Die ältesten Schriftsteller über die Lustseuche in Deutschland, von 1495 bis 1510 nebst mehreren Anecdotis späterer Zeit, gesammelt und mit literarhistorischen Notizen und einer kurzen Darstellung der epidemischen Syphilis in Deutschland

발행: 1843년

분량: 473페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

221쪽

haben et sensuali late solum persuadentur et qui libertate a hii rii, quo suoruni aciutini domini sunt, ad plenum non mi unis tur, ut sunt melancolici et mente capti, PTOLOMAEO auctore ergo astrologia non est ratios dein quaecunque ratione probantur, certa, ctorminata atque quieta sunt minusqiae hue atque illuc fluctuant astrologica ut Pliirimum ab humana fictione sunt incerta, ingenium obnubilant atque Perstringunt et menteni nonnunqliam totam absumunt hominemque penitus insaluant nullique legi arere inlint: quare astrologia lex dici non debet.

Praeterea sigurae oelestes, quae sunt sormae reales quantitatis eoeli clausae inter terminos suos, pula polos vel mundi, vel a

diaei, nilii commune habent cum astrologicis guris, quas th maia illi appellant, eo quod Per naturam in eoelo non sunt, sed per inanem, salsam atque siclitiam imaginationem, quod probo

verum esse et sub eo exemplo secunda domus ab ascendente

in hora praesenti et in hac terra significat substantiam diviti riam, quae in possessioniblis est, et eadem quantilas vel Pars coeli in alia terra est domus 3 fratres vel aliquod iiiusmodi significans, et imo eadem pars coeli in hora alia et alio origontesignificabit iter vel aliud nescio quid a divitiis ei posεessionibus omnino diversum significatio ergo domorum non est naturalis, eum de aliis similiter iudicemus. rastrologi vero sua iudiei singilla ad 12 domos praecipua reserunt; unde sequitur, quod orum scientia non ex natiira rei, sed humano placito et voluntate ae salsa imaginalion sit atque ficta, cui etiam probatissimo id testimonio est,inito aliter Graeci, aliter Arabes, item et aliter alii domos ipsas ordinant et singuli, prout Placet, praesentata singulis tribiiunt, quod totum reddit, astrologiam

diinlaxa imaginariam esse. Amplius motus coelestis astronomi-ciis circularis est atqiis continuus secundum AMATOTELEis in tu vero astrologicus discontinuit est et temporis atque ordinis praeposterativus, quod praesertim de molli directionis hylegi runi alaay atque Principum secundatorum ac sedium manifeste patet haec enim omnia et id genus in at ii themate non nisi Per saltus annorum interruptionem atque einporis certain divissionen diriguntiir, ut constat callentibus directioniana IoΗΑxxism MONTE REGio ducatus Saxoniae tabulas. Item essecius gurarum oelestium et motiatim astronomicorum, illa ortus atque occasus stellarum, coniunctiones et oppositiones atque eclipses Dipiligo by Ooste

222쪽

luminarium et id gemis, quae Per se et absolutam rationem motus consequuntur, Proprii sunt in primo certitudinis gradu aen essarii essectus vero astrologici et eventua suturi contingenies incerti et coelis omnino extranei atque fictitii sunt, ergo tacet in praesentia annotatu dignissimum, quod si metaphysicae AnisTOTΕ-LΕs negat ad positionem causa Positionem essecliis in consoruistione esse, eo quod multifariam Potest impediri per transitionem subiecti, Per extrinsecus impediens, Per mediam materiam ab ea, qua erat sus Ptiva, impressionis dispositione trans-inutalanti reat similiter omne, quod est, causam Per se habero, eum ens per accidens non liabeatur; cui eo quod astrologi musam Per se et Propriam Praecipue Plerumque ex coelo confingunt,

ipsorum scientiam es eluum coeli Iaaud cognitivam maxime constituunt. Amplius, ut idem dicit, scire est causam rei cognoscere: Causa vero demonstrativa, per quam sua astrologi firmant iudicia, puta figura vel quaestionis vel electionis aut nativitatis

sive annalis revolutionis, omnino incerta atque incognita est, ergo. Sed Probo minorem, quia gradum ascendentem cum praecisione invenire per Anymodar PTOL. vertiora novae trans Iationis ab astrologia pene omnibus consulatur, et reprehendunt

quinimo etiam trutina EaΜmis, ad quam praelati omne recentioresque confugiunt, itala verbo 5 erronea, desectiva et, ut ingenue ALBuΜAsan confitetur, quinqua graduum disserentiae capax sub medio motu, non vero quo ea utuntur astrologizantes

et male tradita est, ergo. Multum praeterea incertitudinis, salsitatis atque erroris diversilas declinationis solis, quae est inter PTOLOMAEuM atque ALFossu in prognosticis astrologicis assert; quanta enim haec sit, iis, qui theoricas allent, relinqiumus. Unde ex iis aliisque multis, quae in praesentia sponte transianus, manis te concluditur figuras astrologicas cuiuslibet themalis incertas, vanas atque lallaces esse et, si quid per illas probatur, erroneum, ingestum atque meram ignorationem, nulli humano usui, medie minus aut utile, aut necessaritim lare. Quam ob rem vetustissimi et graeci ei alitii arabesque medicinae scriptores, imo verius auctores imitatione digni, medicinam ii ab astrologia separarunt, ut in eorum placitis mentionemn illam unqtiam de sententiis astrologicis seeorunt, videntes' ne sine illis et posse ei obera eno utiliterque exerceri admita

223쪽

ciilalivas tamen arios et quidem omnes tamquam ad altiores et priiicipaliores ordinatas, triviales quadriivialesque in finem medicinao, prout alia in ut facilius et directiori via semotis ambagibus perducamur, moli et opinati maximo lint condiicere. Quemadmodum divinus PLATO Iogislice i. e. metiendi et uinpiliandi peritiam, item ALI, A acENNA atque IrrocnATES omnibus valere contendunt possumus enim Per paralellos adortuni et occasuin, ad austrum et aquilonem exquisito extentos superterraneas habitationes et extremas et medias tacilius invenire, item per lippiitalionem orius siderum et stellarum, qui lamen tempore certisque diebus desinitus est, Possumus quatitor tempora anni melius cognoscere et materias auxiliorum, proiit oportet, ad medicinae usum debit colligere; nam orius vergiliarum, a quo canis emersus, aestatem inclioat arcturus a

iiii anum, vergiliarum occasus hiemis exordium est, postremo ab ariet aequinoctium veri initium habet et ob 11ocmitio Α- TLs non minimam partem medicinas hoc est actus medicationis dixit astronomiam, sed de astrologia uspiam meminit. De GΑ- Lxuo, quod fere de universis Graeciae scriptoribus, id nobis persuademus, illum arrogantiae inanis causa, ne parum multa scisse videretur, artibus suis ea, quae parum aut nihil iuva-rnenti aliulerunt, conquisivisse, ut artes cognitu dissiciliores viderentur; nam inter priscos solus ipse causam dieruin criticorum apud sidera liaerebat. Haec ainen sua inquisitio descit ex radice ipsa, tum propter diversum motum lunae, dein ratione aequalionis nunc addendae et nunc subtrahendae, et tertio ratione latitudinis lunae specialiter creditur desecisse neque mirum sit, quod liunc errorem GALExo imponimus, cum et in aede sacra nonnunquam Purgamenta quaedam conspiciantur. Illud etiam AvicEx AA primo canticae tracti , quod declarator obiicit, contra nos parum facit illiqii respondere est facillimum, quando non de suo et mente propria, sed astrologorum aegypti um Sententia id vicxxx conscripsit, quod exoribus aperio constat, tum ex verbo, dicuntii scilici ab astrologis, tum quod non eandem cum reliquis Avicxxxa dictis opinionem prae se seri, tum tertio, quod ΛVEiinois eo passu hoe tolum esse illi contrarium, quod declaratum est in philosophia, plane asserat. Et Prosecto temeritatem declaratoris, qui veritatem deserens ipsum se nostro rum salsum interpretem consiliuit, gloriam ab indociis sua eX-

224쪽

clamatione aucupando, admirari non salis susscimus; non nimadvertit, quod sapientiae legitur os, quod mentitur, animatu necat liber namque anticae pars canonis non est, nequo placita astrologorum. Quod postea vero de ALEXAsmiaxo colligit, par illi PTOLOΜAxi est ita colligentis multa praevident de fiatii adris agricultores igitur nos plura certioraqtie quam illis oelestium rerum cognitione Praestamus. Negat ibi CoLuΜΕLL in consecutione veritatem esse, quoniam ho scilicet astrologielim sapere, quo agricolis Praestant, non sapere est, sed desipere hoc est, non plura quam illi sciunt, sed Plura singunt, magnitiidinorerum, circa quae nientiuntur, professionis luditarium praelegentes, ut loli ax Picus inquit. Quod etialiis veritas in consequente esset, coneIuderelii necessario, declaratorem non esse medicum et Pistoren pistore Peiorem. De Lino Aios Exsi id in praesentia respondeo, certissimum esse nullum auctorem lanii faciendum, ut nequaquam suspicari liceat, eum ait aliquando erravisse, aut saltem creare Potitisse hie enim tonor ut AususTixus est solis canonicis scripturis tribuendia est, quae auctore spiritu saneto falli non potente scriptae creduntiir. PETnuivero Ar ExsYM qui, ut IoΗ. Picus ait, multa congessit, pauca digessi et tibi nugatur, magis ibi ab indoctis credentibus ipsum divinitus loquutum impensius solet Observari in eo assu, quem declarator obiicit, non nisi iiislo carpstinus et in complurimis, quae non minus proposito condiicerent, ipsum taxare ossemus, licet, ob quam in medium adduximus caiisam Iibenter transivimus; ut quod medicus a naiiii a malorum morum sit, quod rectitudo christianae religionis et concordia scripturarum et item multitudo martyrum ad colafigurationem orbium reserantur et influxu siderali subsiti et id genus, quae profecto dicere erubeo. Praeterea salsitate, qua declarator astrologiam cum astronomia unam eandemque scientiam praesupposuit, eadem et nunc tam salse quam ridiculoso satis astrologiam ut medicinae condistinclam et non illitis partem, ei necessariam conditionata necesitate ine- piissime concludit. Dua licet indigna sint, do litibus ut aperiissiniis mendaciis vobis verba sani, qui tamen inde colliguntur errores silentio minus sunt praetereundi sequeretur enim ex bis ignorationem, inscitiam atque errorem naturali scientiae et inedicinae necessarium, item idem condistinctum et non condistinetum eidem ei parieti ei noli partem eiusdem esse, et quDd

225쪽

haec, medicus est astrologus, propositio sit neeessaria, et quod omnium maximum sequitur, HirroeRATEN medicum non suisse, longo enim ante astrologiae inventionem, scilici anno octogesimae Olympiadis primo, mortulis est. Amplius medietnae ossicium est, nos dirigere, ne in conservatione sani et curatione aegri err inus in tio enim finis medicinae constitutus est. Sed in conia servatione sani, quae praeeipue Per diaetam et convicium si, astrologos non consulimus non enim comedendi ve bibendi tempus secundum aspectus siderum, sed Per impulsionem malas suadae lamis sitisque, vel a natura, vel consuetudine, quibus omnia suum tempus dicuntur habere, deligimus. Igitur minus

in parte citrativa eo quod post illam de astris et eorum aspectibus curandum est nihil enim ut AHcxxx dieii medieum oecupat, nec impedit. Qitapropter in valde aeuiis statim et die

primi vacuandum, si materia tumeat supersedere enim in eiu modi morbis malo esse ait necessitatemque rationis Partem onstituit hi Pocn TEs. Amplius intendens nem, simul omnia,

quae ad finem conducunt, intendit sed medicina per se et ut a qualibet alia distincta scientia praelatum nem ut proprium,nibi de astrologicis praeceptis melans, intendit igitur esto etiam, quod astrologia scientia sit, quod optimo iure negamus, ad coli sequendum tamen praedictum finem nihil medicinae conferre potest. Membrum igitur luna existente in signo respicient ipsum

ferro non tangere aeque Periculosum est, alaut vestem novam incidere et eandem Iuna leonem Perambulante induere. Quas propositiones et consimiles si PTOLOMAEus se dignas aestimat, quaniae apud philosophos auctoritatis esse possit, ARISTOTELES cum P TosE, ceteris iudicent. Volens item AvicEKκ hortari eos atque allicere, qui medendi solertiam exercere cogitant, inter initia siti magni canonis dieit illum omnibus prolatu dignis in medicina susscere atque siquid illi superadditur, arte incompreliensibile esse scripsit vero AvacENNA ea, quae ad suem medicinae Praenominatum necessaria videbantur astrologorum vero placita et sententias, quae de influxibus signorum et planetarum aspectibus sunt, ne quidem verbum de iis videatur hiseere, omissiti edici enim serme omnes eundem humorem sub quocunque sidere alit quacunque orbium consguratione, Vere et autumno Praesertim, scamone evacuant, eo quod haec actio a tota specie et occulia Proprietate insit et scamoneae naturam absolute Disiligo by Ooste

226쪽

conseqtiens ab ea auferri non possit, et ita iudico de aliis, Inio et do humoribus humani corporis itantumque ad polentia passivas relatas, medicis instrumentis. Declarator vero cartarios sa quillus, quod superadditum est, de Parie medicinas subaudiri contendit. Sed o pia divaque numina quaenam Pars est, quae loli iam eonstituto superadditur. Contradictionem quippe implicat, scilic esse et non esse totum Praeterea si totum comis prehenditur, quomodo pars incomprehensibilis est Quo se etiam sulcire redit de particularibus Osibus et gradibus medicinaruin quibus cuique aptandae sint, nihil prorsus ad rem sa-cit nam scientiam universalium esse et ab ea particularia relinqui, iam ad unum omnes prisci et recentiores sunt lesiali.

Corret impertinentis IX, p. 67.

Subnixus insallibili veritate pro virili mea castigabo etiam infinitum sere pelagus errorum in hoc correlario fluctuantium, quibus multi naufragium acturi essent, si non vincerentur veritate ipsa, quam declarator iis nugamentis supprimere speraverat, consentient nobis praesertim doctor illo, quem Lynco-niensis interius nos Mero dicit. Quod ut saeuius fiat, ordinem, quo in soribus peris annotati sunt, praesertim servabimus ordini enim quid latentis energiae Isignor TΜΠ vult inesse. Sunt autem praecipui et aliorum rundamenta atque radices tredecim errores, quos eo ordine Prosequemur.

Castigatio primi erroris. Primum errorem deelarator occasion euiusdam sibi saetae argumentationis nobis iniecit, cum studuimu approbare, dei optimi maximique solius, ut particularia sutura contingentia de terminate ognoscat, proprium esse. Hanc declarator per suas ambages atque solitos anseactus quaerens evadere dicebat, rationem tenere de futuro in se, quod est ipsum in aeternitate cognoseere, verum in signis aut causis minus vaIere. Quod autem nihil ad rem agat erroremque inducat haec evasio, sic probo: Quicunque in suis causia essectum cognoscit, is illum sub habitudine causae ad tacium comprehendit habitudo autem causae secundum AnisTOTELE ad essectunt contingentem est, ut aut ex ea plerumque essectus proveniat, et ille quidem ex causa sua per muleeturam solum cognoscitur, aut quod raro et in pauci

227쪽

ribus contingat, et hic ex causa ipsa nullo modo ab homine cognoscitur, sed remanet, ut dicere est, ignotus. Omniquaque igitur sutura contingentia ex causis et signis determinate cogit

scere, error.

Castigatio se eundi erroris. Ex hoc quoque constat, praedictiones medicas praesagiis astrologicis dispares esse, quia secundum illustrium inedicorum sententias de salute atque morie aegri per sidera secundiam placita astrologorum non est determinandum; nec meliercules vetiistissiinus HierocRATE uspiam id sanciverit, verum in unum collectis omnium indiciorum viribus pensiculatisque prudentum medicorum regulis, quibus tum lacultas corporis, tum materiae precantis conditio dignoscitur, hoc fieri praecipiebat; et revera non ex astro, sed lotio, non sphaerarum, sed arteriarum motu et id geniis, quibus medicorum codices nullam penitus de astris mentionem reddentes ubique celebres sunt atque reserti. Quemadmodum ait in quovis morbo mento constare et cibum adpe-lere bono est contrarium vitio datur; et alibi spirationis facilitas perquam magnam vim in quovis morbo aculo bona valetudinis obtinet; et iterum concocta evacuare movereque, non cruda oportet. His ergo, non Planetarum speetibus aut signis coeli suas medici praedictiones nuneiant, quod et declarator λsrmat, quamvis per imprudentiam se id sacere nescit igitur praedictiones medicas cum astrologicis confundere, error.

Castigatio tertii erroris. Pro confutando terito errore advertendum duxi est quod naturalium omnium penes nos evenia in coelo nigiata essent, adhuc per stellas et per signa medica praesagitiones in sutiarum non aequaliter et pari modo possent fieri, tum quod illa, ut ostendemus, certa radiea landari nequeunt, ista vom ut Plurbanum eveniunt insallibilitor, dein ito illa ut extranea raro conlingunt, ista vero tamquam necessitatem materiae sequentia sunt Plerumque, et tertio quod effectus in sua causa Proxima quam remota certius cognoscitur, atque quarto, quod distinctio Particularium non a ausa universali, cuiusmodi coelum est, sed ex varietate materiae, quantitate et eius appendicibus signate

dependet. Quis inquam, dii boni, lam porspicacis intellectus

228쪽

21 1

est, ut Propriam cuiusque rei causa ui in orporibus melestibus, quod super hominem est, determinale cognoscat, cum ad ea ut manifestissima natura quasi noctuae oculi vere simus subme- euilonies. Ergo Per eclipses et Onslellationes nequeunt certae Prognosticaliones fieri. Castigatio quarti erroris. Neque congruum, neque idoneum est, quod inter illa, quaso eodem errore manant, quibusdam consulatis alia, de qitibus par ratio videtur, adstruantur omnes vero astrologiae species de eodem errore, qui est sutura contingentia deierminare et ex astris divina promittere, manant ergo eadem facilitate aut adstruimus aut abigimus omnes, sola HirisT auctoritate sussulii, qui in evangelio nos vigilaro monet, cum diem et horam nescimus quin imo revolutiones annorum quorum principium et sitis Praecise non constat nobis incompreliensibiles sunt; cuius testimonium probatissimum ex bissexto, quem negligenter salis, ne dicam nescienter, quotannis compensamus, accipere est: ΑΕs Ananim huius inventor diem ad atomos, ut inde Praecisio sit, nunquam resolvit. Habet enim dies quatuor quadrantes, omnis quadrans sex horas, omnis hora quatuor Puncia, omnis punctus 10 momenta, omne momentum 1 uncias, omnis uncia 47 atomos, quo confit, quod certum initium anni asserere AuousTixo auctore Parum a mendacio distat ergo revolutiones annorum adstruere confutatis aliis astrologizatoribus, error. Castigatio quinti erroris. Quintum vero errorem eo convincemus, quod quidquid a coelo ut a per se causa fit, proprie ens et unum aliquid esseeonstat, satum vero Pro ordinatione omnium, quae hic aguntur, qualitercunque eveniunt, ita ainen, quod ordinatio ipsa coelo sive per causas niversales naturales sive particulares accidentaliter subordinatas sit, nihil est, eo quod omnia, quaecunque Penes nos aguntur, BORETIO eterisque calliolicis doctoribus tradentibus soli divinae providentiae subsunt ergo rationem satia sidera referre, error. Castigatio sexti erroris. Circa errorein sextum id monomiis, quod quidam IOANNEsBnuo is tempore basiliensis synodi praedicens sutura super even-l4

229쪽

iis delesiae sua Prognostica iri te ad hae tempora extendit, circaque conieci aram, tande nescio, Plus tamen, Mi creditur, extempore generationis Cometas quam astris assumens, venturum cometam praedixit. Vidi fortasse aliquid de iis deesarator nostere iis confisus labellis labellam novam addens de cometa futuro exemplificat, qui, si, ut somniat, evenerit, omnibus se valem constituet, sin au em minus aecidat, sua dicta exemplorum more, quorum iiiiiii requiritur veritas, volet libaudiri et quod circa hune errorem me imperitia seduclum Iiquando in astrologia graviter dicit erravisse, condono illi libenter, quando praesertim hic error professionis vel artis, non Imminis est. Videor tamen milii aliorum venia utiliter usirin astrologia suisse, quando cognitis eius dogmatibus tanqtiam salsis mature, ut debui, ne residuum virilis ineae in illis incassum perderem, ea prorsus abegi. Verumentui vero astrologiam, quain eius prosessionis scientia enim dici nullo iure potest medullam contingerem, Per aliquot annos

socialiis sum sed cognito, Ut ante diximus, itanium ingenia decipia ac vanitatis habeat, omnes omniurn auciorum codices, quo in bibliothera reposueTam in extremas tenebras, tanquam nunqtiam visitrus coniicere minus cunctabar Fateor tamen, ad quendam excellentem ac raepotentem virum excidisse mihi opusculum, cuius eclioue fortasse nonia ullis partes astrologiae egisse videor sed i qitum vecte senserint, videant eum enim, citius genesim iHre ipso complexiis sum, modo ad cultum duorum ac reverentiam Planetarum, ceteris liliaque anquam re inanissima contempus, scili timorem dei et proximi dilectionem, hortatus sum, gitibus duobus nisi summa reverentia habita dorebus ΤΑxcnEDI et ΗUNLBALDi potentissimorum actum fuisset iis consist Turcam crudelissimum hostem intra Asiam tenuere invituma armalum atque a transfretatione et ingressu Europae penitus

Probibuere. Ita et hodie principes sacri romani imperii posthabilis astrologicis divinationibus solo divino auxilio sussulii Turcas et uiues exolicas nationes oppugnare debellareque possent, sed astra tibi consuluntur, nihil peusi, nihil boni deo iusio iudice

Permiueille uia i iam poterit esse ergo ex astris cometam et alia determinato Praedicere, error.

Castigatio septimi erroris. Illeologos omnes recte Iou Fn Avia Picus eos opellat, qui

230쪽

nt cum cognoscant, veneruntur eiusque placitis obsequantur ei aliis adiumento sint, literis sacris incumbunt, quae, ut idem ad HERMOLA- scribit, non tantum persuadent, sed cogunt, agitant, vim inserunt, legentes rudia verba et agrestia, sed viva, sed animala, flammea Muleata, ad imum spiritum penetranii liominemque t tum potestate mirabili transformantia quinimo de materia pie asseclata non solum illuminato intellectu, sed et regulato atque bene instituto assectu propositio dialectica demonstrativa in valet, quae non tantam ut opinata Persuadet, sed ut per se nota et neeessaria scientiam concinnat ergo theologiam ex persuasionibus collectam dicore error.

Castigatio octavi erroris. 8currilitatibus et vanis clamoribus magis quam veris argumentationibus, ut ostendimus, agere rem declarator semper visus est, sed divino propitio spiritu, priusquam ad calcem pervenie-inus, HARPOCRATES ex vaniloquo et tentore ibit. Nam siquis obstinate errorem uinoxis BONATI, quem in praesentia citat, eavillando defenderet, utendum ore contra illum argumento, cui Tespondere non Posset, videlicet ignis sicut enim ex principiis naturaliter cognitis apii omnes, ita ex principiis de ei Dio assectatis, ut Sancto noΜA placet, apud fideles aliquid

demonstratur; nee, quod diei solet, fides non habet meritum, tibi humana ratio praebet experimentum, praedictis obstat, quando sacra fides Praesertim theologia non est, sed habilus principio-rtim theologiae subdelegans sibi hane ipsam, principia per se nota in superiori scientia scilici de optimi maximique et beat rum illi tradendo, in quorum lumine theologia eonesusionem inseret, quod est o deo ut attributionis subiecto vero deinonstrare ergo theologos de deo qua in astrologos de oelo ininus aut nihil demonstrare, irremediabilis error est.

Castigatio non erroris. Quod autem astrologia adversetur saerae theologiae atque P- posita sit, ex hoe patet, quod saepenu inero genethliacorum astro logia nestoriani pollicetur seri iam octoginta vita annos aut Plures Promittens et per singulas revoliti tonos annoruin securitatem vitae FPondet sacra autem theologia dicit, horam mortis omnino inceriam esse. Ἀ hoc enim conditor noster ut ait Gnroonius latere

SEARCH

MENU NAVIGATION