장음표시 사용
161쪽
rietum templi 3 quia ornatus sunt mentium populi Dei. Sculpuntur ii dein ra
rietes de ad patiendum, cunctaq. promittunt, dicentes ex animo per singula quae mim. 33 occurrunt: Benedicam Dominum in omni tempore. Et, Paratum cor nostrum Marisa or Deus paratum cor meum, cantabo & psallam in gloria mea Domino. SCVLPUNTVR torno, cum in tantum uirtutibus operam impendunt, ut ab harum tramite nullis circumstantium rerum contrarietatibus, nullis pose est, sint blandimentis auerti. Quia enim tornatura ceteris artibus uelocitate praecei . - o regulam qua sine errore opus perficiat seruati apte per hanc pia sanctorum uita signatur, quae & parata est semper ad obsequium diuinae uoluntatis i&hoc absque diuerticulo errandi complere, longo uirtutum didicit usu exerci
cra --ε tata. E T secit Cherubim in eis & palmas & picturas uarias, quasi promi-
nentes de pariete & egredientes.ὶ Cherubim namque in parietibus templi facit Salomon, cum electos suos Dominus ad regulam scripturarum sanctarum in quibus est multitudo scientiae uitam suam dirigere donati Cherubim facit, cum eos in hoc mundo castitatem ancelicae conuersationis, pro modulo suo docet imitari: quod maxime uigiliis ac laudibus diuinis, dilectione sincera conditoris & proximi geritur. Palmas facit, cum memoriam aeternae retributionis emrum mentibus infigit: ut eo minus ab arce iustitiae labi queant, quo mercedem' iustitiae semper ante oculos habeant. Facit picturas uarias quasi'rominentes de pariete & egredientes, cum multi Arias uirtutum operationes fidelibus tribuit. Verbi grati ac uiscera misericordiae, benignitatem, humilitatem, patientiam, modestiam. SED &pauimentum domus texit auro intrinsecus&extri secus. in Intrinsecus&extrinsecus, in oraculo & in ipso templo significat. Texit go Salomon pauimentum domus auro intrinsecus & extrinsecus, quia rex noster pacificus, de angelos atque animas iustorum in caelis persine ac plenarie d nodilectionis. a ceteroru mortalium uisione secreuit. ET in ingressu oraculidi fecit ostiola de lignis olivaru , postesq. angulo isi quinque,&duo ostia de lignis olivarum. Quod primo dixerat, secit ostiola de lignis olivarum, hocipsum uidetur apertius explicare uoluisse, cum adiunxit: Et duo ostia de lignis oliuat si Unus quippe erat ingressus oraculi: sed ide ingressus duobus ostiis claudebatur. v ursumq. reseratis eisdem aperiebatur: sicut etia templum . Sicut porticus ante templum,unum iis amplius habebat introiiii Certi utrique causia mysterii, iar' unus Dominus, una fides, una baptisma, unus Deus. Vnus in saeculum praebens per baptisma, unus in regnu caeleste per opera fidei est speradus introitus. Nam quod unus et ingressus oraculi, testatur hoc quod inferius de arca script si est: 3 Cumq. eminerent ulaes, & apparerent summitates eorsi,soris sanctuarium ante oraculum, n6 apparebant ultra extrinsecus, qui dosuerunt ibi usque in praesente diem . in arca aute non erat aliud, nisi duae tabulae lapideae, quas posuerat in ea Moyses in Horeb, quando pepigit Dominus foedus cum filiis Israel, csi egrederentur de terra Aegypti &c. Vbi patenter ni filior ostenditur, quod unus erat ingressus oraculi: & hic e regione fictus arcae,quae in medio eiusdem stabant oraculi. Cuius ingressus ostiola, per significationem multifarie possunt accipi. Nam & angelicos spiritus quorum ministerio inhabitationem patriae caelestis introducimur, aptissime designant. Et apostolorum aeque, apostolicorum q. uirorum, quibus claues regni caelorum sunt datae, tenent figuram: qui, accepta a Domino testate ligandi atque soluendi, & dignos intra regni ianuam admitunt, ct coir, ina puros, ac superbos, excommunicando, siue anathematizando, abia ingressu uitae perennis eliminant: Sed &opera iustitiae, quorum merito auregn um caeleste peruenitur, recte per ostia sper quae in anti sanctorum pontis ingrediebatur
162쪽
ingrediebatur 7 possunt typice designari, iuxtahoe quod in lib. sapientiae scriptum est i Custoditio autem legum Aonium nratio incorruptionis est: incorruptio autem sicit esse proximum Deo. Concupiscentia itaque sapientiae, deducet ad regnum perpetuum. Quibus omnibus apte congruit, quod eadem ostiola de lignis fiunt oliuarum, quia nimirum di angeli, & homines persecti, stuctu misericordiae&operibus lucis, sese in domo Dei gloriosos exhibenti immo
omnes electi per arma lucis&pietatis,aditum sibi patriae testis aperiunt. Duo autem sunt ostiola, siue quia Deum ae proximos diligunt de angeli & omnes fiancti, neque ullus ianuam uitae, nisi per geminam hanc dilectionem poterit intrare: seu quia utriusque populi fidelibus,&Iudaei scilicet digentilis, eadem uitae ianua reseratur. Postes angulomm quinque, quia non solum animas electorum aula caeli recipit, sed& corporibus immortali gloria praeditis, in iudicio suas seres aperit. . ET sculpsit in eis picturam Cherubim & palmarum species, ct anaglypha ualde prominentia, & texit ea auro, & operuit tam Cherubim,qua palmas, dicetera auro. Anaglypha graece , quae latine dicuntur caelaturae tquia uirtutum operibus quae per totum orbem Ecclesia in sanctis suis ae perse.ctis exercet in illi praecipue, quibus fidelium cura commissa, de claues regni caelorum sunt datae, omni debeant solertia insistere, ut, quantum gradu praeminent ceteris, tantum & merito praecellant bonae actionis. Habent namque in se pictu. ram Cherubim sculptam, cum angelicam in terris uitam quantum mortalibus
Pissibile est) ct mente imitantur,& opere. Habent palmarum species, eum dona
pernae retributionis fixa semper intentione meditantur. Palmanamque, manus ut icis ornatus est. Habent anaglypha ualde prominentia, cum certissm1 bonorum operum documenta, dc quae nemo in sinistram partem interpretari ululatenus ualeat, cunctis sese intuentinus ostendunt. Et haec omnia sunt auri laminis operta, cum sicut e dictum,& semper dicendum est in ceteris uirtutum floribus specialius in munis Ecclesiae membris, fialgor supereminet amoris. Hi ostiolis etiam velum sui se additum, uerba dierum narrant i Fecit quoque ueluti, inquit ex hyacintho, purpura,cocco,& by sso, & intexuit ei Cherubim i quod coris quidem g ratia lactum est, ut inter parietes deauratos etiam holostri cum Lalgeret. Sed in eiusdem mysterii, cuius &ostiola, congrua significatione, an te arcam atque ingressum oraculi appensum, ut sicut ostiola congruis horis ape.riebantur, licet inlum reuelaretur quoties aduenirent, quibus in sancta sancto. rum esset i mediendum. Huius ergo ueli sedula reuelatio, secundum legem apretionem significat regni caelestis, quae nobis per incarnatione Domini & saluat ris nostri donata est. Unde & baptizato eo,caeli aperti sunt,ut ostenderetur,quia per traptisma quod nobis ipse consecrauit, ianuam patria caelestis deberemus inagredi. Et moriente illo in cruce, idem velum scissum est medium, a summo usus μαε i
rue deorsum, ut aperte doceretur, quia figurae segales iani tune ad finem uenis.
, ac ueritas euangelii arcanaq. caelestia & ipie caeli ingressus, non adhuc pro. phetandus ac figuraliter significandus, sed iamiamq. esset proxime omnibus aperiendus, qui ab initio mundi usque ad id temporis in fide ueritatis de mundo triuisierunt. Bene idem uesum, sub quo in oraculum intrabatur, ex hyacintho , purpura, cocco, di bysso iactum esse, ei quoque Cherubim intexti esse memorantur. Hyacinthus quippe, qui caeli colorem imitatur, supernorum desderita
apte comparatur. Purpura, quae sanguine conchyliorum conficitur, & sangui ipsam praefert speciem, non immerito latramentum dominicae significat passimnis: quod nos intueri crucem nostram portando debemus Cocco, quod rubeo colore staranescit, congrue uirtus exprimitur amoris. De quo mirantes tacere,
163쪽
. LM. 1 qui cum Domino ambulauerant discipuli,Nonne cor strum ardens erat in nobis, dum loqueretur in uia, & aperiret nobis scripturas λ Byssus quae de terra ui- . renti Sermine nascitur, & longo artificum exercitio natiuum Guit uirorem, a Ao', que ad albentem perducitur speciem, confrue castigationem carnis nostrae insi, nuat: cuius quas numorem ingentem exiccari iubet Apostolus, dicens: Morti ficate membra uestra quae sunt super terram, fornicationem, immunditiam, libidinem, concupiscentiam malam, &auaritiam , quae est simulacrorum serLitus. Ad quantam uero candoris fratiam hanc uelit perduci, alias ostendit, di-1 ai cens Obsecro uos Hi tres per misericordiam Dei, ut exhibeatis corpora uestra, hostiam uiuentem, sanctam, Deo placentem, rationabile obsequium uestrum. In texuntur Cherubim eidem, quod quattuor eximiis coloribus conficitur, cum uniuersa, quae pie agimus, a uenenatis daemonum telis per angelica praesidia Domino donante protegimus. In texuntur uero Cherubim , cum in bonis quae agimus , multitudine scientiae indesinenter utimur, respicientes semper ad eloquia diuina :& ne sorte a uirtutum calle aberremus, horum intuitu continuo uestigia nostra regimus. FECIT Q. in introitu templi postes de lignis olitiarum quadrangulatos, & duo ostia de lignis abiegnis altrinsecus: & utrumque ostium duplex erat, & se inuicem tenens aperiebatur. Sicut ingressus oraculi, quo ad arcam Domini Cherubim q. perueniebatur, introitum significat regni caelestis, quo ad uisionem nostri conditoris supernorumq. ciuium uos introduci spera- . mus, ac desideramus: ita introitus intemplum, primordia nostrae structurae ad η Deum conuersionis, quando in presentem Ecclesiam ingredimur, typice do. - monstrat. Iste ingressum nostrum ad fidem, ille designat ad speciem. Vnde apte postes huius introitus quadrangulati sunt facti,siue propter quattuor sancti euangelii libros, quorum doctrina in fide ueritatis erudimur, seu propter totidem uirtutes princiuales, prudentiam , sortitudinem, temperantiam, iustitiam , quarum ueluti sundamine quodam firmissimo, omnis bonorum actuum structura innititur . Prudentia est namque, qua discimus quid nos agere, qualiter uiuere deceat. Fortitudo, per quam ea quae agenda didicimus, implemus. Quas uno uerpsum. 6 sculo uirtutes Propheta breuiter complectitur, dicens: Dominus illuminatio mea & salus mea. Illuminatio uidelicet, ut quae agere debeamus, doceati Salus
uero, ut ad haec nos peragenda confirmet. Temperantia est, qua discernimus, ne plus aut minus iusto prudentiae siue sortitudini operam dare inueniamur. Et quia quisquis prudentia ac sortitudine temperanter utitur, absque ulla contradictione iustus esse probabitur ; Virtus quarta post prudentiam, sortitudinem,& temperantiam, iustitia sequitur. Duo ostia quae in hoc ingressu secta sunt, dilectio est Dei & proximi. Quae bene altrinsecus secta esse dicitur, quia ad inuicem respiciunt, adeo ut una sine altera nequaquam possit haberi. Omnis enim qui aedit, quoniam Iesus est Christus, ex Deo natus est. Et omnis qui diligit ' qu i genuit, diligit eum qui natus est ex eo. Et sicut iterum dicitur: Qui non diligit stat rem suum quem uidet, Deum, quem non uidet, quo modo potest diligere Vnde recte ostium exterius dilectio staterna, interius est dilectio intel- . /ν lisenda diuina, quia illa prior tempore, haec diuinitate sublimior. Et per illam, 'a hanc intratur, quia in amore proximi discitur, qualiter amari conditor de- ξεν beat. Notandu sane quod in ingressu oraculi duo quidem suisse ostia dicuntur. . sed haec duplicia suisse non dicuntur. In templi uero, idest, domus prioris introitu, ita erant duo ostia, ut duplex esset utrumque. Quia nimirum in praesenti E . clesia, talem nos ingredi ac ducere uitam necesse est, in qua dilectionem Dei &proximi per fidem, it operationem, per patientiam,& benignitatem seruemus
164쪽
in satura autem uita, ubi Deum & proximos in luce aeteritae beatitudinis uidebimus , e dein utique dilectionem gemina, absque ullo postis labore, immo in magna multitudine diuinae dulcedinis stuemur. Vnde apte introitus interioris domus, duo quidem ostia ista haec simplicia habebat. Non entin ibi λdes necessaria est, ubi ea quae nunc eredimus ac speramus, omnia mani sesta luce uidebimus. Non labor operum necessarius, ubi mercede perpetua eorum quae hic laboramus donabimur. Non necessaria patientia, ubi nemo aduersi aliquid irroget. Non munificentia benignitatis, ubi nemo indiget, opus est. Haec de ostiorum figura pro modulo nostro, sequentes patrum uestigia disi ruimus.Verum iuxta formam ipsus operis,decoris gratia prouisum est,ut in uno eodemq. templi ingressit duo essent ostia. Necesse etenim erat parietes domus, quae centum uiginti cubitos habebant in altitudine, nonnullos etiam grossitudinis cubitos habere, in cuius nimirum grossitudinis extrema parte ostia erant - ν
n gmssitudinis extrema parte ostia erant affixa, ita ut aequale parieti esset ostium utrumque, & siue intus siue seris templum quisque positus ostium inspiceret, unus ei per omnia paries esse uideretur. Similiter es cedrinus paries cum uicenorum in longitudine,&altitudine esset cubiatorum , non paruam & ipse debuit habere grossitudinem. Quapropter & huius .. ire essu duo sunt ostia, ut uidelicet ab utroque latere, cest, ct intus&i ris aequale parieti ostium pareret i& qu δ π easdem picturas ostimim quas de flparies habebat, ueraciter unus per omnia &con nuatim extentus paries uideretur. unum decoris gratia praetendens, aliud ministerii, dispensationein pessima nurans. Quod uero de scriptis templi ostiis sequitur: E T sculpsit Cherubim&palmas,&caelaturas ualde eminentes, operitum. omnia laminis aureis, opere quadro ad regulam. nimissi eadem arcana sides, spei,&caritatis, uae sublimes quique ac per sublimiter capiunt, quaeq. omnes electi pleneluina uisione percipiunt, etiam catechizandis rudibus pro suo cuique captu discenda & confitenda traduntur: quatenus factis initiati mysteriis, quandoquectiam ad capienda ea, quae hie Gedidere, perueniant. E T aedificauit me Salomon atrium interius tribus ordinibus lapidum politorum, & uno ordine lignorum cedri. De intimori atrio breuiter loquitur, de exteriori prursus tacere uidetur. Verum in uerbis dierum utriusque fit mentio, ubi itas priam est: λ- ,.Pacit etiam atrium sacerdotum,&basilicam grandem,&ostia in stica quae te- . . . oxit aere. Atrium uero interius, quod uocatur sacerdotum, eo quod sacerdotes δε μ' & leuitae in eo ministrarent, ex omni parte erat templo circumdatnm. Sed ab Moriente eiusdem templi erat ingressiis multo longius a templo, quam a ceteris Δε -- ω tribus plVis secretus: quia nimirum in ea plaga, idest, in facie templi, fiebant ministerias intiorum ibi altare meum ad hostias Domino offerendas, ibi decem luteres ad lauandas easdem hostias, ibi mare aeneum erat positum ad laua das manus pedesq. sacerdotum. Habebat autem hoc atrium v mm cubitos η altitudinis ut Ita lius narran quatenus ab ingressu templi ceteros mi inet, &selis suaerdotibus hoc licere si uicaret. Erat q. es ianua ad orientale plagam, . ad quam usque populus hostias suas&sacrificia inferebat, inde suscipiunda a sa- . . α '. cerdotibus atque ad altare proferenda. De exteriori uero atrio, quod uerba die tum basilicam grandem uocant, ita scribit Iosephus: Extrinsecus autem huius templi, aliam aedificauit aulam quadranguli schemate fictam, erigens maximis porticus atque latas, & portas excelsas & amplas per quattuor mundi partes in eo constuuens, quaru singulae ad unumqueque uenisi quattuor angulis attendebant, ubi aureas ianuas collocauit. Et paulomst: In hoc ergo sacrarium omnes populi quibus purgatio de obserantio legitimorum inerat, introibant. Has u
165쪽
desicet ordine ponens,extra atrium sacerdotu ex omni parte per quadril. Secundum, eodem modo extra intimas porticus, undique uersum in gyro. Extremo,
similiter ex omni latere priorum portici in circuitu. Sicq. templum triformi aedificiorum praesialio ab omni erat parte munitum : o pauimento sub diuo, inter aeditata singulade marmore & parietibus domoru interioribus, hocest,eis qua ad templum respiciebant sectis in columnis, exterioribus uero solidis. Sicq. fiebat, ut omnis structura templi per graduum esset uarietatem rationabiliter distincta. Namque in sanctas in ru ingrediebatur pontifex, in ipsum templum sacerdotes purificati: in atrium sacerdotum, sacerdotes purificati & non purificati una cum leuitis & calatoribus: in intimii atrium basilicae maioris uiri Iudaei purificati stantes &orantes sub diuo, sita enum ei let: si tempestas, in porticus
proximas sese recipientes. In exterius atrium mulieres uiduae purificatae. In extremum atrium gentiles & Iudari, qui nuper uenerant ex gentibus usque ad sextum
purificationis die. Haec ut in pictura Cassiodori distincta reperimus breuiter aniή, notare curauinius: rati eum ab antiquis haec Iudaeis didicisse,neque uirs tam erul ditum uoluisse emplum legendi proponere, quae no ipse prius uera osse cognouisset. Haec sunt loca, quotii meminit sta premus graduum psumus, qui ita inci pit: Ecce nunc benedicite Domino omnes servi Domini, Qui statis in domo Domini, in atriis domus Dei nostri. In his porticibus Ieremias &prophetae alii, in his Dominus & apostoli, uerbum populo praedicabant. in hora aliqua Dominus sedebat docens, quando a tentati iis pharisaeis mulier illa adultera iudi
canda oblata est. In his inuenit uendentes & ementes oues,boues,& columbas: hosq. csi suis mercimoniis eliminauit et plodit his Petrus & Ioannes clauduinuenientes sanarunt, ac secu ingredientes interius adorandum duxerunt. in his orabat omnis multitudo populi, quando incensum poneti Zachariae angelus ad altare thymiamatis apparuit, eum q. de praecursoris Domini natiuitate perdocuit. Non autelaec atriaecu porticibus suis aspectum templi de longe aspectabui A bus abscondere potuerunt: quia locus, in quo templum erat situ, multum subli. fundatae porticus iuere. Nam sicut Iosephus scribit, extremae, atriotu fabricae , cum in quadrinaentis cubitis essent erectae,tantum ad uerticem usque motis,in quo templum aeuificatu est, peruenerunt. Haec quidem de structura templi, studioso lectori credidimus intimada, uersi in eis quaecumque scriptura sacra referre comodum duxit, figuras mysteriorum quaeramus, ceteris pro historiae cognitione sinpliciter utamur. Aedificium ergo templi intra atrium sacerdotum, perse tu in sancta Ecclesia&sublimium uita exprimit uirorum, eoru uidelicet qui & excellentia uirtutum Domino appropinquare, & aliis uerbo at- , Θ que opere ducatum solent ostendere salutis. Sacerdos namque ab eo latine no EI co α, ε, ' MNmen accepit, quod sacrum praebere ducatum minoribus debeat : quo nomine in
--rscripturis mystice no solum altaris ministri, episcopi uidelicet& presbyteri, sed
, utique censentur, qui altitudine rectae couersationis, ac doctrinae salutaris eminent: nec sibimet ipsis tantummodo, sed&pluribus prosunt: qui dum corpora sua hostia uiuentem, sancta, Deo placentem, exhibent, sacerdoth, tale prosecto ministerium spiritualiter exercent. Neque enim episcopos solum & pre1. . a sbyteros, uerit omni Dei Ecclesiae loquebatur apostolus Petrusta est: Vos aut Egenus electu, regale sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis. Cuius honore dignitatis et ii antiquus populus Dei erat insignitus, dicente ipso ad Mose. Exod. 1ν sen: Haec dices domui Iacob, ct annunciabis filiis Erael. Et paulo post: Et uos
166쪽
iis mihi res um sacerdotale,&gens sancta. Baslica uero grandis quae erat extra atrium sacerdotum, in quo omnis populi multitudo aωrare, siue ad ue bum audiendum confluere Blebat, carnalium in sancta Ecclesia uitam moresq. figuraliter insinuat. alibus dicit Apostolus, Et ego fratres non potui uobis io r. mr qui quali spiritalibus, sed quasi carnalibus i tamquam parvulis in Christo, lac uobis potum dedi, non escam. Qui bene per basilica frandem designantur, quia absque ulla dubietate multo maior est in saneta Ecclesia talium quam perstes
rum numerus. sed quantum numero praestant, tantum succumbunt merito.
Vnde apte basilica haec grandis etsi plurimos capit, non eos tamen in interiora templi deaurati, non ad altaris ossicium, non in ipsum saltem atrium sacerdotuintromittit: quia carnales quique atque infirmi adhuc in Ecclesia, etsi ob meritum castae fidei ac pietatis Domino deuotae ad electorum sortem pertinent, longe tamen abest ut illis aequentur, qui cum fiducia proloquuntur. Non enim au- Rom.i s deo aliquid loqui eorum quae per me mon ericit Christus in obedientiam gen- a. isti
lium, uerbo&factis. Et iterum . Bonum certamen certaui, cursum consumma
ui, fidem seruauii De cetero reposita est mihi corona iustitiae .mccedebat qui- s , t dem uulgus usque ad atrium sacerdotum, hostias suas adusque huius ianuam
deferebat, susceptas a sacerdotibus, atque in altari oblatas, oculis prosequeb tur. In ipsam etiam templum cum aperiebatur, intuitu suum a longe dirigebat, nec tamen atrium sacerdotum intrandi facultatem habebat. Verum de inferioribus clamabat ad Dominum, quia nec carnalium in Ecclesia simplicitas a Domino despicitur, quando fideliter ea quae ualent illi uota pietatis offerunt. Dirigunt enim uisus a longe in templum Dei, cum uitam sublimium discere,& admirari sedulo gaudent: de quos uirtutis imitatione sequi nequeunt, piae uenera tionis complectuntur affectu. Vident hostias sacerdotum in altari igne sacrMancto t. conssimi: quia magnorum opera cognoscunt a Domino per spiritum ianetum dignanter accipi. Afferunt & suas hostias ad atrium sacerdotum, offerendas Domino pro illis: dum bona quae praeualent operantes, maiorum ac do rum & confirmantur exhortatione & intercessione Domino commendantur offerunt etiam tunc hostias suas sacerdotibus per eos Domino comendandis,
cum sanctis quibusque egentibus necessaria mundi huius, quibus ipsi abudsit,
summae mercedis intuitu, Domino tribuunt admonente ac dicente: Facite uo- rat. εbis amicos de mammona iniquitatis, ut, cum deseceritis, recipiant uos in arte na tabernacula. Bene atrium sacerdotum tribus ordinibus lapidum politorum, ct uno ordine lignorum cedri aedificatum esse, memoratur. Tres quippe ordines
sunt lapidum politorum, fides, spes, caritas. Et recte politorum, quia certa necessaria est discendi solertia, qua quisque, quo modo credere, quid sperare, siue diligere debeat, dignoscat . unus autem ordo lignorum cedri, ipsa est bona operatio, ac sine corruptione simulationis exhibita, sine cuius superadictione fides, spes, caritas, uera esse non ualet. Dictum namque est saepius, quod li- una cedri propter odoris gratiam & imputribilem suae naturae potentiam, perseuerantiam lamam q. piae de nant actionis. Ad hoc atrium usque uniuersi conscendunt electi, qui fide, spe, dilectione, atque opere Deo placere appetunt. hoc alta meritorum gratia transcendunt perfecti, cum in tanto uiri tu cutimine proficiunt, ut dicere suis auditoribus possint: Imitatores nostri estote, icorim scut&nos Christi: glorianturq.&dicunt, Nescitis quoniam angelos iudica- x. Orm. οbimus, quanto magis saecularia ξ ANNO quarto fundata est domus Domini, in mense tertio, &in anno undecimo mense Bul, ipse est mensis octauus,
persecta est donuis in omni opere suo, & in uniuersis utensilibus, aedificavitq. N a eam
167쪽
eam annis septem. Patet allegoriar sensus, quare domus Domini aedificata sit annis septem, quia nimirum sancta Ecclesia toto huius seculi tempore, quod septem dierum circuitu peragitur, ex electis constitii itur animabus, & in fine ciculi suum quoque crementum ad finem ipsa perducit: uel certe, septem annis
aedificatur, ob signific tionem gratiae spiritalis, quam Ecclesia solvi ut stEcclesia percipit. septem quippe dona Spiritus sanisti enumerat Isaias, sine quibus nemo uel fidelis effici, uel fidem seruare, uel merito fidei ad coronam pes 'test peruenire iustitiae. Quod aute in octauo anno, & in octauo eius mense, persecta est domus in omni opere suo, & in uniuersis utensilibus, ad futurum faeculum diemq. iudicii pertinet: quando ad tantam iam perfectionem sancta Eccle-sa pi ueniet, ut quod ei amplius addici possit, inueniri no possit: habebit enim
Iovii.t tunc quod pius ille desderator supplex a Domino quaerebat, dicens: Domine ostencie nobis patrem, & sufficit nobis. Sed non contemnenda nascitur quaestio, quo modo dicatur domus Domini in mense octauo perfecta in omni opere suo,& in uniuersis utensilibus, cum in sequentibus testatur, mense septimo dedic tionem esse eius completam. Neque autem credibile est, quod septem quidem annis templum aedifictuerit Salomon, octauo mense octaui anni perfecerit, sed a
usque ad septim eis nitimi noni me dedicationem perfecte distulerit. Vita
potius uerisimile uidetur domum septem annis, ac septem mensibus aedificata, ita ut eodem mense septimo, dedicationis si celebrata sollemnitas, ac die uic smo tertio ipsus mensis ut uerba dierum narrant) populos Salomon ad tabernacula sua dimiserit; sim. post ut in septimana adueniente mense octauo perfecta inuenta sit domus Domini, si operibus uidelicet eiusla uniuersis, & ipi a dedicatione prius completa. Nisi sorte putandum es , praedicto templo, aliquid adhuc utensiliorum in ministeria eius additum fuisse: itiq. ad ingressum
ui mensis, accelerante rege, ut omnino mense septimo, qui erat totus sollemnis, templum dedicaretur: atque ita uerum reperiatur utrumque, & templum uid
licet octauo mense in opere suo atque utensilibus perfectum, & in ipso septimo mense dedicatum.
IS IT quoque rex Salomon,&tulit Hira de Tyra,filium mulieris uiduae M ex tribu Neptati, patre Tyrio, artificem aerarium, plenum sapientiae, &intelligentiae& doctrinae ad Eciendum omne opus ex aere. Qui cum v nisset ad regem Salomone fecit omne opus eius. Et hoc mysterii gratia sectum est. Artifex quippe Tyrius quem adiutorem Salomon sui assumpsit operis, et clos de getibus uerbi ministros significat. Qui uidelicet artifex pulchre dicitur, quia filius erat mulieris uiduae de Israel, in qua persona solet nonnumquam praesentis temporis Ecclesia figurari: pro qua uir suus uidelicet Christus morte g
stata resurrexit, atque in canos ascendens, eam interim peregrinantem a se reliquit in terris. Non autem laborandum in explanando, quomodo huius uiduae filii sancti sunt praedicatores, cum omnes electi se filios fateantur Ecclesiae, cum etiam de eis praedicatoribus noui testamenti specialiter ei promittatur, dicente Propheta: Pro patribus tuis nati sunt tibi filii, constitues eos principes super omnem terram. Fecit autem Hiram omne opus Salomonis, quia
nimirum doctores sancti, dum ministerio uerbi fideliter insistunt, opus utique Dei operantur. Quoniam illis loquendo seris uiam ueritatis aperiunt, i. rin. 3 quos intus illustrando ipse ad uitam praeordinauit aeternam. Ego, inquit, plantaui
168쪽
plantavi, Apollo rigauit, Deus autem incrementum dedit perit. hoc opus ex aere, quia illis committere uerbum quaerit doctor strenuus, qui hoc pie suscipere, ac perseueranter custodire desiderant, quiq. etiam aliis praedicando latius idiffamare, quaeq. ipsi didicerint recta, satagunt. Aeris namque metallum ual- de esse durabile constat, atque omnimodo sonorum. ET finxit duas columnas aereas, decem&octo cubitorum altitudinis columnam utramque.
Hae sunt columnae de quibus Paulus ait, Iacobus, & Cephas, & Ioannes, Rui ui Gai., Eebantur columnae esse dextras dederunt mihi&Bama societatis: ut nos in .. sentes, illi autem in circumcisionem. Quibus uerbis quasi exponere uidetur mysterium columnarum materialium ,& quid uidelicet figurauerunt, &quare duae sint saetae. apostolos namque, & doctores cunctos spirituales significant, sortes nimirum fide atque opere, & contemplatione ad superna erectos. Duae sunt au-tcni, ut & gentes,& circumcisionem praedicando in Ecclesiam introducant. Statiant in porticu ante fores templi, & ingressum illius suo decore ac pulchritudi- me ex utraque parte mirabiliter ornabant. Ostium autem templi, Dominus est, quia nemo uenit ad patre nisi per ipsum. Et sicut alibi dicitur: Ego sum ostium: Im. per me si quis introierit, sal uabitur . Cui uidelicet ostio col umnae ab utroque la Iom i olere coram postae circumstant, cum ministri sermonis utrique populo introitu ocregni caelestis ostendunt, ut siue a lucescientiae legalis quisque siue ex rigore gen tilitatis ad fidem euangelii uenerit, habent paratos eos qui sibi i ter salutis & uerbo demonstrent & exemplor uel certe quia de eisdem columnis in libro Paralipomenon ita scriptum est: ipsas quoque columnas posuit in uestibulo templi, una a dextris, & alteram a sinistris. Ideo sunt duae factae columnae, atque ita dispositae, ut nobis & in prosperis, & in aduersis, ingressum patriae caelestis ante oculos mentis habendum esse doceant. Notandum sane in hac sententia Paralipom non quam posui, quod ea porticus templi, et i m uestibulum templi uocabatur,&quod in prophetis legimus, quia inter uestibulum&altare orabant sacerdo- λά-
res, inter porticu&altare debere intelligi. Bene autem utraque columna Oct decim cubitos altitudinis habere memoratur. Ter etenim seni, decem&octo ficiunt. Tria uero, ad fidem pertinent propter sanctam trinitatem. Sex ad operationem, quod in eo dierum numero mundus si factus, luce clarius est. Et tria per sex inultiplicantur, cum iustus ex fide uiuit, cognitionemq. piae credulit iis executione bonae actionis accumulat. Columnaq. ante fores templi decem &octo cubitis alta est: cum praedicator quisque egregius palam cunctis insinuat,no nisi per fide& opera iustitiae, nos ad superna gaudia uitae posse peruenire. ET linea cubitoru duodecim ambiebat columnam utramque. Linea duode cim cubitorum norma est apostolicae institutionis: quae nimiru linea ambit c ialumna utramque, cu quisque doctor siue Iudaeis seu gentilibus praedicare missus, ea tantum secere curat ac docere, quae per apostolos accepit, ac didicit E clesia. Nam si ciuis aliter uiuere, siue praedicare uoluerit, & uel apostolica decreta spernere, uel pro suo libitu noua quaelibet statuere maluerit, non est talis c lumna templo Dei apta: quia dum apostolica statuta sequi cotemnit, quasi uel exilitate inertiae suae, uel elationis uitio, de grossitudine duodecim cubitoru lineaen 6 conuenit. DVO quoque capitella secit, quae ponerentur super capita columnarsi sustia aere, quinque cubitorualtitudinis capitellum unii,&quinque ncubitorsi altitudinis capitellu alterum. Capita etenim columnam,hocest,superna pars eorti, praecordia sunt fidelium doctorii, quoru Deo deuotis cogitationi--.bus sicut capite membra, ita ipsoru omnia & opera diriguntur & uerba. Duo au et item capitella quae his capitibus erant superposita, duo sunt testamenta, quorum 3 meditationi
169쪽
meditationi atque obseruantiae doctores sancti toto & animo subduntur & corpo re .Vnde bene uitaque capitellum quinque cubitos habebat altitudinis, quia ni
quinque libris scriptura Mosaicae legis coprehensa est ,& quinque etia neculi aetates, tota ueteris instrumenti series complexa est. Nouum uero tessanieni tum non alia nobis praedicat, qua quae Moyses praedicanda per hoc esse praedixerat & prophetae. E T quasi in modum retis, & catenarum sibi inuicem miro opere contextarum, utrumque capitellum columnarum si iste erat. γ Quod in si libro Paralipomenon ita scriptum est. NEC NON & quasi catenulas in
, C oraculo, &superposuit eas capitibus columnarum.ὶ Species namque catenata de similitudo retis in capitellis, uarietas est uirtutum spiritualium in sanctis idequa Domino cantatur in psalmis: Astitit regina a dextris tuis, in uestitu deaur tocircumamicta uarietate: hocest in uestitu fulgidae dilectionis, circumamicta uarietate diuersorum charismatum. Vel certe multiplex contextio catenarum, de retis expanso, multifarias electorum personas insinuat: quae eum uerbis sanct rum praedicatorum fideliter ausculta in atque obediendo adhaerent, quasi columnarum capitibus superpositae retisti catenulae, miraculum suae connexionis cunctis aspectantibus praebent. ςEPTENA uersuum retiacula in capites Io uno, & septena retiacula in capitello altero. Septentri. namque numero Spiritus sania solet gratia designari, Ioanne attestante in Apocalypsi, qui cum uidisse se diceret agnum habentem cornua septem & oculos septem, mox exponendo subiunxit, qui sunt septem spiritus Dei missi in uniuersam terram. Quod propheta Isaias apertius explicat, cum de nascituro in carne Domino loquens,
Et requiescet inquit super eum spiritus Domini, spiritus sapientiae de intellectus, spiritus conlilii & fortitudinis, spiritus scientiae & pietatis &replebit eum
spiritus timoris Domini. Septena ergo uersuum retiacula erant in capitello uir que, quia patres utriusque testamenti cognitione per gratiam unius eiusdemq. spiritus septi sermis utique electi, acceperunt. ET persecit columnas, α uos ordines per circuitum retiaculorum singulorum, ut tegerent capitella. Duo quidem ordines erant retiaculorum in gyro capitelli, sed uterque ordo septemplici uersuum numero currebat, donec, circumacto capitello, rursum in seipsum quasi circulo secto rediret. Nec figura sacramenti in auscondito est , qu re duo ordines sunt retiaculorum , in constet geminae discretionis esse uirtute dilectionis: quod uidelicet Domini ex toto corde, tota anima, tota uirtute, &proximum tamquam nosmet ipsos amare praecipimur. Sed uterque ordo ille λδ - uersuum retiacula, quia nec Deus absque gratia Spiritus sancti p amari nec proximus. Facta sunt autem retiacula haec ut i gerent capitella, hocest, undique in gyro circumdarenti quia omnis scripturae sanctae pagina, cum recte intelligitur, gratiam per omnia caritatis sonat ac pacis. Capitella etenta uolumina diuinorum eloquiorum, retiacula sunt uincula mutuae dilectionis. Et retiaculis teguntur capitella, cum sacra eloquia ut ita dixerim in dono caritatis undique probantur esse uestitar nam & in eis quae in scripturis non intelligimus caritas latet,&ineis quae intelligimus caritas late patet. Bene autem de eisdem retiaculis siue capitellis adiungitur: RVAE erant super summitatem malogranatorum. Malogranata namque, quorum natura est, uno foris cortice, multa interius grana circumdare, apte in ngura sanctae ponuntur Ecclesiae: quae catholico unius fidei munimine innumera electorum agmina solet includere. Potest autem & uniuscuiusque iusti uitam moresq. desgnare, qui uelut plurima uno cortice circumplectens, multa cogitationum uirtutumq. spiritualium inmania, ne sene desuant, firma fidei do humilitatis curat uallare custodia,&apto
170쪽
prorsus ministerio. Capita columnarum malogranatis erant in Hrcumdata, quia doctores sanctos necesse est, priorum uitam fidelium ad memoriam reuocare, eorum q. semper exemplis, actus suos ac sermones omni ex parte c6muniri, ne, si aliter serie quam illorum habet regula uixerint aut docuerint, errent. Cum uero dictum sit de retiaculis ut i erent capitella, quae erant super summitatem malogranatorum, uidetur iuxta ordinem operis ipsius, quia malogranata fuerint ficta in circuitu capitellorum a parte inferiori , atque ex eisdem mal granatis orirentur retiacula, quibus capitella ex parte aliqua tegerentur. P tem. figura mysterii, qua retiacula super summitatem suerint mesogranatorum annexa, quae ad unam pene significationem, siue per narum, seu uirtutu pertinent spiritalium. Scimus enim uirtutes de uirtutibus nasci, & sanctos amou Iare de uirtute in uirtutem, donec uideatur Deus deorum in Sion: qua uirtu-
te nulla potest maior dici. unde & Apostolus, Scientes, inquit, quia tribulatio
Patientiam operatur, patientia autem probationem, probario uero spem.
CAPITELLA autem quae erant super Upita columnarum, quasi opere lilii fabricata erant, in porticu quattuor cubitorum. Quid enim per lilia, nisi Lia pernae claritatis patriae, atque immortalitatis, floribus redolens, paradisi desi- .gmatur amoenitas Quid per quattuos, nisi euangelicus sermo, qui introitum nobis aeternae illius beatitudinis promittit,&iter quoad hanc perueniatus filmn . e dite Cu ergo sancti doctores promissa nobis liminare ni caelestis, in quattuor euaselii libris ostendunt, quasi capita columnaru opus in se lilii quattuor cubitorii exhibent. Vbi notandum iuxta litteri, quia cum opus lilii in capitellis quattuor cubitorii esse memoratur, neque additur latitudinis aut altitudinis, lectoris utique iudicio, utrum in altitudine an in latitudine intelligi debeat, relictum est. Constat aute absque ulla prorsus dubietate, quia columna quam duodecim cubitorum restis ambiebat, quattuor cubitos habebat grossitudinis . omnis circulus quantum habet spatii in diametro, tantum habet ter in gyro . Denique mare a neum , quia diametrum habebat decem cubitorum, ut in sequentibus legitur, . consequenter habebat triginta cubitos in gyro . Verum quia dicitur opus lilii quattuor fuisse cubitorum, siue latitudinem, seu designet altitudinem, nihilominus ratio figurae perspicua est . quia non nisi per euangestum exoptatissima illa mundo uox insonuit, Paenitentiam agite, appropinquabit enim regnum caesorum. Quod uero sequitur, ET marsum alia capitella in summitate columnarum deiu per iuxta mensura columnae . idest, tantae suerunt amplitudinis, quantae erat de columna, cuius tamen altitudo quanta seerit, minime narratur. Haec
earum aperte scriptura designat in ore lilioruruio iactura, si quid mysticum inquirere delectat, illam resni perennis sublimitatem potest non incongrue designare, qua nec oculus uidit, nec auris audiui
nec in cor hominis ascendit, quae praeparauit Deus diligentibus se. Quae nimurum, quia eadem supernorum societas ciuium , utriusque populi fidelibus timbuitur, recte subiungitur. MALOGRAN A TORVM autem ducenti ordines eratit, in circuitu capitelli secundi. in Diximus enim malogranata uel totius sanctae Ecclesiae, uel singulorum quorumque fidelium typum tenere. Centenarius uero numerus, qui ad dexteram manum primus peruenit, nonnumquam in aeternae beatitudinis figura poni consueuit. Duplicatur autem hic numerus malogranator u in circuitu capitelli secundi, ut insinuetur mystice, quod utriusque t ei tamenti populus adunandus in Christo, atque ad aeternae uitae sit introducendus corona. ET statuit duas colunas in porticu templi. Cumq.