장음표시 사용
51쪽
riathiarim,qvie interpretatur uilla sylvani , significat stactam Ecclesiam , ex ' multitudine gentium collectam. In qua postquam testamentum mansit, multi. plicati sunt iusti, qui ab ipso uelut dies illuminati sunt. Baalim, habentes, siue ascendentes, aut superiores interpretatur, quem filii Israel proiecerunt pariter cum Astaroth, idola gentium significat, quae proiecerunt credentes ex gentibus, post susceptionem arcae testamenti. Seu qui uerus Israel est, idest, uir uidens Deum, aufert a se omnem facturam malignorum spirituum. hoc enim inter- pretatur Astaroth. Aufert iactantiam atque superbiam, & sic seruit Deo soli, 1. m. 6 quia nulla secietas est lucis ad ten beras, nec ulla conuentio Christi ad Belial . DIXIT autem Samuel: Congregate uniuersum Israel in Masphat, ut opem pro uobis Dominum. Et conuenerunt in Masphat, hauseruntq. aquam,&effud
runt in conspectu Domini, & resiq.ὶ Hic enim si praesumptio non uideatur, quia non plenius intelligimus , quid est, quod aquam hauserunt & effuderunt ii crua spectu Domini, quid Hebraeorum traditio sentiat, sicut in quibusdam codicibus legimus, inserere nisi sumus . Tradunt enim quod coram Domino in eadem, aqua , maledicta congesta sint, & sicut in lege mulier ZElotypa, hausta aqua probabatur, ita & hic idololatrae, hac aqua probati sunt. Hi uidelicet, qui se idola coluisse penitus denegabant. Tradunt etiam, quod quicumque idololatra hanc aquam gustasset, labia eius ita sibi adhaererent, ut nequaquam ea ab inuicem sis parare posset. Hoc indicio idololatra deprehendebatur, & interficiebatur. Quod & sequentia demonstrant, in eo quod ait: IV DIC A VIT R. S niues filios Israel in Masphat. Iudicare hoc in loco, idololatras secundum te gem morti tradere dicit. Dicunt etiam quod hoc modo Moyses idololatras, qui uitulum secerant, probauerit: quando arripuli uitulum S combussit, contri-ntiq. usque ad pulverem , & sparsit in aquam, de dedit ex eo potum filiis Israel. Nos iam illoru deliramenta omittentes, quia utrum uerum sit ignoramus simpliciter intelligimus,quod tam sancto uiro conueniebat, ut plebe sibi csimis iam, iniustitia&ueritate iudicaret,&summa prudentia gubernaret. Ceterum quid figura significet, intimare breuiter aggredimur. Masphat enim quo congregatus est Israel, ubi & aquam hausit, in conspectu Domini . interpretatur Intentio, sinctam significans Ecclesiam, ubi uera est intentio, quae melius potest per ipsum Masphat intelligi, in unitate fidei, sub nouo sacerdotio, collectam t aquas la-cUmarum hauriens, & per satisfactionem paenitentiae, eas in conspectu Domini effunedens. Quod autem Samuel propheta in eodem loco, hoc est in Masphat, populum Israeliticum iudicabat, hoc indicasse uidetur, quod omnis praedic
tor spiritalis , eos fideles maxime docere studet, quos in intentionein contemplationis atque ad amorem patriae caelestis, intentos esse perspexerit.
ET ASCENDERUNT satrapae Philistinorum ad Israel: Quod cum audissent filii Ithiel, timuerunt a facie Philistinorum: Dixeruntque ad Samuelem, Necesses pro nobis clamare ad dominum Deum nostrum, ut salvet nos de manu
Philistinorum. Tulit autem Samuel agnum lactentem unum, & obtulit illum holocaustum integrum Domino. Agnus hic in typo oblatus, populo Dei uictoriam praestitit, quia uideli et per passionem Christi, immundis spiritibus sit peratis, pax reddita est fidelibus. Vnde S in sacra historia subiungitur, 'F ACTUM est ergo cum Samuel offerret holocaustum Domino, Philistim iniere proelium contra Israel. Intonuit autem Dominus fiagore magno in die illa super Philistim, & exterruit eos & reliq.ὶ Tunc enim Dominus fragore magno intonuit, quando per sanctos Apostolos, sonum praedicationis emisit. Iu vis. 7 in quod scriptum est, Intonuit de caesis Dominus , &altissimus dedit uocem
52쪽
tam. Sed dum ista intonuit Dominus, exterruit Philistim, &caesi sunt a filiis
Israel. Quia uidelicet immundi spiritus, praedicationibus sanctorum cedentes, a facie eorum discesserunt, quod plenius in Ecclesiastica historia declaratur. Vn mlhraeca. de Bethchar ubi caesi sunt, interpretatur domus agnitionis, siue domus agni Ecclesiam praefigurauit, in illius de quo Ioannes ait: Ecce agnus Dei, ecce crui 3 tollit peccata mundi. In qua, &a qua Ecclesia, Domino fauente, immundi spiritus superati sunt. Et bene ait, PERSECUTI sunt eos usque ad locum qui erat super Bethchar, quae interpretatur domus agnitionis, quia tamdiu praedicatores persecuti sunt, quousque omnis error expurgaretur , &uere Deus agnosceretur. Sequitur, TULIT autem Samuel lapidem unum,&posuit eum inter Masphat,& inter Sen , ct uocauit nomen eius, Lapis adiutorii, & reliq. Lapis enim iste, quem Samuel inter Masphat, quae interpret tur intentio ; & Sen, quod dicitur dentium, ob signum uictoriae posuit) quem alium nisi dominum nostrum Iesum Christum praefigurauit qui secundum dicta prophetarum, inter inuentionem ueteris testamenti, & Euangelii praedic tionem , positus, fidelibus suis, contra aduersarias potestates, dimicantibus, auxilium praestat. Ipse enim praefigurabatur in lapide , propter firmitatem: ipse significabatur in agno, propter innocentiam: siue, quia pro nobis est immol tus . Quod autem ait, H V C V S QV E auxiliatus est nobis Dominus. Ostet ii, quia quicunque hos terminos transcendunt, sicut haeretici, auxilium Dei non merentur. Quod autem ait, ERAT pax inter Israel, & Amorraeum. Hoc in futuro intelligere dabatur, quia postquam per passionem Domini aereae potestates uidiae cesserunt, usque populus ex circumcisione uidelicet &praeputio credens, in ciuitate fidei sibi concordavit. Amorraeus interpretatur amarus, uel loquens. Et Apostolus ait: Vos qui eratis longe, saeti estis prope in sanguine CHRISTI . Ipse est enim pax nostra, qui fecit utraque unum & reliqua. Iste est Samuel qui inuocauit Deum, scut in sequentibus legitur, exaudiuit eum Deus, & in tempore messis, pluviam impetrauit. Pluuia enim in sanctis scripturis, uerba sunt Euangelii, siue legis. Sicut & Moyses dicit: Expe--3 ctetur sicut pluuia eloquium meum, &descendant sicut ros uerba mea. Hanc
igitur pluviam dedit mundo Christus in tempore messis, idest, quando gentes colligi oportebat, ut scut frumentum horreis, sic intra Ecclesiae sinum congregarentur . IV DIC A VIT Samuel Israel cunctis diebus uitae suae, & ibat per singulos annos circumiens Bethel, & Galgal, ct Masphat, & iudicabat Israel in supradictis locis. Non enim uacat a mysterio, quod Samuel in supradictis locis conueniens iudicabat Israel: In hoc enim typum tenuit doctorum in sancta Ecclesia, & ut hoc manifestius pateat, manifestemus clarius: Bethel enim quae interpretatur domus Dei, sanctam significat Ecclesiam, quae domus Dei diciatur , in qua Dominus sua gratia uidelicet, in mentibus electorum habitare dignatus est. Iuxta quod ait: Et inambulabo,& inhabitabo in eis. Vnde& Galgal, .corma quae interpretatur reuelatio, eandem fgnificat Ecclesiam, de qua Dominus di- L .iscit, Ubi fuerint duo uel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eo- Mutilatarum, uidelicet per gratiam suae reuelationis, ac praesentia suae diuinitatis. Et Maspha quae interpretatur intentio, bene sequitur: quia uidelicet in supradicta Ecclesa sancta Dei, est pura in mentibus electorum intentio, qua semper esurit,& anhelat ad Deum. In qua Samuel propheta iudicat filios Israel, uidelicet &doctor fidelis, fideles in Ecclesia decernit. Vnde bene dicitur, quod reruertens habitat in Rama Samuel, ubi erat domus eius, quia uidelicet hoc indicasse uidetur, quod omnis Ecclesinicus doctor, uir .iritalis in Ecclesia, licet semper
53쪽
in alti nidine contemplationis, hoc enim significat Rama, quae interpretatur excelsa mente. habitare delectetur, per actiones tamen compassionum, ad infirma membra Ecclesiae condescendere, non renuit,&quas populum Israeliudicat, dum creditam sibi plebem, ad tenendam unitatem fidei, & ceteras uirtutes operandas, sua exhortatione instituit & docet: seu qui iudex alieni delicti efficitur, & iudicium exercet in domo Deir non proterva &malevola mente, sed secundum quod sacra scriptura reuelat, agere debet: & ad domum proprii pectoris dc conscientiae tandem redire, & hostias bonae uoluntatis Deo immolare.
o N G R E G A TI ergo uniuersi maiores natu Israel, uenerunt ad Sa-C muelem in Ramatha, dixerunt q. eii Ecce tu senuisti, & filii tui non ambulant in viis tuis, constitue nobis regem, ut iudicet nos,&c. Quid enim fignificabat quod seniores Israel reprobato Samuele propheta, regem sibi petierunt: nisi hoc, quod in aduentu saluatoris impletum ei se cognoscimus i quando scribae & pharisaei, repulso domino Iesu Christo uero sacerdo- .ly te, peccati regem sibi elegerunt, clamantes : Non habemus regem nisi Casarem. Vnde Samuel, qui interpretatur nomen eius Deus, reprobatus a seniori bus Israel, Dominum ac redemptorem significat. Saul uero qui dicitur petitus seu petitio, eo quod a populo postulatus legitur Barabbas intelligitur, quem
dimitti sibi petierunt: qui Saul filius Cis, filius Abiel fuisse legitur. Cis enim interpretatur durus uel uomens. Abiel uero pater meus dicitur, quorum nominum interpretationes, ad duritiem, & ad uomitum malitiae Iudaeorum pertinent: qui Deum patrem confitentes, filium in passione negauerunt: Diccntes,
Tolle hunc,&dimitte nobis Barabbam: non intelligentes, quia qui negat fili. um , negat & patrem, qui misit illum. CAPUT X. & IX.
ULIT autem Samuel lenticulam olei,&effudit super caput eius,&T deoscillatus est eum,&ait: Ecce unxit te Dominus super haereditatem suam in principem. Sciendum est, quod Saul non unius semper personae gestauit figuram: sed aliquando Iudaeorum typum, ob superbiam, & adue sus Deum inuidentiai , sicut superius tetigimus, & in futuro demonstrabimus. Aliquando domini nostri Iesu Christi, propter unctionem regni, atquc altitu, dinem staturae, & propter principatum. De quo Isaias ait: Factus est principatus eius super humerum eius. Aliquando uero principem saeculi huius, propter elationem cordis & humilium oppressionem : sicut in sequentibus declarabitur. Sed in hoc loco, ubi a Samuele unctus legitur, ipsum Christum Dominum scilicet Saluatore designat. Sicut enim Saul cum asinas patris sui,quae deerat, quaereret, in regno assumptus est: simili quoque modo Dominus&Saluator noster, Maribas postquam a patre suo missus, ad oves, quae perierant domus Israel, uenire dignatus eui super cunctum populum suum, ab eo in regem tantum constitutus est. cima Sic ipse ait: Ego autem constitutus sum Rex ab eo, super Sion montem sanetum eius: hoc enim praefigurabatur per asinas propter simplicitatem, quod &per oues propter innocentiam. Armus quem Saul accepi t, sicut superius legitur
principatum significat Domini nostri quem accepit. Qui a Samuele unctus dici
54쪽
tur, quia a Deo patre unigenitus filius ' spiritali unctione delibutus legitur: De
quo Psalmista, Propterea unxit te Deus, Deus tuus .& resiq. Omnes enim retro olim reges Israel, ob unctionis sacramentum , in typo laluatoris , Christi sunt appellati. Vndeti David ait ad eum, qui se finxerat Saul occidisse: Quo modo non timuisti manum tuam mittere in Christum Domini λ Sed bene ait quod ab humero sursum Saul supereminebat omnibus , iuxta spiritalem intelligentiam: quia caput nostrum sursum est supra nos, quod est Christus. Et bene di- etiam, NON erat melior illo &Psalmista i Quis in nubibus aequabitur, aut quis similis erit Deo inter filios Dei λ Hic enim non seriem historiae secuti, ι sed spiritalis intelligentiae sensum continuatim describere conati sumus. C terum quia parum historiam praetermisimus, ad eam insinuandam apostrophetilacere decrevimus. ait enim sacra historia, DIXIT QS E Saul ad puerum suum, Ecce ibimus: quid seremus ad uirum Dei reliqua. in Non enim puta 'bat Saul sibi asinas a Samuele aliter iudicari, nisi pretio diuinationis, de quo puer ait: Cum a Saule audisset, panis defecit in sitarchiis nostris. ECCE inuenta est in manu mea quarta pars stateris argenti, demus homini Dei. Ideo ait, quid seremus ad uirum Dei Quod autem Sauli inquirenti de Vidente, responderunt, dicentes: FESTINA nunc, hodie enim uenit inciuitatem, quia sacrificium est hodie populi in excelso. Sacrificium in hoc loco, prout aliqui intelligi uolunt, prandium intelligitur, quod praeparauerat Samuel populo in Calendis, quia sequituri N E QV E enim comesturus est popu lus, donec ille ueniat, quia ipse benedicet hostiae, & deinceps comedent qui uocati sunt. Ceterum si quis smpliciter de hostiis immolatis, ac sacrificiis intelligere uoluerit, nos non inhibemus. Dixitq. Samuel ad Saul, ASCENDE
ante me in excelsum, ut comedas mecum hodie,& dimittam te mane, & omnia,
quae sunt in corde tuo, indicabo tibi. ὶ Hic enim si non displicuerit, sicuti scriptum inuenimus,traditionem Iudaeorum inserere praesumimus. Erat enim in corde Saul, sicut ips tradunt, quod rex futurus esset, quia uiderat per uisum se in uertice arboris collocari, quae uisio signum regale erat. Denique non tantummodo de asin is, quas perdiderat, in corde traitabat, quia cum dictum sit: Et omnia quae sunt in corde tuo indicabo tibi, statim per patrem coniunctionis copulativam,&distinguendo copulauit, dicens: E T D E asinis, quas perdidisti nudiustertius, ne licitus sis, quia inuetae sunt. Et illud: ET CVIVS
erunt optima quaeque Israel Θ nonne tibi de omni domui patris tui λὶ Tales enim& hui ulmodi traditiones Iudaeorum, de apocryphis libris eorum prolatae sunt, quos secum reconditos habent, quae in nostris non habentur. Et ideo a quibusdam recipiuntur, non propterea ut illos approbent, sed ea, quae necessaria sunt, ad confirmandum recipiunt: Quod & Paulus Apostolus in epistolis suis non so- Tit. rium de Hebrarorum libris apocryphis, uerum etiam ex poetarum ac comicorum gentilium, ubi oportunum uidit, exempla protulit: non ut omnia eorum conimenta approbaret, sed oportuna, ubi necessarium uidit, inseruit. Hinc est quod Iudas Apostolus in epistola sua ex iisdem libris, exemplum intulit dicens: Pro- Iuda tphetauit autem de his septimus ab Adam Enoch, dicens: Ecce uenit Dominus in sanctis millibus suis facere iudicium contra omnes. Quod ex praedictis libris
sumptum est, sed quia uerum est, non est reiiciendum. non tamen omnia approbanda sunt, sed necessaria accipienda. Sic etiam traditiones nonnullae oportune assumendae sunt. CVMQVE abieris inde, & ultra transieris:&reliqua usque quo ait: inuenient te tres uiri ascendentes ad Deum in Bethel. Hi uiri causa orationis ibant in Bethel, ubi Iacob lapidem erexerat. POST haec
55쪽
uenies ad collem Dei, ubi est statio Philistinorum . Collis Dei locus erat, ubi 4 F prophetae habitabant. ET CUM ingressus fueris in urbem, obuiam habebis gregem prophetarum descendentium de excelso, ipsesq. prophetantes, &insiliet in te spiritus Domini, & prophetabis csi eis, & mutaberis in uiru alium. Quando ergo euenerint signa haec omnia tibi, fac quaecumque inuenerit manus tua, quia Dominus tecum est: & insiliet in te spiritus Domini, de prophetabiscum eis. Prophetasse eum ibi Iudaei dicunt: de suturo saeculo. S de Gog & Magog, & de praemiis iustorum, & poena impiorum . Na quia spiritu Domini impulsus prophetauit, de aduentu Christi, de salute hominum prophetasse non
dubium est: Quando ergo uenerint signa haec omnia tibi, fac quaecumque inuenerit manus tua , quia Deus tecum est. Acsi diceret, his signis nosse poteris, quia Deus ter em fieri uoluit, & iccirco ad omnia, quae tibi agenda sunt, regaliter age, quia Deus tecum est. VIDENTES autem omnes qui nouerant eum heri&nudiustertius, quod esset cum prophetis&prophetaret, dixerunt ad inuicem, Quaenam res accidit filio Cis ξ Num& Saul inter prophetas Responditq. alius ad alterum, dicens: Et quis pater eorum de reliq.ὶ Bene ait Satile prophetante cum ceteris: Et quis pater eorum Z Acsi diceret, & quis maior illo in dignitate & sapientia ξ optime enim potest inter prophetas uersari, &pater eorum, idest, masister uocari, qui tam doctus & sapiens est. Pater, magister uocatur, sicut Eliseus Eliam patrem, idest, magistrum uocat. Pater mi, M s pater mi, currus Israel & auriga eius. Et in libro Iobi Heliu Eliphar patre, id- est magistrum uocat, hoc modo, Pater mi, probetur Iob usque ad finE. Quod autem Saul ita inuenit, sicut Videns praedixerat: significat, quia omnia ita evenerunt Christo, sicut libri legis &prophetaru olim praedixeriint,licet de Iudaeis uelint intelligi, quibus prospera seu aduersa ita evenerunt, sicut praedixerat.
SCENDIT autem Naas Ammonites,& pugnare coepit aduersum A Iabes Galaad. dixerunt q. omnes uiri Iases ad Naas: Habeto nos foederatos, ct seruiemus tibi. Et respondit ad eos Naas Ammonites: In hoc seriam uobiscum foedus, ut eruam omnium uestrum oculos dextros. Verum quia historia manifesta est, spiritalem intelligentia breuissima insinuatione enucleare aggredimur. Naas enim, qui interpretatur serpens, significat diabolum: non solum quia lubricus & tortuosus est, sed quia primum hominem per serpentem decepit. Ipse ascendit ad proeliandum contra Iabes, qui interpretatur sensus, quia diabolus semper sensum diuinae cognitionis & bonitatis auferre ab ho 'minibus conatur. Galaad uero, qui dicitur aceruus testimonii, illos significat, ' qui eruditi sunt in Ecclesa testimoniis diuinarum scripturarum. Quorum oculos dexteros eruere cupit, uidelicet illuminationem fidei, & praedicationis auserre satagit. Sed hos Saul, uidelicet Dominus ac redemptor noster, liberat cum exercitu suo: idest, auxilio angelorum seu praedicatorum suorum, qui in Bedec
populum enumerat. Bezec enim egestas interpretatur, quia in egestate praesentis uitae nouit Dominus qui sunt eius. Et apud ipsum est certus numerus electorum, quos ad proelium contra diabolum excitat. Nam possumus ad haereticos reserre, qui populus est maeroris, quoniam gaudium spiritus sancti no habent. Disponit eorum peruersitas in hoc foedus cum populo Ecclesiae, ut eruat oculos dextros, idest, sensum, uel uisum sanae orthodoxae fidei auferat. Et uult ut sinu
strum habeant, idest, peruersum sensum, &praua sentiant. Sed populus fidelis
56쪽
aemium testimoniorum diuitiarum scripturarum congerit, unde suis hostibus resistat, emittit in uniuersos terminos Israel, hocin, ad doctores ecclesiae: quatenus sibi opem serant, & scutum fidei contra hostes ex aduerso opponant.
IXIT autem Samuel ad populum: Venite & eamus in Galgala, & in-
D nouemus ibi regnum . Et reliq. usquequo ait: Mist Dominus Ierobas ct Bedan & Barac & Iephte & Samuel, & eruit uos de manu inimicorum uestrorum. Prius enim antequam superiora pandamus, dicendum est, quis fuerit iste Ierobaal, & Bedan. Ierobaal ipse est Gedeon, qui cum trecentis uiris superauit Madianitas. Bedan uero ut quibusdam placet) ipse est Samson. C terum iuxta altiorem intelligentiam, Galgala ubi Samuel innovavit regnum, ac redarguit filios Israel, quae interpretatur reuelatio: significat reuelationem & illuminationem fidei in nouo testamento, ubi uetus regnum in nouum commuia
latum est. De qua mutatione superius iam diximus, ubi de Heli & filiis eius reprobatis ,& electione Samuelis descripsimus. De abiectione Saul & constitutione David, Domino fauente, in posterum dicturi sumus. Verum in hoc quod Samuel filios redarguit, iuxta moralem intelligentia typum tenuit spiritalium doctorii: qui in semetipsis delicta grauia non habent, quae redarguant: sed ali rum peccata absque detrectatione seriunt. De his enim talibus per Salomonem
dicituri Verba sapientium quasi stimuli, & quasi claui in altum defixi. Bene ait, uerba sapientium sicut stimuli & quasi claui in altum defixit quia peccata hominum nesciunt palpare, nec molli manu attrectare lasciuia i sed asperae inuecti sits increpatione, corrigere :&errantes paenitentiae dolorem & uulnus infigere.
Si cuius i itur sermo non pungit, sed oblectationi est audientium, iste non est sermo sapientis. Hinc est quod Ioannes Iudaeos gloriantes redarguit dura inuectione, dicens: Genimina viperarum,quis demonstrabit uobis fugere et uentura ira Denique possumus & aliter hane sententiam breui indagatione innuere, quo ait dicens: Verba sapientium sicut stimuli &c. Quia & ad conuersione prouocant, & firma sunt, & in nullo oberrant: quia sancto spiritu prophetis & apostolis inspirata, ad eos usoue peruenerunt, & ideo solida radice sundata sunt. Vnde& in eodem uersu subiungitur: Quae per magistrorum consilium data sunt a pastore uno: uidelicet a prophetis per quorum consitum sunt prolata, & a pastore uno, idest Spiritu sancto, inspirata. Quisquis enim his est instructus, & spiritu diuino illustratus, potest corrigere si , inquantum humana fragilitas non obsistat, se a peccatis continuerit in Piorum peccata. Quia ille iuste redarguit in ceteris malum eorum, qui spiritaliter uiuens, de proprio delicto reprehendi a quoquam non potest. Scriptum namque est: Spiritalis omnia iudicat,&ipse a nemine iudicatur. Innocus enim esse debet ab omni delicto, qui ceteros iudicat pro scelere ipsoru ,sicut & Samuel fecisse ligitur: qui etia tales pluuia de caelis, id est,scientia praedicationis ex libris prophetam, de quibus stri pisi est, iudiciu po- n- 1stum est & libri aperti sunt,proserunt,& corda hominu ut fructus fidei,ac bono ru operu gignere possino diffundunt: ut eos, quia malum se egisse cognoscunt, terreant. Deinde feci uitur, qualiter Samuel dum quereretur de principatu,& po pulus deprecaretur alcens, N E cesses orare pro nobis, Respodens ait, Absit a me hoc peccatu in Domino, ut cessem orare pro uobis. Hic naque perfecta benignitas sanctoru, olim in Samuele demonstrata est: Illa uidelicet de qua Dominus ait: Diligite inimicos uestros, ct orate pro perseq. & calumniantibus uos. Maidis
57쪽
ILIV S unius anni erat Saul, cum regnare coepisset, dii us autem an F nis regnauit super Israel. Non de laboseth filio Saul tantum, sed de e
dem Saule hoc dictum est. Sic enim erat innocens Saul quando regnare coeperat, sicut filius unius anni est,& in innocentia perseueraret. Et quia in eadem innocentia duobus annis regnauit & humilitate: bene dicitur tamquam filius unius anni fuisse. Ceteri uero, quibus regnauit indigne, calculo non hic comprehenduntur. Sed si uoluerit quis intestigere per anticipationem de Isb sessi, eo quod insequentibus legatur, quadraginta annorum erat Isboseth curegnare coepisset, & duobus annis regnauit,& a morte Heli usque ad Saul omne
tempus X L annorum est non prohibemus, quia & intelligi ualet. E Tpercussit Ionathas stationem Philistinorum quae erat in Gabaa. Quod cum audisient Philistim, Saul cecinit buccina in omni terra, dicens: Audiant Hebraei &uniuersus Israel. Et reliq. Quod enim ait, Quod cum audissent Philistim, Saul cecinit buccina &c. Sic intelligendum est: Quod cum audissent Philistim, subauditur, conturbati sunt, Saul cecinit buccina. Haec buccina fgnum uictoriar, dc exhortationis sirit, ut audirent, & nossent Hebraei conturbati, seneratos esse Philistaeos. Propterea sequitur: ET uniuersus Israel audiuit huiuscemodi fit inam, percussit Saul stationem Philistinorum. His rebus copertis, consoriatus
est Israel: propter hoc & sequitur: E T erexit se Isi is aduerius Philistaeos. Id- est, uiriliter coepit Nere contra eos . QV O D cum uidissent uiri Israel se in arcto positos dictus est enim populus asconderunt se in speluncis,& in abditis, in petris quoque & in antris, & in cisternis. Et reliq. si enim se abscondit Israel in praelatis locis, animum pulsat, quid est quod historia subiungit: HEBRAEI autem transierunt Iordanem. od nos aliter intelligere non possumus, nisi illos sentiamus, qui se subtraxerant a Saule timore perier iti, & adPhilistim transierant. Sed postea audientes quod Philistim fugissent,sociauerunt se cum suis in proelio. Quid enim hoc significet quod reuersi fugitivi sociauerunt secum suis in proelio, dicemus in posteriim. CVMQVE adhuc esset Saul in Galgala, uniueisus populus perterritus est, qui sequebatur es. Et expectauit septem diebus iuxta placitum Samuelis,&non uenit Samuel in Galgala. Dilapsusq. est populus ab eo. Ait ergo Saul: Asserte mihi holocau- sum, & pacifica. Et reliq. usquequo alti Dixitq. Samuel ad Sauli Stulte egisti, nec custodisti mandata Domini Dei tui, quae praecepi tibi &c. V E R V Miam superius dixerat, Et descEdens ante me in Galgala. Ego quippe descendam ad te, ut offeras oblationem, & immoles uictimas pacificas. Septem diebus expectabis donec uenia ad te, di ostendam tibi quae facias. Videtur quibusdam, inculpabiliter Saul obtulisse holocaustum, cum Samuel ab eo expellitus, iuxta placitum septem dierum non uenerit. Quod qui hunc locum bene distinxerit,
inueniet eum non immerito culpatum fuisse, & inobedientem redargutum.
Locus autem hic apud quosdam ita distinguitur: ET descendes ante me in Galgala. Ego quippe descendam ad te. Et postea subinfretur, Ad offerendas oblationes, & immolandas uictimas pacificas, septem diebus expectabis donec ueniam ad te, & ostendam tibi quae iacias. Non ergo Samuel suum praestolari aduentum Sauli septem dierum tempore praecepit, sed ad offerendas oblation sct immolandas uictimas pacificas, se ab eo eisdem septem diebus uoluit expectari; quod ille nequaquam secit, & ideo merito culpatur, & stultitiae elogio denotatur , indilaeta Mulis oblatio, ob hoc quod obedientiae praeceptum p ricat
58쪽
ricatus est, a Deo accepta non est. Quia enim prophetae praecepta parum perpendit, Deum, qui loquebatur in propheta, cotempsit, dicente Domino: Qui uos audit, me audit: & qui uos spernit, me j pernit. Vnde audiuit: S E D ns LM.t.
quaquam regnum tuum ultra consurget . QVesiuit Dominus sibi uita iuxta cor suum,&praecepit ei Dominus ut esset dux superpopulum suum: eo quod non seruaueris quae praecepit Dominus. Reprobatio Saulis, futuram praefigurauit oblationem regni Iudaeorum. Quod autem David superstes ei fictus est, noctilia dicat, quod dominus Iesus Christus per nouum testtamentum in Ecclesia r*n tu rus populo Iudaeorum successurus erat. PORRO fiber sin rarius non inueniebatur in omni terra Israel. Curauerant enim Philistim, ne sorte facerent Hebraei gladium aut lanceam. Descendebat etao omnis Israel ad Philistim, ut acueret unusquisque uomerem suum & ligonem & securim &sarculum. Retusae itaque erant acies uomerum & ligonum & tridentium & securium. Et reliqua. Philisti m oui & Assophyli licet plurimis in locis sanetarum scripturarum, aliud atque alluci, multis modis est orice significent hoc in Ioco omnium haereticorum praefigurant cateruas: quae pari consensu impietatis aduersus Ecclesiam Dei conspirantes, propter multitudinem populi sibi consentientis & mundi huius potestatibus fidentes, eandem Ecclesiam Dei, a suis fidelibus depopulari conantur: quorum multitudinem infirma membra Ecclesiae pertimescentes, pleriuque ex ipsis abiurata fide ab Ecclesiae unitate discedentes, esiae haereticis sociantur. Alii uero sub silentio sese occultantes, dum fidem suam palam confiteri metuunt, quasi in speluncis & cauernis terrae latitant. Philistim,quorum insens numerus esse perhibetur, omnium haereticorum magistros figurasse non dubium est . Qui propter uarias sectas, quasi discolores equi, uno impietatis uinculo colligati, in huius mundi campos dissolutis habenis, ad decipiendos seu opprime dos quos possunt, discurrunt. Sex millia equites,elatos exprimunt mundi: qui de carnali potentia tumidi, haereticorum adiutores existunt. Reliqua uulgi muttitudo, ingentem innuit uulgi plebem, qua haeretici callidis persuasionibus d ceptam sibi aggregant. Sexcenti uiri, qui cum Saul remansisse narrantur, cathoelicorum uirorum formam praetendisse possunt, qui per unitatem fidei Christo domino, uelut Saul, adhaerentes, nullis malorum persuasionibus, seu terroribus ab eo recedunt. Fabri serrarii, allegorice, uiros significant spiritales in E clesia : qui tempore pacis cum desint qui inquietentὶ per securi ratem mentis, seu incuriam, ab spiritali inquisitione torpentes, quasi non sint, dum inexercia tali ad respondendum hostibus fidei parati nequaquam sunt. Vomeres uero a que ligones, seu cetera serramenta, spiritaliter testimonia, seu sententias inducant sacrae legis: quibus testimoniis sacerdotes Ecclesiae, in pace eiusdem Ecclesiae, ad eruditionem tantummodo populi fidelis, quasi ad agriculturam, iuxta /historiae simplicitatem, utuntur. Quae testimonia, acii serramenta sint siquan- .do, permittente Deo, haereticorum bella aduersus Ecclesiam consurrexerint ad exercendos uidelicet atque probandos fideles suos, uiri ecclesiastici, subtili inquisitione ea perscrutando, & spiritali acumine acuendo,uelut in gladios uertunt: per quos & hostes fidei prosternunt, & tam se quam ceteros fideles ab eorum persecutione, siue persuasione defendunt. Praecepta quippe diuinae legis atque testimonia, & ferramenta sunt in pace Ecclesiae, & arma in tempore belli. is, Et ut manifestius fiat quod profertur: In pace Ecclesiae praesules eius seu sacerdotes simplici praedicatione, populum sibi creditum, fide inserinantes, non alta de Deo, neque incapabilia illis proponunt, sed ut simpliciter credant, in patrε .di filium di Spiritum sinctu,essentialiter unum de uerum Deum, trinu uero pe
59쪽
: h cui Sabellianae partis assertor dicat, quiani Deum sicut una deuas, ita & una persona credenda est, non tres: idest' ut
tens unus sit in natura, trinus uero in personis ZRursum tempore quieto, nil am
plius doctoribus ecclesiae catholice plebibus, qui praesunt, aedicar: siuenit & lium&-substantiae atque ,h 'ς ' 'ii' g substantia genitum , sine ini&sfri Spiritum uero sanctum, ex patrea quibus procedit. Si uero con- , prouenerit, ut quispiam Arrianae par
ἡ- '' p dic ti , sed sicut tres personas in Deum confiin eum uobis credere oportet: Filium quoque noctum ririri m e nihilo creatum: similiter& Spiritum sun
pore tranquillo, nil amplius de Dei filio sacerdotibus ecclesiae praedicare conueut credatur uerus Deus ex substantia patris sine tempore ineffabiliter
hie h pxione, de substantia matris tempora i substantia, singulari uero persona: Cosubstantia
diuinitatem , consubstantialem uero matri iuxta humanita
'gVl rix te personae. Contra quam fidem si econtra, QCcurrant; unus uidelicet qui ita duas naturas in filio Dei consendat s , i hominem nullam esse differentiam astruat isicut& Euthitiani,&eoruimpie defendere cotendunt. Rursum alius ex aduerso prosiliat,2 6 ' - , ix duas personas assi are uelit, sicut Nestoria
nem luisse, absque Deo, contendat: sicut Fotiniani. Rursum alii atque alii exi- assumpsisse, nec eiusdemini,ha ,--n μ', i*MM , isto nescio quam imaginariam carnem iri, pl*Π ni , quos memorare nimis prolixum est,
di .... I 'x quo omnes hostes fidei quid ecclesiasticis uiris atara . Σά diu fas sententias atque testimonia, bai, elucident, per quae ct ea quae .s ) qv nt,&aduersarios suos aut confodiendo. Ny ς'do in fugam conuertere. Hoc quippe modo, &Dei sudis abi sis '' 'μη in Zςdrea per contentionis uitium oriuntur,ticora est: et aduersus uarias haere da hi tim R g Jδ' tum, ne fides Ecclesiae, uelut aedifieii lan ti mi, ou rum impetum, quasi impulsu uentorum D ix scriptura de Israeliticis uiris ou, δελ- -- n Q T dr H ad Philistim, ut acueret unusquis que uomerem suum &ligonem & securim, dic. Hoc no absurde intelligi datur, quia
60쪽
quia controuersia haereticorum, exercitia sunt catholicorum :&malorum contentio, bonorum acuit sensum: & aduersitas impiorum, sinistra sunt arma i storum. Quod tamen haeretici, uelut Philistim, omnibus modis cauent, ne pro eorum occasione uiri catholici arma possint habere spiritalia.
T ACCIDIT quadam die, ut diceret Ionathas filius Saul ad
E adolescentem armigerum suum t Veni ,&transeamus ad stationem Philistim, quae est trans locum illum &c. Pendet enim haec sententia ex saperioribus. Ionathas uero, cuius nomen sonat columbae donum, sanctorum uirorum spiritalium, qui in ecclesia dono Spiritussancti repleti sunt, gestauit figuram: per quos Dominus haereticorum conuentus disturbat, dissipat, atque in fugam uertit. Armiger autem eius, eorum sanctorum uirorum praefigurauit diu scipulos, qui, illorum exempla atque doctrinam sectantes, & indiuidue illis adhaerentes, quasi eorum arma portant. Quod aute idem Ionathas & armiger eius
aduersus Philistim, non per planiora leniaq. loca, sed per saxosa & ardua iter arripiunt, illud allegorice signat, quod non illi sacerdotes qui intra ecclesiam , latam de spatiosis, uiam, per dissolutam uitam, ambulant hostibus fidei co traire queunt, neque cum illis spiritaliter dimicare , sed illi potius, qui, per a
tam di angusta uiam gradientes, inter utrumque testamentum, atque inter prospera &aduersa, quas inter duos scopulos dextra laeuaq. incedunt: qui, armis sanctarum scripturarum muniti, non procliuius ad ima, sed mentis alacritate , ad altitudinem contemplationis toto adnisu conscendere nituntur. Illud uero iter quod Ionathas armigero suo proposuit, ut nisi ipsi prius ab hostibus prouocati forent, nequaqua ad eos transrent, sed quieti subsisterent. Hoc nobis per huiusmodi iter, signum, sacra scriptura typice innuit: ut ne quis ex catholicis aduersus haereticos prior contentionis arma commoueat, nisi ab ipsis prius ad certamen prouocatus fuerit: quia non per catholicos, sed potius per haereticos, contentionis bella in ecclesia exordium sumunt. Quod autem Ionathas & armiger eius prima congressione aduersus Philistim, non alio in loco, quam in agro Culturae dedito ,honiligentes, uiginti numero prima fronte ex hostibus proste riunt. Illud figuraliter significare uidetur, quod his doctoribus haeretici cedunt atque succumbunt, qui, intra limites ecclesiae positi, a meditatione i is, uesiit ab agricultura non recedunt . Sequitur: S E D & Hebraei, qui fuerant cum. Philistim heri&nudiustertius, ascenderantq. cum eis in castris, reuers sunt ut essent cum Israel, & reliq. usquequo ait: Nunciauerunt autem Sauli, dicentes quod populus peccasset Domino, comedens cum sanguine. Qui ait: Praevariacati estis. Voluite ad me iam nunc saxum grande. Nam antequam spiritalem
figuram aggrediamur enucleandam, manifestandum est, quid est quod scriptura dicit de Ionatha, Illuminati sunt oculi eius, & quid signincet iuxta historiana, quod dicit, comedisse populum cum sanguine. Quid est quod sacra scriptura ait, Illuminati sunt oculi Ionathae, propter gustum mellis numquid ante caecus erat ξ Minime. Sed illuminati sunt utique, non ad uidendum, quia ante uid bat: sed ad discernendum, quia uetita tetigerat. Sicut de primis hominibus t gitur, qui mox ut prohibita gustaverunt,apertos habuisse oculos reseruntur, ad cernendum uidelicet inter bonsi quod amiserant,& malum ad quod ceciderant. Ceterum aliqui aliter intelligi uolunt. Aiunt enim quod ex nimio calore oculi,& exercitio proelii ac itineris, reuerberati erant,di nimio ieiuni offatigatus,