장음표시 사용
51쪽
ii tur, opibus spolietur, ut o betur liberis, ut corporis patiatur luem ac per- auctem. Hac enim ratione planum sit, dili fame tanquam illius patrem,an potius muneribus prouocetur, ut si lent, qui amicum appellant eum, a quo iis merce; per bluitur. Is lxe omni crudelitate imbuta cogitatio, vox sanEnuncupetur. a qui ea, quae non videntur, fabii cauit, eorumdem actiones haud ignorat, neque ad arcanas rationes retegendas opus est ei voce aliqua. Verum quod sonitus v cis, quae ore essertur, notis est, cum ictu aeris auribus admouetur, notitiasque eorum, quae dicuntur nostris animis tradit, hoc ipsum est Deo cogitatio itaque eum Deo colloquitur diabolus aedisserit, non vocis instrumentis ad eam rem
adhibitis: qui enim ea forma orationis iis eas naturas, quae sunt a materia diremptae accommodari possit 3 sed nimirem illud in recessu instaminatu consilium vocem est imitatum; cum Deum minime lateret. Quare Moysem quam uis sileret, ut vociferantem audire se dixit. Sic diabolum quem meditantem. senderat, quasi loquentein agnouit. 'ax enim diabolus contra Iustum moliebatur, non nesciebat Deus. od etiam illii pii tentandi potestatem faciebat, eandem Dei notitiam confirmat. Quod ipsum nobis eum exponit scriptum,in terrogationibus, resimnsionibusque usurpatis ac fingendis loquentum molibus
dialo in consorinpt. 2 xii dominio dolor. αλ tu minis' O ι YM P. videbat Deus satanam pudore videlicet ae stuantem. Cum vero intemperanter agentem animaduertit, interrogando, tum flagitiose agentem coamuit, quemadmodum Cainum etiam coarguit C HR Ys. Sciebat Deus, unde satanas adueniret, a Iusto iam si peratus, sed tamen id videre volebat, num se victum diabolus modestὸ fateretur. O L Y M p. Haud me sugit a quanam acquam sunesta tragoedia redeas, quamuis ictus ac opertus nouum quoddam im exquirens ae parans artificium: Ita vel ipsa interrogatione bacchantem illius resutat insaniam, conatusque refellit immanitatem. I dimit coram domino, Cum p rvii erim eamq se coelo est, ct ambulaverim niuersam, a m. Nullam modestiae parte inouitis: qui magister est superbiae, quouis loco morum barbariem testatur. Hie quoque eonuersionem illam si am,s aduersas eunctos mortale, inimicitias haud dissimulat: & quonia quietis ac cessationis est impatiens, viiij inconstantem sedem non obscure declarati E v A c Rii. Idcirco Iobum non perambulat,quia non est sub coelo, eum in eo: lo vitae suae positas habeat rationes. Mentitur igitur improbus daemon, cum a se pertentatos omnes in ditionem suam sublue os esse confirmat. Ita nullo labcremendacii insimulatur. Nam qua demum ratione eunctos, ut ipse ais, mort les proculcaueris, edin uno Iobo superior esse nequieris3
Dixit autem domin- addi tholum. lenilisti t. eruum meum Iob, οἱ neu esyrismili sper terram homo sine malitia, veru ,sne et rela, i iis abstinens ab omni malo Merse, erat autem , implicitie, ct turitate. C H R Y s. Cum acceptam clade diabolas vellet occulere, primum illum reuocat sermonem, Et cum peragrauerim terram, adsiun. Contra vero Deus, quod inuidios E ille tegit, retegit: & quoniam interrogando acceptae eladis ab aduersario non elicit confestionem, ieci
eo eam Deus quasi in columna incidit, Iusti ue victoriam propalam collocat. Cum ambulauerim uniuersam, adsum. d igitur liue te adduxit 3 Tu flagitasti an non ipse dixisti; Trade inibi Iobi bonorum posseisionem 3 Cur igitur oe-
eultas certamen 3 nempe ut eius laureae splendorem obseures 3 . it nasi Ier inmmo i Iob, quia Moseismilia r e malitia. Ne te vel bum hoc praetervolet, illud potius oblema ex ea, quae antegressa est, testificatione, nunquam simplicem Ac purum appellatum ene, cuius nominis & si antea non est facta mentio, nunc ni nilominus innoeentiae atque integestatis coronam ei impartitur, quandoquidem mala suerat cum gratiarum actione perpessus. Quocirca, siquid deinceps audacius loquutus suetit, simplicitati erit anseribendum, praesertim esim ipse
Iobus postea dicat, videt dominus simplicitatem . am. Simplici vero de a nequitia prorsus rei toto rerbum aliquod haud ducitur fraudi; quandoquidem
52쪽
non exsactis, sed et animi consutis iudieare soliti sumis. aniuriam filius adsertrat res plena impietatis, quali parricida condemnatur: quoniam nefariam vocem in patrem iactauit, suamque radieem ac stirpem est ausus dedecorare. Quod si diuer simplex, ab omnique improbitate alienus patrem matremue verberauit, tuerit iniuria illa quavis voluptate optabilior.Quin etiam matres saepenumero filios ad iniuriam urgent atque sollicitat, sanὰ non iniuria, verum mentis simplicitate, integritate, atque innocentia delectatae. Ita Deus, eum non ab improbitate vlla Iobi orationem proficisci intelligeret, iudex ab eo delectus, sanctum eundem Iobum iudicat: tatque illud Dei de Iobo testimonium; Dh- io se licitate presinat. A POL 11NARii. Id est, nullum tibi, sceleste daemon, eius innocentia ae simplicitas compendium secit; in eadem enim sin plicitate, integritateque perseuerat; quod peroptabas, haudquaquam per feeisti. P o L Y c H R. Pro illo, Fresiuit albue in citare ac puritiae, hebraeus h bet codex; Permanet in perfectione sua. D tD Y M i. is vero ab improbitate abstinet, in quem illa ipsa eadere potest. Tune est laudi locus, clim is, oui flagitiosus esse potest, odio improbitatis eam vitat .vide autem quemadmodum post
tim acerbam tentationem, post bonorum, fortunarumque tuarum exitium, post
tam miserandum natorum interitum, dum ad illius laudationem aggreditur dominus, non a vero&itreprehensibili tanquama eapite laudem aio ius aecet-st; id quod antea fecit; verum ex ipso facto nomen est mutuatus. Muer litia, enim, inquit, nempE E re ipsa voeaduli caussa quaesita. Ille enim nee in labor,bus, doloribusque ingemiticit,nec rursus in victoria audacter,insolenterque exsultat; ρεν, erat in sim uitare, id est, bonorum auctorem Ec constantiae eaus tam agnoscit. Vnde huius nominis est honorem adeptus. Nam qui simplicitatem & innocentiam retinet. si lex nunca patur. 6 νε--H- sue caussa perdere. id planius extulit Aquila, Comm uisti me in eum, ut obruerem eum gratis. CHR v sos T. Frustra, inquit, eius
rei familiari inuidisti. Illius aduersus me pietatem a bonorum possessione excitari aiebas; bonis spoliatus est, pietate nequaquam. Noluisti impudens tanqua Deo mihi fidem habere.Quid nec ipsa tibi experientia dei neeps persuadebit, nosolitum eme seruum meuni beneficiis philosopli iam metiri EEt illud animadue
te, non dictum esse, sine caussa res illius perierunt; verum, Tu dix sti seneca γε ινι; siquidem is nullam mercedem tulit huius amissionis, ae ruina Lo L Y M- Pio'. Nonnulli autem, τι is , b ij α/ι ulla, aiunt, scilicet temere, ac frustra ratiocinatus es. Si et rcet inerit adempta, animum ad maledicta conuertet. Iid que,' --θ aere, suspicantur hoe esse, Iobo bona non ob facinus aliquod petiisse, aut etiam quia non ea ad beneficentiam contulerat. stipis utem diu in Axit A P o Lt i N Λ R. verbum, βψ ns hane habet notionem de vim Cum haee ita gesta essent, eontra Iustum inire eonsilia haud desinebat, vel etiam quia ratione aliqua dimicando in eam euram, mi diumque inciderat, eos imitatus athletas, qui eaptiosis manuum iniectionibus adoriuntur, falluntque aduersarium. Vt iam, Fufiirrem, pro illo altero sit, nihil non tentauit, nihil non expertus est,ut viri philosophiam periclitaretur,propositis etiam ad eam rem acerbis, impiisqueeertamitibus; cum is nullum moesi nouerit statuere improbitatibus. O L Y M p. Hoc loco considera summam eius viri sapientiam, qui eum egestate, orbitateque exerceretur, non modo a verbo odiolo ae turpi avstinuit, ted etiam orationem grati animi plenam usurpauit.
Illi quidem sat dii angeli Victoriam gratulabantur, diabolus aut e dentibus stridebat, iterumque illius rires experiundi rosat sibi fieri potestatem. Ac Deus,
uae eius est benignitas, cum eos, qui sibi ex animo famulantur, instanes ad gloriam facere optet, bellum lacessit, atque irritat, ut pudore deinde iustandatur
vehementius, laudumque corona Iustum exornet, ut qui naturalem veritatem conseruarit, nee quidquam ealamitatibus peruerti potuerit. Adhue, inquit, in eadem simplicitate perseuerat, nullo accepto damno. Tu vero remetE ceruieempti sebo, importuoEq; nugabare, cum diceres, si bonorum possessione deiectus E laetit
53쪽
si ἰt, eonuitiis arriabitur. Contemplare hie quemadmoduin Deus,qui antea prospexerat, cognoueratque euentum , sciebatque magnum Iobum ni bii pra ter aecorum loquututu, aduersus Iustum instituendae luctae potestatem deget diabolo. Diabolus velo, eum quid consequuturum sit, haud sciat, neque ea, suae in nostris eordibus latent, intelligere queat, de elade nihil metuens delirabat, eum aiebat, Nisi in saciem tibi benedixerit. Ae rursus de victoria bene sperans, ut in eorpore Iusti perieulum fiat, obnixὰ contendit, dieitque;
quidquam improbEdixit; veritus enim est, ne te iracundia inflammaret, suoq, corpore plagam exciperet, id enim significat, eum dicit; 'crempra tere, fit etiam. i penumero, ut quis manu opposta a grauiore aliqua iniaria vindieet oeulum pel:Eque pro pelle obiecta, parte corporis abiectiore ictum serat, ut saluti praestantioris eonsulatur. id i sit ut mirum opes despexisse, quando corpus pro
eorpore interitui obiicimus 3 ictumque aut oculo aut eapiti intentatum, obi
cha manu repellimus, ut patet eo oris nobilior sit incolumis Neenon diuitias ad tuendam nostram salutem, nihil ipsi cunctantes profundimus. Alitet quoq, licet eadem verba interpretari. Nam, cum studeret scelestus iusti gloriam, qua a Deo erat adeptus, eleuare, Pon, inquit, promta dedit, id est, eum leuiter laesus sit, leuem quoque est laudem eons uutus, nec quidquam praecipui habet ad gloriam, euncta a quopiam eontemni, ne laedatur ipse : Pro anima λι, dixit:
Neque enim satis habet nostris taurum earnibus saturari, nisi in medullas etia& oua pervadat, non cessat ab ininrobitate, nouum consilium meditatur. Mianimἡ, inquit, mitu videri debet, u bona amisit. Nam prae salute omnia putauit sibi isse contemnenda. Tunc autem is erit admirabilis, eum neque animam illi neessetis. Atque hoe ipsum is postulare videbatut , eum diceret, Omnia pro anima sua exoluet. Ergo corpori plagam inflige. sed quamobrem id non rogauit initioὶ nimirum, quia secum ipse contabat, si forte eontigisset victum illum diseedere, e rebus pusillis illustriorem se victoriam reportaturum, quod si secus euenisset, in corporis contentione se sore superiorem. Haud magno, inquit, bono m possessio aestimatur ab hominibus, cuncta enim pro animi salute largiuntur. Nee vero dixit. Carnes solas tange, quin potius ad intima mali eontagi-
onem voluit permanare; tanta videlicet cum improbitate loquitur. Hine etiam
perspicitur, nullam antiqui draconis esse in nos potestatem, nisi detur a Deo, atque ob areanas illas, quibus nobis prouidit, rationes. Ae,licet permittente Deo homini possit vitam adimere, per se tamen ipse malum nequit inferre. Postulat autem a Deo, quia, etsi lapsus est, nouit nihilominus nihil aduersus quempiam se posse, nisi Deus permittat: quae tamen permissio non nisi sapientet fieri iudicanda est, quatenus a Deo proliciscitur. Q d vero dicit, eiusmodi est Lxterni
obsequii custodiam ab eo amoue. Neque enim eius est nobilitata virtus, quamdiu illum a qualibet oppugnatione tueris. Da mihi, ut tabe carnes eius, medullasque conficiam, solita enim est ealamitas prodere eam mentem, quae,cum non sit virtutum erudita disciplina. unam voluptatem, tanquam tibi famulandi causesam eomplexa est. propter si tetigeris carnes eius, in i/m Lindixerat tibi, hoc est, apertὰ conseindet te malediciis.
docto vero, Animam eius ne tetigeris.O LYM p. ac CHR Ys. Rursus benignus Deus suos, qui corona digni sunt, cum apud angelos atque homines apertos,
ac insignes facere velit, id largitur diabolo, nempe, ut ipsi intelligamus, nihil sine divino permissu posse diabolum. Et huius quidem haec erat vox; Tu tange
54쪽
earnes ἰpsus: ae ne earperet diabolus deum, quod eum Elementia ae moderatione vulnus imposuisset, quod petebat diabolus, facere noluit. D i v v Mi. V rum illius potestati rem omnem permisit. id'ue ad nostrum omnium utilit rem. Vt Iobus, character, formaque sortitudinis tanquam in columna relinqueretur insculptus, essetque meta virtutis non solum illius aetatis hominibus, verum etiam posteris, qui a mentis praestantia degenerassent. Qirud profecto contigit. Ipse athleta audiendus est, qui ait, seio quod iustus apparebo. Dum
dominus eum diabolo ramen tradit, inquit; et M seruo. Quorum verborum ea videtur eici sententia. Quosdam ob eas caussas, abditatque rationes, quas nouit Deus, in mentis surorem, insaniamque incidere videmus. Quoniam igitur diabolus ad insipientiam Iustum deducere nitebatur, ut vel repugnantem ad verborum impietatem contorqueret. Idcirco, inquit Deus, Trado tibi, quem depoposcisti, ut A. eius masis testatast virtus, Ec ipse maiore pudore per undare. Verum enim mentis illi soporem, infinitatemque ne adseras; neque enim id tibi permittitur. Cum mentis sanitate conseruata,in malorum ter pessione virtus sit ei ostendenda. Quare, ut petisti, earnes, ossaque eius tangito. O L Y M P. Aut igitur hoe dicit, Principem animi partem ne attinge, verum in corporis cruciat sus animi pugnam experire. Aut certὸ, corporis illi facit potestatem; de eo tamen minime amentitur, ut cum eorpore animam subducat, maximὰ quod ex proereatione ae foetu dupli eata ersi illi bona restituenda, & quxperierant, reuocanda. C HR Ys. Ae vide quemadmodum non dieit solum, animam eius ne tangas, sed illud duntaxat, Animari enus ua, scilicet ma num illi metum iniicit. Animae, inquit, eius incolumitatem S te reposcam. Nam, quia verisimile erat diabolum Iobo tanta perturbatione valetudinis sere infestum, ut idem morbus ad corporis satis esset interitum eaque sese giabolus exeeptione tutatus esset, quod animam minime attigisset; idcireo, Obserua, inquit, ne uidin vitae ratione patiatur. Etenim, si de medio eum sustuleris, theatrum nobis no plaudet amplius. O L v M p. Rursus simul aehrum hoe aureum diaboli igne pro bat Deus ; sed moderatione tamen adhibita: non eo profecto , ut perspiceret ipse , quem cognit habeati sed ut diabolum aperte refelleret, nobis que virum tantum faceret insignem : illud ue nimiam eiinstrua, pro illo est, Divinam imaginem ne attenta. Nee vero id Deus mandauit diabolo, ut in Iobi animis lute exeubaret. Nam qui tandem hostem a bene merendi studio suapte sponte ac natura abhorrentem tuen3ae animae prae eisset3 Et πά - est dias, a sole domini. Rursus doeemur eum , qui ag homi nε adoriendum mentem conuertit, a iacie domini exire ullum est enim studuim improbum, quod non per seipsum secernata Deo; praesertim eum nullum habeat
Et p/Nup t Iob ulcere .c νbo a pessi Ius lue aqca ut CriRYxos T. Dissicillimo eum, inquit, erueiatu assecit, lue atque elephantia si eorpus omne in seeit,illudque het se eit, ut ulcus esset unum, unaque plaga corpus eius uniuersum, quo coronati virtus athletae ex omnibus eorporis partibus esset i lustrior: nee quidquam temperare sibi potest improbitas, eum domestici, calamitosissimique vi iij iit quaedam pernicies Potv c HRON Quadripartita rario fuit calamitatis, quam diabolus Iobo importauit. Nam in bonorum p st: ssione, in liberis , in
existimatio ' nominis, ad extremum in corpore ea versata est. Etenim iam opibus, seruis, liberisque spoliatum viceris atrocitate mulctauit Miseranda de eonsectrix lues toto corporε effluebat, rerum omnium necessariariam atque etiam eorum, qui aegrotantem curarent, penuria premebatur. Deprauatio illa & foeditas turpi fieati corporis ciuitate eiectum, foris collocarat. Nam qui contagi ne leprae corrupti sunt, E exterorum conuictu extruduntur. Manu autem terroeruore stillantia membra ideo non abstergebat, ne nausea glaciorem ciereri, sed
testa saniem rodebat, degebatque sub dio atque in stercoisi domicilio; tum ut
humatas voces non exaudii et, tum uti corruptuspiritum E coelo hauriret: vel
citam,quod est ad veritatem propesius, ut maiore perpessione doloris placatum L i Deum
55쪽
Deum efforet. Legendum autem est, misse voce acuta collocata in sylla ba proxima postremae, ut doloris acerbitas declaietur. Et sium sic isam, mi sim modereri re ipse seia i tu st erasi uis tr ι ciuit πε. A P o L. Aiunt nonulli elephantiaco eum morbo arreptum esse. Multa igitur tabe quente ad acerbiores ciendos dolores redundantem humorem testa radebat, sibique ipse carnifex erat. Hebraeus, pro illo,' tiantem rariret, habet,scalperet. Erat igitur in eo morbo Iobus. Neque casus illos tentationes esse, sed supplicia eonstituta diuinitus arbitrabatur. Idcirco a vulsi communione abstractus, eum inuisum se eunctis esse crederet, solitudinem delegit, in stetquilinio, quod in eon spectu urbis erat, eonsidebat, deum lue exorabat, ob ea fortasse, quae per inscitiam peccarat, cupiebatque sibi vindieem in his sordibus iacenti tote propiciti. C ML Y s o s T. Cur nec manibus nec digitis saniem abstergebat scilicet, ne curatio esset stomachosior. Nam qui alios ad euiandum idoneos repetiisset, qui
se ipse earare non poterat 3 Ipse sui ipsius tortor erat,& carnifex, non latus perfodiens, sed tanquam e fonte manantem tabem abscindens,lutoque in animato animatum lutum radebat. sed cur in sterquilinio sedebat ut quae E eorpore decidebant, arenae aceruo contegerentur. Cur sub dio 2 ne odoris grauitate necaretur: quod profecto accidisset, si in aliquod e ubiculum inclusus fuisset. Adde, quod a tentante aduersitio nee fuerat illi domus relicta. B A s i L. Qui simul ut vidit, athletae adiudicata esse victoria, nee quidqua eum superioribus rebus esse
commotu, cum corpore certamen init, illudque plagis intolerabilibus asilixit; ita prorsus ut ex eo vermiu sontes redundarent, ac regio vitii illam solio deturbatum in stercorum domicilio eollocauit.versim Eie noster tot assectus incommodis, eandem semper animi intεtionem, constantiaque adhibuit: cumque corpus ipsum concerperetur , tbesauru pietatis tanqua asylum in mentis recessibus custodiuit. C H R v s. - Grauis quidem illi accidit amissio liberotu: sed tamen tragmdiae huic acerbet, alia praestolabatur atrocior; nec ulla data respiridi tacultate, en tibi vermiu sontes, tabifiei humoris rivuli, sesso in sterquilinio, latus lacerant testa, saetot ulcerum, unde lues illa erumpebat, nee attingendi, qui oculis subiecti erat, et bos, potestas fiebati, ipsaque peste erat illi foetor molestior: idque non duodecim,non viginti, non centu dies, sed multos menses. Atque haec ipsa, quae a Iobo suppeditantur exempla ad maerentiu solandos animos, haud mediocrem vim habet. Illa in qua vulnera, illud sterquilinium quavis regali sella splendidius. Siquidem E regis soli j aspectu praeter levem quandam voruptatem nihil
praeterea manet intuentibus, utilitas nulla percipitur. Verum, qui Iobi sterquilinium contemplatur, nullam aut utilitatis, aut philosophiae parte non assequitur, eum ad perserendam calamitat ε certam adhoitandi habeat lationem: ita multi longinquas ac maritimas suscipi ut peregrinationes, ab ultimis terris in Arabia properant, ut sterquiliniu illud visant,terramque illam exosculentur,quae coronati athletae caueam, & cruorem quolibet auro pretiosiorem excepit. Nec enim tantus est splendor purpurae, quantus illius tunc erat corporis, non alieno sed
suo ac proprio sanguine respersi:illaque ulcera cunctis pretiosis lapidibus erant pretiosiora. Nam margaritarum ea natura est, ut nostrae vitae nihil praebeant viilitatis, nullique satisfaciant habentium necessitati, at vero vulneia illa sunt omnis aegritudinis allevamentum. Atque ut haec vera esse intelligas, si quis silio legitimo & unico orbatus sit, atque innumerabiles ei margaritas ostenderis nihil tamen ad leniendam aegritudinem, dolorique medendum attuletis. Quod si Iobi Vleetum illi ipsi memoriam excitaris, sacile hae oratione morbum depuleris. Quid homo males 3 nempe tu filium amisisti unum; beatus autem ille, postquam natorum omnium chorum extinctum vidit, ipso corpore plagam excepit, nudatus iacebat in sordibus, eorpus sanie manabat undique, artus tabe sensim depascente; atque is homo, qui iustitia ac relsione commendatus est, qui suarum virtutum testem Deum habuit. Haec prosecto veiba si dixeris, o
plorati molestiam omnem exhauseris. ut iam illa Iusti ulcera quibuslibet geminis praestent xtilitate. Hunc igitur athletam vestris animis inuo ate, illudq;. sordium
56쪽
sordium domicilium ante oculos ponite; atque eum in mediis stercoribus residentem intuemini; illam inquam aurea gemmeamque statuam, nee enim quo appellem nomine, satis inuenio. Nulla tanti pretii suppeditat materia, lux cum cruento illo corpore conserti possit; adeo illius earnis pretios a natura pretiosis.smam quamque materiem multis partibus vincit: adeo etiam illa ulcera sunt s lis radiis clariora. Illa diabolo oculos penitus eruerunt; atque ob id ipsum post eam insidiam plagam coniectus in fugam, postea nusquam comparuit. Ipse vero hie mihi aerumnarum fructum conlideta. Nam quando Iustus, opibus, animique quiete ae remissione fruebatur, illius aceus di locus erat aliquis diab lo; poteratque mendaciter quidemὶ sed poterat tamen dicere antE, Gratis Iob colit3 ubi vero cunctis illum rebus nudavit, atque ad inopiam redegit, ne Liscere quidem amplius ausus est.Et vero quando opulentus erat,eum eo se congretasutum pollicebatur, eudemque a se deiectum iri minitabatur Postea vero quam omnibus eum rebus spoliauit, atque in summos eruciatus coniecit, in suga se eontulit; de corpore quidem valenti restitit; ubi vero membra dilaniauit, victus profugit. Vidistine, quanto sit frugi hominibus paupertas quam diuitiae,
morbus quam valetudo, tentatio quam pacata vita tum melior tum utiliori quantoque illos, qui in puluere, acieque versantur, clariores, sortioresque essi-eiat 3 Quis adeo mirificas contentiones aut vidit unquam, aut audi est 3 Qui gladiatorum certamen experiuntur, ubi aduersariorum caput praeciderint, tunc ob victoriam cotona donantur. Iobi vero aduersarius, ubi illius corpus conscidit, atque omnis generis ulceribus perterebrauit, & languore consecit; tum demum
superatus est, fugaeque se dedit. Postquam autem latera undique perfodit, ipse quidem nullum quaesium, lucrumae fecit; nec enim thesaurum o rutum p cari potuit: nobis vero illum in elario te luce eollocauit, secitque xl n is ex ea laterum effossione es et inviti interiora prospectas, illiusque opes uniuersas cerneremus. Cum autem victoriam praestolaretur, tune eum ineunti dedecore au-
iugit, nullam que vocem amplius emisit. Quid actum est, o diabolet quid reee dis 3 an non quae cupiebas, ipse effecisti ὶ an non illius greges, armenta boum,
suorumque mandras aemulorum interemisti an non coetum filiorum perdidi-ui Zan non illius artus lacerasti eur aufugisti l nimirum, inquit, quia quae optabam, persecta sunt. Verum quod mihi maxime eordi erat, & quo studia actionesque meas referebam omnes, haudquaquam consequutum est. Nec enim Deo
voeibus impiis eo nuiciatus est. Hue omnes illi eo natus mei spectabant: quod ipsum eum minimὰ suerim assequutus, ex ipsa opum iactura, ex filioru interitu, ex eorporis pilaga non modo ni nil mihi lueti accessit, sed contra etiam, quam optabam, euenit. Illustriorem enim, insignioremque hosti gloriam comparaui. Animaduertisti, quantum sit in malorum perpessione compendi j 3 Pulchrum de sanum corpus erat; multo est ampliorem dignitatem adeptum, vulneribus illis insectum. Nam lanae quoque tametsi pulchrae sunt, prius quam sufficiantur;Vbi tamen colorem nactae suerim purpureum, pulchritudinem incredibilem, venustatemque haud mediocrem assequuntur. Nisi illum dispoliasset, victoris bonam habitudinem minime cognouit semus. Nisi corpus eius plagis persorairet, qui intus latebant radi j minime enituissent. Nisi eum in fimo collocauisset, tantum diuitiarum aceruum ignorauissemus. Neque enim tantus est regis splendor sedentis in solio, quantus Iob suit in sterquilinio commorantis. .andoquidem regalem sellam mors exeipit; illam autem stercolum sedem regnum coelorum. Hanc proposui historiam non ideo, vi,quae exposita sunt, laudinus prosequamini sed ut viri virtutem patientiamque imitemini; ut vel ipsis factis eruditi, nihil
graue esse discatis in humanis rebus, uno excepto peccato; non paupertatem, non morbum, non contumeliam, non conuicium, non dedecus, non id, quod
summum iudieatur malum, mortem. Nomina enim haec sunt apud sapientes, malorum nomina inquam, re ipsa carentia.vera autem ealamitas est apud Dea offendere, & eorum, quae eidem non probatur, quidpiam admittere. EivsDEM CHRYs. AD OLYMP. Restat, ut recte facta, inalonamque perpessionein
57쪽
contendamus; ut discas perpessionibus etiam constituta esse praemia, atque ampliora serrasse, quam praeclaris facinoribus. Et in medium , si placet, magnum
patientiae athletam, qui in utroque genere excelluit, adducamus. ut, quando in maiore suerit claritate, cognoscamus. Ex comparatione igitur videamus, quo demum tempore illius virtus magis eluxerit, virum, quando comunis quidam portus erat egentibus; an potius cum acerba & quae eius animum graui eonficiebant angore, pateretur; virum, eum domum eunctis aduentantii iis patefaceret, an vero cum illa eiectus, nec verbii quidem asperius dixit, sed Deum multo masis laudauit. Atqui illud recte factum, hoc vero perpessio. Die mihi,quando is clarior fuit, utrum cum pro liberis mactabat hostias, illosque ad eoneordiam adducebat; an potius, eum ii ruina oppressi essent, ac vi mortis acerbissima interiissent; mira nihilominus sapientiae virtute pertulit calamitate 3 Quando is magis nobilitatus suit, utrum e sim agnorum suorum vellere nudorsi h meri concalefiebant, an vero, cum allato nuneio de coelcsti igne, quo grex oui ucum pastoribus erematus est, non solium nee perturbatus es , nee commotus, verum etiam ea sum placide tulit 3 Quando is maior fuit, utrum, cum eorporis robore ad patrocinandum ijs utebatur, qui assiciebantur iniuria, iniquorumq; molas eonterebat, portusque erat iniuriam patientibus' an vero, cum ipsum illud eorpus, quod ealamitosorum telum erat, a vermibus deuorari videbat, illudque in sterquilinio sedens sumpta testa radebat Nam cum raderet, inquiebat, Liquefacio glebas terrae sanie; & tamen illa omnia facinora erant egregia. Hae vero malorum omnium perpessiones, atque hae multo magis, quam illa hune ipsum Iobum illustrarunt. Quoa enim illi ad perpetiendum proponebatur,eons ictus pars erat aeerrima, animique virtutε ae robore maiore, menteque ad solidam philosophiam instituta, maioreque erga Deum amore incensa indigebat. Atque ob idipsum, cum praeelaras illas actiones Iobus susciperet, nihilominus dixit diabolus, impudenter ille quide, nimisque esse rate, sed tamen dixit,Nunquid gratis te colit Iob 3 At vero eu m haec aduersa contingerent, opertus ac terga vertens abscessit nec umbrae quidem vestigio ad impudenter eontradicenduaduersario relicto. Verum huius viri studio prouectus, non parum ab instituta oratione videar declinasse. Ergo ad ea, quae dicta sunt, reuertar. Cuiusmodi autem illa erant P o L v c H R. Nedem extra urbem sortitum esse in sterquilinio ad atrocitatem malorum pertinere dicebamus. Ciuibus enim eius atque cognatis, calamitatis adspectum, quasi non amplius serentibus, urbe egressus est, ut qui a mundo iam esset alienus. Sedebat autem in sterquilinio, ut plaearet Deum, veritos nequid in eum, praeter voluntatem peccasset. Si igitur in verbis haerendum sit, hie Iob ealamitate cogente, omni nominum societate repudiata, se a mundo secernit, ab iisque se remouet, qliae eidem negotium facessebant; idque
eo tempore, eum corporis asilicia valetudo multorum egeret opera; tantumq; de aduersario laborauit, vi sua sponte asperrimam paupertatem complexus sit,ae t sta ulcerum saniem detergens tolerantiam exercuerit:.in quo & crueiamentorum suorum morsus aeriores efficiebat. Et eum leniendi morbi nullam rationem ducit, inuidum hoste desperatione frangebat. Verum factum ipsum menti
mysterium enunciat. Quod enim cognat. ae naturae recognata praestat obsequiit,' Christum praesignificabat, nostra nostris corrigentem dc instaurantem. Testa enim ἡ terra eoni at & igni. Ita Christi carnem ex spiritu sancto,& ex Maria virgine,ae dei para esse eonii temur. Ergo imagine illa ac typo non tam vieus, quam an mus euratur. Quae enim ab ea testa corpori medicina petatur, nisi ad magis reconditam contemplationem factum illud reseratur 3 Cur etiam tantam ei et
egestatem expertus, praesertim eum rex eisset, ut iam tecto careret, atque extravi bem sederet; nisi Cnristum, qui extra portam passus est, prophetice nobis indicaret 3 Quemadmodum scriptum est, Ideo & Iesus, ut sanctificaret per proprium sanguinem populum, extra portam passus est.
58쪽
Tot incursionibus ae pugnis fractus diabolus , eum, quὁ se verteret, non habe-set, in antiquae fraudis inemoriam redit; menteque mulierculae circumuenta, plint operaeonuellere adoritur gnauiter dimirantem, dc uxoris consuetudinem
tanquam tertium certamen comparat contra Iobum, ratus, patrocinante Hore, non seeus in fraudem a se inductum iri Iobum, quam per Luam Adamum induxerat. Igitur, eum multum temporis fluxisset, in quo ad pietatis turrim
quatiendam inanis eius fuit omnis conatus, verborum contumelia atque contemptu coniugem armat. O L et M P. Is quidem egestatem, acerbosq; easus diatoleranter tulerat, sibique ipse huiusmodi oratione eonsblationem adhibebat, Ferεdum est vitiliter; mentis constantia adhibenda; a Deo auxilium expectandum; neque enim in opitulando hisque malis depellendis eunetatur Deus. Verum,eum iam uxor in calamitatibus animum eontraxisset, ad munitii simu murum exturbandum tanquam postrema machina est a diabolo reseruata; qua doquidem post diuturnam assuersus lusium oppugnationem, uxoris utitur imbecillitate, ipsamque eontra eum armis instruit, quod ipsum alias in eum fee rat aduersias Adamum.Illa igitur, cum rerum aeerbitati iam sueeubuisset, spiritu diaboli eo imbuta, ad huiusmodi Verba delapsa est. Ae principio persuadere
conatur, eius in Deum spes prorsus esse inanes, a praeterici temporis diuturnitate ad probationem suturi ducto argumento, deinde, quae mox sequuntur, adiungit. Ae vide, quam improba ealliditate utatur diabolus. Nam, postquam multum temporis abiit, tune invadit, tune maxime spei rationes refellit; tune vires conatur elidere. Duplici enim imbecillitate eo tempore Iobus laborare vi debatur. Nam longinquitate temporiς erat factus deterior, de imbecillior, α
si es haud parum extenuari posse videbatur. Neque illud spectemus, quod ortuit, sed illud potius, quod Diadet.Cunctisque sum auctor, non ut hominum diritates ac ora, sed multo maxime ut consilii rationem intueantur. Uxor enim ta est, non quae virum ad exitium impelleret, sed quae laboranti subuenitet. T H E o L o G. Hane etiam tune adueriarius instrenuum militem incitauit. Ea vero eum. plenum doli sit instrumentum, fraudulenta oratione virum aggreditur. CHRYsos To Mi. At ille, eum loni ius traheretur eontentio, nouis tursus coronis , ob verba ad coniugem redimitur. Ex illa rerum omnium, fortunarum, liberorum & corporis ruina'uxor ei sola relicta est, atque haee ipsa ad oppugnandum atque insidiandum, eaque de caussa illam una eum filijs diabolus non extinxit, neque eiusdem interitum popostit. Ad Iusto erit m parandas insidias haud paruum ab ea auxilium expectabat. Idcirco eam tanqua certi stimum telum reseruauit. Si enim ex paradiso, inquit, eum mulieris ope exturbaui,multo magis in stercoris aceruo euertere potero. Ac vide sceleratu artificium. Nec enim post boum, asinorum ac camelorum greges abactos, neque post euersam domum, neque post obrutos liberos, machinam hane ille adlubet, sed interim silet, & quiescit, oculis in unum athletam coniectis . Cum autem vermium sontes redundarent; de tabe eorrupta cutis decideret, & constam pii artus sanie eum tetro odore emitterent; manusque dxmonis acerbiore sensu doloris quam quaelibet sartago, sornax S quaevis eamma eum absumeret; & qualibet sera immanius undique eo us eircumroderet, ac deuoraret; atque ea calamitate perdiu conflictaretur,tunc demum homini languore eorporis di pugnandi labore eonsecto machinam illam admouit. Etenim, si, eum primum illatum est ei malum, machina prodisset, eum tam infirmis viribus minimE offendisset; neq; ipsa mulier vim ealamitatis efferre verbis & exaggerare tantopere potui get. Nunc autem, ubi eum longinqui temporis pertae ita, malorum calamitate liberari velle animaduertit, nimirum accedit. Iam enim vehementi oppugnatione defatigatus erat, nec ulla ei facultas erat respirandi; quin etiam mortem ipsam qibenti
animo appetiuisset. Audi, quid dieat, si enim postem mihi ipsi manus afferre, aut rogare alium; de hoc mihi faceret. Ac mulieris eoasidera eum scelere eoniunctaea liditatem, quemadmodum a temporis diuturnitate statim dueat exordium; 'inquit. QMd si nudis vobis, remotis rebus, mollimur interdum:
59쪽
teidum: tute cogita, quid eum passum tune esse verisimile est, eum his verbisae rebus ipsis torqueretur; & quod peius est, eum baee ipsa ab uxore dicerentur,
atque ab ea uxore, cuius animus reciderat, ac desperatione naeius erat; idque agebat, ut in eandem desperationem virum coniiceret. Sed nimirum, ut quae .machina adamantino muro admota sit, apertius cognoscamus, verba ipsa audiamus. Cuius tandem modi illa sunt' ue sustine , Fcre expedio tem-m anui Tempus, inquit, ipsum, tua verba re fellit, quod eum iit iam diuturnum, mala tamen ipsa non tollit; haee autem non . eo tantum loquebatur, ut eius animum desperatione occuparet; sed etiam ut eum conuiciis maledictisque insectaretur. Eleui meam Iobus molestiam exhibentem saepε consolatus erat, atque his verbis repulerat, Expecta etiam pauli- spei; nam breui tempore erit exitus malorum. Convicium ergo illi iaciens, inquit, An etiam nune idipsam dicturus es 3 Multam fluxit temporis, cum nullus harum rerum finis ostenditur. Quid o mulier, athletam enervas 3 quid manus contrahis ' nempe dicendum erat, Etiam paululum. Atque perditum artificium perspice; neque enim meminit aut boum aut ovium, aut camelorum. Sciebat enim harum rerum amissione haud magnopere illius animum exulceratum esse. Ad naturam statim properat ac filios reuocat in memoriam; siquidem in eorum
ruina tuni eam illum discidisse, eomamqne totondisse vidit: nee dixit,fiiij octa, detunt, sed nimium pathetice; εαε enim de taes memoria tutat . Et ideireo liberi appetuntur. Principio enim ideo expetebantur fili j, ut sui quiscue memoriam suxque vitae quasi reliquias posteris traderet. Quia enim nondum mortalibus illis spes Riserat resu rectionis; verum mors dominabatur, dc una cum vita hae, qui moriebantur,extingui se arbitrabantur, ideo ijs liberos, qui solatio essent, eoncessit Deus; quo vivae imagines morientium permanerent, essetque genus nostrum incolume, maximumque morituris, & iis, qui ad eos pertinerent, solatium proles adferret. Atque ut intelligas vel ob hanc unam rem optabilem prolem sutile, audi quid post tam multas & inexplieabiles plagas apud Iobam coniunx lamentatur, Ecce deIcta est, inquit, m. inaria tu, a terea. Ae rursus Saul ad David, Iura mihi, ut non deleas semen meum, α nomen meum post me. Etenim, si nune in testatae resurrectionis luce, ita cari sunt fili j, ut eorum, qui decedunt, posteritati prodatur memoria, quanto tunc magis expetitos fuisse credendum est3 Atq; hae de Gunsa asperio r est imprecatio. N am illis quoq; temporibus qui proli male precabatur, non aiebat, Exterminentur liberi: sed, memoria eius a terra. or filia. Cum dixisset memoria, nune utriusque sexus naturam exequitur diligenter. Non filius, inquit, non filia superauit, qui propasatione memori intuerentur, ac si diceret, Quamuis ipse eon sanestas, inanis tibi voluptas erit ex valetudine, extinctis liberis. Prisci enim illi spem omnem perpetuitatis in sue- cessione liberorum positam habebant, suturamque promissionem mortali resu rectione aemulabantur. Tacuit illa de ovibus, depreolibus. Alta enim de exag-perata eum mente esse haud ignorabat. Quod eum poterat percellere maxime, - id suggerit. Quam operiris, inquit, rerum commutationem Z Vtrum sublatost Onditus liberos eredibile est aliquando redituros Prolis expers, orbatus filiis,' licto prorsus nullo, euulsuses radicitus. Quod si ne hoe quidem te tangit; ia 'LItem, quod meum est, attende. Ae vide vim asse ius ineredibilem; Z eri mei tabores,er dolorer, q-s frustra si inψi cumvinito in. Dolores partus sunt videlicet labores educationis. Quod autem dicit est huiusmodi, Ipsa, quae plus suscepi molestiae, iniuria sum tua caussa affecta; ae labores quidem pertuli, fructu autem priuata sum. Haec vero propterea loquitur, ut se quoque consortem calamitatis testetur. Nam,qui in malis alienis philosophatur, dando consilio fidem nequaquam facere videtur. Illa igitur suam semper personam obtrudens, eum singulis Verbis quasi iaculis configit, ut liberorum recordatione, suaeque aerumnae commemoratione iustum vocet ad impatientiam, Cur, inquit, id quod
adest, contemnis, teque ipsum suturi temporis expectatione flustra confirmas,
60쪽
eum libetis ae domo eateas, nudusaue eontabescas i autem ipse. Vis magna haec reruorum. spse ille iustus, illa admirabilis, ille
fons nobis bonorum. putria ne mermi ijes. pernoctaui is A. Vide quemadmodum iacturam bonorum nec commemoret, nec sileat,& ea, qua decebat, ratione hixtermittat, Arquo par erat assectu significare, prorsus indicet Dum autem addit
Et haee accepit damni significationem habeci, ei in vehementis calamitatis assectu coniunctam. satis enim ea vel ba per se ipsa valent ad acuendum erueia-ium, Ad alienas ianuas, inquit, ventito. B As i L ii. ipsa, quae eram regina, re
aga nune ancilla seruio seruorumque meorum manus cosor rei picere: &quae elim multos benigne alebam, vivere nune cogor de alieno. C H R v s o s T. Nec stipem modo eogo, verum etiam oberro, ac nouam, inustatamque seruio se vitutem, omnia Arcum uersans, ac notas circumferens calamitatis, cunctis que
mea mala ostentans; dum loco locum commuto, ad cibi quotidiani eaussa fores pulso quae tantos sumptus faciundi, antὁ nacta eram saeuitatem. Quasi diceret Non si tum natos nominis nostii segetem amisi H; non solum ipse tot vexatis aerumnis; verum etiam inopiam grauissimam sustinemus, ae ius mercenariolum pro Victu delegimus, ipsi qui nostri adeo large ege: tibus praebibamus. Quanquam esto ipsa neque se uitute tueri me eommode possum, eum ne do mus quidem suppeditet una ad paupertatis turpitudinem obtegendam. verum mendica, add ctaque seruituti me illae volito. Viden quemadmodum suas misius rebus coniungat 3 Non valent, inquit, tua: vincant mea. OLYMPio D. Haec omnia diuino permissu eueniebant, et, cum oppugnat Iobum Diabolus,a: que ea, quae sibi permitia surit, persequitur, eundem eunctis certaminibus iani tarictum victorem eorona dignum ostendat. Atq; ob idipsum neque uxorem
eius quisquam missi rabatur; nec quisquam superioris, in qua ipsa fuit, talicit
iis repetita memoria, eius solabatur mendicitatem. Quandoquidem non sinebat hos iis, ut illi quispiam miserieordiam impertiretur: quam etiam mercede locauit rid enim verbum, an ita, declarat obsequii indigentibus illam funulatam esse, ad suam, suique viri vitam sustinendam. C H R Ys. Postquam, quod est exteris rebus miserabilius, exposuit, de domo in domum se migrare, ne imnem hie saeiat lamentis, addi
C Aκ Ys. Lod iiij fiucundum est,inquit, solis radios intueri, id mihi est aeerbum, nox optabilis, ae tene rae. Illa mihi iudorum requietem largituri ea mihi blatium adfert malorum. Tum demum consolatur me dies, liberatq; molestiis, ei in solem viget ad occasum. Nox enim, cum in tenebris diuersorium habeat constitutum, sua sponte obsequitur improbitati. Proinde mulier, remisso num cio calamitatibus, furore daemonis concitata, hane unam suadet sustos petesse liberationem malorum. Si corpus intereat. Id autem posse illum e5sequi, si Ontumeliosis verbis Deum lacessat atque ad afferendamve in illum ipsum νω- ' uocet. Flagitiosa autem Ac callida arte constium explint eum ex suis ae viri calamitatibus eomparat orationem. Eo partus, inquit, dolores experta sum, eo in educanda prole laboraui, ut tui memoria videlieet in liberis relinqueretur. Huius rei spes omnis euanuit, mares ac staminae una oceiderunt. Ad quem mihi in posteriam perfugium et ii 3 ad tene ipsam totius ealamitatis parentem ve mibus redundantem egentem abieci mynum ad me eonfugiam miseram incertis sedibus vagantem i ex tim magna talicitate ad operae loeationem deductam 3 totius diei doloribus, difficultatibusque exagitatam 3 Quod si mihi
uidq iam eredis, dic verbum aliq uod in Deum; ira eum incita ad te interime um. Vnum enim hoc est relictum malorum remedium. Ita sibi ungi
Dic 'hum rei rea Deum: mori. C HR v s Hoe item loco seeleratam fra
dem animaduersis ii λ Nee enim istatim mortem ei stadet. Verum ealamitatibus prius misera, iliter expositis, ac breuite: techata tragoedia, instruit adhortatio- .F. nem,