장음표시 사용
171쪽
statuisset columnamdtateram, uocauit eam nomine Iachin, qiue Interpreta tur firmitas. Similiter erexit columnam secundam & uocauit nomen eius Booz hoc est in robore. Dextra columna ut supra diximus in illorum exprimit figi ram doctorum oui primitivam in Hierosolyma instituerunt Ecclesiam. Secum da eorum qui aci praedicandum gentibus destinati sunt. Vel certe dextra columna eos significat, qui uenturum in carne Dominum prophetando praedixerant. Secunda illos qui hunc iam uenisse, & mundum suo sanguine redemisse testantur. Et apte simili uocabulo ambae censebantur columnae, cum una, firmitas, altera in robore, dicta est: ut una fidei de operis sortitudo cunctis inesse docto-λ . . Iibus monstraretur, nostriq. temporis inertia notaretur : ubi se nonnulli doct M les, sacerdotes, de columnas domus Dei uideri, atque appellari uolunt: cum, nihil in se prorsus firmat fidei de ad contemnendas saeculi pompas, ac desideran- da bona inuisibilia, nihil habeant roboris ad corrigendos, nil industriae, saltem
ad intelli endos eorum, quibus praelati sunt, errores. FECIT quoque mare fusile decem cubitorum, a sibio usque ad labium rotundum in circuitu. 3Mare hoc susile in figuram lauacri salutaris,quo in remissione peccatorum emundamur, sectum est. Namque sacerdotes in ea lauabantur, ut uerba dierum aperte, / I. . testantur. Sacerdotes autem constat omnes electos typice in scripturis uocari, ut νιψ' - meo quod sint membra summi sacerdotis domini nostri Iesu Christi. Et recte huic uas scriptura mare nomen indidit, in memoriam uidelicet maris rubri, in 'uota prius per extinctionem Aegyptiorum, ed populi Dei liberationem, baptismi ser. I. m.io ma praecessit: exponente Apostolo, ac dicente: Quoniam patres nostri omnes sub nube suerunt, de omnes mare transeruist, de omnes in Moyse baptietati sunt in nube de in mari. Sacramentum autem baptismi ed uitae nobis munditiem quaerit in hoc saeculo, de uitae nobis aeternae gloriam promittit in laturo: quod utrumque in mari hoc aeneo una sententia delignatur, cum esse decem cubitorum alabio usque ad labium perhibetur. Decem namque praeceptis in lege Dominus omnia quae facere debeamus expressit. Denario autem mercedem benefacto rum signauit, cum hunc in uinea laborantibus dandum esse praedixit. Erat ergo mare decem cubitorum a labio usque ad labium: quia a primo baptizato in no mine Iesu Christi, usque ad ultimum, qui in fine saeculi crediturus de baptizandus est, omnis fidelium chorus una eandemq. uiam ueritatis' ingredi, Sc communem debet a Domino coronam sperare iustitiae. Rotundum erat in circuitu, ut orbis uniuersus in gyro, lauacro uitae a sorde peccatorsi designaretur esse mundandus. De quo bene subditur , quinque cubitorum altituta eiust quia nimirum quidquid uisu , quidquid auditu , quidquid olfactu , quidquid gumi,
quidquid tactu delinquimus, totum hoc nobis gratia Dei, per ablutionem uiuifici sontis , relaxat. Sed non suffcit praeteritorum remisso peccatorum, si non quisnue deinceps bonis studuerit insistere operibus: alioquin diabolus qui exierat de homine, si hunc a bonis uiderit uacare, multiplicius redit, facit a Li, nouissima hominis illius peiora prioribus. Vnde apte subditur: ET restiacula triginta cubitorum cingebat illud per circuitum. Per resticulam namque disciplinam praeceptorum caelestium, qua a nostris uoluptatibus res amur, potest apte signari: scriptura dicente,quia funiculus triplex dis scite rumpitur: quia 6 nimirum obseruatio mandatorum Dei, quae in cordibus electorum fide de spe de dilectione supernae retributionis firmata est, nullo temporalium rerum potest obstaculo dissolui. ET sculptura subter labium circumibat illud, decem. cubitis ambiens mare. Duo ordines sculpturarum istoriatarum erant susiles. Cum praedictum sit supra, quod resticula triginta cubitorum mare circuierit, de
172쪽
nimc additur, quod sculptura hoc subter labium posita, decem cubitis ambierit, patet ex utraque relatione: quia uas erat in modum phialae redandum ac diffise 1um, qu triginta cubitis circuitus, quos habebat in labio, usque ad decem cubitos coartatus sit. Sculptura autem historiata est, quae historias rerum aliquas imitatur. Vnde recte per sculpturas historiatas, quibus mare circumdabatur, ex-cnipla sunt priorum temporum designata, quae necesse est nos solerter intueri: ut uideamus quibus operibus sancti Deo placuerunt ab initio, qua obstinatione in sceleribus perdurarunt, quanta in selicitate ob scelera perierunt reprobi. ET stabant super duodecim boues. e quibus tres respiciebant ad aquilonem, α tres ad occidentem, & tres ad meridiem, & tres ad orientem. Duodecim ergo boues, duodecim sunt apostoli, & omnes qui uice eorum regenda in Christo susceperunt Ecclesiam sanctam. nimirum boues mare sibi superimpositum portant, cum apostoli apostolorumq. successores iniunctum sibi euangelizandi ossicium prompta implere deuotione satagunt. Tres ad aquilonem, &tros ad occidentem, & tres ad meridiem, & tres ad orientem respiciunt, cum univcrss quadrati orbis partibus fidem praxit cant sanctae trinitatis. QV OR VM posteriora uniuersa intrinsecus latitabant.ὶ Quia qua mercedesari cli praedicatores in perpetuum donentur, in interni arbitris examine dispositum est, sed nobis qui adhuc Hris sumus manet omnimodo occultum: quibus tamen hoc esse occultum nullatenus potest, quod omnis qui lauacrum baptismi ad salutem accipit, & ueram fidem, spem, & caritatem debet habere, nec sine his tribus uiri utibus quisque aliquid iam operari, neque intrare ad uitam v let: unde recte subiungitur: GROSSITUDO autem luteris trium unciarum erat.ὶ Grossitudo enim luteris, idest maris, firmitas est uirtutis in bapti Lmo. Et trium unciarum est haec grossitudo , dum robore fidei, spei, & dilecti nis, perceptio baptismi communitur. Neque aliter proficuum esse accipientibus ostenditur, nisi harum firma certitudo uirtutum, mentem accipientium simules opera confirmet. L A BIV M in eius quasi labium calicis, & solium repandi lilii.) Perlabium quippe calicis, gustum dominicae passonis; per solium repandi lilii, patefacta claritas resurrectionis ipsus exprimitur. D VOmillia batos capiebat.) Millenarius namque numerus pro significatione persectionis sole:poni in scripturis. Quia nimirum denarius numerus quadratum d 9 ue imm facit. Decem quippe decies ducta, centum faciunt uae uidelicet figura iam quadrati, sed adhuc pi amnest . uerum, ut in altitudine su sat, di solida ericiatur, multiplica centum per decem , & fiunt mille. Quo pr feeio numero stabilis & insuperabilis, & uelut conquadrata iustorum conscientia designatur. Documque enim uerteris quadratum, stabit. Sic & animus nullo tentationum occursu nouit a statu suae rectitudinis inclinari. ratus autori H rubraeorum mensura est, quam ipsi, bat, nominant, habet modios quattuosi ephi, quod illi epha nominant. Sed ephi ad mensuram pertinet uariarum frugum , tritici, ordei, leguminum. Batus uero est in speciebus liquidis, uino, oleo, aqua. Itaque batus, quia certae normae mensura est, opera designat aequitatis de iustitiae, quibus hi qui in remissionem peccatorum baptizantur, necesse habent institui. Bitos quippe mille capiebat mare, cum aqua baptismatis plebem Iudaeorum abluens, ad regnum caeleste transmisit. Recipiebat & alios mil-Ie, cum etiam turbas nationum eodem fonte renatas, & operibus iustitiae confirmatas, eiusdem regni perennis secit esse participes. ET secit bases decem aereas quattuor cubitorum longitudinis bases singulas, & quattuor cubitorum
latitudinis , ct trium cubitorum altitudinis, & ipsum opus basium intemfle. Et
173쪽
Et reliqui 3 'Multifarie&multis modis una rademq. nostrae salutis sacrametata lpraefigurantur. Namque iidem apostoli uiri q. apostolici, qui per boves mare portantes designati sunt, designantur etiam per bases quae portandis erant lut ribus praeparatae quo modo ipsi luteres eiusdem lauacri spiritalis, cuius, de mare, typum gerebant. siquidem & uerba dierum narrant. Omnia in eis quae in holo caustum oblaturi erant lauabant: holocaustum autem Domini, generaliter mmnis electorum multitudo potest intelligi, quae iuxta uocem praecursoris baptiuxata est ab ipso in Spiritus uaso&igni. Sicut ergo sacerdotes qui in mari lauabant, formam exprimunt eorum qui per baptismaeficiuntur summi conseites sacerdotii, quod est in Domino Iesu Christo, ita etiam holocausta eorundem fisuram aptissime praetendunt, cum post ablutionem baptismi, gratia sancti spuritus implentur. Lavatur namque in lutere hostia, cum quis fidelium aqua b ptismi perfunditur. Offertur uero in holocaustum, cum, impositione manus episcopi, donum Spiritus sancti accipiunt. Quod uero ad portandos luteres decem sunt bases fictae, poterat mystice interpretari, quia ministri lauacri uitalis ad aeternae gaudia beatitudinis quae denario solent numero figurari in eos quos imbuunt, uocet . Verum quia dei isdem luteribus distincte in sequentibus scriptum est, quod uidelicet quinque ex his positi sint ad dexteram parte templi, & quinque ad sinistram, magis in eis quinarii numeri sunt intuenda mysteria. in utraque etenim parte templi sunt bases luterum, ut utrique Dei populo sacri senatis gratiam designarent esse pandendam. Et quinque lunt in utraque parte: uts sicut in expositione maris, quod quinque cubitis altum est, iam diximus demonstraretur typice uniuersa fidelibus quae per quinque sen sus corporis deliquerant, per lauacrum baptismatis esse remittenda. Sicut ergo in uno mari duodecim bobus superposito unitas exprimitur baptismatis, quae per apostolos toto erat orbi praedicanda: ita etiam per duos ordines luterum mystice ostenditur, quia gentilitas cum Iudaea in unum fidei consortium per baptismatis erat unda colligenda. Quod autem quattuor cubitorum longitudinis, & quattuor cubitorum latitudinis,&trium cubitorum altitudinis bases singulae fuere, facile intellectu est. Longitudo etenim ad patientiam longanimitatis, latitudo ad dilatatione dilectionis, altitudo pertinet ad spem supernae retributionis. Quattuor. autem sunt principales uirtutes, quibus cetera uirtutum structura imminet, pru dentia scilicet, fortitudo, temperantia, iustitia. Et ideo quaternorum erat cubitorum logitudo & latitudo basium, quia sancti praedicatores siue aduersa mundi & longitudinem exitus ad laborum praesentium soris tolerent, seu cor in dilectione sui conditoris suorum q. proximoru interna exultatione dilatent, semper
operam dare uirtutibus curant, prudenter uidelicet inter bona & mala discerneres, fortiter aduersa sustinentes, cor ab appetitu uoluptatum temperantes, iustitiam in operatione tenentes. Trium uero cubitorum fit altitudo basium, cum per exercitium uirtutum, quas compatientia malorum & dilectione bon rum exercent, continua intentione ad uisionem sanctae trinitatis peruenire sat
gunt. ET ipsum opus basium in terrasile erat, et sculpturae inter iuncturas .in Iuncturas dicere uidetur eas, quibus ipsae luterum tabulae sibimet inuicem connexae sunt: ut scilicet quattuor siue quinque tabulis una fieret basis. Quales autem sculpturas bases inter has iuncturas, id est in ipsis suis lateribus ante & rstro, dextra &sinistra&supra quoque haberent, subdendo aperitur cum dicitur, ET inter coronulas &plectas, leones &boues,&Cherubim& in iunciurissimiliter desuper. Non ergo plana erat ulla ex parte superficies basium, sed undi queuersum mysticis sculpta figuris,quia sanctoru mentes,immo uniue se eorum
174쪽
se tonani conuersatio, uirtutu in omnibus gratiam praetendit, neque aliqua il- ilas hora inanis de uacua praeteriit, in qua piis uacare operibus, ues sermonibus, uel certe cogitationibus desistant. Coronulas quippe in se sculptas habent,cum inter desideria uita caelestis quae sursum est, numquam fraternae societatis quae iuxta est, uincula ditatuunt. Habent inter coronulas ct plectas leones, cum ita ad speranda caelestia mentem erigunt, ita ad diligendos proximos dilatant, ut in Peccantes quosque qui sibi commissi sunt, feruorem asperat inuectionis exercere ι Inon tardent. Habent cum leonibus boues, quando iplam inuectionem corripiendi , cum spiritu mansuetudinis exhibent, quando in seruore arguendi numquam fissam habere ungulam discretae actionis ac loquelae, numquam uerba divinae lomonis uelut ruminando in ore uoluere cessant. ET subter leones G boues quasi lora ex aere dependent, quando sancti doctores&in seueritate Histrictionis, qua peccantes iudicant,&in mansuetudine lenitatis, qua paenitentibus remittunt, iudicii a sui timent auctoris: ne sorte iniuste ligando aut sol Mendo quempia, iam iuste ligari ipsi habeant, & eius iudicium qui errare nequit m creantur. E T quattuor rotae per bases singulas ct axes aerei, & per qua tuor partes quasi humeruli subter luterε fusiles, contra se inuicem respectantes. Quattuor rotae, quattuor sunt eua eliorum libri, qui aptissime rotis comparantur: quia sicut uolubilitas rotarcitissimo cursu, quocumque ducitur, currit, ita sermo evagelicus iubente Domino, per apostolos uniuertas in breui mundi plagas impleuit. Sicut rota superimpositum tibi currum terra subleuat, subleuatum' uo auriga dirigit,portat: ita euangelica praedicatio mentes electorum a terrenis a .
cupiditatibus in caelestia desideria suspendit, ac suspensas ad prose bonae actionis siue ad ministerium praedicationis, quocumque adiuuans gratia spiritus u luerit, ducit. Namque in sequentibus dicit, QVI A tales erant rotae quales solent in curru fieri. Legimus autem de sanctis: Cumis Dei decem millibus Ps . ε multiplex millia laetantium. Si ergo bases luterum sancti sunt doctores, qui lauacrum uitae nobis ministrant, & rotae quaternae basium, quattuor sunt libri euangeliorum : quid axes rotarum qui bases gestant, nisi ipsa eorundem sunt corda doctorum ξ quae dum in praeceptis euangelicis sedulo intendentia, eos ab infimorum appetitu dissoluunt, uelut immissi rotis axes, altius basim a terra subleuant. Porro humeruli,qui rotis antepositi ne ab axibus delabi possent obsistebat, prae- 1 conia sunt prophetarum , quibus euangelica&apostolica scriptura,ne cui legentium in dubium Arte ueniat, coiirmatur. Bene aut E dicitur,quod humeruli,qui per quattuor partes subter luterem erant positi, contra se inuicem suerunt res Getantes,quia nimirum omnis scripturae prophetia sibinet inuicem cosentanea est, Dipote uno Dei spiritu condita. Quattuor fuere per bases singulas humeruli, uidelicet iuxta numerum rotarum: non quia quattuor sunt tantum libri prophetici : sed quia in omnibus quae locuti sunt prophetae & Moyses, dictis quattuor euangelistarum testimonium praebuere: ut ex consensu utriusque testamenti, una fides&dilectio Christi nostra omnium corda firmaret. OS quoque Iuteris intrinsecus erat in capitis summitate, & quod Brinsecus apparebat,unius cubiti erat, totum rotundum, pariterq. habebat unum cubitum & dimidium. Os quoque luteris unius erati biti, propter unitatem confessionis di fidei, quia
omnes in consessione patris & filii & Spiritus sancti baptizamur, dicente Aposto- uti
Io e Vnus Dominus, una fides , unum baptisma, unus Deus & pater omnium . Et ipsum os in capitis erat summitate, ut ad caelestia nobis regna per baptisma iter esse patefactum doceret. Ipse uero luter in amplitudine cubitum habet unsita dimidium, per operis nimirum persectionem, & initium contemplationis. Integer
175쪽
Integer enim cubitiis in lutere persectionem bonae designat actionis , quam abn que ulla dubietate habebat ille , de quo tentatori Dominus aiebat: Numquid considerasti seruum meum Iob, quod non sit ei similis super terram homo simplex de rectus, ac timens Deum, de recedens a malo ξ Est uero alter cubitus diuitinae uisonis, qui ex parte nonnulla etiam in hac adhuc uita retentis fidelibus d nari consueuit , ut idem Iob deuicto aduersario cum Domino loquens, ait: Au , di tu auris audiui te , nune autem ocul us meus uidet te. Scriptum namque est insequentibus: UNA ROTA habebat altitudinis unum cubitum&semis. Et paulo post. IN summitate autem basis, erat quaedam rotunditas unius& dimidii cubiti, ita labiesam, ut luter desiper posset imponi. γ Luterum qui 'pe mensura . unius erat cubiti & dimidii, quia nimirum ea fide in sente uitae is, uamur , ut per opera iustitiae ad uitam intrare ualeamus: quamuis sine peccato dum hic uiuimus esse nequimus. Ipsam uero uitae caelestis dulcedinem gustare ex parte, ac diligere in hac interim uita, perfecte autem uidere nulla ratione ualamus.Rota quoque uno ac dimidio cubito mensuratur, quia scriptura lectionis euangelicae, qualiter ii, qui persecti esse uelint, uiuere debeant ostendit, spemq. nobis aeternae retributionis in praesenti demostrat: ipsam uero retributionis illius qualitatem in futuro nobis pandendam, simul de donandam esse promittit. Bases etiam ipsie unum habebant cubitum ac semissem amplitudinis in summitate sui ubi luteres reciperent i quia ipsi doctores summi, ac ministri lauacri salutaris, opere quidem pertini in hac uita fulserunt, sed luce contemplationis ex partet. Om. I 3 sunt stulti. Vnde&aiunt i Ex parte enim cognoscimus, de ex parie prophet mus. Cum autem uenerit quod persectum est, euacuabitur quod ex parte est. IN hunc modum fecit decem bases fustra una, & mensura sculpturaq. consimili. Fecit quoque deeem luteres meos. mare decem sint bases fictae, totidemq. eis superpositi luteres, supra iam dictum est. Quod uero una erat susuramentiumq. Ae stulptura consimilis omnium basium siue luterum, non in ea signi ficatione fictum est, quod aequalia possint esse omnium merita doctorum, sed in ea potius quod una fides euangelii quo instituuntur, unum esse sacramentum baptismi quo abluuntur, unus idemq. spiritus quo omnes consecrantur electi:
tametsi donationes habent diuersas in ipso spiritu, qui diuidit singulis prout uult. Q v ADRAGINTA batos capiebat luter unus, 3 Quadragen
rius numerus solet magnae perfectionis typum tenere, quia nimirum quaterde ni siciunt quadraginta: decem autem sunt praxepta quibus omnis nostra opera tio in lege diuina praefixa est. Quattuor uero euangeliorum libri, in quibus per dispenationem dominicae incarnationis, caelestis patriae nobis est patefaetias introitus. Et quia omnes qui ad mysterium baptismatis pertinent, cum fide &s cramentis euangelii fiuctum debent rectae operationis ostendere, apte luteres snguli in quibus holocausta lauabantur, quadraginta batos capiebant. Quod uero te ruituri ERAT in quattuor cubitorum.)sue in altitudine sue inlatitudine, quid significet intesiectus mysterii, in promptu est. luter enim unus quattuor erat cubitorum, uel propter suicti euangelii libros, in quibus forma nobis baptismi praefixa est , ues propter quattuor cardinales uirtutes, quibus quisque fidelis, si no frustra fidesis est, debet institiai, uel certe propter quamiot mundi plagas, quibus lauacrum tautis ministratuit dicente psalmographo, οε Quos Gemit de manu inimici, de regionibus congregauit eos. A selis ortu ci casu, ab aquilone & mari. Quod uero supra dixit: I sitem. habebat unum cubitum i & neque ibi, altitudinem, an amplitudinem significaret, iecit, uidetur
quia landum ipsius hueris unius esse amplitudinis baetu intelligi. quae autem est
176쪽
est mensura nisi sillorὶ basis n*n tus erat quisquelliter Atalleseeoniicitur, quae ita describitur, IN sinimitate autem base, erat quaedam rotiindutas unius & dimidii cubiti, ita fibrefacta ut later delaper posset imponi,habens naturas suas uariasquculpturas ex semet ipsassim siquoque in tabulatis illis, quae erant ex aere, di in angulis Cherii bini&leones& palmas, quas in simili nidinem stantis hominis , ut non ata, sed apposita per cir itum uiderentur. latiunc modum fecit decem bases susura una, dc me ura scii tui . consimili. Fecit quoque decet uteres aeneos . Quadraginta batos capi t luter unus,eratq. quattuor cubitorum . di retrio Latitudo ergo sendi in litteribus unius erat cubiti de dimidii, ipsa uero capacitas luterum , quattuor habebat cubitos. Sed, Mirum in altitudine, an in amplitudine, an in utroque dicat, quis nouerit ET constituis decem bases, quinque ad dextera partem templi, de quinque . Θ, ad sinistram.ὶ Dexteram partem templi desinistram, non sin ipse templo, sed ante templum dicitur: ad orientalem plagam uidelicet se atrio introire, quod sacerdotum proprie uocabatur. Vt autem posuit ad dexteram partem temmi, propter Iudaeos, qui sole iustitiae perdoctrinam legis antiquitus uti selebant. Et quinque ad sinistram, pr inter nos, qui caeco diutius corde, seruituti adham bamus eius, qui ait: nam sedem meam ad aquilamem,quod est aperte dicere, Dillis in cordibus requiescere desidero, quae a luce ueritatis, di flamma diuinat ea ritatis aliena esse considero. MARE autem posuit ad dexteram partem templi contra orientem ad meridiem. Ethoe in eodem atrio positum est ad orientem: Quod autem ad dexteram partem templi, cest quod repetit dicens, ad meridiem. Ingredientibus enim atrium ab oriente, primo diuertendum erat ad meridiem, ubi mare in ipso angulo stabat ad lauandum sacerdotibus parat s. Deinde progredientibus intro occurrebant luteres ad lauandas hostias ab uti que parte positi. Intra hos basis erat aenea, quinque cubitorum longitudinis, quinque cubitorum latitudinis , dc trium cubitorum altitudinis, in qua stabat omon, & dedicabat templum . Deinde ultra progredientibus, occurrebat M rtare holocausti contra mediui atrii: Deinde porticus templi, sue uestibulum , -- in quo erant colum nae aereae circa ostium templi. Quod ergo mare posuit ad de- f --xteram partem templi, innificat nos per lauacrum baptismi ad regnum caeleste, quod iure uocabulo dextrae figuratur, debere peruenire. Qui enim crediderit, de baptizatus suerit, saluus erit. Namque ubi dextera simul S snistra in bono ae cipiuntur,ues Iudaeam&gentilitate, ut in expositione basium supra diximus, uel praesentem Ecclesiae uitam & suturam, uel laeta & tristia, uel aliqua desgnat huiusmodi. Vbi uero abistute in bono ponitur dextera, aeterna saepius gaudia demonstrat. Quod uero contra orientem posuit mare, ad eandem prope significationem respicit, quod uidelicet per lauacrum satri fontis, splendor nobisi terriat claritatis aperitur: Quod ad meridianum latus atrii, fgnificat fideles per . acceptionem sancti spiritus, ad flagrantiam silere uerae caritatis accendi. Fertior etenim meridiani solis, consueuit in scripturis,&ardorem dilectionis,&ill
strationem significare lancti spiritus, per quem iam dilectio diffunditur in cordibus esectorum. OMNIA uan, quae secit Hiram regi Salomoni in domo
Domini, de aurichalco erant. In regione Iordanis fudit ea rex in argillosa terra. Apte in regione Iordanis sua sunt uasa domus Domini; in quo uidelicet fiumine, Dominus noster baptizati dignatus est; esusq. tinctus ut dis, aquarum nobis tamentum in ablutione peccatoru couertit. Et, quia omne fidelium baptisma, quo Domino consecratur, in exemplum celebratur baptismatis illius, quo ipse aquas sanctificat: recte in regione Iordanis uasa stat domus Domini DL. o neque t
177쪽
nenue enim aliter uasa es onis & misericordiae fieri possumus,nisist Inmσeius, quod illo in flumine subiit respicientes, & ipsi uitali flumine sita ui
ablui. Notandum autem quod non tantum in regione Iordanis, sed in campestri regione illius iacta dicuntur eadem uasa, significans multiplicationem fide lium , qui non solum in Iudaea, sed & in omnium nationum erat latitudine se 'F expleta prophetia qua dicitur, Gaudebunt campi & omnia quae in eis sunt. Argillosa autem terra, de qua factae sunt sermae ad fundenda uasa Domini, quid melius quam scriptura sacra, de qua regulam bene uiuendi accipimus, ualet intellisi quasi enim argilla ignibus durata, forma utas Domini, quanta de qualia neri debeant, exhibet, cum nobis scriptura sacra regulam iustitiae quam sequamur ostendit , sanctorumq. nobis exempla, qui igne tribulationum inuincibiles perseuerarunt,in omnium sequenda praemonstrat. Sed uasa in domo Domini electa ac pretiosa esse conspicimus, aesq. igne liquefictum quod argillae sormas ingreditur, qua uas possit aptum ministeriis caelestibus esci, cum ips s
lubriter humiliati,&flamma siue diuinae claritatis, siue etiam humanae aduerstatis emolliti, uiam patrum bene operando intramus, ut ad praemia patrum bene uiuendo perueniamus. FECIT Q. Salomon omnia uasa in domo Domini, altare aureum & mensam, super quam ponerentur panes propositionis auream. Altare aureum, corda significat micistorum iustorum, internae caritatis & castitatis luce corusca, quorum sublimitati sgnificandae etiam locus conuenit eiusdem altaris. stabat enim ante ostium sancti sanctorum, ut in fici in tabernaculi manifeste legimus. In quo uidelicet altari non hostiarum sanguis, neque libamina, sed thymiamata tantum incendebantur, quorum sumus ad superiora ascendens, operiebat arcam, atque oraculum odore suauitatis implebat . In quo figura exprimebatur sanctor si, qui dum neglectis temporalium rerum cupiditatibus, tota intentione caelestia quaerunt: in uicino oraculi sunt positi, nec longς sunt remoti a uelo, quo templum & sancta sanctorum dirimuntur, qui corpore terram incolunt, ceterum secundum interiorem hominem l tam habent c6uersationem in caelis. Ascenditq. ab huiusmodi altari sumus i censorum intra sancta sanctorsi, ubi arca est recondita, cum orationes sanctorsi, samma caritatis excitatae, ad caelum usque perueniunt: ubi Christus est in dextera Dei sedens. non enim in hoc altari sanguis hostiarum, sed thymiama tantua Paral. 4. uiri habent opera carnis & sanguinis, quae in ara sui' sordis immolantes Domino mactent, sed solummodo lacrymarum&orationis et uota, pro desiderio regni caelestis offerunt. FECIT ciuoque altare aenesi uiginti cunitorum longitudinis, & uiginti cubitorum latituclinis, & decem cubi torum altitudinis. Et quidem altare thymiamatis Moyses fecit in heremo, habens cubitum longitudinis, & alterum latitudinis, & duos cubitos in altitudine. Quantae autem magnitionis hoc superius dictum altare Salomon secerit,' scriptura indicit, sed tam uod altare aureum secerit, dicit. Constat autem quia tantum facere non potuit, quantum secit holocausti, quia si uiginti cubito ru in longitudine & latitudine fictum esset, tota templi latitudinem impleret. Quanto igitur exterius erat positum altare holocausti quam incens, quantumq. genere oblationis, ac uilitate metalli ignobilius fuit, tantum quantitate mensa MUb δ' rat& hostiarum frequentia praestabat. Quia nimirum plures sunt multo quibus dicatur, Si uis ad uitam ingredi, serua mandata; quam quos audire delectet,si uis persectus esse, vade, uende quae habes, & da pauperibus. Nec tamen huius mesura altaris mystica ratione caret umero . habet enim xx cubitos l6gitudinis,de totide cubitos latitudinis, di dece cubitos altitudinis. De quo quide n
178쪽
mero lupra in expositione tepli &uestibuli eius diximus. Sed&nune dicendubreuiter: Quia si altare holocausti illorum in Ecclesia typum tenet, qui fusi corpus & anima Domino cosecrare per ignem amoris illius quaerunt, perseuerantia horum in bona operatione per longitudinem altaris, amplitudo in caritate Dei di proximi per latitudinem, spes in expectatione diuinae uisionis per altitudinε figuratur. Mod autem longitudo & latitudo altaris uicenorum erat cubitoru, magnam utique persectionem designat eiusdem indestilla longanimitatis, ac sincerae dilectionis, quae per utriusque testamenti nobis obseruantia tribuitur quater enim quini, uicenarium numerum complent. Quinque autem libri Moraicae legis, quattuor sunt euangelicae libertatis. Et cum d intelligentiam atque custodiam legis ritalem , illustran te euangelii gratia, peruenimus, uicenariupros o nume erficimus. Fitq. idem numerus in longitudine& latitudine
altaris, cum corda electorum, locente utroque testamento, & adiuuante ipso uno utriusque testa Menti auctore, & perseuerantiam boni operis, etiam in pe secutione seruant , in hilaritate dilectionis,&etia in eos,qui persequuntur,exhibent. Denario autem numero, spes caelestium praemiorum solet designari, D mino arida ante, cum eos, qui in uinea magni patrisfamilias laborant, denario remuneruos esse testatur. Et idε altare quod in figura sectum est Hectorem, obsignificandam eorum uita perpetuam, dece erat cubitis altum. Cu uero dictum est, quia fecit Salomon altare aureum, additum est continuo, & mensam,super quam ponerentur panes propositionis, auream. Mensa aute aurea, scriptura est sacra piritalis intelligenti claritate kecunda, de qua Psalmista Domino, Parasti, inquit, in conspectu meo mensam aduersus eos qui tribulant me. Ne enim nos aduersarii tribulantes ad errorem flectant, mensam nobis conditor noster scientiae caelestis, per qua in fide ueritatis consertemur, parauit. Panes namque
propositionis, sancti sunt doctores, quoru uel opera nobis, uel uerba salutaria, ad exemplum uitae proposita, semper in diuinis paginis, quisquis bene quaerit, inuenit. Vnde recte apteq. iidem panes in exodo duodecim fieri praecepti sunt, uidelicet propter apostolos duodecim,per quoru ministerium & nobis scriptura noui testamenti condita est, & instrumenti ueteris, donante Domino, reuelata mysteria. Quosvm nimirum numero n6 tantum iidem apostoli,sed omnes sentdesignati, qui uerbum praedicando, pabulum uitae fidelibus ministrant: quia omnes utique ipsam doctrinae sermam, qua a Domino apostoli accepere,sequuntur. Quod uero in uerbis dierum legimus, quia secit Salomon mensas decem,deposuit eas in templo, quinque a dextris, & quinque a sinistris, phialas quoque aureas centum: non has mensas tam ad panes propositionis qua ad uasa Domini portanda fictas esse credibile est, phialas uidelicet, quas pariter factas scriptura refert, thimiamateria, thuribula, & cetera quae in sequentibus leguntur. mysimce possimus n6nulla intelligere. Nam quod paulopost in eode uerborum uolumine subinfertur Fecit Salom6 omnia uasa domus Domini Dei, & altare aenea ct mensas, &super eas panes propositionis : uel pluralem numersi pro singulari posuit, more scripturae usitatissimo,ut in Iesu Naue. filii autem Israel praeuaricatisimi mandatum,&usurpaverunt de anathemate, cum Achar solus&non plures filii Israel hoc fecerunt: ues, quia certe panes propositionis solebant ante sabbatu qui, ut sabbato mox poni possent in mensam propositionis ; potuit fieri ut panes noui nouiter cocti, mox illis mensis imponerentur, ibidemq. nocte illa seruaxentur operti donec primo mane ablatis ueteribui super mesam propositiois ponerentur calidi. N5 aute hae mensae dece a figura unius mensae propositionis diti crepant. na sicut una mensa duodecim panibus Onusta, unanimem totius struo a plurae
179쪽
pturae ctaeo dii auctoritate apostolica munita designat: ita ut n5 immerito detεmenis aureae, diuinae legis & prophetata eloquia figurate denuntiant, quae vclresectionsi nobis uerbi Dei quis panes propolitionis offersit, uel nobis exempla fideliu quasi positorii in se vasorum Domini claritate & miracula proponunt. Recte autenis quinae sunt mensae, non solii quia legislator quinque uolumina scripsit,uerum etia quia tota series testameti ueteris, quinque aetates saeculi c6plectitur. Geminatur uero numerus mensarum quinarius, & quinque a dextris, quinque a sinistris ponuntur: ta post incamatione dominicam eadem scriptura siue utrique Dei populo, I udam scilicet & gentili committitur, siue euangelicis plena figuris ostenditur, quae quondam antiquo Dei populo iuxta litteram solum intelligenda esse putabatur. FECIT & hydrias &sescinulas&phialu&mortariola & xlxuribula de auro purissimo. Hydriae enim, praecordia sanctorum signant, aqua sapien tiae, & uino compunctionis repleta. Fuscinulae quoque quibus carnes praeparantur, iidem praedicatores, quorum uerba sunt ut stimuli, &uelut claui in altum defixi: qui suis auditoribus cibum spiritalis intelligentiae administrant, praefigurantur: quorum uidelicet ossicium est corpus & sanguinem Domini reedentibus distribuere, infidelibus abnegare, de quibus in sequent, bus dicetur.Phialae namque apostoli&doctores pleni uitalibus aquis. Mortariola quippe, sanctorum paenitentium labor, passioq. tolerantiae, quibus mortificantur membra eorum super terram. Thuribula autem figurantur uirtutes ops
rum, uel scilicet orationes sanctorum, quibus odor suauitatis ascendit ad Desi, ex consciqntia pura, & fide non ficta. ET candelabra aurea quinque ad dexteram & quinque ad sinistram contia oraculum ex auro puro, & quasi lilii fores , de lucernas desuper aureas. Sicut enim mensae in typo sanctae scripturae recte ponuntur, quia & esurientibns iustitiam, panem uerbi Dei ministrant; et uasa fuerunt ministerii caelestis, idest iustorum nobis actus in exemplum proponunti ita etiam aptissime per candelabra eadem diuina eloquia figurantur, uiu iam. vas delicet quia lucem sapientiae errantibus proferunt. Hinc etenim mimista: L cerna, inquit, pedibus meis uerbum tuum Domine, & lumen semitis meis. Hinc etiam Salomon ait: Quia mandatum lucema est, & lex lux . Quare autem quinque a dextris, & quinque a sinistris sint posita candelabra, ex iis, quae demensis tractauimus,ficillime patet. Cum uero dixisset, quinque a dextris &quinque asinistris, conuenienter addidit, contra oraculum. Oraculum naque ubi erat arca, ni saepe dictum est, adytum designat patriae caelestis, ubi Christus in dextera Dei sedens, paternorum utique conscius arcanorum. Et candelabra templi aurea, contra oraculum sunt posita, quia diuina eloquia semper ad habitationem supernae ciuitatis aspectant, ut huius agat istari ac desiderium nostriscordibus infundant: & eos qui originem carnis aeterpam habent, ad appetenda promerendamq. in caelestibus sedem perpetuae mansionis accendant. Si autem quaeris, quid intercandelabra& lucernas eorum typice distet: possumus recte intelligere, lucernas esse uiros sanctos, qui oleo Spiritus sancti intust, ct ipsi igne dilectionis ardent in corde,& proximis lucem scientiae praeserimi in lingua. Candelabra autem quae has lucernas in sublime tollunt, ut longe lateq. uideri possint in ecclesia, scripturam esse sacram: quae sanctorum nobis uirtutes, & doctriis .s nam sua lectione demonstrant. Cui uidest et interpretationi annuit sermo Domini , quo dicitur de Ioanne. Ille erat lucerna ardens & lucens. Possumus etiam ita aptissime dicere, quia lucernae diuma sunt eloquia, iuxta illud Ptamissae, ad . iis quodHc supra posuimus: Lucerna pedibus meis ueroum tuu Domine,&lumen remitis meis. Candelabra autem harum lucernarum, salicti sunt omnes, qui sua
180쪽
& corda de eorpora serendis Domini mandatis, humili semper intentione supponunt. Quisquis enim in nullo propriam sequi curat uoluntate, uerum in omniabus quae scriptura sancti dicat attendit, et q. se sibiicere mandatis, eius satagit auscultare promissis, quasi candelabrum domus Dei aureum aureas eius gestat lucernas: quia casta corporis sui membra, castas mentis cogitationes ad lactenda quae Deus iubet supponere contendit, & hoc tam fixa intentione, quam candelabrum. Necesse est enim firmiter ad superna erectum impositas sibi lucernas, non solum absque ruina, sed etia absoue ulla status sui motione seruare. Quod uero cum dixisset, E T candelabra aurea quinque ad dexteram, & ciui que ad sinistram contra oraculum ex auro puro addidit, ET quali lilii sores, & lucernas desuper aureas . . Videtur iuxta litteram, quia suprema pars candelabrorum in modum sit lilii repandi deformata, quo modo in candelabro tabernaculi factum esse legimus, cuium stipes medius, & calami ex ipso procedentes , cum scyphis & sperulis lilia scribuntur habuisse perplurima. Flores autem lilii ut sepe dictum est amoenitatem semper uirentis terrae uiuentium detagnant: de qua dicit beatus Petrus regeneratos nos a Domino in spem uiuam, 1. Petra in hereditatem incorruptibilem & inoontaminatam, de immarcescibilem, conseruatam in caelis. Et bene lilii flores aurei in candelabro sunt facti domus Domhni, quia scriptura diuina, spretis temporalibus gaudiis, ad appetenda nos bona patriae caelestis prouocare consueuit. Et quo modo erectum in altitudine cando labrum lilii fiores, &lucemas habet aureas in capite, ita electi omnes qui in e dem scriptura sacra continentur, erecto ad superna sensu, caelestia bona a Domino quaesisse&percepisse probantur. ET cardines ostiorum domus templi interioris sancti sanctorum ostiorum domus templi ex auro erant. )s Ostia enim domus interioris sancti sanctorum, angelica sunt ministeria, quae nobis de Orpore egressis introitum uitae caelestis reserant. Et ostia domus templi, doctores sunt sancti ac sacerdotes, qui instruendo, baptizando, Domini corporis &sanguinis mysteria communicando, prima nobis Ecclesiae presentis limina pandunt. Quid cardines utrorumque ostiorum, nisi sensus de corda sunt eorundem angelorum siue hominum siniarum, quibus immutabiliter contemplationi ac dilectioni sui conditoris adlinent, ut eo ministerium diuinitus sibi delegatum recte compleant, quo a uoluntate illius, cui ministrant, numquam oculos auertunt: aperiuntur enim & clauduntur ostia tempore congruo, sed nullo seu camdinem tempore deserunt: quia&angelidi omnes sancti, siue in hac uita fidei, seu in illa sta fideles atque electos suscipiant, semper animum in radice internae dilectionis ixum tenent. Vnde bene iidem cardines ex auro esse facti perhibentur, propter uidelicet uel meritum propriae claritatis, uel illius quam habent in Deum caritatis. ET perfecit omne opus quod faciebat rex Salomon indomo Domini. Persecit Domon opus quod iaciebat in domo Domini, cu rex pacificus noster in die nouissinia omnes electos resurrectionis immortalitate glorificat. Alioquin quamdiu status huius saeculi geritur, facit quidem opus domus Domini Salomon, sed nondum perficit, quia corda electorum Dominus ut bona operentur inspirat&adiuuat. Nullum tamen in hac dumtaxat uita comm rantem absque peccato esse tribuit: namque hoc donum fiaturae uitae beatitudinnis reservat. Perficit uero omne opus templi sui, & hoc dedicationi aptum reddit, cum translatos de hac uita elisos suos aeternum perducit ad regnum, quod bene ignificatur etiam in eo quod templum quattuor annis aedificatum est, auo auteinperfectum ac dedicatum est. septe namque diebus omne hoc tempus violuitur. octaua est dies iudieii,& resurrectionis futuraei de qua psalmi sextus &. Ο 3 undo