Die ältesten Schriftsteller über die Lustseuche in Deutschland, von 1495 bis 1510 nebst mehreren Anecdotis späterer Zeit, gesammelt und mit literarhistorischen Notizen und einer kurzen Darstellung der epidemischen Syphilis in Deutschland

발행: 1843년

분량: 473페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

181쪽

foetore et flatu venti deserentis Radix autem superior per se sit generationis causa per accidens autem mediantibus peregrinis impressionibus et aliis mediis corruptionem causari, non

est occultum immo aer est universalis causa, quemadmodum monstrat coniunctio ponderosorum in triplicitate aquea, Per inundationes afri vapores miscens qua utredine causata, universalem pestem causat. Verum veritate victus in tuo commento salis consensisti alterum etiam Picu pro testimonio rei a

Circa correlarium primum eiusdem conclusion is.

Omnibus pro plurimis pressum comperio volebas autem utique aliquid adducere, neque valuisti meam intentionem viil-gatissimam dinoscere. Si namque pestis sola influentia universali causaretur, nulla concurrente Particulari causa, inflantanee quasi fieret, sicut ortus solis unam et eandem latitudinem et longitudinem habentibus, cuius contrarium apertissime conflat: videmus enim successionem de region in regionem in peste et morbo currente Propter Particularium causarum interventum. Namque latio solis prius noctem quartum clima liabitantibus facit, quam sextum vel septimum causa namque diversitatem Ialitudinum varietas, quantum autem ex pari coeli aequaliterseret. Sed latitudo est una de terrestribus causis, secunda primi quare Planum est, inferiora concurrere, neque coelum solum haec causare, quod salso quidam astronomi asseror conati sunt medici vero aliter sentiunt. Quod milii obiicis despontaneis, Parum est, eum materia elementalis, virtus activa passivaque in eis contenta particularis agentis vicem ibi teneat: satis ergo claret, sine elementali materia pestem nusquam seri, stilodet ego intendebam pariter, et philosophorum scholae clamitanti Circa correlarium eiusdem eo ne lusionis. VIII, p. 147. Cum ostenderem, malum rancum habere causam tiandam malivolam et incognitam etiam medico, in quantum talis, et ultra morbos aestivos tertia particula numeratos, cum hi saepefiunt et cito pereunt, uti antea ostendi, tu contradicere P ses. Apertam veritalem illaniatam ferre haud poluisti: perle anique testatus est AvicEris tertia primi, doctrina quinta, capituloso b Cooste

182쪽

singulari dicens multotiens quoque est principium eorriiplionis adris ab ipso aere praeter illud, quod ei advenit ex corruptione

vicinantium aerum aut propter rem coelestem, cuius qualitas

non est honiinibus cognita. Quem latere potest medicum, Praeter qualitales manifestas aliquam occultam causam incisio morbo reperiri, cuius ratione difficillima accidentia emergunt et cura sero periculosissima Sod quid ars iuvat, si sensum etiam orienogare conaris Quid plura Neque morbi diffinitionem satis

considerasti, cum dicis, eum esse dispositionem non alliralem. Res namque non naturales sex sunt, secunda Primi morbus autem res vel disposilio Praeter naturam recte diei sese a me- dieis. Tu autem praeier medicorum sentonitas tuam solum es- fers, etsi in philosophia sic sonet medicina autem, licet ei subalternata est, tamen suis ropriis utitur terminis et principiis. Quare necessario utique consultum arbitror iuxta sententiam Rasis Piarto Almansoris, nullum se debere operi medie ae expendere, nisi studium in ea compleverit et praeceptores in ea ainosissinios audierit et eis conversalus fuerit. Etiam primo erilicorum medicus non potest esso porsectus, nisi exercitatus nullus enim, itantumcunque studiosus, in actum curationis exire praesumat, nisi prius curare viderit. Tu autem, cum medicinam profitearis, itantiim haee seceris, tuo relinquo iudicio.

Circa conelusionem impertinentem. VIII, p. 148.

PIcυ tuum super omnes fers tomines, silii aliorum doctrinas tanto studio non audisti. os astronomiam et astrologiam iuxta gententiam PTOLOMAEI, Primi omnium astronomorum, quarto quadripartiti pro una ad praesens sumimus scientia, licet una Partium dieatiar 'litantilatum, gurarum, nolitum et ordinationum coelestium corporum, altera vero iudicativa, in itantii astronomia lex est vel ratio siguras coclestes et motus in se et ensectibus universaliter considerans quam utique sententiam ei quadruvii partem te haud negaturum credimus Medicinae autem anne habilii persciat, ausculta, quam aperte noster

quem recto admirabilem dixisti Hippocah loquatur libro tertio de regionibus, cum inquit qui vero ea, quas de re altissima

tractamus, rata tenent, et credunt et norunt, astronomiam medicinae non minimam partem esse. Praeterea et medicorum

princeps aQEsus tertio eriticorum dixit: ego redeo ad rem,

183쪽

quam consideravi eum studio et Perserviatione vehementi, et inveni eam certam et veram, quae non Perit, et est res, quam

ili venerunt astrologi Aegyptii, ecce astrologiam, scilicet quod hina significat super dies, qualis est dispositio hominis in aegritudine sua te. Etiam primo de ingenio sanitalis contra Th sillum voluit enim, medicum non solum medicinalia noscere debere, sed et dialecticam, arithmeticam, astronomiam, immo et quadriivitiin. AEt iterum HALiABA in Principio libri sui, po tero medicum in septem artibus liberalibus magistrum fore, decernebat. aliam vicxxs Primo secunda, tibi probat, temperantiam aeris ore sub aequalore diei, et quomodo maior ealiditas est habitantibus sub tropicis, quam sub nodis libras et arietis, quae medici sine astronomia lique non intelligent. Praeterea prima quarti capitulo de peste, ut patuit ante seribitur, ex o mi coeli, necessario facientibus illud pestis causatur. Et similiter primo canticae tractatu secundo Avicxxx dicit si etiam stellae, quae dicuntur insor lunae, suerint in exaltatione sua, significabunt rape comiptionem animalorum Haec et quam plurima tu qui praeterire laboras vel qui non plane intelligis, temerarie alisus es dicere, vicLNNA uo verbum quidem de astronomiali iscere. quanta viri audacia, qui non modo haec dicere, verum pressa in manus omnium tradere praesumebat Et recte quidem ille Aloxandrinus supra sexto libro epidinitarum dicit: periodo namque coelestium corporum ordinantur et reguntur haec inferiora, ideoque oportet nos de his scientiam certam habere, ut non videamur esse peiores piscatoribus . Sed quid multa: Nemo praeter te tua saltem sentetitia sapit unquain. PETRUM DE ABDANO unico in Passu carpere satagis, cuius scripta cuncti cum admiratione legunt et laudant. Vis emendare unum problema,

cum ipse omnia AnisTOTELI praeter etiam nostram intelligentia nimirum in modum lucidaverit neque tamen isto in passu minus consonat vero, quam tua opinio. Satis Pulamus etiam peritum quemque agnoscere medico utilem et necessariam astronomiam, necessario conditionative dicto; ut condist luctam denique scientiam, non ut partem volo immo etiam, ut praemissum est, ceterae conducunt aries. AvicΕxx autem noster dixerit quod si quid

additum est incomprehensibile iuxta sententiam doctorum de partu medicinae, intelligere debuisti, quoniam in medicorum libris exprimi non potuit sed medicorum ingeniis alia relictu

184쪽

siint, ut Puta dosim dare uilibet homini, in quo gradu quaevis

medicina cuique optanda Calain quis exprimeret ininio haec incomprehensibilia me parum theoricae in causarum aegritudinum et dieram criticorum et aliorum cognitione servit, et si medicina naturali solum subalternetur vera subalternatione, oportet denique medicum persectum alia multa discere et indagare, sicut vulnera rotunda dissicilioris curae a geometra, et confert his similia et non pauca Practicae etiam plurimum confert nam quis bene uret, purgabit, venam incidet, si ignoraverit aspectus et iustuentias, si saltem fidelis sit medicus nam in geminis tomatum in brachiis mutilatum palam constat. Verum chirurgici haec norunt perlissime.

Corre Iarium finale VIII, p. 150.

Non advertisti Hane nos intendere, particularia stilum in se ab intellectu non cognosci nihil tamen ex signis et causis eorum hoc fieri prohibet. Ita namque medicorum summus prim Pronosticoriim dicebat medicus regulis Prudentiam adeo se muniat, ut in singulis valetudinibus praesentia, praeterita et sutura agnoscat et aegro revelet, quae de se ipso minime praesumserat hic enim finis laudabilis existit, eum acto sutura in singulis perpendit. An Hieroc s nobis dissentiat, animadvertisses merito. uanium virtus constans, mens sana, desiderium cibi conveniens, signa digestionis et horum similia possunt de suturis medicum certisi-care, scholaribus vulgatum est. Praeterea capitis vertigo scolo-mia, tremor aut stupor manuum in sene appolexiam futuram

Praedicant Pariter et GALIENus de allato testatur futuram plisim. Etiam Avicxxs tertia primi docet succurrere accidentibus, quae stiluras aegritudines praenosticant Pari modo etiam intendonstronomos per eclipses coniunctiones magnas, per triplicitates

suas et certas annorum revolutiones pestes, inundationes, aristias

ei quam plurima praedicant notissima sunt haec. Nolo denique, quantii in ad iudicia, in omnibus particularibus astronomiam semper veritalem habere, uti in electionibus, quaestionibus et iudiciis hominii tu particularibus nec intendo in causis universalibus o dinalis arat particularibus accidentaliter subordinatis necessario semper et sali ratione singula venire. Immo plidosopbus haec negat; sed quam Plura necessaria et semper, reliqua vero uiplurimum et aliquando solum contingent, in quantum ex causis procedunt,

185쪽

uti praemissum est de medico. Sic et cometam et alia Praenosticamus. Tu autem, si imperitia tua seductus gravius in ea sorte aliquot annis, cum praecipuus esse in arte volebas, erravisti, non debuisti ob id ariem si detestari Latissime per theologos hic commentaris. Revera ea in re, ubi Persuasionibus et autoribus disceptatur, admodum semper valuisti. Nostris in scholis parum haec sunt: nam longo Plus norunt astronomi de coelo, quam tudo deo monstras. Nam norunt stellas primae et secundae magnitudinis, zodiaci signa, septem Planetas suis in sphaeris et esseculis recentricis et epicyclis theologisantes autem non, quantum sinapis granum, monstrare possunt: uino ipse Bosinus suo in opusculo dicebat. Nec tamen, ut asseris, astronomia theologiae adversa est. Paria possumus quam plurima adducere: nam apost Ius ipse invisibilia dei a creatura mundi per ea, quae facia sunt, intellecta conspiciuntur, sempiterna quoque eius virtus et divitiae. Nam inter visibiles creaturas coelestia corpora, de quihus astronomia sua magnitudine et multitudine suorumque motuum et iustuentiarum mira varietate variaque virtute in dei cognitionem et admirationem maximo nos ducunt. Quare amplum est coeli enarrant gloriam dei et opera manuum eius annunciat firmamentum. Nec inepto ob id astronomiam naturalem theologiam quis dixerit: quod namque lumine fidei credentibus praestat, recte sapientia hiis per essectus et motus astronomia monstrabit, quapropter aelo et fidei et scientiae eam detestari tantum non possum. His viae et gaude. His ego magister SYMo risiolus, edicinae doctor, virum quemque modestum altestor, hac mea positione si calumnias meruerim, semper liquo maiorum sententias imitatus, minus

dicebam. Censorem etiam quemvis peritum assectu amplo X- posco, imprimis denique os, dominum Magistrum IOHANNEM LANTasPERGR, Medicinae doctorem et eiusdem facultatis Deeanum benignum, ceteris cum collegis oro, si quid emendandum aut vix cuiusquam boni dissaviativum verbum reperiatur, abradatis. Pariter Per vos in opusculo, contra me Per Doctorem MARTINUM MELLERSTAD edito, equidem fieri posco iustissimo probabile aut quidquam in convitium aut diffamationem non tendens PO-

fuerit, animo modesto serra nusquam recusavi.

Datum Lypta anno millesimo quingentesimo die me is

186쪽

CASTIGATIONES

ALABANDICAS DECLARATIONES

D. S. PISTORIS

NUPER EDITAE IN FELICI GYMNASIO OPHENSI m . a. tibii ANNO l500. Hexastichon M. MELLERSTAD ad LEONICENUM. Bella tibi video anne taces doctissivis vates Surga et in adversos utere marte deost Quod si te lateat, lites istorius inseri,Ms ratione negat, quae tua seripla notant: Aut igitur causam reseres, qua dicia probentur Fortius, aut illi cedere musa cogit.

187쪽

Praecipuis Lipcensi gymnasii moderatoribus

MARTINUS MELLERSTADT S. d. Quibiis insolentiis, quoi quantisque sollicitudinibus verilas

altercationis inter me et quendam cuius nomen. quia non nescilis, silentio praetereo diutius et in iune iisque leni fluctitantis agilataeque laniata sit et oppressa, qui ignorat, is debet veste audire vos, optina viri ac speelatissimi patres, quorum

concertationiblis nostris et illius praecipue, de quo nobis sermo institiitus est, inanihiis, timidis argumentalionibus alires alitere, quas cumulatissimas honestissimo vestro conspectu impudens ac partitiin docti modestique viri penitus expers minus dubitabat asserre. Ea si dissimulanter nitia tulerimus, verendum sit, ne optimorum atque clarissimorum virorum defensorem satis diligentem egisse idear, neqii delim maximumqtie optimum inullae veritatis vindicem gravem expectare habeamus necessum. In quem iudicio vestro si dii ius aut expectatione licentius vel dictum sit a me, vel nunc a ii tamen quoad seri potest, milii temperabo dicetur, ad id nillio odio privato, nullis invidiae faci-hus inllamnaatum, nec ostentandae doctrinae, sed monstrandi veri, cuius cognitione nulliini animo suavius est pabulum, et ornandae, illiistrandae, ropagandae denique nostrae facultatis amore, quod antea iam protesiatus sum, actum, impulsum me existimetis, quam e reliquum aetatis meae alictam, maxime defensam pro virili semper velim. Obscurum ait leni vobis non est, gravissimi viri, qua verborum ingluvie rabie, Procella, qua oris Petulantia, qua denique vultiis truculentia celeberriniorum viro rum in haeres nostra extra omnem aleam doctrinae positori intestimonium, pro defensione domini Eosicxsi me allatum, respuere asPernarique iistis est, lilia, qtio nemini non liquet, ratione adducta sussultus. Ita in eos debacchari grassarique eum novistis, iit ineptias suas insanities ac errores pene inaudi-los, nisi consilio vestro iugulari ac providentia cohibueritis, i Cooste

188쪽

brevi de universo vestro gymnasio actum, vestro nomini dedecoria luimoriali maculae suturos plane Prospicio, et Praeter Oe, quod alabandici operis sui infelix inscriptio verum ementiatur

auctorem et quod nos enecae cuiusdam declarationis, ut ait, interpretamento impatientiae salso accusat, eum etiam gravissimos atque doctissimos viros et non fallor, ob rem literariam immo

talitate donandos labellis suis anilibus et plenis vento deliramentis scioli more non modo reprehensibiliter reprehelidere, verum susso re prorsus nihil pudet. Quis inquam, dii boni, litterarum studiosus ea modestia praeditus tamque sellis inops, ut audiens illi irem IOANNEM Picv DE MIRAND L, concordiae comitem, bonarum artium sospitatorem, lumen unioim, Praesidium firmum, sulcimenium semper inconcussum, aut Ico u LEO-NicENUM, insignem utriusque linguae interpretem physicum praeterea apprime doctiim, ab homine minus erudito parumque ilacto criminari ac lacessi iniuste, iniquissimum vero laxari car-Pique, non summum inexcandescat et adusque intestinorum dolorem non fremat. Malo ita ego ab illo impatiente, praesertim dum digna, vera ius laque promo, tinui illis vitis haud dubio disertissimis vel negligentiae, vel ingratitudinis accusari nec lepidae homuncionis bilius et sestivae urbanitates, ne scurrilitates dicam, quibus

indecenter inepteque in me abutitur, a cursu me revocent OePlO-que deterreant, quo veritas reveletur minus, errores vitiaque sua detegantur serius. APOLLINE furenter irato similis me vocat locoque numinis habendum, ubi laudo consilium artiseis, qui similla traclum se iusta honestaque desensione deserium viderit, animum simul cum calamo chartario ad levitates et ioculationes vertit. Alia mihi credat, non illa, ut, quod vult, consequatur, insistendum sibi via putet; et ad sales illos hoe responderi sibi velim, me non esse eo uim nec eius surpare nomen esse in animo qui sum ipse me novi novere multi mihi fronte detecta in propatulo et ubique gentium semper incessus; quod si adversariolus ignorat, scriptis meis epistolae subieciis

brevi non medioci, sua pernici discet. Dixi ac repeto, APOLLO non suiu iuravi tamen in eius verba, ut cognitae veritati plenaeera sithseriberem Liberum sit et non ademptum, contra me,

quae seniit, scribere et dicere ea, quae, ut militari verbo utar, in me coniecerit iacula, haud trepidus excipiam loco Ille non cedam. Pensilet amen ita eum nostro lacco humanitatis iure

189쪽

moneo ne inconsultis et humeris et ingenii viribus aggrediatur quidquam quid illa serre valeant, quidve recusent, animo volvat, ne onere iiscepto aut nutare ut corruere omnino turpissimum oporteat. Mussitata diutius, quaeque Praeter aliorum iniuriam et contumelias ingeniis inserviens tulari ac defendere ipso didieerat, in medium asserat alta sublimia, do quibus disserere plus reprehensionis quam Iaudis adhuc reportavit, Praetereat, et quibuscum tantum ipse, quantum cum fidibus graceulus, suscum amaracino, cum cauda simia habet. Sed iis quid laetam, veram ne perdere, quam verberare, canere alivd ne videar, qui ab institui notando nec desistit omnium, meherculo, ver cundiae sinium oblitus, sed, ut in aperto est, pro mala ipsius ossibus et nervis inolita inveterataque assectatione perlaicuit frontem Namque dum quod aliissimo cachinno maximisque ronchis prosequendum est salsas scientiae pravorum ingeniorum, verae umbrae doctrinae, insectator bonorum studiorum lator admiarabilis videri maxime voluit, in inextricabiles errorum laqueos lapsus est ac laterem Iani miser. Animum enim si quis mediocriter modo intenderit, quam contraria sibi, o superi, quamque repugnantia ut oportuniori quaeque loco ostendam ess ius sito in opere situos invenerit, cui a multitudine orrorum alaban- dico cognomento esse duximus, et tanquam sonticetum et lemuribus infame domicilium vitandum in ii mullo quidem discrimine iuncta esse, nec in idem pectus eoire posse animat sacro- fauet et nominum et rerum studia, quo sub omni sole non ineptius, non delirius quicquam dici potest, cum in iis ut inseparabilibus nemo vel leger vel scribere unquam cogitavit. Testimonio sunt ad unum usque omnes nobis relicti veterum codices Galenus quoqii noster ad quem aliquotiens missos Iegiinus mente patientes quanto studio nominum sudaverit, quantas vigilias ut ea ubiquo definita, ubique speciosa redderet vigilaverit, nisi eius commentationum experti obscurum est nemini. Non autem inficior, quorundam nominiim iiii damnare graminaticas origines et nimis exquisitas Iudicra subtilitatis solertias, et in universum inutiles ac vatias nomenclaturas, quibus veluti nugarii lii do res salsa tractantur, serius ac diligentius vitaro docet, qualibus vel similibiis libellum adversarii conspicio resertissimum, quo plura sugienda quam sequenda ac veri quam stella digniora occurrunt. Et quavium illo laticius gloriaeve ex sol Cooste

190쪽

studiis ius gymnasio vestro adiecerit, non tardum dictu est, quandoquidem a tempore doctoratus sui non apicem unum edidit, nisi quaestiones res, alio tamen quod turpius est collectas,

disputaverit. At ego studio vestro quanto ornamento suerim, lucubratiunculae meae, quas in liberalibus artibus pliilosophatus Parisiensium more edidi, venia sit dicto locupletissimo testimonio esse Possunt. In suscepta autem disceptatione aequitati merita praesere minus posco. Reeeptui nunc canam sua quam tamen ulminis instar protinus comminuam ac prosternam sit haec editio iccirco sua, ne illud in se graecum antropos antro pon demonio retorqueri committat. Quorsum haec Num ignorat, nullam esse gloriam alieno partam Iabore Illud quoque silentii tenebris minus obvolvatur, ubi liic errorum sentina et coagulum, pro capianda aura Populari magisque emerendi favoris quam utilitatis gratia illam veterum de eritonibus legem gloriabundus citat, qua, ut Par est, cavetur, ne quae scripta, nisi iudicum sententiam omneque tulissent unctum, ederentur probarenturque linea alba. In quam sententiam manibus et pedibus raeceps feror, cum hac lege sanctius, utilius, ionestius, salubrius in vestra republiea inveniri, excogitari illi possit. Sed videat hic semiliteratus, ne in hoc uli aliis paene omnibus candida in nigra veriat, manum admoveat sibique ipse vim asserat, promptis contra me telis ipsum se confodendo. Quicunquam bene ac feliciter actum dicerem, si ea nunc lege teneremur omnes nec ille abortivo suo haberetur tam insignis, nec lania apud omnes tantae ignorationis agraret invidia, et ab immaturo artu omni remota dubietat non quinquennio, sed toto decennio abstinuisset, ubi momentis singulis emendationi, nonnunquain obliterationi obnoxium habuisset. Quod si tanta emromni impietate salsisque persuasionibus nullo nostro conatu lucrari eum minusque in lucem veritalis trahere poterimus, acceptum tamen nobis reserat, quod Iegantius quoddam gravius atque Politius solito genus scribendi nactus sit, nisi fortasse spiritu duetus vulpino in nos editionem recentiorem scripserit, quae elegantiis, suco verborum, lenocinio cum prioribus seriptis suis vel gratiae vel negotii nihil liabet. Et haec nostra in se scripta,

quae Paene Praeterieramus quainquain gravi83Imorum viror nn

et auctorum testimoniis firmata, roborata, munita stipataque in-oedant, sint tantum praeludi loco, qua nisi manum herbamque

SEARCH

MENU NAVIGATION