomen patronymicum, sed a matre sumpsit, quae Macha uocabatur:&iccirco non a patre hoc sumpsit nomen, eo quod Dauid a se abiecerit. His enim enucleatis, ad spiritalem intelligentiam apostrophen faciamus. Ait enim, DIXIT David: Faciam misericordiam cum Hanon &c. usque quo ait Tulit itaque Hanon seruos David, rasitq. dimidiam partem barbae eorum, & reliq.ὶ Hanon qui interpretatur, dolor eorum: quis melius intelligi potest, quam diabolus, qui Ammonitarium spiritalium, idest, malignorum spirituum rector uidetur esse λ Idem est & primceps huius mundi, populum uidelicet maeroris&semper in angustia conmisti, qui comprimere uel coangustare homines desderat. Sicut enim Hanon rex Moab seruos David, ad se missos, deturpauit, atque ludibriter foedatos, ad eundem David remisiti ita & diabolus princeps huius mundi, plerosque religiosos di praedicantes uerbi Dei conuersatione, per subrepentia uitia derui are consu uit. Midum eorum latentia mala, in aperta & flagitiosa perdetrataq. luxuria detegit, quasi eorum indumenta usque ad nares abscisa, nudo. di nitate cassi ratis derelinquir & in oculis hominu turpia facta, quae ips persuaserat, reusat. Et dum pristinam eorum sortitudinem eripit, uel ut Darbam radit. Quos tamen uerus David, Dominus scilicet& saluator noster, clementi respectu, per paeni,
tentia, ab indulgentia non excludit: quos de in Iericho, hocin sub anathematet
108쪽
paenitentiae & opprobio meliorum residere iubet: donec sacramenta spiritalia ct sortitudinem mentis, quam peccando perdiderant, satissiciendo recipiant , &sic demum in conspectu eius stare ualeant. Nec credendum est utique, quod Dauid noster milites suos inultos esse patiatur, qui in hostes suos exercitu con-ν gato procedit, ac uindicat suorum iniuriam : cum non solum aduersarios suos, nunc per sanctorum suorum uictoriam confudit, sed etiam in extremo iuditicio per iustam sententiam, perpetuis ignibus cruciandos tradet.
A CT V M est aut ε uertente anno, eo tempore quo solent reges ad besF la procedere, misit David Ioab &seruos suos cum eo&c. In Hebraeo ita legitur, Eo tempore quo reges ad bella processerant, misit David, Ioab &c. Hos reges dici, qui processerunt contra David in pugnam, scilicet regem Rohob & Istob & Soba & Maacha. Qui utique reges Syriae fuerunt, & pugnare uoluerunt conducti mercede artae Moab contra David, a quo triumphati esse leguntur. ET ait Ioab Abisai fratri suo: Si praeualuerint adue sum me Syri, eris mihi in adiutorium: si autem filii Ammon praeualuerint aduersum te, auxiliabor tibi. Hoc est quod in Prouerbiis Salomon ait: Frater qui adiuuatura mitre, quasi ciuitas munita ,& iudicia quasi uectes urbium. QUADAM die accidit, ut surgeret Dauid de stratu suo post meridiem, de deambularet in Alario domus regiae. Viditq. mulierem ex aduerso se lauantem super solarium suum. Atque post pauca subiungitur: MISIT itaque Daluid nuncios, detulit eam. Quae cum ingressa esset ad illum, dormiuit cum ea. & Giq. In hac sententia non ex nostro aliquid ponimus, sed sanctorum doctorum diri inserere nitimur. Plerumque res quaelibet per historiam uirtus est, per significationem culpa scut aliquando res gesta in facto causa damnationis est, iniscripto autem prophetia uirtutis. Quod uerum esse citius ostendimus, si istud sacrae scripturae tisimonium ad utraque probanda proferamus. Quis namque a diens , non solum fidelium, sed ipsorum quoque infidelium, non statim damnabit: quod Dauid in solatio deambulans, Bethsabee Uriae concupiscit uxorem
Quem tamen a proelio reuertentem, ire ad domum admonet, ac pedes lauare.
Qui protinus reipondit, dicens: Arca Domini sub pellibus est, & ego in domo mea requiescam ὸ Quem David ad mensam propriam suscipit, et q. epistolas,per
quas mori debeat, tradit. Cuius autem David in solario deambulans typum tenet: nisi eius de quo scriptum est: In sole posuit tabernaculum suum. Et quid est Bethsabee ad se perducere nis legem litterae, carnali populo coniunctam, spiritali sibi intellectu sociare λ Bethsabee enim puteus septimus dicitur, quia nimirum per cognitionem legis infusio spiritalis gratiae, perfectaq. nobis sapientia ministratur. Quem uero Urias nisi Iudaicum populum significat cuius nomen interpretatum dicitur, Lux mea Dominus: Iudaicus autem populus, quia.
de accepta legis scientia extollitur, quasi de Dei luce gloriatur. Sed huic Uriae Dauid uxorem abstulit, sibi q. coniunxit; quia uidelicet manu sortis quod Dauid dicitur in carne redemptor apparens, dum de se spirit ter loqui lege innotuit , per hoc quod iuxta lium tenebratur,hanc a Iudai opulo extraneam demonstrauit, sibi q. coniunis: quia semper illam praedic eclarauit. Uriami
tamen ad domum ire David admonet, pedesq. lauare: quia incarnatus Domi-inus ueniens, Iudaico populo praecepit, ut ad conscientiam redeat, & sordes ope.
rum tergat fietibus, ut spiritaliter mandata legis intelligat:& post tantam duri-i
109쪽
tiam praeceptori ontem baptismatis inueniens, ad aquam post laborem re currat. Sed Vria Lam Domini esse sub pellibus meminit, responditq. quod domum suam inuare non posset: ac si Iudaicus populus dicat: Ego mandata Dei in sacrificiis carnalibus uideo, & redire ad conscientiam, per spiritalem in telligentiam non requiro. Quasi enim arcam esse sub pellibus dicit, qui praxta pia Dei non nisi ad exhibendum ministerium sacrificii carnalis intelligit. Hune
tamen etiam redire ad domum nolentem, David ad mensam uocati quia quamuis iudaicus populus ad conscientiam redire contemnat, ei tamen redemptor
Io .s ueniens, mandata spiritalia praedicat dicens: Si crederetis Moysi, crederetis Arsian & mihi, de me enim ille scripsit. Lege itaque Iudaicus populus tenet, quae eius diuinitatem loquitur, cui idem populus credere dedignatur. Vnde& Urias ad Ioab cum epistolis, ex quibus occidi debeat, mittitur: quia idem ipse Iudai
cus populus legem portat, qua conuincente morietur. Dum enim mandata legis retinens implere renititur, ipse nimirum refert iudicium unde damnabitur.
Quid ergo per tactum istud Dauid scelestius Quid Vria mundius dici potest Sed rurius per mysterium, quid Dauid sanctius, quid Vria infidelius inuenitur 3
quando & ille per uitae culpam, prophetiae signat innocentiam i &iste per uitae innocentiam, in prophetia exprimit culpam. Virtus namque sacri eloquii, sic transacta narrat, ut uentura exprimat: sic factorem approbat, ut ei in myil rio contradicat: sic gesta damnat, ut haec mystice gerenua persuadeat. Aliter David interpretatur manu fortis, siue desiderabilis,In figura Christi post meridiem in solario deambulans, uidit mulierem se lauantem, atque concupivit. Sic nimirum Dominus, declinante iam mundo, uelut in solario deambulans, corpus quod assumere dignatus est, in sole posuit, quia cunctis patefecit. Vidit muliorem , hoc est Ecclesiam ex gentibus: super tectum, in altitudine uidelicet comtemplationis , per lauacrum regenerationis a sordibus saeculi se mundantem, &domum luteam spiritali eontemplatione transcendentem , atque calcantem respexit: atque interfecto diabolo, eam per fidem indissolubili conluvio sibi copulavit. Bethsabee quippe interpretatur puteus septimus, seu puteus satietatis, tactam uidelicet praefigurans Ecclesiam: in qua est septiformis gratia Spiritus sa
G, cuius dono omnes electi satiantur . Urias uero, lux mea Dominus dicitur.
Hethaeus abscisus interpretatur, personam in se exprimens diabolii qui cum sttenebrosus, & de terra uiuentium abscisus, transim se in angelum lucis, &fingit se esse quod non est, audens de Deo dicere, lux mea, Dei est. Oderimus ergo peccatum, sed prophetiam non extinguamus. Amemus illum David quantum amandus est, qui nos a diabolo per misericordiam liberauit. Amemus tiis tum paenitentem David, qui tam graue in se uulnus iniquitatis, paenitentiae &humilitatis confessione sanauit. Ad hoc ergo in scriptura sacra uirorum imbum, idest, Dauid & Petri, peccata sunt indicata: ut cautela sit minorum, ruina maiorum. Ad hoc uero utrorum q. illic, & paenitentia insinuatur, di uenia: ut spes pereuntiu, si recuperatio perditorum. De statu suo David cadente, nemo superbiat rolapsu etiam suo David surgente, nemo desperet. Sed sertasse quis dicat, si Dauid imaginem Christigere , quomodo multas uxores, ciconcubinas habuisse scribitur, cum has res Christus exhorrescat & damnet Hoc enim per figuram fiebat. Multae enim uxores David, multarum gentium 2 nationum imaginem indicabant: quae per fidem, Christi consortio iungere tur. Concubinae uero eius, significant haereticorum ecclesias, quae sub Christi nominis titulo, manere se gloriantur: sed quia propter carnali alucra sectantur Chrissum, non coniuges sed concubinae uocantur. Denique nec reges si plares
110쪽
res habeant uxores uel concubinas, crimen est: quia iam ininserunt figurae, pro quibus uxorum uel concubinarum uenia concedebatur i at nunc, quia Quae transierunt, uenia nulla datur.
ISIT ergo Dominus Nathan ad David, qui csi uenisset ad eum, dixiteli Duo uiri erant in ciuitate una &c. Sciendum est quod Nathan propheta ad Dauid regem, non statim, quando in Bethsabee ipse David peccauit, a Domino missus est, sed postquam eandem mulierem in domum sua introd ii, atque filius ex ea natus est: ut obstinatio peccati occasonem non haberet defensionis. Cum aute a praepositis Ecclesiae huius saeculi potentes arguum tur , prius per quasdam smilitudines uelut de alieno n otio requirendi sint Et cum rectam sententiam quas in alterum contra se ipsi protulerint, tunc modiscon lentibus de proprio reatu feriendi sunt.&ut mentes temporali potentia tumidae, contra corripientem nequaquam se erigant, quae sibi suo iudicio proprii oris ligant. QUAMOBREM non recedet gladius de domo tua uiaque in sempiternum. Nota quo modo de domo David, hoc est populi Iudaeorum ,ultionis gladius usque in aeternum non recedet . E T dixit David ad Nathan : Peccavi Domino. Dixitq. Natha ad David: Dominus quoque transtulit pecccatum tuum, Non morieris. Veruntamen quoniam blasphemare sedisti inimicos nomen Domini propter uerbum hoc, filius qui natus est tibi, morte morietur. γ Hic considerare sessumus quantum ualet apud Deum humilis & u in paenitentia, si ex corde fuerit. Nam Dauid nihil aliud dixit, postquam pecca- . .
tum suum increpatus a propheta cognouit,nisi uno uerbo consessus est, dicens: Peccavi Domino, & statim ueniam consecutus est, teste propheta qui ait: Dominus quoque transtulit peccatum tuum, non morieris. Hoc est quod scriptum est, si consessus ingemueris aluus eris. Et illud: Nolo mortem peccatoris, sed potius ut couertatur & uiuat. Hinc iterum scriptu est: Peccator in quacuque die conuersus fuerit, omnia peccata eius in obliuione erunt cora me. Sic nimiru Petrus respectus a Domino, fleuit, & peccatu negationis flendo deleui. Sic latro in momento in extremitate uitae,c5fitendo Deum,& peccata suum cognoscendo, dicens: Nos digna fictis recipimus, paradisum promeruit. Sed quia exigente
causa, David ad mediu deducto in ordine historiae, tanti facinoris memoria feci , - / mus, lectoris fortasse animus mouetur: cur omnipotens Deus eos quos in perpe milium elegit, quos ad bonoru quoque spiritalium culmen assumit, illa bs a cor s. iporalibus uitiis no custodit Z Vnde quia latisfieri citius credimus, breuiter res
demus: Nonnulli enim per accepta dona uirtutum, per impensem gratia bono,t: sed tamen quo oeciderant, non agmrum operum , in superbiae uitium cadunt: led tamen quo oeciderant, non agnoscunt. Proinde cotra eos hostis antiquus, qui iam intertui dominatur, etia exterius saeuire permittitur: ut qui in cogitatione elati sunt, per carnis luxuria prosternantur. Scimus autε quia aliquando minus est, in corporis corruptionS dere,qua cogitatione tacita ex deliberata elatione peccare. Sed cu minus turpis superbia creditur, minus uitatur: luxuriam uero eo magis erubescunt homines, quo simul omnes turpε nouerunt. Vnde fit plerumque, ut n5nulli post superbia in luxuriam corruentes, ex aperto casu, malu culpae latentis erubescant: & tunc etiam maiora, corrigunt, cu prostrati in minimis grauius confunduntur. Reos enim se inter minora conspiciunt, qui liberos inter grauiora crediderunt. Pia ergo Domini dispensatione laxat nonnumquam malignus spiritus de culpa ad culpam