장음표시 사용
321쪽
tatur,an in physicis locus esse possit considerationi finium,propter quos Deus uniuersa litatem rerum, Variasque eius partes creatavit, ita existimandum, quod nulla adsit ratio, quae hanc intermittere consideratist nem iubeat, plurimae contra sint,quae eam suadeant. Sane consideratio finium , vel maxime ad sapientiam Dei admirandam. αconceIebrandam nos ducit. Sed In eo peciscarunt alii, quod ex temeraria cuiusdam tanis assumptione, ad operis dispositionen argumentati sunt.
Causae internae, ut supra dictum, sunt smatoia & sorma. Materia dicitur , ex quis aliquid constar. Cumque ex materia auis quid de producatur seu generetur, di constituatur; hinc aliam materiam generationis maliam constitutionis iaciunt. Sic di in transeum rem, ac permanentem eam diuidunt: perm nentem Vocantes,quae naturam suam ac i
tegritatem retinet illamque ad constitutionem compositi confert: transeuntem, quae
in generatione compositi perit , quanquam non materia i psa pereat, sed accidentia sautem seu modi materiae. S. XXIV. Forma est, per quam res id est, quod est: vel ut alii, qua materia ita disponitur, veres forma sua in indiuiduo ab omnibus aliis 1ebus, etiam eiusdem speciei, differat. --- lent
322쪽
Ient formam in materialem,&immaterialem dividere, hanc extra materiam, illam nonnisi in materia existere, autumantes. Sed nisi per materialem sermam , aut certam acci dentium congeriem, aut spiritualem quandam substantiam, corporum motus essicientem & dirigentem, intelligant, nesciunt mea opinione quid dicant. iam autem Uocant sermam assistentem, huc non pertinet, cum ea externum aliquod principium mouens denotetur, quod ad ipsam rei essentiam nono pertinet.
Canones praecipui, quorum tamen non eadem certitudo ac euidentia et , de causa S causato,hi sulit: Causa prior es causiato e in-rer causam es effectum Fortet esse necessarmm nexum e nihil es in effectu,quod non fit in causa qua-us ea Maalis esse tavrposita causa in actu, ponitur 16sectus,σpo to esseritu, necesse eri aut esse, autfuisse causam et sublata causa,toditur essentis: causa cauri fae, est etiam causa causati e causa non es toto genere detreior μ effectu et propter quod unumquodquerale est, id magis es tale e causa efficiens es nobilior suo effectu et idem non es causa contrariorum 2 e ciens naturalis agit pniformi eνe & hi quidem canones praecipue de cause essiciente intelli
. XXVI. iAd formam,di finem,sequentes pertinent:
323쪽
forma dat esse rei, distingui s operari: inius rei una est forma: omne agens agit propter finem:omnis finis rationem boni habet: cuius finis bonin es , id ipsu- quoque bonum esse censetur : qui vult finem uis et- media adfinem dueentia: νniis rei plures pos βαι esse fines: His es primum in intentione, σ pia
S. XXVII. Sequitur inter attributa disiuncta secunia daria subiectum,& adiunctum. Subiectum est, quod aliquid extra essentiam suam constitutum, quomodocunque in se recipit. Patet que , sermonem esse de subiecto inhaemmου. quod iterum duplex constituitur , vel quod vel quo. Illud est, quod principaliter, sundamentaliter, S ultimato sustinet adiunctum: hoc, quo interueniente, sublestiam aliquod adiunctum sustinet. Alii subiectum dispescunt in subiectum adhaesionis, de inhaesionis. Prius est, cui aliquid extrinsece adhaeret: posterius,in quo res aliqua est. f. XXVIII. Adiunctum est, quod ab alio, extra cuius essentiam constitutum est, quocunque modo recipitur. Diuiditur in propνium dc commune. Illud dicitur, quod omni, soli, semper, ct per se competit: estque vel plex, quod solitarie subiecto competit, vetaoniunctum . quod non nisi cum opposito de subiecto praedicatur, di quidem disiunctive r ne
dicam, quod quaedam adiuncta separari
324쪽
queant a subiecto, alia non item ζ an autem ita separari queant , vi existant ramen, alia quaestio est. Quid adiunctum commune sit, ex dictis facile colligitur. - 6. XXIX. Regulae sunt: subiectum & adiunctum non
disinguuntur necessario realiter : recepIiuum non recisis ad modum imprimentis , sed receptiuitatis suae: proprium Pnius, non poteri esseproprium ais rius: quaecunque eadem habent Propria, eandem habent essentiam.
F. XXX. Praeterea ens est vel signum, vel signatum Signum est,quod potentiae cognoscendi aliquid repraesentat. Estque vel naturale,quod natura cum signato cohaeresiveI arbitrarium, quod ex instituto siue diuino, siue humano, ad aliquid significandum adhibetur. Signaiatum vocatur id,quod potentiae cognoscendi per signum repraesentatur. Canones sunt: signa seu notae sunt infallibiles , adeoque re propriae notato inseparabiliter, re disinguentes idem a quouis alio e signum est prius signato. . f. XXXl. Denique ens est vel mensura, vel mensurarum. Mensura est, quae conditionem, seu habitudinem mensurati, sussicienter manifestat. Dicitur alias, norma, canon, reguia . .
Cumque vel quantitas, vel perfectio rei,vel veritas, aut aliud quid examinandum, Et
325쪽
ad mensuram velut exigendum Ueniat, manifestum est, quod varia mensurarum genera constitui possint. Mensuratum est,quod ad mensuram exigi potest. f. XXX ll. Solet ceteroquin regula distinguibiam, is Pol cuti. Lesbia est. quae ad habit dinem rei mensurandae se accommodat, cedit, flectitur, & restificatur, pro arbitrio tractantis aut disponentis: Polycleti est, quae inter mensurandum se non accommodat ad habitudinem rei mensuratae, neque flecti aut moueri potest, sed ad quam res mensuranda accommodanda & complananda est. Regulae sunt: primum in Uno quoque genere es
326쪽
od de inferioribus entis hic agimus,
magis ex consuetudine facimus, quan quoli certa nos ac hoc inducat ratio. Duo autem sunt inseriora entis , substantia , Scaccidens. Relationes , quas nonnulli addunt, entia rationis potius sunt, quam Vera entia, adeoque huc non pertinent.
Substantia aut abstracte eonsiderari potest, aut concrete. Si concrete consideretur, denotat subiectum,in quo existunt proprietates rerum, quas nouimus: quod subiectum si quis clare & distincte se concipere .posse opinetur, is errat magnopere, cum in rebus sngularibus nihil praeter accidentia, clare &perspicue cognoscamus. Abstracte autem considerata substantia nihil est aliud, quam ens per se subsistens. f. III. Solet in increatam & crearum dispesti , &haec iterum in s mum & corpus. Sed h aec in aliis disciplinis declarantur uberius. Ratione modi & status,ab aliis diuiditur in compleram & incompletam. Illam vocant, quae Propria subsistentia, sibi per naturam debita, desituta, ob arctissimam cum alio vnionem, eiusdem subsistentia gaudet. Hanc vocant, quae habet ultimum subsistentiae actum,
per naturam suam sibi debitum.Sed sunt haec eiusmodi,ut non capi queant,nisi ab iis, qui
327쪽
3 ocertis hypothesibus theologicis imbuti sunt, qui quam subtilissime sibi hac de re philoso-
phari videntur. -- Substantiam completam sudiositum quoque dicunt, itemque personam. Nonnulli ex recentioribus1yppositum ita definiunt, quod eo nomine designetur id , quod neque est pars, neque adiunctum rei. Hinc supposita litas est id, quo fit, ut aliquid suppositu mavocetur,nec differt a subsistentia sicut &supposita subsistere dicuntur, dum contra enti Rimcompleta, quae supposita non sunt, subsissentia propria praedita esse negantur. Unde facile est colligere, ex horum mente supposita litatem di personalitatem nihil aliud
esse, quam denominationem externam, quae significet potius relationem, cum qua ens
consideramus , quam quicquam quod rei aliquid addat, si accedat, aut detrahat, si de
Vulgo autem suppositum describi solet', quod sit substantia singularis, completa, Vltimato subsistens. Suppositalitas autem, quod sit substantiae singularis S completae ivltima subsistentia. Quod si suppositum intelligentia praeditum sit, persona dicitur, cuius suppositalitas , personalitas, iuxta lO- quendi rationem, philosophis hisce solen- S. IV.nem, appellitatur
328쪽
Accidens est, quod alteri ut subiecto inhaeret, & sine substantia subsistere nequit iavocatur di modus. Vulgo nouem geriera accidentium constitui solent, Vt quantitari qua litas,relatio,actio, passio, quando, ubi, situs, s hais hi is, sed sine ullo fundamento. Multa enim esse accidentia, quae ad haec genera referri nequeunt, res ipsa docet, Sc nulla necessitas nos cogit, certas & determinatas omnium accidentium classes constituere. S. VII. ' Circumseruntur S regulae quaedam de substantia: substantiae nihil est contraγium: subsantia non recipit magis re minuι e persona es incommunicabilis e actiones sunt suppositorum. item de accidentibus : quantitatis nulla es efficacia: ubi quantitas, ibi materiae qualisas recipis magis sminus: relata sunt simul natura, itemque se mutuo ponunt εν rosiunt: modin venundi sequitur modum essendi: non quiduis quo u patitur. Sed pleri - raeque harum regularum , vi & reliquarum metaphysicarum, cum
329쪽
succincta delineatio. Cap. I. de philosophia generatim. Cap. II. de philosophia ebraeorum. Cap. Ill. de philosophia gentilium,speciatim barbarica . Cap. IV. de philosophia graecanica. Cap. V. de philosophia medii aeui arabico scholastica. lCap. VI. de philosophia recentiori. iIa
Pars prima Ade ratione inueniendi verum. Cap. l. de intellectu humano, eiusque Opeis
rationibus di facultatibus. Cap. lI. de intellectus humani vitiis & imbecillitatibus. Cap. III. de intellestias humani sanitate virtutibusque. Cap. IV. de mediis emendandi intellectum, sanitatique restituendi.
Pars secunda de ratione veritatem ex aliorum scriptis eruendi. Cap.
330쪽
Cap. I. de natura & indole sermonis. λ. Cap. v. de obscuritate sermonis eiusq, cau-Cap. ill. de sermonis sensu vero eiusque criteritS.Cap. IV. de mediis hermeneuticis
Pars tertia Ide ratione veritatem cum aliis comis municandi. Cap. I. de variis modis veritatem cum aliis communicandi. A Cap. II. de vitiis docentium, S veritatem acum aliis communicantium. cap.lli. de virtutibus docentium,veritatem que cum aliis communicantium. Cap. IV. de mediis, quibus facultas veritatem cum aliis rite communicandi,
de notitia terminorum philosophico-
Cap. I. de ente eiusque attributis gener tim.
Cap. Il. de attributis entis simplicibus. Cap. tu. de attributis entis disiunctis prim riis. p. IV. de attributis entis disiunms secundaritS.Cap. V. de inserioribus entis.