장음표시 사용
171쪽
ralem ignis actionem suspendit, deditque nitis stolidisque ania manlibus in humanam vocem prorumpi et idiotis hominibus saeculi sapientes exsuperare. Et haec sufficiunt de imperiineniocouclusione, quibus valeas et ad vota.
Haec habui, viri clarissimi, quae crassa mea Minerva et inerti ingenio de quaestion adversum me nuper Proposita in transcursu dissererem, quibus et dominum Leoiiicenum de morbo gallico egregie scribentem defenderem et quorundam, si Possem, erroribus subvenirem, quas etiam satis esse videntur ad consit mandam veritatem et ad consulandam vanitalem, modo sese retrahant homines a pertinacia. Superaddam laiuen iis apologum doctissimi Pandulphi Colletiuili Iuriseonsuli in quaterno seiunctim impressum, cuius Ialinilas tam compta est et concinna, quam inventio sententiosa, a quo etiam non Pauca, sed longe Plura a Ioli Franc Pico meis accommodaverim, quae iure mutui, ut debeo, illis tibique reddo. Quod si in propriis a me erratum est, non pudebit in melius mutare sententiam, censura Vestra, quam in singulis magnifacio, semper salva Valete. Impressum Magdeburg anno domini millesimo quadringentesimo nonagestiuo ouo die vero declina septima mensis Septembris. i Cooste
172쪽
173쪽
UDiversis medicis SYMO PISTORIS saluten dicit.
Cum nuper et iussu et ordinatione Demni medicae lacultatis
quaestionem quandam Ollectam et examinatam dispularem eou- elusiones et correlaria ex ritu scholastici eriaminis in auditorio
publico florentis studii Lipsiensis disputative sustinerem, quidam impatientissime opponebat. Ego dum ex arte eum quidquam allaturum haud parum exspectarem, tuli ui audistis utique
nec Pauca modeste, revera, cum eum invehendi et turbandi quam docendi gratia magis adesse consideravissem vocabulisque multum intendere, neque inconveniens sapienti sapientem super veritate contradicere animadvertissem, immo ratione, non rixis
disputare debere, paucis et honestis ni allor contradicebam,
neque maius, quam mea positio suae contraria videretur, allegaret, eum nec Apollinem fore, cui contradicere non liceret, animadverti, immo neque Pro vero eum colendum statuebam.
Magis denique iuxta insignem doctrinam Consiliatoris disserentia CLXXXVIII, de verbo quinancia, suam nomenclaturam parum adverti. Inquit namque ille, nominum studium rerum est negligentia, et pertinacibus medicis quam studiosis reor ea committenda magis. Audiat precor et nostri ALIEN apertissima verba primo de disserentiis pulsuum, dum inquit nihil rursus neque serutarer, utrum proprie an improprie vocare vel e mutare nomina, sicut utique agunt sophistae superflua enim
omnia haec et extra nostram artem non enim nominum scientia, sed rerum neque eos, qui non nominant hene, ad medi- eos mittunt homines, sed eos, qui sanitato indigent. Et paritexierito tegni tractatu penultimo. Haec si notissima recoluisset, satis se sophistam agnosceret. Suas qui viderunt quandoque positiones, quantum nominibus ipse studuerit, iudicent, oro Grammaticorum haec sunt quam Prostemur ambo facultatem, altiora poscere, neminem latere sol Cooste
174쪽
potest. x ni veritatem ipsam si non velit accipere, imaiorum saltem, quae monstrabo, sententiis reverenter sumat. Nunc etiam, ut ante seci saepissime, suam eum mea positionem doctorum illogio ubivis locorum offerri instantissime precor, in arte Peritorum senteoliam admodum exspectans, maximi et divini illius PLATONis in institutione sua de legibus doctrinam merito imitatus, cum inquit, in omni republica cavere oportere et , ne cui liceat, quae composuerit, aut privatim tendere, aut in usum publicum edere, antequam ea constituli super id iudices viderint, ne damnaverinia linam hodie hae lexis dum in nostra laetitiale, verum et aliis curalius Observaretur Neque enim tam muli scriberent verum, nec tam aueihonas litteras diseerent, imperii etiam cum peritis in studiis proiniscue et impune non iudicarent, ossensas cum ceteris et odia ferrem minus. Hae modeste, cuiusqii Praeter iniuriam. Semper namque contumeliis dispillantes, quoniam cursorum est, delestaliis lim, neque nunc res aliqua animum destituet meum. Mi de hoc ad rem Propero.
Quam iniitrioso contra meam conclusionem primam cavillatum est, liquido luis scriptis elaret Velim utique te sic ad docendum promptum Antiquissimorii Domina conquisisti, X quibus nec discere, nec docere poteras, cum, uti te prosteri oportuit, ipsorum scripta non habentur. Nostros ergo veteres audi,
dubitat. Iuniores vero latine scripserunt Itali plures et Galli multiim cogniti, quorum probatissima praeceptione cum universitate medicorum doeomus et operamur, Miror denique, Niant numero pro tua aestimata veritate neminem mihi obiecisti. Non vocabulis et raris nominibus inhiamus, malo ad Praesens iudieari pilis medicus, quam exactus grammaticus insignisq eorator: si capitulo qiiovis speciali aut nomine specifico morbum gallicum legisti, monstra in tertia particula Pliorismorum. Peritis in arte hoe non monstrabis. Tuus ne LEONIOLNUS , quem
175쪽
ob verborum quandam copiam uli eonsilevisti solum amploeleris, te somniare saeiat, caveas, eum nec ipse, quid sit morbus gallicus, hactenus dixerit, sed quid non sit, satis disseruit neque hoc tanti est. Ego autem tibi eum epidimialein dico mox bum, hoc est, advenientem. Nam epidini tales seu pestilentiales hi sunt, qui ex mutatione aeris aut aquarum, licet ab agre plus, quandoque in suis qualitatibus et quandoque in substantia, et sic ab occuli proprietate, venire dicutitur et eo modo denominationem recipiunt.
Sod forte oblitus es aut non cogitasti illud vicENNAE s docinia teriti, quod olim aliqua pestilentialis poles nuneupari,
dicens quandoqii colica et leo accidunt secundum semitam accidentiae aegritudinum pestilentialium advenientium, et perveniunt de regione in regionem, o hoinine in hominem, sicut pleii- resis, dissenteria, aliquando sunt epidimiales. Debuisses vlique animadvertisse, si saltem probatos antiquos audisses aut legeres, quod cura pestis variatii secundum diversitatem humorum insectorum. Si namque sanguis inficitur, aeridentia habent similia synoctiae, si colera, caligonidi similiter de pii Ieginale et melancolia, ita febres ab aliis disserunt per additionem malae qualitatis venenosae, et ii pestilentiales aut opidimiales febres rectoniincia Pantur. Similiter et apostemata estis tempore glandulosa bubo, oitior etc., recipiunt denominationem epidini tales. Quaero ergo a Diodice etiai in arte perito, an aliud sebet capitulum vel nomen haec olim, itando colica epidinitalis dicatur, labris pariter esii lenitalis et oilior aut bubo Pestilentiale pSic et in praesenti sentio, morbum gallicum nunc ustillas epidinitales, exanthi mala vel alli itinera epidinatalia debere nuncii pari, et sic secundum sui diversitatem, quam videmus, diversimode etiam oportere curari. Multa adducerem laedet denique in re tam vulgata in arte commentari. Vis pariter, ut mihi videor, connivere, obsit no dicam, somniare. Fefellit lique tua coniectura, cum Ras1 libro divisionum cap. ultimo velle per ambulantes variolas alti umera intelligere utasti ne-eolebasne, quod postem ambulans est ex materia subtili,eolerica, mobili levissime, ut sormica, quod non est at humera, cum ex grossiori et melaneolico sanguine sit Vellinus, tu qui
176쪽
Exclamare te delectabat non meministi GALirsi, ubi ipso denominatione febri, ulceribus et aliis morbis male morigeratum tribuit quem imitando dixi improprie, non specisco morbum gesticum si posse nominari. Neque obstat de albedine igni, quod obiecisti, verum meam firmat intentionem. Quis namquo puer ambigit album specisce ignum non signiscare, denominative potius eo, quod conveniant crystallo et nivi Phriter nocinale morigeratum, cum multis accidat morbis, huic esse non poterit speciscum et proprium vocabulum. Putas autem, cunctis placere magis, si verbis otii piis altricetur revera tibi sophistae nomen Perle vindicas.
Circa correlarium secundum. VllI, p. 136.
Me cum ceteris, qui morbui gallicum aphati nuncupaverunt, contumeliis asscere voluisti, sed an perile satis hoc feceris, quantum saphati antiquorum doctrina huic morbo similetur, audi. Eius nanique quatuor species dixerunt. Prima saphalibumida, et si ad corrosionein venerit, et serengi dicebant. Praeterea et altera, postemata faciens propter materiam grossi rem parum grossiora et solida magis, cui si miscetur melancolicus humor, saphali sicca nuneupatur. Et si adhuc in materia maior adustio vel malitia aequiritur, proveniet species tertia, baligati nuueupata. Demum et quaria species alphalim dicto.
ex materia melancolica homogenia materie varicum. Taleni etiam diversitatem et apparentiam certe et non medicus in morbo curreni etiam ad sensum conspicit, et si sensit in sorte negare ausus fueris, medicos, non modo philosophos tantum, legito et capies. Quomodo etiam is morbus elephantiast, quae est leprae speetes, similetur, claret, cum elephantiam patientes habent una c- rosam aposiematum multitudinem, quae aliquando magnitudinein nucis muscalae excedunt, quandoque grano fabae simulantur, eum duritio nolabili et colore rubeo et obscuro, et corrum Puntur pustMIae et circlimstantes partes, a quibus emittunt saniem et virus, et magnificantur extrema, et incipit aliquando eor-rupli substantialis in digitis quare, eus nimis ei similatur. Quod autem epidimiale addiderimus, malo exprobras, cum et tu ipse Posueris morbivn gallieum epidimicum lare quod si
177쪽
dixisse poenitet, ut contradicendi habeas opportunitatem, alidi doctores, quibiis testantibus morbum etiam alium, quam saphaii, si posse epidimicum seri monstravi, puta, colicam vel dissente viam. Neque se habet epidinitate in arte nostra, sicut rationale in Iogim sed quodcunque tu cogitas, salis revis veritati consonum, quam Plurimis etiam et maximis auctorum sententiis non altentis, tuum extollis ingenium, neque pro veritale rationeni dignaris accipere.
Cire conclusionem secundam. VIII, p. 137.
Eslienata nimis profecto tua est audaesa, eum nos HIPPo-cnΑΥΕΜ male numerasse hunc morbum tertia Particula dixeras, cum aperte et saepe dixerimus, eum ibi nec velle comprehendore. Revera, qui ΗHerocnAs fuerit, Ionge, quam tu scires, parco, quod ita loquor novi, ante et longiori studio eum eis cutus non coniecturas aut minus fundatas opiniones eidem volo assignare. Nonne phorismus ille morbos aestivos ex temporum mulatione, vicem aestatis, maxime continet, qui scilicet sunt saepe et parum durant, ut Puta aestate viredines circa pudenda aut ulceratione. Tales enim solum ex colera defluente
causantur, neque a melancolia et adusta seu corrupta materia: immo statim seu cito evanescunt et eurantur. An si de maIofranco gatur, palam est, cum Post mullas temporum rev Iutiones aecidat aestate et hieme diutissime durans Palambae sunt: non deberes utique ierocRATEM , quem recis audas, tuis facillimis coniecturis inquinare. iam etiam in e dem conclusione morbum istum Ieprae similari dixi, tu inv recunde me lepram esse dixisse asseveras. ieceret utique consideratius loqui Anne satis revera nimis similetur eprae,
quaero, cum ustulas, nodositates e materia melaneolica aequirat, dissormitatem maximam hominibus inferens, heu, nimis ito inter leprosos Posili isto ex morbo reperiuntur
Et si causam ab aere contrahat, utrinsecum tamen aliquem humorem requirit, sicut pestis ut communiter, quorum morborum naturam tu parum attendisti. meque VacENNA considerasti, dum inquit, ito melaneolia, si putrefiat, febrem facit, si autem conculcatur, lepram. o obstat ergo, si in lepra semper non lint putredines, tamen ali iliando immo si cancer ulcera-
178쪽
tur, particulariter si putredo Pariter et in malo raneo in principio dura et sicca sunt postemata et aliquando putrefiunt et saniem faciunt. Sed non miror, si tu, qui multorum in medicina peritissimorum etiam sententia rodis tuis coniecturis saIlaris. Anne magis in materia, dispositione et cura Ieprae simi- Ietur quam pituitae, cogita. Quis namque ex phlegmate sic dura apostemata reperit Verum Pruritum et scabiem magis ausat. Tuos, si quos habes, patientes ex libro de humorum multitu dine cura, ego capitulum de Iepra legam, et non opinione singulari hominum corpora perdemus.
Circa correlarium primum. VIII, p. 39.
Pressorem hic culpas sit quodcunque per malam, quam voluisti, manifestam intelligere, cum calidum et humidum x- primas, quae manifestae sunt qualitates. Ego autem dico, qualitatem manifestam aliquid cooperari ad talium morborum generationem, sed non est sufficiens causa, sicut tu dicis, cum ex qualitato calida et umida hunc procedere morbum posueris;
quare pro hoc Parum evasisti. Sed aerem rem non naturalem esse, mihi obiicis. Quantum hoc et novicii in nostra arte norunt, rem non naturalem alleratam aut male applicatam aegritudinem posse causare. Licet ergo hae qualitates manifesta concurrant, sussciunt denique minime, sed superest sortior ex coelo
dispositio, quae ceulta dicitur, quam etiam ad sufficientiam
requiri volo, non causalitatem primae causae, in quam omnia reducere Ieviter potes. Non solemus sacramenti modum in medicina allegare, de quo obiecisti. Qualitas concurrit alia, scilicet illa epidimicos, sicut hic est morbus, causans; non enim, sicut causo aut huiusmodi, ex calore, humiditato aut siccitato solum processit sed non expressi concausam illam per dissimilo: Puta, hominis diffinitionem causaris Satis tamen in sequentibus positionibus meis tibi, si vis agnoscere, eam exprimam:
non commentari mo supervacue delectat. Circa correlarium secundum conclusionis secundae.
More tuo do nominibus alissime hie contendebas de re ipsa mihi cura semper fuit, quam capere Posses. Adverto,
quod epidimi lange sit communior, quam Pestilentia, eum
179쪽
epidimi quaedam sit, pestilentialis alia vero minime, iuxta sententiam commentatoris libri epidimia m. Sunt ergo morbi pa ticula tertia epidinitales, pestilentiales vero minime nam pestilentialis morbus secundum Aiaxxv libro de tyriae ad Ca sarem venenositati animalium similatur, et pestilentia, ut dieitHΑLi Bh et commentator libri epidimiarum, haec est, quae subito et non paulatim evadit, multis hominibus ingruens, non brutis, et est multiplex, cum multi morbi epidinitales sunt pestiferi, ut febris, pustula, bubo, menibrorum insectio, quemadmodum GALiENus auctoritate HirmcRAH de disserenitis febrium recitavit, et ex hoc genere etiam variola et morbilli reponuntur, et olirica quandoque hoc genere procedit. Quam varietatem Plane in morbo currente cernimus: quapropter malum Dancum pestem et venenum participare non tale intendebam: morbi autem tertia Particula numerali mutationem sequuntur aeris in sua natura Praeter extranei veneni conditionem, quam diversitatem, tua nomenclatura intentus, male considerasti.
Circa conclusionem tertiani VIlI, p. 43.)
Per varia hic contentiose vagaris, parum autem probasti: qua re ego minus oblector, sed Paucis audi. Quae theologorum de peste sit sententia, nune, ut alienuin, Praetereo quae enim nostra sunt, rosequor Astronomortim etiam doctrinam, ut eius artis apostata stomachando resutas ipse nostros autemniatores cum rationibus produco, quod non est ad astra sugere.
Nolo etiam tu niore alienum in arte allegare. Picu assera, qui medicinam neque didicit, neque, quantum satis est, novit. Av1cENNA et principem nostrum audi, qui cum celeris famosis pestem duplicem habere causam edixit, universalem, puto eo Iestem, quemadmodum tu initiarium eclipses coniunctiones magnas: facta enim coniunctions ponderosorum in geminis, sui magna mortalitas. Similiter coniunctio et oppositio magna in triplicitate quea, ex quibus plurimum et inundationes accidunt, pr pter quod ex visceribus terrae vapores elevantur Pliirimi, quibus aer mixtus in substantia sua corrumpitur seu putrefit, et
pestem causat. Praeterea et Particulares causae concurrunt: nam
iuxta Galieni sententiam primo de disserenitis ebrium multitudo
180쪽
faciunt aerein corruplum. Quem ergo latere Polosi visi nomissis vicENNA sentire ex sormis coelostibus prodii pestem. concurrentibus denique et causis particularibus Ei si vicΕΝ Α dicat, quod assignare causas dieriam criticorum ex parte lunae sit transgressio, non concludit per hoc, Pestem coelestem causam non habere, immo neque a cris coelestem causam excludebai: iam si medicus coelestem causam scire non teneatur, haud parum denique eum iuvat. Hinc est, ut noster ALIENus aperie dixerit iuxta testimonium RAsis declino non continentis: hoc expertus sum magno studio et inveni verum, quod quando luna est cum fortuna in diebus eriticis, erunt illi dies boni. Immo et AvacENNA, super quem nec alium reperies, dicebat secunda uarii, quod aegritudinum, quae Proveniunt in temporibus et ultra mensem numerantur, ex sole tantum in hac mensuratione et experientia est ambiguitas nam multiplicatur occupatio cum hoc super naturaleni et non impedit super medicum, ubi tu nominibus intentus textum vel corruptum, vel verum male vidisti; nam Trinativam pro negativa ponebas. Nolo verbis altereari, Prosessioni tuae propter honorem Parcens rem ipsam Prosequor. Nam etsi pesti coelestem assignare tau8am transgressionem habeat artis, ob id multum conferre medico non negatur immo conseri, cum etiam Av1- cxsu dixerit, quasdam ore aeris mutationes naturales, alias naturae contrarias, reliquas Vero non naturales neque extra naturam mutationes namque epidemiam causantes sunt naturalieontrariae cursui. Per haec enim AvicENNA nusquam negat Pestem ex formis coeli posse Prodire claret liquido prima quarti de febre pestilentiali. Mutatio denique aeris non naturalis, non
tamen extra naturam, Parile causam liabet coelestem e terrestrem,ui ibidem patuit agens namque universale coelum se coeli est influentia, mediantibus terreis vaporibus et aqueis mixtis, tanquam agente particulari. Nec parum erronee calidum et humidum aeris stibstantiam asseruisti. Immo potest aer in sui substanti putrefieri absque manifesta aliqua alteratione qualitatis eius, calidi scilicet et humidi A lcgas namque eum considerantibus apertissimo dixit causa est ex formis coeli, neceS-sario lacteus illud. Anne ad coeIestem reserat, verba eius intelligens iudicet. De universali peste intelligimus, neque ignoramus, Particularem diversimode posse causari, cadaverum putall.