Die ältesten Schriftsteller über die Lustseuche in Deutschland, von 1495 bis 1510 nebst mehreren Anecdotis späterer Zeit, gesammelt und mit literarhistorischen Notizen und einer kurzen Darstellung der epidemischen Syphilis in Deutschland

발행: 1843년

분량: 473페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

241쪽

postileutians per viam risis accidat, neque verbis eius hoc nonstrabis, quamquam aliqua colica accidat advenientium aegritudinum more, quod et antea dixerim. uorum seriem veri, rum non observaverim, cur male fers Non verbia tuis, sed rei intendimus et studemus. Sono res Probes, nec ne AVIcxxx vel GALILsus non modo, verum medicinae studiosus quisque iudicet, hortor. De variola ambulativa tandem rationibus edere statuisti. Non parum laudo: te etenim tandem resipiscere et coniecturas moderare decebit. Circa correlarium primum conclusionis primae.

Sperabam post ambages tandem ex medicis ardua te dicturum; sed quo vergat hoc rixae studium, stilus tuus satis monstrat, nec evidens medicae artis verbum elicere quisquam poterit. Logicae terminis in praesentiarum inhiare non velim, nemo vel mediocriter sanus imputabit. Dicterium imperitis voce vel seripto quandoque solando missum ibi ipse vindicaveris, me culpare utique non debebas. Nominalis an medicus magis tuis scriptis videaris, qui velint, iudicent. Neque hoc ingenii magni arbitror, scurram enonemve si mens non sanior esset)quemquam ore incomposito nuncupare. De praedicamentis tecum non agam AvicLANA iussit prima primi capitulo primo, dum inquit neque litigium hoc eis, neque illis, qui circa eos sunt, auxiliabitur. Huius autem rei certitudo alterius docti Nnae principus pertinet. Circa correlarium secundum conclusionis primae.

Prorsus alienis et remotissimis concertationibus hic vagaris, quae pro virili etiam, nec minime aspicienda arbitror. In calce denique ipsius correlari quoddam infirmum ex medicis assera: malo ex simili produxerim, dum posuerim, malum rancum Eaphali assimilari, propterque qualitatem venenosam et ab extra venientem epidinatalo superaddere ac dici,aphati epidinitate. iaro tanti sua saltem aestimatione studii virum non montinisse patrum, qui voce una et consona medicum artificem consensualem dixerunt, inina nec sensum debere transcendere. quo sit, ut ex similitudine accidentium non parum iudicio con-Djsiligo by Ooste

242쪽

seratur. Sed cum et hae sint, quae neque pedem in medicam figunt, laustra altercarer. Ad conclusionem secundam propero, si quidquam tandem probatum et disceptation dignum in manistem tibi venisset, visurus, et cum hucusque non nisi rixis muliercularum mors nihilque proposito attinens attuleris.

Consulatio conflatorum . MARTINI MELLEBSTADTeirca conclusionem secundam. X, p. 188.

Quem te tandem aestimabis, ignoro tibi, quod mala nostras

exposueras sententias eiu dixerim, areosRAH me eulpare asserueras. Tandem et I aeocnΑ alter sorte nuncupari velis; more denique tuo contendere possis, fingere, quaecunque non erubes, irrocRATEM pro tua sententia), et capere et obse vares, optimo ferrem nec rascis, sed arte certares. Non ignoro, aestatis natura in se quosdam causet morbos. An vero probe me culpes tanto verborum hiatu, ex mutatione temporum, Puta aestatis, aliquos causari dixerim GALIExu videas eodem commento Precor, cum inquit aestas enim, siquidem a cursu suae, turae in humiditatem venorit et sine ventis fuerit, non solum in vulneribus putredinem aest, sed etiam in omnibus membris, sicut II1PPoc ris tertio epidimiarum dicit haec ille. Ecce, male dixerim ex mutatione aestatis dixi et iusto repeto, HierocRATEM et GALILAuM recie si disceres, contumeliis improbe me haud molestares. Nec deberent certe tua laaseae me movere, cum III rocnATI et GAMENO nec parcas: nam contra sua verba aperiissima auream audes. Inquit ipso eodem commento desudationes in exteriori nascuntur cute, qua sicut vulnera cutem XasPerant exteriorem, quorum causa est multus sudor cholericus. ueontra aperta verba monstrare conaris, putredines et ulcerationes a colera desiuente malo posuerim hic dissus doctores Mansuraus D SANOTA Meum, ceteri peritissimi quos si tu curatius videres, non tuis inventionibus vexarer Fucum amas verborum, quo aequo Plus garris. Criminaris demum, materiam leprae putridam non esse. Quis ambigit lametsi leprae materia quoad causam antecedentem putresaeta non sit, sed conculcata et sparsa coniuncta nihilominus cous Ieprae ulcera, botho et

pustula essest et saniem siluere facit, quod absque putredine seri sorte dices. me ea putredo febrem essest, cum non su-

243쪽

bilo, sed repens et ab extra non ad cor transpirat Avicxsu veliam perperam allegasii, melaneoliae non naturalis modos duos eum dixisso producis, quibus febrem quartanam et lepram facit, cum et ipse naturalem melancoliam etiam o sacer aperio docuerit. Possemne et ego, divina Minerva, proclamare Tibi autem pro minimo est, nolissimas medicinae traditiones confundere, dum saltem circa nomenclaturas te sategisse arbitraris, nomino, non ait medicus.

Do nodis revera perito loqueris cuin nodos ex melancolia grossa produXerim, tu ausam Pituitam et phlegma opponis, nodorum disserentiam, quam tu ipse in scirpo quaerens nondum eomperisti, quae, si notissima non esset, monstrarem alius. Quid tandem eum non medico medico quisquam ceriabit, ni venium verberare aut litus arare voluerit Non elementario

puero, verum tibi homo ambitiosissime necdum ognita didici, nec sine doctore et studio coniecturis quod ollacero a tem reputo quicquam unquam finxi. Anus delira si tibi quandoque assentiat, non miror blandus es et ora dicax Peritorum ego in arte medica sententias, ut ante, apertissima fronte poscere

nunquam cessabo.

Circa primum correlarium conclusionis secundae.

Si male fundatas tuas opiniones despiciendo praeteream, tibi gloriosum qua mentis actitate nescio arbitraris. Ad rem nostram Popero dixi namque a sola qualitativa mutation aeris, calidi scilicet et frigidi et cetera, pestem non causari Crim namque GALIEsus primo de complexionibus dispositionem ca- Iidam et humidam aeris detoriorem dixisset, et maxime haeein pestilentialibus reperiatur secundum iri ocRATE primo epi- dimiarum, Per hoc nusquam negarunt, immo maximo et multifariam a peritis superveniens causa pestis assignatur aut cundum coeli guram, aut vaporis corrupti admixtionem. Etiam non modo pestis, verum malafraneuin et celeri morbi aliquando Procedunt, A IcENNAE testimonio capitulo proprio de Iepra sentertia quarti canonis, ubi lepram si prodire quandoque docuit. Quapropter hanc revolutionem coeli quandam proprietatem occultam in substantia aeris, iam mediantibus vaporibus corrupti, tanquam subiecto causare dixi, quae una cum alteratione quali-

244쪽

talum manifestarum, puta alidi et humidi, pestem et nonnunquam ceteros morbos, scilicet malum rancum lepram o causet. Quam probe tu a condito aevo et invisos non lectos Producas, quisque sanae mentis dinoscat. Duas an proprietates osuerim et iterum qualitatem occultam absque subiecto dixerim, quemadmodum tu, ut criminandi materiam quaereres, cuncta etiam verissima profanando, in me salso confinxeras, mea satis scripta monstrant nec me adeo delirum quis putet, ea etiam somniasse, quae tu me impudenter, ut assoIes, dixisse contendis. Quod si commentari delectaret, conviciandi paterent viae amplissimae: nec meminissem, ni et tuis maliciosis conviciis provocarer, quibus et semper moveri, despectae mentis arbitror Quo fit, brevius dicam.

Circa eorrelarium secundum conclusionis secundae.

X, p. 93.

Quis mirari possit, si mo tandem lua prolixa currilitata

iniuriosum saceres, ni rem mente sana aestimans convietis discepta

suti tu nunquam cessas despectissimum comperissem. Cum tibi maiorum sententias, quas nec legis, nec intelligis, allegaverim, de nugis me accusas cum dixerim, inter morbos epidimicos stpesiiseros multum interesso, quemadmodum inter genus et spmciem. Quod si alios medicinas autores larte despicis, nunc I HANNEM ALEXANDRINu precor audi, cum inquit epidimici hi sunt morbi, quando mutatur aer secundum substantiam sive essentiam, aut secundum qualitatem, ut si hyems sicca, ver vero pluviosum et astrinum suerit, aegritudines epidimicae sunt: si

secundiim essentiam corrumpitur, generat inorbo Pestiferos. Praeterea Sino laxuExsis, MATHAEUS SILVATIcUS et ceteri, quibus

tu longe dispar o inferior opidimi genus est ad pandimon et pestilentiam. Anno conviciator ille, improbe turbat, quisque vir bonus iudicet. Dixi quoque, quosdam epidimicos tertia Paditicilla numerari, neque de omnibus unquam, quemadmodum aemulator ille lateat, sum locutus. Si genere simpliciter posito quaeqii speetes inseronda sit, puerulus dinoscat. Sed quid

moror Pestem etiam brutis ingruere causaris quam tu cures Velim non pecorum, sed hominum medicus nonnunqtiam suLMedicinae enim subiecium corpus humanum sit, cuius aegritudo ut Passio metas non transcendit pecorum autem mortalitas aut i5 Disiligo by Ooste

245쪽

postis miam sit aequivoca salis palet; immo in tantum distat, ut brutorum pestes in alias non transeant species ovium puta ad vaccas, seu boves et cetera. Hae a GALIExo et HierocnΑΥΣ non didiceras artem nostram non sine iniuria contaminas. Quamsgo supra dissintverim pestem, velim tu non caeco, sed rationis intuli magis iudicavisses.

Consulatio conssalorum . MARTINI MELLERSTADT circa conclusionem tertiam. p. 194.)

Parum est, apertissima multorum sententia victus propriam latuitatem profitearis. Quanti namque aestimas, errorem cognoscere et eo magis semper prolabi, quis ignorat Qua protervia, dum subito astronomiam te hausisse arbitrabaris et huius artisi peritos in publicum etiam certamen citaveris, quam iniuriose valvas maculasti, qua denique verecundia, ut reprobus, ab a bitris remissus, omnium deniquo nunc immemor et rectissimatii ore transfuga, Et tandem omnium exul Primum namquo iurispexitiam, deinde astronomiam, post medicam ita subito diadicisti, ut verius te aspexisse quam didicisse quisquam ratus sit: nunc et oratorias tantisper insudans ad nomenclaturas et grammaticen tandem redis. Qua et cuncta si Praeter aliorum mes sitam in tuam rem puta ageres, ferrem et ego modestissime; pari autem Passu, quo non paucos ante me inquietavisti, nunc et in medie oberrando rabidi more canis meam Ianiare famam nusquam cessas. Si quae contra errata tua dixerim, alieno me ductum spiritu confingis. Putasne tanto ovo studiosissima uni artium non sino labore insudaverim, tibi cunctas transeu renti facultates nullamque ex integro amplectenti, ut potius libasse quam attigisse videaris, in medica aequari et possim et debeam ignoras etiam, quaeque faciatas virum inlegrum sibi velit Tu dicacitate, quam praesera, nec opera tua, Sed natura magis, quosque molestare audes eademque conditione quod summopere detestor ut omnifariam conflatis nunc theologorum, nunc oratorum sententiis, inversis verbis et sermonibus famam tibi amplissimam accessisse opinaris nee hac insolentia contentus, in cunctos denique obiurgari et conviciari semper velis quorum ratio mihi nunc habenda est minime. Theosis sublimitas quanta sit in medicina, nemo vel insanus determinabit Astrono-Djsiligo by Ooste

246쪽

miam tanto hiatu detestaris livore quam ratione magis a te fieri, quisque conspicit. Ego eam etsi non profitear, quantum

doniri apud medicae autores observatam comperi, tolerare debueram II ocRATIS namque, GALIENI DAVICENNA non obscura sunt verba: inmo et apud AnisTOTELEM physicorum secundo scientia media posita et concessa cernitur astrologia, quem et si ii carpseris, insanias merito cedam. AvicEANAM etiam salso

produxerim, inique nimis obiecisti: haec etiam nulla audacia qua maxime certas seri posse credideram imperitia etenim sola tam apertis nugis altercari consuevit. O ingenium muliebre, cui praeter nova et vana nihil gratum, ab divina numina haec verba ΛVI MAE anno pestis causam duplicem exprimant, quisque iudicet hortor plurimum, ait namque Princeps, nam oportet, ut scias, quod prima causa longinqua ad illud sunt gura eo Iestes et propinqua dispositiones terrestres, et quando faciunt necessario virtutes agentes coelestes et propinqua dispositiones

terrestres humectationem vehementem aeri, expelluntur vapore et sumi ad ipsum et parguntur in ipso et putrefaciunt ipsum cum caliditato debili et Hae ille prima quarti tractatu quarto capitulo primo, ubi aperte AvacENNA innuit, quod causae remota pestilentiae quae est putredo aeris maligna eum venenosa proprietate, quam occultam nuneupavi sunt sorma coelestes, propinquae vero exhalationes et vapores terrestres sola elementales ab aqua, terra et cum adre ad minima divisi, ipsum Putrefacientes neque quemquam in medica peritum arie aliud sensisse compertum habeo. Tu vero tuas vanas inventiones sola observans, haereses non paveas ni prohibitum quandoque tibi

suerit consabis. An vero coniunctiones magna peste asserant, astronomorum satis monstrat peritia, quas et per vulgum ostaliquot cursus annorum ad sensum saevissime aes comperta est; tu solus stoecipendere nec quodcuinque etiam rubuisti uu-quam. AxIΜILIANV autem Romanorum rogem cum coelo

quomodo quadrabis miror haec namque causa ordiuata es eorum, quae in mundo inferiori illo vero arbitrio et nutu resit Avi- isa etiam aliud intelligero voluisti, cum ait sunt autem causa coelestes necessario facientes illud. Ecce, quam Peritus invento nititur, AvacENNA intendisso, causas coelestes Per accidens sacere ad corruptionem aeris, adlatiam estis subsequitur; cuiu sequela est, reliquas quoque transmutationis eorum, Disiligo by Ooste

247쪽

quae in sphaera activorum et Passivorum, coelum causam per accidens esse, quod si ARISTOTELis vulgata sententia, in primo meteororum, luce clarius non consutaret, monstrarem latius: sed de ro manifesta revera non Parum taedet disceptare. Cum autem coelum secundum certas coniunctiones et illuentias universales in causando pestes quandoque causare dixerim, tu ita proterve et pueriliter obiicis, ut neque apertius cavillare potuisses ais namque, totum coelum intellexerim' etc. Cum autem secundum ΛvIcΕΝΝΑΜ aerem in substantia corrumpi absque manifesta alteratione qualitatum dixerim, sicut verba AvIGNIAE monstrant, qualitatum alterationem nusquam, sed manifestam et notabilem negavi licet namque aliqua sit, ita modica denique saepe

est, ut sensum lateat, modicus autem lapsus aeris, qui insensibiliter corpora afficit, tantarum aegritudinum, qualis est pestis, causa minime esse potest, nisi oeculta illa venenositas mediate a coelo in aere genita concurrat haec, etsi non elementarius Puer, immo grandaevus sis, prae livor animi advertissa non Potes. Subiungis denique, complexionem calidam et humidam ad temperatam reduci, sub eaque comprehendi, quod medicorum nemo unquam dixit falso ad hoc ALIENI AvRENNAEque testimonia citas, cum nusquam eorum scripta habeant, sed, tu omnia pro arbitrio tuo fingis et latitudines complexionum, sicut et relis quas res medicinales confundis. Complexi enim calida et humida, quia lapsa est, quomodo temperata esse potest Tu lapsam et temperatam eandem sorte acies, ex unoque inconveniente aliud stibinfers, aerem calidum et humidum temperatum esse. Aer namque absoluto temperatus non dicitur; quodlibet enim elementum qualitatem in summo praefert, quod temperiem non laeti quod licet verum sit, apud medicos autem aer temperatus dicitur comparatione corporis humani, cum scilicet nullam quatuor qualitatum in excessu habet, neque corpus aliqua illarum sensibiliter assicitur calidum autem et humidum aurem ab hoc temperamento lapsum esse, nemo amhigil nihilominus aerem temperatum per calidum et humidum circumloqui volebas Circumloqui enim, dum apte et ex causa fiat, non culpo tu vero album per nigrum circumloqueris, Iaudaro non debebam. De Particulari peste dixerim, eam puto absque coeli influentia causari et cui namque occultum est, si hominum quidam a stagno Oetente aut cadavere inficiatur, coeli influenti ho minime seri.

248쪽

Esse etenim non tam odiosiun, quain saluum, super ensu cr-ceptis tecuni rixari. Post haec innaturalitatem humorum mor

horum materialium et perinde pestis principium fingis, non altendens omnem bonae naturalitatis humorum subito peste posso infici et corrumpi etiam medici asserunt, quod si in

homine humor multum venenosus generaretur, Pula colera Prasinsiva alit alia quaecunque de malae olerae speciebus, Per quas febris in aecidentibus pestilenita similis aut saevior seret, pesti-Iontialis tum dieeretur uituline, cum ab extra causam non habeat suae putredinis, sed corporalem quemadmodum ex verbis Aviexxx x saepe adductis liquid satis claret. Circa corre Iarium primum conclusionis tertiae.

Dixi, coelum pestem sine dispositionibus terrestribus noueausare tu, coeli insum cientiam et desectum posuerim, intulisti: coelum enim dum activa sit causa, nunquid et passivarum dispositionem exiget et cum sit universalis, mediata, immo remota, nonne et mediarum, et propinquarum dispositionem quoque materiae admittere debeat Nonne origon alter et alter in- 1luentiam diversimode recipit Ilae omnia praeterquam desecium et coeli insufficientiam quis inserat, quemadmodum tu contendis ZOptime se compatiantur, hoe ipso enim maxime claret: nam iuspontanee generatis materiae dispositio et mediorum si non requiritur, cur apud nos, sit seorpiones aut huiusmodi, spontanee generari nunquam conlingit, cum terram ut horum a trem antea posueris Sperviatis si nulla etiam in naturali uni- voca generatione dispositio eoncurrat, mente semicaptus dignoscat attamen non Philosophiim hoc sentientem audes nunci Pare. PETRUM eoAENfE., cui et tu, si mille annis viveres, nunquam

Par fieres, mihi obiici, meque ignavia ab eo recedam salso cul-Pas. Tertius modus actionum superiorum in haec inferiora ab eo doctrina nona positus, quem pro luci sententia sumas, Pro te minime probat, cum sub distinctione et tanquam in gularis ouatur. Nouno o reliquos duos, tibi et apertissimo

coelum pestem et morbos in his inserioribus causare demonstrat, animo acceperas, nisi mente caecus oculos a Veritate ave tisses 2 Dipiti eo by Ooste

249쪽

Circa eorrelarium secundum eonclusionis tertiae.

Diorisu ipsius prudentia me cautiorem facit, qui narura contumeliosum et maledicum dimisit, reliquum vero a medio sustulit. Tu, qui nec innumeris conviciis unquam efferbuisti, naturae tandem tuae cedam, efficis. An homines mea, tua ve magis utantur conditione, positio hi, qui velint, iudicent. Dixi malum

rancuin et Pares morbos ex aeria corruptione causatos ultra calidum et humidum habere causam occultam an improbe, quantum tu obiicis AHcENNAE verba hoc monstrant, cum ait, agrem corrumpi Propter rem coelestem euius qualitas est hominibus incognita. Deinde Is Ac ille amatus dicebat quamvis medicus ignorat, lionem eventus pestilentiae, scilicet a causa superiori, nisi Pra visa et intellecta scientia motus stellarum, tamen est utile scri- hero hoc in libris medicinae et licet medicus non possitis Pugnare motui stellarum, tamen, quod corruptio auris non imprimit, nisi corporibus paratis, mortalitati potest medicus re- Pugnare cura Praeviisiva incochymiam solvendo et huiusmodi, quae necessaria sunt haec IsAAc. t iterum Aurems prima

quarti capitulo proprio dicit quandoque accidunt putredines in

interioribus terras Propter causas, quarum eventus ignoratur, et iaciunt nocere aerem et aquam. Nonne et hos medicinae autores, quemadmodum innata tua temeritate soles, pecudes nuncupabis Putabam quandoque te peritiorem et honestum magis suturum. Praeterea vero, nonne multa sunt medie notussima, quorum denique causas ignorat, te commoneo Scamonea namque coleram purgat, quis medicorum ignorat ob quam autem causam Praeteris ullam, i sorte unicus monstrabis. Si etenim

manifesta sussceret ad haec qualitas, Iongo sortius piper hanc saceret operationem. Quapropter o divus ipso ΜΕsu ait m dicina laxativa non est complexione sic, sed quia alis, neque ut contrarium in contrarium, neque quia simila attractivum huius, neque quia grave aut lave sed quia coelesti virtute dotatum, mixtione ipsius regulante. Haec MESUE. Hanc sec tu patrum doctrinam dixi iodico notum, calido et humido

tantum pestem non prodire, verumtamen concurrere aliquod Occulium, ut venenosam qualitatem et aeris corruptionem, cuius causam ipse ut talis ignorat. Hoc et AvacEo sentit a eunda primi dicens aer mulatur in s et substantia eius, ut in Disiligo by Ooste

250쪽

malitiam convertatur, non ideo, quia aliqua suarum qitalitatum fortior facta valde semindum augmentum vel diminutionem, et haee est pestilentia. Ecce, hic eum celeris si tecum sentiret, nusquam opposuissem. Hi ProcnAs etiam Drbos pestiseros tertia Parii-cula aphorismorum non intendit apertissimum est, IOHANNEALExΑNDRINO et GALIENO tests, eum de particularibus et diversis morbis ibi loquatur, immo in libris epidiiniarum de pestiferis et epidimicis pertractavit quodsi libet videre, commentator ipse famatus IOHANNE ALEXANDRIRus plane disseruit AuseeENNA etiam Per assumaym causam coelestem velit, aperte fingebas, cum secunda primi, ubi assumay genus venti voluit, non causam

coelestem nuncupavit. Nec expositorum quisquam aliud unquam sensit Avicxus etiam dici myoni, suhub indicant indieatione causae pestem non sequitur ex hoc ipse velit, ausae sinteoeIestes, immo magis elementales, cum sunt exhalationes igneae, quare non Proprio causae coelestes dici possunt. Sed quod GA- Laxm primo prognosticorum simpliciter ut medicus laquens rem coelestem sirem exponat, strictior usus est sensuali cognitione, verum nec tirem simplicem, sed eum influxa virtute coelesti, quae res apud reet physicos molestis suo modo nuncupari poterit. Dein cum conditionato posuerim si malumfranis eum ad genus aliquod apostematum puta exanthimata, Eaphati vesaliud, reduceretur propter diversitatem in eo morbo apparentem, tunc denique ultra dicta apostemata venenositatem quandam adderet, ex hoc accidentia mala et dissicilia sequerentur, tu me ipsum morbum exanthimata dixisse inique satis asseruisti. Mordaci ore tuo invective haud parum me carpere e naris, cum Orbum rem praeter naturam dicebam: GADENus etenim tertio de accidente et morbo ait: omne, quod extra n turam in corpore mutatur, aut erit morbus, aut accidens eum morbo concomitans, aut causa, quae antecedit morbum rectius itaque morbum rem praeter naturain quam naturalem quisque

nuncupabit et ita expositores vIcEANAE secunda Primi capitulo primo, sentiunt, dispositionem non naturalem conira naturam debere intelligi, nisi quis ita vigariter loqueretur, ut non naturaIo et contra naturam confunderet, quod equidem quam largissimo et minus artificiosum reputo dictum. Facis dein convertibilitatem satis inopiam, eum dicis dispositionem Praeter naturam et Mentialem laesionem operationum idem esse hoe Disiligo by Ooste

SEARCH

MENU NAVIGATION