장음표시 사용
151쪽
graecissans iamque harbarissans ad ignota medicis nostris captistula morbum gallicum reponis et cum nimis inepto ad horam etiam exeogitatis quasi execrationis Oeamentis varie appellave ris, tandem acephalum et anomium relinquis Dic, quaeso, quis veterum ut iuniores taceam, hoc morhi genuariis execra tionis caracteribus insignivit 3 rasistratus , Chrysippus, Prax goras, num Diocles, num mphiliis, num Dienes, Dionysius Metrodori que, quo nunquam vidisti, nequa nos hahemus ZAt ne labor tuus, quo solus veterum libros tam diligenter disequisiveras, omnino pereat, dic allum ubi in Hippoerate Coo, Galeno Claudio aut Paulo Aeginet anthimata sedemialis Nilandisii, aut in Rasi Avicenna vel aliqiis araba albumera epidemialia nam veteres latinos illos Antonium Μusam, Cornelium Celsum, uintum Sisenium et Cassium Felicem omnino constat sotianorinae eiuscemodi monstra vehit hirco rvos, tragelaPhos ut surda chimeras neglexisse Modemiores etiam, quos schola medicorum recipiunt, neque aliquid alium somniaverint; nam horum opiniones dominus Leonicenus in sua de morbo gallico conscription magno numero citat; sed non invenies tuao
Opiuioni adstipulantem, quam nihilominus ita obscure, i a Biagido atque ieiune proponis ut tota ipsa nihil doceas, nihil apserias nihilquo iudices, sed per incuriam, qua langues, et voces et rerum pondera confundis et imprimis, quod dicere piget,
non attendens, distinctionem numeri principium esse anthimata connumeras pustulis et has alhumeris, quasi contra speetes distinguatur genus vel ontra, aut in solo nomine consistati numerus,
quasi denique morbus gallicus anthimata sit et anumera sintque hae ipsa i sibi eadem i atqno epidentialia, quae tamen alueulis quidem et idiotis sunt notissima. Mi Proseelo, quomodos amas et aestimationi tua consulueris, qui e sedomiam tam horribilem tamque malo morigeratam morbis lae Mimis cognitu atque levissimis eandem eis inorbosque emotidianos suaqua poluo in barbis nascentes epidomiales appullas Tu videri r nam eniorationes illae et papula rubeas quas Graeci exanthimala vocant, eapitis sunt Passiones, non pudendorum, in quibus Plerumque incipit morbus gallicus. Plinius praeterea gravissimus ille auctor XXV suae naturalis historia libello capite duodecimo medeiuravi biviai levissima medicina, soliis scilἰcet ebuli, tamquam modibus sit lacris . Nec minus inepte quam false opinaris morbum i Cooste
152쪽
gallieum Iliumeram, prima siquidem inflection et lautinino genere a nostris dicitur cuius rei argumento tibi esse debuit, quod princeps Avicenna nusquam re putilat athumeram sicuti alium quemvis morbum, sed variolis et morbillis simul eonnumerando, ad quos se gradualiter habet. In isto suo volumino nihil plus scribit de ea, quam alliumera est aliquid de variolis et morbillis quod similiter ex Rasi intelligi potest, qui libro
divisionum gradus variolarum nagi suspeetos notans, loco eius, qtio Avieannas est alliumera, si non colueelura allor, ponit
variolam ambulativam. Error Ergo ille o ignorantia nominis Pendet, quod tantum sono e minasii, quemadmodum figulus probat ollas
Correlarium primum opti istae Vll. A. a.)Audiant, obsecro, studiosi Omnses, iidiati viri altininiantis audaciam, audiunt, quale hoc Zophistas enthymema quidque argumenti sit. Album dieitur de crystallo, nivo et aliis, ergo improprie dicitur de igno. Iam ex ista arguendi sormula videri potest, quae hunc ophistam cupido inanis gloria transversum facit. Sed usu venire solet, ut alios in nobis metiamur; at ipse, cum sualini improprius et ineptus sit, ubiqii de locutionis improprietate nos carpit Galenus videns interdum disper- iudicationem humoriim et se iii inconsistentiam quibus puta
nihil certi vel in periodis, vel signis digestive ostenditur, quo
sese iuvare possit in opere medietis, dignatus est hac nomencla-lura cacoethes, tria onat male morigerinas, et febres et humores appellare ita haud secus aqua Tatione vulnus elephi, iio Apolsinis oraculo sanari non oluit, nisu erro Achillis, quo antea erat percussum , ilerim refricaretur, male morigeratum nuncis it ceteros vel culpans, vel eoarguens, qui id elephium vel ebi neum dixerunt inquit enim volumino de tumoribus praeie naturam superfluum es ita nominare sunt enim mnia malo morigerata acceditque Plinius columella eteriqud acturalissiim scriptores noxiium, quod eoel provenit, nunc malum, uno iiiiuriam vocant, quod a torra assertur
damnum pestem appellant. Horum imitations ex doctrina Pandulphi Collen mi causam huius nominis ad morbum gallicum censui dispulativo transferendam, tum quia coeli intemperie Provenit, tum quod in eo, quidquid putrefit, non consistit, sed
153쪽
variatur seeundum aubstantiam et alteratur per colorem et odorem, et in sine quia multa mala per ipsum geriintur in aris medica. Ideoque discimus male morigeratum Posse appellari propter duplicem, ut aiunt, malignitatem, occuliam festim propriae causae et aperiam, quae est Metus prout princeps Aviacenna de febre pestilentiali maligna mala, quasi dissicit ei a natura et modico vincibili. Feras ergo pallenter, mi opitula, hane ipsam nominis propriationem, quando praecipue in hac, prout ne in aliis, nihil decernimus ianuque diffinimus, sed imcitamus tantum vegetiora ingenia ad altius vestigandum cedemusque libenter melius sentienti et auetoritatibus et probabiliabus argumentia, sed minime tuis Puerilibus deliramentis.
Corre Iarium secundum. VI A. b.
Hallucinatus nuper dicta verborum negligentia horrendis monstris ceteris inanius quid confingis Fateris, inquam, ianime errare eum, qui morbum gallicum appellaveri cum additione epidemiae elephanitasim velisaphati epidemicum aut aliquid tale. pidemicum enim, quamvis epitheton sit morhorum sicut hibernum e aestivum, tamen aphat non minus disconvenit, 'quam rationale asino et esto quod si conveniret quod nemo
unquam di t), quid pecuaret, qui dicendo epidemiale omitteret PQuid enim opis conser febri tertianae, si nonnunquam aestiva nominetur, aut quid curae eius officit, si vocetur sine denominatione Totius namque medicinae arens Hippocrates morbos aestivos sic pronunciavit febres continuas, ausonides et ceteros, sine constitutionis additione, quo pacto et in sedemiis carbunculos, Phlegmones et herpetes descripsit. Neque tamen inscias eo, morbum gallicum epidemiam esse, qua ' hoc ipsum asseveravi pro ingenii imbecillitate et ueraritatibus et rationibus
sub duabus disputationibus anu XLVI habilia. Sed illud volim montium esse, quod dictione prima de regimine acutorum dicitur morbus qui aecidit uno tempore multis, si non est Ortalis, nominatur alguesed, i. e. advena vel nuncius, si vero interemit, dicitur mortalis quorum neutrum iis inserbis convenit, quos hie appellas epidemiales, praesertim aetaphati de cuiuspventu omnino currit consuetudo. Tolle em ista et cum tuis ni bimatibus abi ac desino in metu tantorum virorume essultro, quae, cum impropriissime loquutus sis, ineuisse
154쪽
fuisset anelius. Nam si tacuisses, Philosophum adleum te eredidissem.
Conclusio secunda gophisiae. VII. B.)
Etsi exploratissini in sit, qua eontradieendi libidine feraris, nune tamen id luce clarius agnosci potest, quando non hominis, non humanitatis rationem in ea re habens vetustissimi Hippocratis alumniis a quinas. Si enim, ut inquis, morbis ex alteratione aeris tertia Particula aphorismorum positis morbus gallicus male connumeratur, quis, precor bone dens, his tuis ineptiis praeter Hippocratem, qui et aphorismo scripsit et mo hos connumeravit, culpandus venit At quid unquam a siniquius quidquo absurdius diei Possit, quam asserere, ipΡ
cratem nostrum communia salutis Procuratorem morbum gallicum
alleui catalogo morborum maIe inscripsisse O inexcusabilem calumniam Nullam tibi fidem facis de doctrina Hippocratis euius auctoritatem atque fidem legum scita roborant, et qui a trecentesimo anno urbis conditae ad hanc nostram etatem a nemino etiam quantumcumque docto est vexatus. Verumenimvero, si non coniectura sallit, haud advertens in calumniam istanc incidisti: Ponis enim, quod negare contendis. Sed dic obsecro, quia tan dem morborum est catalogus, in quo male aestimatur scribi morbus gallicua Num do morbis aestivis aphorismus est Quod si animo perpenderes, prout oportet, Galeni delissimam intem re. Etiamsi ore negares, corde non posses, persuadente id et morbi ipsius inspectione et omnium signorum praesentanea de monstratione. Inquit namque inter alia Hippocrates pudendorum putredines oris ut rationes et sudamina. An adhue apertiores in hoc morbo notas requiramus Hoe tamen ex abundanti adiniectum velim, Hippocratem anto aphorismos scripsisse epidemias, in quibus, ut faciliorem viam traderet in cognoscendis praeseriim diebus risis, praedixit secundum ordinei et nomen regionis et Patientis, Postea autem ommemorat dies, in quibu si guIum accidebati Ab hoc ordine et propensa narratione separaviti et decerpsi aphorismos inimitabili brevitate quod adver- lena doctor verilalis divinus 5Iesu aptiorismos inscripsi sermones
155쪽
separatos, inim quidquid in eo Hippocrates docet, non sit aliud, quain brevis sententia separata et decerpta ab iis, de quibus dissus in aliis loquutus est. Neque accedendum opinioni est eorum, qui traditam inibi medicinam opinantur in ordinariam doctrinam, de qua in microtegni Galeni agitur nam quidquid ibi aut usquam alibi Galenus loquutus est de ordinaria doctrina, id totum retorsit in consutationem impet4ti ex insani Tessali, idiotae et circulatoris, qui ratus se omnem habere medicinam et cum Apollino musas pollicitus est, ipsam semestri spatio docere P se quem cum Galenus mille in locis medicinae imperitiae arguere potuit, hoc veluti humanis viribus rationabiliter impugnavit, ostendens, praecipue inter initia arvis parvae, medicinam esse veram scientiam et non circulatricein atque vanam, prout sunt necromantia, geomantia et ceterae limumque onaniunt
primaria divinatrix astrologia, de quibus etiam, si iuvat vi, deas Plutarchum in Caesare et AIexandrum in topicis. Potest insuper ingenium tuum et iudicii pravitas ex eo cognosci, quod persuadere conaris gallicum morbum esse similem ei, quem
Iepram vulgo appellant, Praeclarum quippe dialectici philosophi
inventum, quod nec aniculas quidem dicerent, ne empiricorum quisquam, quod natura Primum, cum proxime morborum ipsorum diversa descriptio tertio ostendit. Morbus gallicus nempe, sicut alia epidemia, a causa est universali, potento scilicet agere in omnem physicam materiam lepra autem vel ex corrupto aseitur semine genitali, vel accidit visis ex iis , quaecunque peccant homines secundum diaetam, praeeipiis generativam melancholiae, non omnis tamen, sed Totorridae. Imuper lepramo bus est incurabilis a Ius viso gallica saltem cura regulari ad-llibit multa hominum milia eurata sunt. Rursus describitur
lepra morbus, qui fit ex melancholia, sparsa quidem per totum corpus, sed sine putrefactione tertia quarti . tractatuiti Leop. ; sed autem gallicus morbus, prout saepius diximus, Positioinuqquo tua id habs docetquo rei experientia nequaquam
sine putrefactione est, quamvis in hoc protev iris Tespondendo. Nulla ergo morborum illorum similitudo, nulla cognatio minorque Proportio quam huius Homo es asinus ad rem extra. Mot aliud indiligentia tuae argumentum agnoseas, quo eon ira dominum Leonicemian perperam negas, pituitam salsam Prue sertim aliquando aleriam fore morbi gallici, restias velim,
156쪽
utile esse et propemodum Messarium ei praesertim, qui vela. ris epidemias egere voluerit, signanter teritani librum earunisdem, quod n cat omnia, quas in eo sunt, ex intentionibus particularibus ad unam tandem reduci, scilicet putrefactionem, quam aliquando nominat Hippocrates proprio nomine putrefactionis, aliquando nomine superfluitatis sanguinis puri etiam nonnunquam circuiti loquitur hoc inodo et provenerunt morbi in pu dendis atque carbunculi, phlegmones et herpetes Maxima vero corPorum Praeparamenta sunt ad Putrefactionem humorum mulis
titudo e spiraculorum pilatio, quod si omplexi luerit humida erit, Putrefactio citior eius enim proprium subiectum est humidum Sicut ergo liuit ' in catalogo praeponitur metam cholias, ita, in hoc morbo ipsa creditur paratior intretaptioni et obnoxior i gallica tuo. Duod iura nenainem negare puto, quando Praeserti in morbus gallicus pleramque accidit Midiosis et iis, qui vitam agunt in ondissationibus et ehrietatibus atquilluxuriis, quae humores incendunt et phlegmalion indigestiones muItiplicant, quo maxinio disponere diximus ad huiuscemodi
malum coelestisque iniuria semen. Contra vero corpora melancholic et sicca veluti epidentiae eontraria, longe se melius tuentur immo sufficit ipsis sola regiminis honitas Pldegmaticis vero et timidi necessaria est frictio, balneum exercitiumque temperatum Ρlilebotomia atque dissolutiva medicina, paucitas ciborum et abstinentia. Otia propter in huius inorbi cura non ad capitulum, o lepra, sed ad librunx do imillitudine Meurras oportet Sed cum in numero sis togatoruna, quibus hae nostia
defensio inseribitur, nollom reliquas ineptias luas alibrum contingere manus. Si inquam, materia e fostula leaedem sunt in lepra et gallico morbo, nequaquam similis, sed erit idem morbus, quando trilii amplius ad suppositutidum haec inferiora requiritur materiam et formam praeteri Erit ergo eadem vel similis gallem putrefactio et adustio epidemia et aegritudo varia, diversitas quoque et similitudo eeteraquo id genus ulla. Duo quidem errore quem maiorem putem, satile non invenio. Corret axium pri Him conclusionis secundate. VlLB. a.) Sicut apud is nova sunt omnia, ita et exemplar, unde correlarium illud erueras, novum sui vel innino depravatum, lo-emum eius, quod seribitu manifesta, poni debuit mala, quod
157쪽
saeila contingere potuit impressore invertente, detritis scilicet aliquot in medio syllabis et ultima supra lineam elevata. Utcumque tamen sit, ob punctum aberrasti aer enim manifesta qualitate nihil operatur ad generationem morborum videmi lium, cum non sit ros contra naturam. Immo cuncta mixtorum, ut illo inquit, permeans elementum est nostrorum corporum sim derumque verbere discretus atrius digestus nostris conseritur spiis ritibus ipsos mundificando atque temperando, quae custodia summa quidem est eius, quae secundum naturam, crasis. ala
autem qualitate, putrefactiva praesertim, aer lacultatem habet, in subiacente apto producere huiuscemodi malum absque neees sario concursu Partiarii agentis licet, ut diximus, passuri dispositio requiratur, maxime secundum couununem subiecti ad la mam praeparationem, sine qua ne ulla quidem causarum otest naturaliter agere. Nec tamen ob bo debet insufficiens dici, quando praecipue id ad nullius ausalitatem spretam potest Priamam praeter quae sola et universalis est simpliciter totiusqueentitatis causa, formae die et materiae, ad nam naturaliter agentis causalitas non attingit, Proclo auctore. Quodsi animi, ut aiunt, assectibus emolis resipueris, facile intelliges, quo Io- quendi modo causare morbos oncedis qualitati aeris veluti perso subsistenti, quod in sacramento aliaris de quantitate theologi dicunt. Nihil insuper dissitas altera parte correlari huius, cum negativa sit. Qui enim hominem diei non tantum animam osse, nisi etiam asseverando adiecerit, animam et orpus unita esse hominem, nihil dissinit qua neglexisse potius, quam nesciavisse, qualiter tantum deceat Philosophum, non salis intelligo. Tui excusabis Pergam ad eorrelarium alterum Coere Iarium secundum secundae conclusionis.
Demit Philosophum hominem, praesextim eum, qui seelana profitetur vermis, coniugala seinvieem vel, ut Hii, concretum ab abstracto denominare, et quemadmodum ab albedine albium non a Pictore, ita appellare morbos oportuit epidemiales ab epidemia et pestilentiales a pestilentia et non ah asiris mutatione, licet ab ea fortassis epidemia causetur. at enim epidemia m-Prie non aeris seeundum qualitatem mutatio, sed est morbus 'guese l. e. occulius et divinus, vel advena sive nuncius, ut
158쪽
Rasis habet VII continentis quae vero pestilentia sit, diconius sequenti conchisione. Nunc enim de epidemia solum dicere instituimus, haud tamen aliter, quam consulentis et disceptantis ni ore, non decernentis. Unde dictions primatas regimine aeutorum dicitur, quod est aegritudo alguesed, et sunt aegritudines diversae et propinquae Alguela quidem interpretatine ibidem epidemia, quod credo non tam ex eo diei, quod talis tantum temporibus infestet multitudinem et vulgo ignota sit, quam etiam quod heroum mentes et humanam scientiam exsuperet atque eludat epidemiam enim a contrarietato, quod ianimo ait demotion l. e. publica vel cognita, dictam puto, sed quod demiama e divorum scientiam transgrediatur. Demiam quidem deam esse, Festus Pompeius auetor est; et ob id apud veteres aegritudines huiuscemodi dictae sunt epidemiae, quasi non publicae, sed divinas vel occultae, quamvis etiam nonnunquam vulgariae possint appellari, scilicet ab impononte. Nam ignobila et imperitum vulgus, adhuc medicina non salis evidenti ei, ut ita dixerim, indeterminata existente, nesciens causam salintem communem reddere de extraneis et mirabilibus, quinimmos torribilibus morbis, referebat ipsos suo more in deos vel deas aut aliquod supercoeleste, et ideo quidquid mali id generis vidit, excedens scilicet torminum rationis humanae, nedum populari, sed et heroico nomine epidemium appessabat, credens alicuius divi numinis nutum vel metum esse. Nonnullis etiam praeter ritum, quatenus ipsis divino et benefice agerent, veluti heroico numini sanum in Pallatio dicaverunt, qui usus in verbis magiater adeo increbuit apud veteres medicos do assidis,
ut nomen ipsum ad aegritudines etiam diversas, acutas praeger tim transferrent donee Hippocrates Cous in vestigandis morisborum causis solertissimus et in ipsis nominandis mirabilis et quasi forma posterior rudem adhuc materiam sub priori existentem omnibus numeris medicinam perfecit et consummavit, o hos d cripsit et inultis nomina imposuit, relinquens tantum iis nomen epidemiae, quorum propria causa cunctationem medicorum,
qui supponendo propter quid a superioribus tantum per quIn iudicant, suPergreditur, exsuperat atque eludit. Et haec de epid mi opinione mea. Sed aegritudo diversa est, per quam laeduntu homines secundum diversos modos, quia neque mulliatudinis est, neque statis temporibus infestat sed de eius eveniu
159쪽
ciirrii onsuetudo et seiunii publica, quasi nobis propinqua sit
atque vicina, secundum primam Galeni commentalionem: securiis
dum alteram vero aegritudines regionales sive loci nil propinquae, prout particula propinquae inesudit opp itum iiivs, quod est diversae, i. e. non diversae, sed similes. Alguesse namqueo aegritudines regionales similes sunt. Sed aliae sunt propinquas i. e. ipsis oppositae scilicet diversae et illa significatio huius particulae videtur valde silata antiqliis Galemus namque ait ex hominibus sunt, qui casum ponunt praevisioni propinquum . . immediate oppositum et consonare videtur, quod dicitur duo secisti, domine, unum properas et alitiae prope nihil i. s. immediate oppositum et item, orno Avicenna dicit: accidit aulem, quod haec divisio, eum homo eam habuerit verae aequalitati valde sit propinqua l. e. immediate, ut nonens enti, opponitur. Oppositio namque ipsa sola, ut ante repetivimus, numerat, ohelio auctore. Sed pro huius significali mani lations annotabo, quae in dicta Galeni commentatione commimiter maleloguntur, sic enim videtur egendum et hic etiam si genus aliud ex aegritudinibus non communicans multis, et nominatur aegritudo diversa et prope sive coram omnibus istis aegritudia nihilsisunt illae, quas accidunt ex regione et laeduniti persas homines secundum modo diversos niItollens et non est earum generatio communis, et infra sed sunt negritudines. diversa et Propinquae, quod est, quoniam necessarium est ut dica
tiar, contrarium huius significationis in eis, scilicet non diversae,so similes haec ibi Galenus, ita ut singula animadvertantur diligenitus oro proderint enim intelligenta non parum. . Sed revertor ad correlarium reputans illud fabulosum et ontradieens sibipsi prout cetera nobis irrogatae callimnias. Si enim dice rentur morbi epidemiales a mutatione aseris secundum qualitatemt ntum, pliemera febris pro aliqua sua spacie saItem esset epiademialis, et non febris pestilentialis, quae tamen in eo genere videtur prima et veluti in convertibilibus apud Iogaeos diffinitio. Nisi denique morbos ipsos transferas vel ad causam vel ad subieeium, non proprie poteris pestiferos oppellare eo, quod neque serunt neqtie aliuntur pestem sed hominum est esllum et naturae noxae. Quae ut levia Prorsiis relinquo ad
160쪽
I acientis delandendo a nobis morbo galbeo impositam nomenclayu consul iisque inlumniatoria nostri deliramentis posse arbitror constare cuilibet, quod nihil naturale aut Mysicum in eius deseriptione omisimus quamvis ophis a noster terrenis elementiaque obruscatus ad astra confugiat, quasi grando sit xitium in tractandis pestilentialibus morbis, nihil de eonfigurationibus atque astrorum aspectibus no rei sae. Sed quantum id a medicorum placuis eorum piaesertim, qui celebriores babentur, discordet et a recto deviet, paucis Ostendemus. Verum- enimvero in ioc nicillius sonientiam exquirimus praeter Iob. mei Mirandulae, qud ante quadriennium superis concedens reliquit posteris nobis inaestimabilem ecclesiae thesaurum et veram alimoniam spiritualem in admirando illo opere, quod adversus matbematicos onscripsit, tollens de medio divinatricem astrol giam semper a docti et bonis impetitam, nunquam profligatam, donec ingenii illius super humana vires onmesque nervos in eam
disperdend m Pleus intendit et, quod cognitu delectabile, inimici armis, quasi emules ternaeam hydram aut David Goliam,
saevissimum illud mon trum detruncavit, ostendens ipsam donumero cireulauicum esse vilique humano usui nece8sariam, nequa saluti corporis onserentem ' Alioquin enim Hippocrates Cous Persecta dogmata medicinae non tradidisset et in monstranda
nobis ordinaria via herravisset , eum millibi mentionem secerit oportere medicos astrorum,onfigurationes percasmisso sequer tur ilem, novi deliter sed perperam Galanum interpretatum suisae coeleste, eicius scientiam Hippocrates tanti Reerit, ut praeeiperet medie debere sapientem ess in pronosticatione eius, idest dispositionem adris nos continentis, adstipulante Lucretior in hoo coelo, qui dicitur adae. At postquam Avicenna in capiatulo de labro pestilenitali nun nihil disseruerit de formis coeli,
quidam nou sane intelligentes credunt ipsum opinatum, morbos pestilentiaIe eonstellationibus contemperaneos esse atque signanter, ut aiunt, coniunetionibus et oppositionibus ponderosorum. Quod tamen a sententia vicenva creditur omnino alienum; nam ipso de causa dieriim crisis dicit, in hoc esse transgressionem dicum enim, ut tuquit, quod non debent dicero, et in hac me iuration .et experientia est ambiguitas ulla et si