장음표시 사용
121쪽
quibus sit utendum. In genere itaque laudantur cibi facito digestibiles, boni hymi et paucarum superfluitatum generativi, ad tem-Periem aut ad paucam liumiditatem et rigiditatem declives, et si
ab his longantur conditionibus, sit recessus iste parvus. Inter carnes ergo sunt bonae et laudatae carnes capretorum et vitulorum atque agni annualis, castrati iuvenis. Pro exercitatis vero et robustis conceduntur carnes boum iuvenum adhuc in augmento existentium, similiter carnes ferarum iuvenum antiquarum vero
omnino sunt detestandae. De volatilibus valent galli castrati iuvenes, gallinae iuvenes et pulli earum. Similiter valent omnes aves, quae in nemoribus et campis siccis degunt, praesertim si sint mediocriter pingues, quas tamen pro calidis et siccis hominibus Ius laudo elixari et cum agresta e alio infrigidaute PParari, praeeipue tempore calido, quam assari. Ex adverso
autem anates, grues, anseres et cunctae aliae in aquis morantes
VituΡerantur, quia grossum, melancolicum et malum actuut
Valent rodia honarum carnium et specialiter gallinarum, iuscula etiam pisorum et cicerum, nec non rodi casei novi Parum salit et quassati similiter lac amygdalarum recentium, non rancidarum. Valde etiam conveniunt ova gallinarum recentia, tenera, sive ex lesia sumantur, sive in aqua proiiciantur cortice rupto. Non incongrue etiam dantur, si vitelli eorum in iusculis contusi osserantur, aut aliter in substantia mollidentur, licet quanto incommixtiores, tanto sint meliores. De piscibus, icet ZoAn vituperet usum eorum, Philo, quod loquatur in cura curativa de frequenti usu eorum, tamen tu cura Praevisiva non detestor pisces, duros, squamosos, mediae quantitatis in suo onere, ex fluviis mundis Iongo a civitatibus, ubi εordes purgantur, captos, in vino bono elixos aut etiam assos, sed non frixos. Et si libet ex eis aut etiam ex carnibus sacere galredinam, fiat cum aromatibus non aculis, sed ex croco, mace, inZibere, sandalo et similibus, addito aceto debili et non multum acri, ne sortiter exsiccando convertat humores in naturam melancoliae. Inter olera admittitur spinachia, tela, lactuca, tripleX, borrago, buglossa, endivia, parum lamen ex eis assumendo: Portulacam tamen AvΕsgo An prohibet. maxime vero cetera Diyitia ' Cooste
122쪽
olera dimittantur, cum AvEnno teste, omnia praeter humectantia generant melancoliam. Inter radices aliquando conceduntur pastinacae bene cociae, interdum napi et rapae cum carnibus etiam optime coctae, raro tamen usu. Inter ructus laudo vas bene maturas, amygdalas dulces recentes, non rancidas uvas Passas, non nimis ingues, pineas, sucos, granata, Poma aurantia dulcia et ueta et interdum poma maciana et avellanas siccas excorticatas; sed non nuces communes, actitos atque scus.
De sereulis onceditur misana non colata sive pias hordei et Pula de farre spellae aut avenae, aut etiam de eius sarina. Dum tamen avena non sit multum exusta aliter enim generaret meIancoliam. Sunt etiam alia fercula, utpote quae fiunt de ovis, de ris bene cocto in rodio, non autem in lacte, et de aliis rebus, quae si supra non sint vetita, in genere vel specie omnia admittantur. Lac autem quum raro me digeritur, ideo eius usum vituperat ZoΛn, neque ego audo, nisi assuetis ad ipsum, habentibus stomachos temperatos et mundos, qui
cum hoc etiam post eius sumptionem eaene regunt, non Xercitando se, ne dormiendo, nec alium cibum sumendo, donec sit digestum, sicut MEsu in capitulo de phthisi et vicLANA secundo canone Praecipiunt. Pro potu laudo iniun albi vel medii coloris, quod in sapore sit suave, non acre vel multum dulce, in aetate circiter annum aut amplius et in virtute mediocre quod si fori suerit, implietur Cerevisi etiam tenuis et clara pro colericis et calefactis aestat concedi potest. Repletio quaelibet atque crapula et ebrietas omnis, quibus Probdolor, omnis sere natio depravari incipit est phirimum nociva, Praesertim si fiat ex cibis diversis et variis in sua natura aut etiam in modo praeparationis, et eo magis, si condiantur dulcibus et aromatibus acutis. Oportet ergo, ut RABI MOYsκ dicit, retrahere manus a rebus dulcibus et deliciis, quibus utuntur gulosi unde patet, quod a tabula surgendum est cum aliquo appetitu vigente ad cibum et potum. Non propterea laudo tantam iniungi abstinentiam, ut inde debilitetur virtus, corpus in flammelux et humores exacuantur sed medium consul inter haec observari, ita scilicet, quod non sat tanta repletio, ut dia gestivam virtutem gravet, nec lania subtractio et inanitio, quod
123쪽
ad debilitatem virtutum et inflammationem corporis et humorum perducat. maec do regimine diaetae sufficiant. Potio vero, quae est secundum instrumentum Praeservat, vum, perficitur per duas intentiones. Prima est corporis evacua-ii et mundificatio a pravis humoribus, Praemissa eorum aequatione, ubi oportet. Secunda est cordis et hepatis rectificatio, in virtute quorum dictae materia generantur principaliter. v uatio autem prima est valde necessaria. Sicut enim RASIS recitat XIII. continentis, capitulo secundo auctoritatem GALIENI, qui per evacuationem humoris grossi mali praeservavit quandam mulierem a pravis apostematibus de genere cancri et parum infra
subdit, quod per frequentem evacuationem humoris nigri fecit
etiam cessare augmentum dictorum apostematum iam incipientium ita quoque hic debere fieri non est dubitandum; de quo iam experientiam habeo in duobus, in quibus per evacu
tiones iterata humorum grossorum acutorum pustulas iam incipientes apparere tam augeri, quam multiplicari prohibui. Completur autem dicta evacuatio cum stobotomia et pharmacia. Flobotomia convenit venosis, in quibus abundant signa domini sanguinis, acta ad Iu vel vj semel aut bis in quarta parte anni iuxta corporum exigentiam, prout peritus medicus
facile novit quam evacuationem supplere Possunt menstruorum vel haemorrhoidarum retentorum provocatio. His etiam corporibus Mille erit ponere ventosas in locis, ubi consueverunt, cuiniscarbficatione deinde erit sanguis mundificandus ab humoribus salinsis, acutis aut adustis cum sympo longo et similibus, prout statim dicetur Pharmacia vero sola sine obotomia convenit his, in quibus signa domini sanguinis non apparent. Sed quoniam oportet medicari et purgare humores non crudos, sed bgestos, sicut docuit HirrocnAs, ideo potest fieri syrupus magistralis longus, qui materias digerit et quantum digerit de eis, tantum evacuat, et erit modus iste minus taediosus sumentibus. Fiat ergo sic Rec Lupulorum sum terrae ana Misi absinthii, eupatorii, helidonias an M.' florum violarum, orraginis, rosarum rubrarum ana Pug. I. uvarum passarum f. prunorum numer XX corticunt mirobalanorum citrinorum et indorum
ana fisi agarici albi electi Isi epithim B. polypodii sollici
lorum sennae una Uita reubarbari boni Isi pro divitibus spicae,
124쪽
masticis, nisi carpobalsam ana 3β. salis gemmae P. Bulliant in aqua casei ad libram et postquam diu steterint, colentur
cum expressione, et girupisetur decoctum eum melle rosarum et
syrupo de fumo terrae et de epithimio ana, prout libet pro dulcoratione, et potest addi, subtrahi et alterari in digestivis et Iaxativis, sicut videbitur medico prudenti expedire. Dosis iiiij.
in aurora sub actuali inliditate, continuando ter aut quater, sicut necessitas vocat. Et si opus erit pluri evacuatione. Re Di catholici simplieis, electuarii de succo rosarum et consectionis Hame anariis aut paullo plus aut minus iuxta naturam sumentis, distempera in gij. decoctionis dictae, et detur hora dicta servando diaetam purgatorum. Si quis vero cupit in electuario, consula, quod sumat ex diacatholicon simplici et consectione Hame ana iij vel in desectum consectionis Hamecponatur tantundem electuarii succi rosarum laxativi, misce cum
3im lasennae. Et si pillulas optat, laudo sumi ex pillulis desum terrae, indis et aggretalivis an P. aut minus, sicut natura corporis requirit. Quae medicinae in quarta arte anni erunt iterandae, medio vero tempore mitioribus erit utendum frequenter. In hoc valet decoctio epithimi facta in aqua casei, omni septimana aut saltem quindena semel aut bis sumendo ho-nuin haustum ex ea. Ila enim Λ υ decima tertia continentis eam dedit ad praeservandum ab apostematibus ravis. Similiter iussit eam iteralis dari vicibus AvicΕΝxa In prima tertii, capitulo de melancolia. Bulliat ergo epithimi in libri β.seri caprini unica tantum ebullitione, et potest addi anisi β.,
sicut ponunt Gonnoxius et GERARDu DE SOLO, propter conso tare viscera et carminare ventos. Solent enim materiae grossae Plerumque ventosari, ut ex prima tertii elicitur. Et si horreret
Potionem, sumat is aut circiter ex illulis do iera simplici GALIENI cum granis h. vel iij. Dubarbari aut corticum miroba- Ianorum citrinorum, aut pillesas de Hos toto in eadem dosi, et eas iteret crebrius. Si quis autem diligeret materias digerere
magis uni syrupis usualibus, fiat si ne Syrupi de sumo terrae, de epithimio an Isi syrupi aeetosi simplicis, mellis
rosati colat ana 3iis aquarum sum terrae, borraginis, scabiosae ana ξj. Alisce continuando hunc vel similem sympum ex quatuor aut sex dies, deinde evacuetur materia digesta cum
laxativis praedictis, sequenti die post purgationem detur illa
125쪽
mixtura. Rπ--Conservae rosarum et borraginis ana 3 . pulveris electuarii de gemmis si Miseo cum syTup rosarum. eiu- Det tribus aut quatuos horia Postea. Et post cibi digestionem, si libet, poterit intrare balneum aquae dulcis tepidae, parum ibidem immorando ad resolvendum reliquias materiae circa a te cutaneas et alterandum malam complexionem calidam et si cani, si qua ex humoribus et post pharmaciam remansit. Non sic laudo balneum stussae saltem in frequenti usu, quia, licet provocando sudorean videatur consene, ex hoc, quod sudor est aquositas sanguinis, cui pus colericum est admixtum, ut Avi-cENNA secundo canone, capitulo proprio dicit, tamen ipsum resolvit subtile ex humoribus, relinquendo grossum, et inflammat atque exsiccat. Ideo magis laudo, quando expedit provocate
sudorem, ut aliis ingeniis sat nisi in Phlegmaticis et humidis,
ubi securius conceditur. Rectificatur autem cor et eoar cum aromatibus resistentibus putrefactioni et venenosis materiis, ut cum croco, cinnamomo
et rosis et sandalo et cassia ligni et similibus, et potest fieri
talis consectio. Rec Specierum trociscorum de spodio cum semine acetosae h. corticum citri, cassiae ligni, cinnamomi ana 3U. rosarum rubrarum M. croci et cum Euccaro dissoluto in aqua borraginis aut acetosae sat electuarium liquidum aut consscito ali da, addendo vel alterando simplicia, prout opportunitas
vocat. Dosis est iij vel iiij. Aut detur cochlear huius mixturae. Rec Conservae horraginis et rosarum an Iisi consectionis per- Iata pulverisalae Is. Misce. Et possunt fieri tute ex aqua acetosae, Endiviae vel borraginis et similium, cum Euccaro albo, aromatigando cum modico cinnamomo et sandalo. Finit regimen praeservativum a dictis pustulis sequitur curativum pro actu insectis. Regimen curativum simillier completur diaeta et potione et sorsan chirurgia. Diaeta autem alientium quasi similis est per omnia diaetae debita praeservandis. Similis namque est custodia futurorum laborum et correctio iam actorum, ut GALixxv d regimine sanitatis ait, nisi quod hi ad debet Eclinara ad quandam temperatam caliditatem ad maturationem et resolutionem PuSiularum accelerandam, non tamen ad multam caliditatem: Dj9jlias by Coos
126쪽
unda OAn prohibet, ne patiens laciem convertat ad ignem vel ad radios solis in aestate. In potu etiam osseratur vinum plus aquosum, et interdum aqua hordei quam in praeser
Potio sic impletur. Si maleria sit sanguini mixta, sicut saepe accidit, tunc sat stobotomia in principio apparitionis pustu-
Iarum, maxime si declinent ad rubedinem, et fiat de vena vel venis respicientibus membrum vel membra plus maculata. Ita enim vicEns iubet in saphati obolomaro venam imbibentem membrum laedatum. Dehinc reliqui pravi humores aculi, salsi aut adusti dis rantur cum isto vel simili syrupo. Rec Capillor veneris, ungulae aballinae, fumi terrae, Iupulorum, cusculae an Mimescoreae cum radicibus, buglossae eum radicibus borraginis, scabiosae an Mij sorum violarum et rosarum rubrarum ana Pug j. uvarum Passarum prunorum XVI. uiubarum XII.
mirobalanorum citrinorum et indorum an reubarbari
pro divitibus sennae, polypodii an ij. Coque in libris iij.
seri ad consumptionein tertiae partis, acta colatura, dulcoretur eum Alaachara vel syriapo acetos simplici, syriapo de piihimo et sum terrae ana, sicut libet. Detur quotidie cyalus Parvus mane, continuando per aliquot dies. Ita enim RAsis auctoritate ΗΩΤocnΑTIs tredecimo continentis Ioquens de cura ravorum apostematum dixit, quod non sussicit Iaxare coleram nigram ter aut quater, sed pluries, et laudat ibidem auctoritate AcL decoctionem epilliinai in aqua casei aut mellis, ut supra in cura
Deinde si opus est, ut est in pletoricis detur eradicativum ex illulis, electuario aut potione de his, quas Posita sunt
supra in cura praeservativa osserendo in crastinum mane mixturam de conservis, ut ibidem describitur. Hae cura, sicut in scabio est prima, melior et plurimum sufficiens, ut vicENNA septima quarti de scabie et pruritu dixit, ii et hic videtur esse Prima propria et Plurimum necessaria, nisi morbus sit debilis, quia sic forsan sussiciunt localia sola, ut SERAPIO dicit. Dehinc vero Intendatur abstersioni pustularum, disponendo eas,
127쪽
ut cadani et si id cum gummeris i. e. cum linimentis et unguentis, eire quas notandi sunt aliqui canones, Positi a SERAPIONE. Unus est, ut incipiatur a medicinis debilibus, praecipue quando est sortis dolor, deinde gradatim perveniatur ad sortia. Secundus est, quod in linimentis oportet cavere a rebus mordicantibus et acutis multum, ne ad acuitatem humoris acuti, venenosi addant Plus de acuitate et per hoc attrahant materias ad Iocum. Et ideo, si esumus uti acelo, et est tertius canon non sit acetum vini saporis acuti, quia id calefacit membrum et attrahit materiam, sed sit vehementis acetositalis, quia id in- frigidat, incidit, subtilia et confortat, et sit usus eius cum mineralibus, ut dicit. Unguentum APOLLONII Iaudatum a GALiΕxo. Rec Cerusne 3v. litargiri iiij sulfuris x. olei rosarum vel mirtini, quantum susscit pro unguento cum Isi cerae. Unguentum CRITO- sis boni essectus. Re Lilargiri M. cerusae tantundem olibani partes XXV aluminis partes XVI. terbentinae partos XXV. piperis albi partes viij. cerae partes XXXXX. olei sextarium unum, et fiat unguentum. Unguentum magistrale solibano. Rec. Resinae mundae Iiij cerusae n. aluminis usti, argenti vivi extincti, itargiri ana ij. thuris albi B. eum oleo communi fiat unguentum, in quo aliqui addunt de succo lapati acuti vel auranti fisi vel parum aceti Basis est libanum, de quo dicit AvicENNA secundo canone, capitulo de olibano et cortices eius boni sunt vestigiis ulcerum et conserunt cum aceto et oleo linii dolori, qui nominatur compositus, et est dolor,
ex quo Proveniunt in corpore sicut Verrucae eum quadam re,
quae est sicut lamnicae tae rabulatio. viae ipse. Aliud magistrate unguentum de thure maius. Rec. Thuris albi B aluminis usti, litargiri, cerusa an Isi masticis ij. argenti vivi extincti Ιβ. tectentina et resinae mundarum anagisi olei communis, quantum susscit. Fiat unguentum, addendo de suceis praedictis Ιβ. vel parum acti gratia incisionis, subtili alionis et penetrationis. In processu magis posset poni in iis unguentis Ioeo olei
communis oleum de iuniperis aut oleum tartari. Tunc etiam valet unguentum APOLLONI tale. Bec Aphronitri, id est, primae nitri et est aura armen. pari. v. litargiri parti . Tere i Coos
128쪽
aphronitrum, insundendo paulatim oleum usque ad consistentiam. Id soritie exsiccat, ut asserit GALTENUS. Unguentum EnAriosis hoc tempore. Re Tuba aeris, myrrha ana aluminis ament iiij. aristologiae rotundae , calcator cineris, aloes arabici an M. Tere et consim cum oleo et a to. Aliud eiusdem de artis. Re Tuba aeris, plumbi usti, cartarum ustarum, sarcocollae an B. sulfuris vivi Tero et misce cum aeet et oleo. Et in desectum illius fecit GALIExus solum ex artis ustis et aceto, et contulit, ut idem dicit. Declinante autem passione et sacta cicatrice, titur CRITON unguento facto ex solo thure et cerusa rixa ana ij. et sulfure vivo i cum oleo. Communiter tamen operantes sunt contenti dicto unguento de libano usque ad nem curae facit enim cadere pustulas cito. Ad idem facit frequens earum fricatio ex alusne viridi ullonum cum aceto et sale cito enim cadere facit, ut ait in xso in quinto capitulo de saphati
in fine. Et quoniam sunt aliqua species harum pustularum malignae, ut patuit, ideo forsan opus erit chirurgia et medicina caustica. Dicit enim Avicxxx de cura saphati, quod sortissaphati egeat medicamine acuto, corrodente eam, quousque Per veniatur ad carnem sanam. In hoc Iaudo cauterizare cum aquasorii et similibus, non tamen a principio propter canonem SERAPIONIS supra positum. Deinde remota escara curetur eura
Ultimo vero erit dicendum parum de cura accidentium communiter contingentium Aecidit inierdum ex defluxu materierum Per venas aut per viam catares difficultas inglutiendi et tumor apostemosus, praesertim in his, in quibus non praecessit vel non susscienter saeia est sobotomia vel evacuatio per pharmaciam. In principio cuius facta obotomia, valet gargarismus factus ex diamoron de moris immaturis cum aqua rosarum et parum aceti aut ex sola aqua simplici et aceto ab extra vero ungatur gula et collum ex oleo amygdalarum duleium vel inamomillae et apponatur ibi Iana succida, peruncta eodem oleo, et Iigetur, ut x adhaereat, et servetur diaeta
129쪽
subliti, avendo a vino et rebus ealidis, bibendo Plisanam hordei. Interdum eliam accidit excoriatio oris et pustulas superficiales
in eo, quae removentur cum frequenti mundificatione facta cum digito, intincto in mella rosarum colato, et cum aqua aluminis, collutione oris lacla ex ea. Eliam si acciderent aleola maligna, tune primo lacta stobotomia convenienti, qua in omni morbo calido oris convenit, ii dicit vicExs secunda quarti capitulo de aleola, avetur saepius os cum neelo decoctionis gallarum recentium et alumi- ais, et si haec non sufficiant, recurre ad capitulum de alcola. Idem de cura aliorum accidentium, si quae accidant, fieri debet. i Cooste