장음표시 사용
111쪽
Sin minus io sit, mendose colligis inquit: Et tibi concedam partes streasse Priores, Posteriora sequi ex ipsis tamen abnuometsi Id uitur Stamen ostendam lauti ue,minu que Esse quod intendis,quam lustriaspeputaris. Teque adeo tragico e tu, cumiliaque loquendi
Obruere astantes aures,non vincere caus.
Eripuit sic saepe reos ingentibus vfAe Criminibus, lassisque exemit icosta catenis, Compedibu ue grauem dissoluit, libera mi is Crura mansque uecem metuentis, ct visim Ela: Uel leuiora deau poenarum pondera di Iis, agitius exilium, 'cile ct reuocabile iugiat. Pondera dicendisve modos perstr:nximus omnes, 'C Eti bis, ε. m. a tentari deceat, quibus Utier ausis, Et quibus expediat quaecunque e ingere frmis Argumenta,quibus propriam fitare paretur Aut contra a Gompenitus prosternere ca m. Principiis quibus utendum, qua exordia,quisue
Iudicioponenda alis iam diximus ante. Nunc opus ingenio, doctim nunc quaerimus artem;
me totum demonstrat opus f ne decenti Claudere, pondus enim multum momenta, magna Pinibus orandi concessa , ct e videmus Qui totum turbauit opus, disse Thue toto Corpore incendi lacerauit membra b ip si mCorrectus emplacuisse, O cuncta tulisse Praemia concepta cares: GD ue notauis Pam multos,quibus orandosiuapraemia iam iam Cessura, est merito melioris debita causEripit artis egens ingratus Gr exitus. Ergo ' satis orasse ex arte est, nisi arte perores. Finis enim Ant cura concepta recenti Promptius
112쪽
LIBER II t. ri promptἱus inuadunt, mentissi tenacius haerent: Dum non plura putat sibi iamspectanda, nec quo Distrahitin longis auditor corsibus, ac iana Sentit adesse modum , cupit oe meditanda resiste, Et resterenda arus caus momenta tenere. Summa perorandi ratio spes, ultima, qua non Fastat, ct incerti eventus d crimina tostat,)Confisit erit duplici cura: nami altera pars est, Enumerare gradus cares, O fortissima quaeque Argumenta breui motu praestringere, non quod Sermonem repetisse pares, atque integra rursus
Verba modos, omnes dicendo voluere, sed quod Qtidquid habet vel momenti, vel ponderis imCause, velingenio quidquid coniungere cavi Contingit reparare iterum 'cili1Rura Perpendenda iterum artifici proponere semmarn quae ostens prius variis Νnt partibu3,atque Fortassis leuioxa aliis μnt singula vis,
'unc stres cumulat as, sibi matua iungam: Oficia, oe turba vincant, ct cedere cogarata. Altera cura animos magnis affectibuου que Perturbare, nec in silis rationibus omnis vincendi vis semper inest: nam libera mentis Portio, quae imperium nostriseis una tenere, Concipit intertam ratione negante urin,
suas ama atque ultrosequitur, set a cis illis que adeo, ut multum a siduo desisse labore, Dum meliora docet ratio, dum plurima ponit Fundamenta boni, incassum se intelligat urique Sudas, atque gemens cedat, potiusve trahatur, Tantum habre arbitri, , tantum imperi , voluntast
Humana, ut postquam rerum conceperit ustos
Pectin, ratione ulla, neque viribus vilis
n antera peroratim NIs pars, affectu sconcitatio.
113쪽
ad quamcum que eausam pero Tandanaint orator voti alienam esse putet,sed suam.
Ii RHETORICORUM Succumbat, non aeui tormenta tyranni latentent, mortem, trucem per vulnera,no medecus; externis tandem non viribus illa Eruitur. m aulatim quos induit ardens
Incipiat. Sed qua possis molirier arte Hoc opu , in , tum partes perducere mentem a sterim, discenda breui praecepta docebo. Principio quacumque tibi tra rndaparatur Caus hominum,uel cause Teum quacuque moueta Sumpitur, cupiam tantum tibi tradere cura, Vt propriam penitus credas, ut nil alienae Pistis habere putes, tua fit, tua tota, nec ullam Participem ficias tecum, siue utile quidsit, ordiri quodcumqueparab, velisutris; quidquid, si, quid erit tande, quemcuqκe ct cedat in usum, Finge tuum pensem, nec quicquam cura tepefiat
Ulla tibi, quamuis ferit qui vel sua vel βTradit agenda mox inimicus, durus S hostis, Vel Sc tha,vel Turca immanis vel barbarus hostes, Sit quicumque, vel inui patriae, tibi ; silienda tibi mei non est caus patrono, Velsemel ut si epta, animo traolanda eli. Non fustra propriam causam tibi credidit, is qui Commisit tibi se totum, auxilium, demi
implorare tuam voluit: tu concipe talem
Talem animum, qualis deceat ncitum, bonumsVeracem, virum; frtunam protium omnem, Et miseros cassis, O mentem ante omnia totam fAlterius vestire tibi, tua ducito cunctis
Commoda, damna, malum iactura spei metum,, Et quodcumg potest animo eresse clieritis,
Hoc patronus habe; nostram vel protinus artem Mitte s
114쪽
Mitte,nec e nostris te quisequam dixerit esse Disi iiis, Oratorem qui ante omnia in Ictum Optamus,frtemh arei mo, semperqysidelem.
Ustigio, o Diuina parvi euoruere scripta, Atque sidem populos praecepta n is docere, ensumi patrem vitiis, ct iusta minantem
Supplicia, aut biandis ad maxima dona vocantem Vocibus, ct miseros homines meliora monere Ipse velis, maiora tuis haec credito rebus. Nec tantum vel Ῥita tibi, vel munera vitae
Omnia, vel patria charae, vel sanciti parentum Sit pietaου, quantumserit fractissima diuum Religio, ct oranda tibi maiore labore Oviribus humanos nimium seuperantibus ausus. Maxima praecipimus 'teor maioras nostro Conatu, speranda tamen: na epius illa Vidbmus in torris sieris ora reuolam Carmina, si historim,s cuneis exempla priorum'.
Inuenies miranda tibi stellacula rerum, Spiritus ut quondam cabo delapyus Ao alto Fe tora Diuino a datu penetrata virortim
Maiori euri si se piendas ese dii timas caus ahq iam si ipsius Cratoris eccia Propriae Ad niaxamosa honestos conatus prouehendo ,Diuina ngratiam paratames e
Iusserit humanis incognita viribus et que Tentare, si tentam etiam peruincere, quae tunc Et Reges, populit omues, rerum , Aeriti Mirati violaues manus animos, dedere. ualia non nostris etiam Jerare negatum Temporibus, modo mens adst pia, meo 1 timore Funa cro, quam non rerum v tua CH Ido,
Vel misera ambitio, luxus 'stus, Derbi,
Ni Ease terrenae vita quam commoda i riteum; Sed mouent, virtus, moueat reuerentia Dizum,
115쪽
uisiquis hanc mentem assectu studio, pararit,
Accipis maiora animo iam munera ab alto e gethere, quae humanis iubeant tentare periclis aiora, ct tentata moris peruincere magnis. Sive ergo diuinaparia exponere dicitis,
Concipe maiores humanis spem, animumqy. OGque minora puta cali quacumque sib axe, Ut cura, studio, pio, sancto, labore Restigionis agaz causim, re te, perores. Siae agites hominum susiepta negotia quaeqμ 2s h. i. t. I Nulla minora tuis vel non aliena taris; Tnarura tibi affenus animis parabit
sagunt cause Irritamenta, es sammas quibus se mouere,
Et turbare queas, mentems impellere magno Impete iudicibus, turbassi, omnis coronae, Et trahere inuitos etiam, potius, sequentes. Ipse tibi propriam cum tu remst eris,'cum fectus prius ipse tibi conceperis alios: Vt doleas vere ut vere indignatus, ut omni Laetitia in rebus laetis correptus aperta Pe tora demonstra, dicitis, animissi furorci Cum iusta ratione tamen θ uiuasi querelas. Natura monstrante vias, expone, modo j, Fingere quos nequeat, nequeats ars ulla docere. Ea litur praecepta dabo, quibus ipsie mouere
Omnia concludam. Propriam bonus indue mentem, s Palem optas aliis, tua tunc fortuna tu oti Continget reliquos animus, communia cogeae Esse tibi atque illis cuncta insertunia, casἶs,
ostiati hominibus Caeteras, humanam penitus variantia vitan .
a natura tri butum . . r . resse ut alii aliorum DCogit enim natura homines communibus usque
nio antur. 1, Motibuό impelli,seu gaudia,sive dolores
116쪽
V Virastradi, causs ct cuncta pericula iungit. V Et 'cile alterius damnum trii tem ruinae
V Peruadutat, sensus no bos, ct mutua tenta tau Pectora: concessu asinon cunnis leuare, est istentire tamen nulli credam esse negatum.
Ostendunt lachryma ac risus, quae, omnibus insento Numenta, pari assediu simili, dolore
Exerceri animos hominum, multum, moueri.
Ergo cura duplex ferit, Hudium, labor Dum sinem sicisse paras sermonis habendi,
Enumerare modos causae, o momenta re're,
Algi animos mollire hominum, compelleres altis. Motibus, ins tuae assectus essetere mentis. Haec mihi peruincer demum, haec oratio palmam Eripis, qua cla grauisine alse decenti est
summa e tu quae praecepta sunt erga peroration .
117쪽
Hactenus de arte Rhetorica de causaestra locis de ora tioriis partilotas:nuc te i agit orato-
LIBER III I. QVAE cause , quibus eruere regumenta locisve, etia serie iuuentis uti, quae verba petisseCo eniat, quibus exornentur omniafrmis, Divimus, ct quali sinci quaeque visi a posia L. Nunc Oratorem qualem, quam mi patro moremus, ficile expediam tibi carmine tantum Tussi adeo, quem nostra colit celebrat, δε-oena, Adsis praeclarum cui dat pientia nomen, Helepia decus eximium do tissime Iani rugem pietas, quem sncta Deum reuerentia magna liciunt; quem rara 'cit Astrina colendum; dii cun Ios Oirtute trabis, sermone diserto Ter ducis, magno, tibi coniangis amore. Testecrata diu probitin, ct co nita multo Te ore, O assiduo exemplo Fpientia diva Sublimem excelsis Iani posivere cathedris, Esrmandatuo exemplo monitis, dedere Pectora, mentem, animums excelsiprincipis,in que
Incumbit moderanda olimpars maxima mundi.
Nam , ubi in Osiris per regi ena Philippus
Decedet sertis terris, S dera tandem Tondere lasatus rerum melio D regnae vique decus caeli meritum, aeternas, coronab onte petra laetus vita satiatus ct annis,
Carotilas imperi, moles, ct pondera regni Sumpta, refrag, ct auum, restreti parentem : ob eriae de siderium nomen quo' duplex. 'O tibi quae doctum tentabat L,gaudia pectus,
118쪽
Danlatione expictura ducta exte nuat ingentu suuάδ Honorati laudi. bus celebrandis impar esse latetur
sideri nixum silio, cum sceptra tenentem; Tunc, quae iam magni duce te moderamina regni
Iustitiam ais em dissicit Diuums timorem,
Exercere paret, praeceptassi sudis refre, Pectore quae tenero nunc Iani sulpis,o alte In sinuas, regem1 paras firmaresturum. Da Ficilem mihi te, vatique ignosce volenti Artibus ex multis quibus es tu maximus, unam Dicere, O ingenuos animos mentesque docere. Et patere hic, dum Oratorem depingere conor, Te mihi praestentem fieri, exemplarque colandum Dede tuum. Nam si vultus vero que colores Expressisse tuos, nobis iam frae negatum Ingeni culpa exiguae virtutibus artis; Si tamen is primas ιmbras duritusque movemus, uariata tuo figentes lumina vultu, Hoc sat, erit, non ut Iani' componere laudes,
Etssciem pinxissestor, sed ut optima dicari Me Oratorispo uisse exempla diserti.
Iamque alty vates, quibus natura benigno Carmina concessisuxu, tuass Det canendo sigiesque tui veras, mirandiat parabunt Edere longinquis etiamstecticula regnis, Aeternoquesuo capiti peperisse coronas Certabunt , tuast is omnes laudesque canentci, Diuite materia inuenta, cunctis, parato Munere, est ad facilem palmam laurosique vocarite. Nec minor haecsit cara mihi, si carmina Mos
Uberiora dabun L, ct tantis commoda votis. primis quicum voles Orator haberi, reis dies . Mentem animumque tuum mignis Cirtutibus omni
ornabiotidio, tibi 'san Zissima simper
ostitia; humano 1 simul quae temperat, aditus, esse, ut
oratorem viritiri bonum esse oportere dicit.
119쪽
32o RAETORICORUM Ars modi; rebus statuit virtus,quaeq; omnia perfri
Fortuna tormenta manem immu bilis, atquς Ελ ecta ceruice omnes contemnere casses
Sueuit, ct immotis oculis prospecta L Olympum. Atam cui causa hominum cedat , cui caus Dei HS ipienda, bonumque paret seiadere,malumque Disyadere petati, cui las, cur iura Parantur,
Cui ferit commissa olim sanctissima legum Maiestas, cui templa Seum, qui publica cuncti, Edisserui inuisum accuset, qui sua nocentum
Pectora conturbet Hotis, quem vita reorum Fortunaque omno tangana ,s que tuenda
Commendent lachrymis multis est supplice voto: O qualem decet esse virum iustumque piumquel Non illum sui imprimis tormenta tyranni Terruerint, non ambitio neque inania vulgie Vunera, fissus honor, vanae est praeconia laudis Tentabunt; procul omnis amor o um procul omne, Spessue metu ue, atque omnis opum vesana cupido.
s simul ut Uepta bona molimina causae
G ripuitque, humerisquessis conamine multo Imposivit,'kire patrans sancteque tueri, Irruat opposito ventorum maxima tu
Tempestas, friant, immensi Ide fluctus, Terga premant, hostes, clamor strepitu quest sis
Terreat, incerto sinitu, iamque ingemat axis Orbis,o ipsa poli moles disierita ruinam Ostentet, iamque astra cadan C, iam; dera lucem
Cuncta negent, obscura oculos nox occupet omnes impavidus tamen obsistet,sessi laque numquam Pondera deponet, sinitum van6que fragores Contemnet, nec terga dabit, necflectere recito Tramite cogetur, nec respeasse, nec quam
120쪽
Vel vultus Variare suos, Oel lamina tandem Adouisse, erecto procedet vertice, O inque Integer optatum persisset quaerere sinem. Prima igitur sit cura tibi Diuumque timorem Imbibere, atque alte fietatem condere in imis Visceribtis: metus ille ruer hancto que bono que bicit, atque homines nullas, nec tartara sua Is timuit, caisncta caseim, Diuumque timore Pecitora tentantur, firmo tutissima vasio Ma Parat, viresque, inuictris robora mentis. Tum studiumfrmare animum Virtutabus illis,
di iustum sanctum, virum cun tisique probandia
omnibus ostendant: nam quamqua ex Rhetoris arte
Virtutis praecepta dare at ostendere, nou sim. Qtamen oesnctos more pectora pura
Uendicat, ipse i Rhetor, qui quarit honestum Dissipatum, patriae1 bonum Populi fissis, Rethoionis onum dignums aptums subire. Essperis delaps olim Suadela 'oco
Como uligento, populosissi ad iura vocavit,
Atque hominum nu3 in propriam properare ruinae uertit, vetuit caede, robora duri
Diu num timore Omnis capientiae ct fortitudinis icii eae Rhetorica bonum virum no
sed exilit. orsus fio ad homi-
Pectoris amouit, cantu lenita coegit
Cedere 'ad placidae traduxit commoda vitae: Tantum adeo potuit placido sermone mouer. . Diuinin artes tandem diuinas cedensi a Munera virtuti diuae seruanda reliquit, Ins hominum υitam est mortale, tradidit vos; Tt oluit Fascra illis Iraclanda negari,
Jos non agnosiat, proprios nec dicat, alumnos Virtus magna Deum proles, atque unica vita Compositura decm nostrae , quae commoda cuncta