장음표시 사용
131쪽
ptiun est Piso angelus Domini stabatiunaarem Ornan Iebusaei uansq. Dauid oculos suos uidit angelum Domini stante inter caelum & terram, & evaginatum gladium in manu eius, & uersum estra Hierus dem. Et reliqua. Area Areuana, uesarea Ornam, ipsa est uidelicet Hierusalem. VENIT autem Gad ad David,&dixit ei: Ascende, constitue Domino altare in area Areuna Ieb ori. Et ascendit David iuxta sermonem Gad, quem praeceperat ei Dominus. Conspiciensq. Areuna, animaduertit regem & seruos eius transire ad se,& egrinsus aciorauit regem prono uultu in terram, & ait: Quid causae est, ut ueniat Dominus meus rex ad seritum suum Cui Dauid ait: Ut emam a te areum,& adi Scem altare Domino, et cesset interfectio quae grassatur in populo. Et ait Areuna ad Dauid dec.ὶ Areuna namque interpretatur arca, & Ornan latine resonat, lumen nobis. Bene ergo cum Deum pro offenso quo peccauit placare uellet, altare iubetur in area Areuna uel Oman construere, ut inde unusquisque coniiciat, quia aliter diuinitas ab homine placari non potest, nisi in arca cordis, per lumen rectae fidei,&ue dilectionis, altare illi deuotae humilitatis constituat, in quo sacrificium piae consessionis ac laudis Deo acceptabile offerat. Quod recte per eundem prophetam in psalmis manifestatur , ubi dicitur ex persona Domini: Sacrificium laudis honorificabit me. Et iterum: Sacrificium, inquit, Deo spiritus contribulatus, cor contritum & humiliatum Deus non spernit. EMIT erio David aream & boues argenti sesis quinquaginta. Quod in Paralipomenon ita ligituri Dedit ergo David Ornan pro loco siclos auri iustissimi ponderis sexcentos. Intelligendum namque est, imites argenti siclis quinquaginta, aream uero socentis aureis emisse. ET aedificavi tibi Dauid altare domo, & obtulit holocausta & pacifica. Et repropitiatus est Dominus terrae, & cohibita est plaga ab lsrael.) Hinc quoque uerna cierum ita narrant. Tabernaculum autem Dominini quod fecerat Moyses in deserto, & altare holocaustorum ea tempestate erat in excelso Gabaon, & non praeualuit David ire ad altare, ut ibi obsecraret Domianum. nemo enim timore suerat perterritus, uidens gladium angesi Domini. Dixitq. Dauid i Haee domus Domini, & hoc altare in holocaustum Israel. Et Iraecepit ut congrenarentur omnes protarii de terra Israel, & constituit ex eis atomos ad caedendos lapides de poliendos, ut aedificaretur domus Domini. In illo siquidem loco, ut Hebraei autumant, aliquando contigerat Abinam offerre filium suum Isaac, quando, cum iam paratus esset occidere filium, & in holocaustum exhibere, improuiso aries apparuit, & altare circumstitit, quem Abraan pro filio immolauit. Potest uero area Areuna, ubi Dauid altare construxit, altius
in testigi. Quid per aream Areuna Iebusan, nisi Ecclesiam exgentibus collectam significat Mn qua Ecclesia postquam altare fidei uerus David, hocest, saluator nouererexit, confestim mors impietatis, quae in populo Dei grassabatur, cessit. Hanc arcam Dauid quinquaginta argenti sesis emit: quia & dominus Idus Christus Ecclesam suam pretioso sanguine suo emptam, ac per septiformis itiam Spiritus sancti a cunctis suis delictis purgatam, in domum ubi sempite nam sanctificauit.
132쪽
IN OBM TERTII REGUM STRO dATA.
diuina uidelicet immeriti auxiliati clernetia, tamquam quodam modo ex theseuris diuitum, sam rum scilicet doctoriam, duo minuta abstrahentes, quae, utpotuimus, in gazophylacium Domini cotulimus, ne ingrati ex nostrae paupertatis it genio se gis uideremur a Domino, ne talentum etiam id imum fimitatis collatum, rure defrusum inueniretur absconditu, & damnationis
nam vitaremur acerrime . ubi admodum vastum transiuimus aequor, auxiliati uidelicet cunetipotentis ope, qui imperat uentis ne noceam rati. Nunc siquidem quamquam uidi, tertium aggredi conabimur librum : in quo maxime flatu indigemus quis i l parumnas, ne nostra carina, tandem fracta, ueniat in scopulis &s tim illisa demersa remaneat in reumate gurgitum; sed ipso amante ac dignanter opitulante, portum quietudinis ouans obtineat: ut Dominica quodammodo commercia illaesa permaneant, & ex tanta pros ditate uoluminis, ac thesauro ciuini gazophylacia, saltem ualeamus cum magis auri& thurisdc myrrhae D mino conferre donaria. Qitoniam si in omnibus eminus Spiritus sancti iuvamine: nunc quoque in hoc sacro uolumine praemaxime indigemus diuino iussi pio, quia multis obseuritatibus abditus uidetur in allegoriarum sententiis,p myst s, ut ipso adminiculante, qui dedit Salomoni sapientiam plurimam, ualeamus coeptu opus explere saetaciter . eius steti avicultu, ad eum describendum uertamus articulos .
T rex David senuerat, habebam. aetatis plurimos annos. et reliq. S nectus David humani generis figurauit uetus testtamen tu in quo quiandes defecerat, uelut in David Gilectio Dei stigii erat. Vestimenta eius quibus adopertus lineri non poterat, typum habui Iudaicae plebis non dubium est . quae ante aduentum saluatoris per cognitionem legis, uelut uestini enta Domino adii rant. Ss quia eadem plebs, ut Apostolus dicit, seruitutis sparitum, S imn liberiatis habuit, in amore diuino minime caluit. Vimo uero foeciola quae in cunctis linibus Israel ac perseritos Dauid ad eum perducta, quae in sinu eius dormiens eum calesecit, &uirgo permansi, haud dubia quin san Eccleuae personam gestauit, quae de cunctis gentibus per apostolos ad Christum peruenit:& tanto ardore fidei in eiusdilectione caluit, ut propter illius amorem uariis periculis se ultro committeret ,d ad ultimum pro eius nomine morin re sit Dequa plenius dis ita in subdi ADONIASK 3 autem
133쪽
enim iue qui superbia elatus gratis segnis uoluit, qui a Salomone interfectus est, figuram. a Vit superbia Iudaeorum: qui propterea quod regnum terrenum Atmere uoluit a Salcrabile uidelicet Christo, ®num amisit,&uita perdidit. De quo hic praelibando pratis iximus, sed in sequentibus uberius indagabimus. REX autem senuerat nimis, & Abisag Sunamitis ministrabat ei. Quaeritur itaque quid in hoc facto significet . quod Dauid annos natus sisptuaginta, licosus quondam uir, senectute fiigescente, non poterat calefieri. Et propterea quaeritur ista puella speciosa, quae cum rege dormiret, &senile corpiis calefaceret, & ministraret regi. Si enim occidentem sequimur litteram, uidetur quas figmentum esse demimo, eo quod frigidus senex obuoluitur uestibus, de nis complexu adolescentulae non tepescit. Vivebat adhuc Bethsabee,&supererat Abigail,&reliquae uxores &concubinae, quae a scriptura omnes quasi Ugidae repudiantur :&in unius tantum adolescentulae grandaevus calefit amplexibus. Abram mulio David simior fisu &tamen, uiuente Sara, aliam non quasi uit uxorem. Isaac duplices Dauid annos habuit, & cum Rebecca ueti la numquam refrixit. Taceo de prioribus ante diluuium uiris, qui post annos quingentos non dico senilibus, sed pene iam cariosis artubus, nequaquam puellares quaesiuere complexus tarte Moyses, dux lsraelitici populi, centu uisimi annos Labebat,&Sephoram non mutauit . Quae est igitur ilia Sunamitis
amorec uirgo, tam seruens ut stiridum calefaceret,&tam sancta ut calentem ad
libidinem non prouocaret, nisi tapientia ut beatus Hieronymus ait quae in senibus feruere solet: licer,sicut superius innuimus, sanctae ecclesiae liniasset Ni mam Θ Hanc exponat sapientissimusSalomon, patris sui delicias es pacificas bellatoris uiri narretamplexus: possidet apientiam, posside intelligentiam: ne obliviscaris eam ;&he declinauci is ab ipsa. ne derelinquas eam, & apprehendet te: ama illam. , ct ruabit te. Principium sapientiae, posside sapientiam:&in omni possessione tua, acquire intelligentiam. et reliqua. Ista quidem sapientia ; licet frigescentibus membris , tamen senis feruenti dilectione . de suinmo studio caritatis amplectitur, & spirituales etiam delicias administrat Omnes pene uirtutes corporis mutantur in senibus,t di, crescente sola sapientia, decrescunt cetera, ieiunia, chameuniae, & Aeemosynae, huc illucq. discursus, peregrin rum sui ceptio , des sio pauperum, instantia orationum de perseuerantia, Misitatio languentium, labor manuum unde praebeantur eleemosynae. Et ne sermonem longius traham, cuncta quaeper corpus exercentur facta, corpore senili minora fiunt: sola sapientia non dico in iuuenibus, sed etiam in senibus qui in lege Domini meditati sunt die ac nocte) permanet,&dulcissimos structus stu-dlatum metit. Unde Abisac merito interpretatur, patris mei gaudium, uel patria. mei rugitus . . Quod in prienti loco uirtutem sonat, quod amplior in senibus & redundans est, ac larga sapientia. Et bene rugitus, quod maris fl uctus resonat, & ut ita dicam) de pelago ueniens fremitus auditur, ex quo ostenditur abundantissimum&utita humanam uocem in senibus diuini sermonis tonia mim commorari. Sunamitis uero, coccinea in lingua nostra sonat. Vt significet calere sapientiam, diuinaq. letaone seruere. Quod licet Dominici languinis indicet sacramentum, tamen & seruorem ostendit apientiae . Hinc Dominus noster in evang. ait: Igne, inquit, ueni mittere in terram, & quid uolo nisi ut ardeast i discipulora corda succendens,cogebat dicere: Nonne cor nostra ardens erat in nobis dum loqueretur in uia, & aperiret nobis scripturas. Hanc s-
nisi dem puellam amplam ac diligere debemus,quae apientiam lignificat senum
134쪽
ampliorem : non pueriles declamationes,& sapientium flosculos dialecticorum, ac uerborum lenocinia, & cetera huiusmodi ex humana sapientia figmentiri. poetariim: neque curas istius saeculi, aut honores huius mundi: sed sapientia ta- quam Abisaccum David, quae numquam senescit, in nostro requiescat sinu. Immiluta enim est uirginitatis perpetuae, de in similitudinem Mariae, cum quotidie generet semper quae parturiat, incorrupta esti Si enim Cato, Romani generis diu 1ertissimus, ut quidam doctorum protulit centenarius iam & senex Graecas litteras nec erubuerit, nec discere desperauerit: etsi certe, ut aiun t, Homerus roscit, quod delingua Nestoris, iam uetuli&pene decrepiti, dulcior melle or tio si uxerit: et sapiens quidam Graeciae cum completis centum&septem annis secerneret mori. dixisse fertur : dolere quod tunc egrederetur e vita quando sep reccepisset: Plato etiam octogesimo. no, scribens mortuus est: Socrates s ptuaginta& nouem annos in docendi scribendi q. labore complevit: quanto magis calescente corporis iuuentute, inter bella corporis, & inter incentiva uitiorum sapientiam ediscere debemus: ut in senectute etiam frigescentibus membris , in sinu mentis nostra: requiscat & foueat dormiat q. nobiscum, imo cibum spiritalis intelligentiae nobis ministret Potest nimirum etiam ista: mulier contemplatiuae uitae gestare figuram, quam omnes peristi incredibili amore complectentes, in esus dilectioni fiammescunt. ADONIAS autem filius HGgith elevabatur, dicens: Ego regnabo. Fecim. sibi currum & equites, & qui
'uaginta uiros qui ante ea currerent. Nec corripuit eum pater suus aliquando ,
dicensi Quare hoc fecisti λ Et reliqua. Quod autem Adonias filius David
maior, in regnum pro patre succedere uoluit, per fastum superbiae, non per uim uitem disciplinae, quia significat λ nisi quod Iudaicus populus, qui quasi maior natu filius uidetur esse, cum prior legem suscepit, gentilem populum qui per gratiam Des posterior uocatus est spernens, Blum se cum Domino aestimabat natur. Vnde & bene nomen Adoniae, qui dominator Dominus interpretatur, t pum expressit: qui selum se dominare cum Domino arbitratus est. Sed Ecclenae populus cum uero Salomone, idest pacifico nostro, cui us ipse corpus est, per diuinam ordinationem in regnum substituitur. De quo merito perfidiae maior filius , idest, prior populus , praecipitatus est. Hic ergo Adonias, Belli Me interueniente, quae interpretatur filia saturitatis, Misac Sunamiten corrumpere gestiuit i quia ludaicus populus per obser uitiam caminioniarum legis, quia fatur&plentissimus erat, ueram sapientiam spiritalis sensus, quae Dauid nostro coniuncta est, stuprare uolens, non meruit esus consortium, cuius uiolare appetiuit immaculatum illorum. od autem David Salomoni filio suo praecepit de iusta retributione eorum, qui sibi latio fuerunt, ues iniuste nocuerunt, licet ipse patientissime eos regnans toleraret: quid melius significare potest, quam futuram retributionem iudicii uenturi, in qua impii pro mercede poenam perpetuam, iusti autem aeternam beatitudinem percipient In praesenti quoque tempore, patientia Dei saepe bonos tribulati atque angustari permittit, & e contrario reprobos deliciis temporalibus de prosperitate terrena uti concedit. Quibus tamen utrisque, per iudicem uirorum&mortuorum praemia certa in suturo restituet, quando his qui ad dexteram eius sunt, dicturus erit: Venite benedicti patris Minliis mei, percipite regnum quod uobis paratum est ab origine mundi. Illi autem qui ad sinistram eius erunt, dicet: Discedite a me maledicti in ignem aere num, qui paratus est diabolo & angelis eius: de ibunt hi in supplicium me num, iusti autem in uitam aeternam . INCLINAVIT se Bethsabee,&adorauit regem. At uero Bethsabee,quae inlatinum transfertur fili iuramenti, antiquae
135쪽
antiquae Ecclesiae q-&s uictis patribus sub lege constitutis si ierat, imaginem hoc in loco praetulit, de cuiuς stirpe uenas Salomon, idest pacificus noster, n isti promissus est. ET nunclauerunt regi, dicentes: Adest Nathan propheta. in Nathan qui interpretatur donum, figuram ueteris prophetiae gestasse ma- nisestum est. DIXIT λ rex David: Vocate mihi Sadoc sacerdotem. Sadoc interpretatur iustus, figuram in segerens Domini & saluatoris nostri: qui est uerus sacerdos in aeternum, secundum ordinem Melchisedech. ET imponite Salomonem filium meum super mulam meam.) Mulam David, alii Ecclesiam, alii uero synagogam , propter infecunditatem figurasse dixerunt.
IXIT Q. David ad Salomonem: Tu quoque nosti quae secerit mihi D Ioab filius Samiae, quae secerit duobus principibus Abner, filio Ner, do ase filio Iether&c. Dauid qui praecepit Ioab interfici seu Semei, figuram ueteris prophetiae gestabat, quae iudicauit atque praecepit, quid de inimicis Christi & lanciorum eius, scribis uidelicet atque pharisaeis, necnon & haereticis, in futuro fieri oporteat . Sicut hoc quod Dauid de Ioab & Semei fieri prae cepit, Salomon uero impleuit. SALOMON autem sedit super thronum Israel) Salomon qui patri suo David successit, Christi figuram sine dubio pestauit: in eo scilicet quod templum aedificauit, sicut & Christus Ecclesiam: S: in eo, quod regnum in pace administrauit, & pacem habuit secundum nomen suum. uc & Dominus rex pacis est dictu ac per hoc illius i iocabulum illi ueri L
sime congruit, per quem mediatorem, ex inimicis, accepta remissione peccatorum , reconciliamur Deo. etenim cu inimici essemus, rec6ciliati sumus Deo per mortem filii eius. Idem ipse est ille paciscus, qui fecit utraque unum & m dium parietem maceriae soluens, inimicitias in carne sua , t emq. mandatora decretis euacuans, ut duos conderet in se in unum nouum hominem, faciens pacem his qui longe, & pacem his qui prope'. ipse in euangelio dicit: Pace meanido uobis, pacem relinquo uobis. His & multis aliis testimoniis dominus Iesus pacificus esse monstratur. In sapientia quoque & diuitiis atque gloria ipsius Domini saluatoris typum gestasse, non dubium est. ET ait Adonias Beths bee: Precor ut dicas Salomoni regi, ut det mihi Abisac Sunamiten uxorem . Adonias dum in typo Iudaeorum Christi Ecclesiam, quae est uirgo incorrupta, temerare uoluit, iusto iudicio mortem, quam meruit, incurrit. V E NI Tergo Bethsabee ad regem Salomonem, utroqueretur pro Adonia. Bethsabee quae apud Salomonem pro Adonia interuenire uoluit, nec tamen quippiam
profuit, figuram i is hoc in loco praetendisse non dubium est i quam Iudaei sibi adiutricem apud Deum esse opinantur. ABIATHAR quoque sacerdoti
dixit rex : V in Anathot in agrum tuum. Abiathar qui sacerdotio expulsus, non tamen occisus est, significat populum Iudaeorum: quorum licet sacerdo tium sit abolitum, ipsi tamen propter eos, qui in fine mundi ex ipsis credituri sunt, deleu penitus non sunt. FVGIT ergo Ioab in tabernaculum Domini, vi apprehendit cornu altaris . nunciatumq. est regi Salomoni, quod iugisset Ioab in tabernaculum Domini ,&esset iuxta altare. misiq. Sesomonem
vanaiam filium Ioiadae, dicens: Vade interfice eum. Et reliqua. Ioab qui ad altare lupiens, iubente Salomone , ibidem interfectus est, fgnificat scribas ct Dan; s, seu magistros, penicis dogmatis haereticos: qui ob hoc quoa
136쪽
proximos suos, uidelicet ecclesiasticos, per insidias perimunt, sicut ' ipse Ioab Abner atque Amasae fecisse legitur, ab illario fidei expulsi, perpetua morte punientur. DAVID autem de limini eius & domui & throno illius sit pax
usque in sempiternum a Domino. uoc est, abolitis Iudaeis, extirpatisq. han scis, & omnibus Christi inimicis deletis thronus David, idest Ecclesia, aeterna pace fruens maneat in aeternum. DIXI TR. Salomon ad Semei: Nonne testificatus sum tibi per Dominum, & praedixi tibi, quacumque die egressus istis huc & illuc, scito te esse moriturum Praecipitur nobis a uero Salomone, sicut & Semei a Salomone rege, ut habitemus in Hierusalem, nec umquam egrediamur ex ea. Quod s fugerit nos, id quod nobis fuerat ante subiectum, & ierit ad Allophylos, non miaiamur muros ciuitatis nostrae, nec sequamur lagitiuorum uestigia: ne, dum uolumus saluare fugientes, ipsi pereamus . quin potius dimittamus, ut mortui sepeliant mortuos suos: & scandalizantem oculum, manum, & pedem, dum licet, eruamus ti abscindamus a nobis.
CCEPIT namque Salomon filiam Pharaonis,regis Aegypti. Filia
A Pharaonis quam Salomon in coiugio copulauit, Ecclesiam ex gentibus figurasse non dubium est. APPARUIT Dominus Salomoni per somnium nocte, dicens: Postula quod uis ut dem tibi. Et ait Salomon: Tu fecisti cum seruo tuo David patre meo misericordiam magnam. Et reliqua. Gratia Dei liberum hominis exquirit arbitrium. ET dixit Dominus Salomoni rQuia postulam uerbii hoc, & non petisti dies multos, nec diuitias, aut animas hi imicora tuorum , sed postulasti tibi sapientiam ad discernendum iudicium. Quicumque utili oratione suam ante Deu non frustrari,hoc ab eo postulet,quod salomon quaesiuit, idest, sapientiam, & scientiam, atque intelligentiam. Diuiatias uero & gloriam temporalem, atque animas inimicorum, seu dies plurimos uitae praesentis, reproborum est quaerere, non electorum. SI autem ambulaueris in viis meis, & custodieris praecepta mea, longos seciam dies tuos. Hic praecipue patet, quia sapientiam & diuitias seu gloriam temporalem etiam reprobi hic in pro senti uita habere possunt: longos uero dies, idest, aeternam beatitudinem , absque obseruatione mandatorum Dei adipisci nemo potest.
TUNC uenerunt duae mulieres meretrices ad regem Salomonem, stet runtq. coram eo. quarum una ait: Obsecro mi Domine, ego & mulier haec habitamus in domo una.&αγ Duae mulieres inter quas Silomon primum iudicium suum exercuit, quarum una dilectione ardebat, in altera sinulatio surripiebat, Ecclesiam atque haereticam prauitatem figurasse non dubium est i inter quas
dominus Iesus Christus spiritu oris sui, dum id, quod iustum est, dirimit, uniucuique, quod debetur, restituit. Et bene per hanc mulierem haereticorum uel synagogae etiam impietas generatur : quae&suos nequiter nutriendo interimunt,& alienos quousque perdant, illiciendo persuadent. Sed quia solent post uirtutes uitia suboriri ut corda hominum tentando probentur, ne animus in culmine uirtutum consistens, tamquam Salomon in regno ex se ipso glorietur: & hoe permittente Deo, qui lucis suae illustratione illustrare dignetur. Vt ergo ea fi miratis dona habeat, & infirmitatem suam humiliter agnoscat, per accessum
gratiae ad alta sustollitur, & per recessum quid ex se ipso sit probatur. Quod in ipso demonstratur, qui diuinitus accepit sapientiam: & tamen post acceptam eandem sapientiam,duarum meretricum quisone pulsatus est. quia nimirum saepe
137쪽
ciun mentem nostram cocessis uirtutibus, respectus intimae largitatis illumina hanc protinus etiam lubricae cogitationes turbant: ut quae subleuata immenso munere exultat, etiam tentatione pulsata quid sit inueniat. Iccirco quid istae duae meretrices, quas praelibando tetigimus secundum quod in dieiis doctorum inuenimus, plenius significent, pandere decrevimus. Ait enim sacrae historiae contextus: TUNC uenerunt duae mulieres meretrices ad regem Salomonem, steterunt q. coram eo. Et reliq.ὶ In illo ergo iudicio Salomonis, Christi figura Lit, ubi mulier illa improba, plebs scilicet synagogae uel haereticorum, uere matris, hoc est, Ecclesiae, filium appetebat: quem non ut seruaret, sed reuera ut interimeret, cupiebat. Sed sicut, gladio dirimente Salomonis, propriae matris gemitu, uerus repertus est partus: ita& spiritu Iesu Christi docente, plerumquem qui a matre seducti & capti sunt errore haereticorum, nonnumquam merentur pro semetipsis gementes, recognoscere Ecclesa matrem. Vnde& satis conii
nienterq. apparet, hanc mulierem synagogae uel haereticorum figurasse impiet tem : quae suos nequiter nutriendo interimit, & alienos quousque perdat illiciendo persuadet. Item alio modo, quantum ad simplicem historiam pertinet, perspicuum est: quod puer annorum duodecim contra aetatis suae mensuram, de intimo humanae naturae iudicaret affectu. Vnde bene admiratus est, & pertimuit illum omnis Israel: quod scilicet eum manifesta non sugerent, qui tam prudenter abscondita deprehendisset. Quantum ad rupicos pertinet intellectus, di- .cortilao cente Apostolo: Haec omnia in figura contingebant illis. Scripta sunt autem de nobis, in quos fines saeculorum deuenerunt. Quidam Graecorum autumant super synagogam&Ecclesiam sentiendum,&ad illud tempus cuncta referenda, quando post crucem & resurrectionem, tam in Israel quam & in gentium populo, uerus Salomon, idest pacificus, regnare coeperit. Quod autem adulterae&meretrices, synago a&Ecclesia, inscripturis dicantur, nulla dubitatio est:&hoc prima fronte uidetur esse blasphemum. Ceterum si recurramus ad proph ras, Osee uidelicet, qui accepit uxorem semicariam, & generauit filios fornica- νει 6 rios, & deinde adulteram; & ad Ioechiel, qui Hierusalem quasi meretricem a guit , quod secuta sit amatores suos, & divaricauerit omni transeunti pedes, lupanarq. in loco celebri extruxerit: animaduertimus Christum iccirco uenisse, ut meretrices donaret matrimonio, & duobus grmibus unum ouile laceret, medioq. pariete destructo in easdem caulas, oves prius morbidas congregaret. Haeracliarii, sunt uirgae quae iunguntur in Ierechiel, &de quibus per Zachariam Dominus rosen i Et assumpsi mihi duas uirgas, unam uocaui decoram, & alteram uocaui si niculum, & pavi gregem. Mulier quoque illa meretrix in euangelio, quae Iesia pedes lacrymis lauit, crine detergit, &cui peccata omnia dimittuntur,mantia seste significat Ecclesiam de gentibus congregatam. Haec iccirco in prima fronte replicaui, ne cui uideatur incongruum s meretrices dicantur, quarum una SMIomonis iudicio filii possessione donata est. Prudens quaerat auditor, quo modo meretrix significet Ecclesiam, quae non habet maculam neque rugam. Non dici. mus Ecclesiam permansisse meretrice, sed fuisse. Nam & Simonis leprosi domo saluator scribitur iniisse conuiuium: utique non quia leprosus erat eo tempore, quo habebat hospitem saluatorem, sed quia leprosus ametuerat. Matthanis. quoque in catalago apostolorum, publicanus dicitur i non quo permanserit publicanus post apostolicam dignitatem, sed quod prius fuerat publicanus: ut ubi abundauit peccatum, superabundaret gratia. Simulq. cosdem quid dicat Ecclesia contra synagogam calumniatricem. EGO & mulier haec habitabamus in domo una. γ Post resurrectionem enim Domini saluatoris,una de utroque po- . . pulo
138쪽
pulo congregata est. Et quam eleganter Ecclesia: PEPERI, inquit, apud eam in cubiculo. Ecclesia enim de gentibus, quae non habebat prius legem &prophetas, peperit in domo synagogae, nec egressa est de cubiculo, sed ingressa.
Vnde dicitur in Cantico canticorum : Introduxit me rex in cubiculum suum. Et iterum: Equidem non spernentem assumens, introducam te in domum matris meae,&in cubiculum eius quae concepit me. TERTIA autem die postquam ego peperi, peperit & haec. Si consideres Pilatum lauantem manus atque dicentem: mundus No sum a sanguine iusti huius: si centurionem ante patibulum confitentem Vere hic erat filius Dei: si eos, qui ante pastionem per Philippum, Dominum uidere desiderant: haud ambigis primam peperisse Ecclesiam,& postea natum populum ludaeorum, pro quo Dominus precabatur, Pater ignosce illis, quod enim faciunt nesciunt: V q. die crediderunt tria millia, ct alia quinque millia. ERAMUS simul , in Multitudinis autem credentium erat anima una, decor unum. NVLLVS in alius in domo nobiscum, exceptis nobis duabus. Non blasphemantium Iudaeorum, non gentilium id lis seruientium . MORTUUS est enim filius mulieris huius nocte. Dum enim legis sequitur obseruantiam, dc gratiam euangelii iugo Mosaicae doctrinae
copulat, tenebrarum errore cooperta est. OPPRESSIT es eum dormiens mater sua. Quae non poterat dicere, ego dormio & cor meum uigilat. colle. 3Media nocte consurgens, tulit filium de latere Ecclesiae dormientis, di in Lo collocauit sinu. Relege totam Apostoli ad Galatas epistolam, de animaduertes, quo modo filios Ecclesiae, suos facere festinet synagoga: et dicat Apostolus: Filioli mei quos iterum parturio, donec formetur Christus in uobis. VIVUM tulit. non ut possideret, sed ut occideret: Non enim amore λcit hoc filii, sed aemulae odio: de suum mortuum per legis caerimonias in sinu E clesiae supposuit. Longum est si uelim per singula currere, quo modo per Ap
stolum Paulum, de alios ecclesiasticos uiros, intellexerit Ecclesia non esse suum filium oui tenebatur in lege, de in luce cognouerit, quem in tenebris non uid bat. Inde iurgium ortum est, praesente rege, altera dicente. FILIUS tuus mortuus est, meus autem uiuit. Alterare ondente mentiris: filius quippe meus uiuit, filius tuus mortuus est. Atque in hunc modum contendebant coram re-ee. Tunc rex Salomon qui mani seste saluator accipitur, secundum psalmum tuagesimum primum, cuius titulus Salomoni inscribitur: ubi nulla dubit tio est, quin cuncta quae dicantur, non Salomoni mortuo, sed Christi conueniant maiestati. simulat ignorantiam, de humanos, pro dispensatione carnis , mentitur assectus. Sicuti do in alio loco. Vbi posuistis Lazarum ξ Et ad mulierem fiuentem sanguine: Quis me tetigit Gladium postulat de quo dixerat, Nolite Marci putare, quod uenerim pacem mittere in terram: Non ueni mittere pacem, sed Muth, io gladium. Veni enim diuidere hominem contra patrem suum, & filiam contra matrem suam, de nurum contra Hau suam, de inimici hominis domestici eius z I ,
Et tentat naturam naturae Dominus: uultq. secundum utriumue uoluntatem, et
uiuentem filium in legem gratiamq. diuidere: no quo hoc prouet, sed quo eam Garguat, diui uentem nonnis per baptismum liberari ostendat. Libenter u luitdiuidi puerum, non ut possideat, sed ut interficiat. Ecclesia quem scit suum esse libenter concedit aemulae, dum uiuat saltem apud aduersarium, ne inter legem diuisus de gratiam, saluatoris mucrone feriatur. Vnde dicit de Apostolus: Ecce ego Paulus dico uobis, quod si lege obseruatis, Christus uobis nihil pro- A., dest. item alio modo i Quid in hac sententia melius per matru lactantium nomina , nisi doctorum ordo ὸ Quid uero per earum filios, nisi discipulorum persona significa-
139쪽
significatur Nam magistri nimiru uigilantes quidem scientia, sed uita dormientes, auditores suos quos per uigilias praedicationis nutriunt, dum quod dicaan: sicere negligunt, per somnu teporis occidunt, & nψligendo opprimunt: quos alere uerborum lacte uidebantur. Vnde plerumque dum ipsi reprehensibiliter uiuunt,&habere discipulos uitae laudabiles nequeunt, alienos sibi attrahere conantur , quatenus dum bonos se habere sequaces ostendunt, apud iudicia hominum excusent mala quae agunt: & quasi subditorum uita mortiferam tegant negligentiam. Vnde & illic mulier quae filium extinxit proprium, quaesiuit ali num . Sed ueram matrem, Salomonis gladius inuenit: quia uidelicet, cuius fructus uiuat, uel cuius intereat, extremo examine, ira districti iudicis demonstrat.' Ibi & illud est solerter intuendum, quod filius uiuens prius diuidi praecipitur, ut ii postmodum matri reddatur. Quia in hac uita quasi partiri conceditur uita
discipuli, dum ex illa nonnumquam alter apud Dominum meritum, alter apud homines laudem habere permittatur. Sed Alsa mater eum quem non genuit occidi non metuit: quia arrogantes magistri & caritatis ignari, si pleni stimum nomen laudis ex alienis disci 'ulis consequi nequeunt, eorum uitam crudeliter insequuntur. Inuidiae enim facibus succens, nolunt alios uiuere, quod se conspiciunt non posse possidere. Vnde & illic peruersa mulier clamat: Nec meus sit nec illius. Vt enim diximus, quos sibi obs ut non uident ad gloriam temporalem, eos aliis inuident uiuere per ueritatem. Vera autem mater satagit, ut eius filius saltem apud extraneam sit, de uiuat . quia concedunt ueraces magistri discipulis, ut ex eoru discipulis alii quidem magisterii laudem habeant, si tamen integritatem uitae idem discipuli non amittant. Per quae pietatis uiscera, haec eadem mater uera agnoscitur omnino: quia magisterium in examine caritatis a probatur :&sola totum recipere meruit, quae quasi totum cessit. quia fideles
praepositi, pro eo quod ex bonis discipulis suis, non solum aliis laudem non inuident , sed utilitatem eis etiam prosectus exorant: ipsi & integros & uiuentes filios recipiunt, quando in supremo examine ex eorum uita periectae retributio nis gaudia consequuntur.
NUMERATIS ergo principibus Salomonis, qui in regno eius uvE riis ossiciis deputati fuerant, seudiuersis prouinciis praeerant, sequitur scriptura dicens: SALOMON autem erat in ditione sua, habens omnia regna a flumine terrae Philistim, usque ad terminum Aegypti, offerentiasbi munera ,&seruientisi ei cunctis diebus uitae eius. Et quis in hoc melius significatur quam pacificus noster, quem praefigurabat idem Salomon Θ Ipse enim
omnia regna terrae a solis ortu usque ad occasum, in ditione sua habet,& domi iratur, scriptura teste, a mari usque ad mare, & a flumine usque ad terminos orbis NM , 7x terrae.Ipsi seruiunt omnes populi,& tribus & linguae, offerentes ei scilicet munera rectae fidei & bonorii operum . Reges, inquit, Tharsis, de insulae munera offerent: M ' reges Arabum de Saba dona adducent. Et adorabunt eu omnes terrae, omnes gentes seruient ei. Quod autem subditur i Cunctis diebus uitae eius, hoc est in saec ' lum saeculi, quia ipse permanebit semper, Se regni eius non erit finis: eiusq. y testas, potestas est aeterna, cuius anni non deficient. ERAT autem cibus Salomonis per sngulos dies triginta chori similae ,& sexaginta chori farinae, decem boves pingues, & uiginti boves pascuales, de centum arietes, excepta v natione ceruorum, caprearum, atque bubalorum, &auium altilium. Ipse enim obtinebat
140쪽
obtinebat omnem regionem, quae erat trans fi umen, quasi a, Thaps usque &c. Quid ergo cibus iste Salomonis significat, nisi rescistionem regis nostri Iesu Christi ξ qui bene pascitur recta fide&operibus bonis, quae illi quotidie offeruntur
ab ecclesia catholica. Triginta ergo chori similae, possunt exprimere fidem sanctae trinitatis, iuxta quod in lege Domini scriptum continetur:&sexaginta chori serinae, prosectionem bonorum operum: Decem boves pingues, doctores decalogi: Et uiginti boves pascuales, praedicatores noui testimenti: qui quasi geminatum decalogum in se habent, cum nouum de uetus testamentum aequaliter praedicant, pleni dilectione Dei & proximi: Centum arietes, quos melius significant, quam eos qui in grege Domini bene dominantes, simul cum sibi subditis aeternae beatitudinis gloriam consequi festinant Venatio quoque diuersorum animalium, non inconuenienter accipi potest acquisitio hominum, qui ex diuersis gentibus quotidie retibus euangelii per spiritales uenatores capi utitur, ct in pastum saluatoris nostri rediguntur. HABEBAT Q. pacem Sal 'mon ex omni parte in circuitu. Habitauitq. Iuda de Israel absque timore ullo, unusquisque sub vite sua, & sub ficu sua, a Dan usque Bersabee, cunctis diebus Salomonis. Isaias quoque de redemptore nostro ita dicit: Multiplicabitur eius Isis νimperium ,& pacis non erit finis, sub cuius defensione uerus Iuda & uerus Israel, absque timore ullo habitant: cum cordibus erectis ad Dominum, cuncta terrena despiciunt, nec hostium minas pertimescunt ed in laudibus Dei iugiter perseuerant: delectantes in gratia Dei, & dulcedine caritatis, quam incessanter habent ad Dominum ,& ad proximum. HABEBAT Salomon qu draginta millia praesepia equorum currilium,& duodecim millia equestrium: nutriebantq. eos supradicti regis praefecti. Quid per quadragenarum numerum, nisi tempora legis priscar dAgnantur Quia & Moyses illam accepturus, quadraginta diebus ieiunavit,&populus Israeliticus, qui pertim instruebatur, quadraginta annis in heremo mansit. Duodenarius uero numerus, praesens tempus
significat , in quo apostolica doctrina noui testamenti populum nutrit. Bene quoque per quadragenarium, siue duodenarium numerum, praesepia equorum Salomonis numerantur, quia in utroque populo, legali uidelicet & euangelico , illi, qui minus intelligentes fuerunt, ad praesepia sanctarum scripturarum inuitantur: ut pabulum ibi sacrae doctrinae acciperent, quatenus equitatui summi regis habiles fierent: Nutriebantq. eos, supradicti regis praefecti; cum unusquisque doctorum, sermone fidei & exemplo Donae operationis, satagit pastum illis salubrem contare: unde subsequens scriptura de eis dicit, SED & necessaria mensae regis Salomonis, cum ingenti cura praebebant tempore suo. Hordeum quoque & paleas equorum & iumentorum deserebant in locum, ubi erat rex iuxta constitutum sibi. Quia ne quid desit iis, qui in domo regis manent, totus ordo sanctorum praedicatorum, scribendo scilicet & loquendo laborat, ut mensa Domini abundet in copia librorum, dedecentem pastum inde habeant quiuque fidelium. DEDIT quoque Deus sapientiam Salomoni, & prude tiam multam nimis dolatitudinem cordis, quas arenam quae est in litore maris. Et praecedebat sapientia Salomonis, sapientiam omnium orientalium, & Aegyptiorum, & erat sapientior cunctis hominibus. Sapientior Ethan Ezreste, & Heman, & Chalcat, de Dorda filiis Mahol, Dedit itaque Deus Salomoni nostro
sapientiam de prudentiam, ultra omnes homines , de omnem creaturam rationabilem : De quo Ioannes dicit: Quem enim misit Deus, uerbum Dei loquitur: IMn. 3Non enim ad mensuram dat Deus spiritum: Pater diligit filium, dc omnia dedit Dan. sin manu eius. Et alibi ipsa ueritas dicit: Sicut enim pater habet uitam in semet Osis. ε