Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

121쪽

iu 2m Palaeologiam Therapit in seripsit. Vir

celeberrimus Gruuer, cui debemus Operis hu- us , quod membratim prodierat, in unum volumen redae tam editionem, de hac ipsa prophylactica veterum doctrina essatur Praeclare: is Ex his patet, quousque processerint boni veteres. Quid enim istis placitis vel additum, vel demtum sit recentiorum diligentia , equidem prorsus non video: id vero perlubenter profiteor, hae Via se oste i1-lisse viros magnos, & artis suae gnaros, quia EXperientia magistra & teste, is bonus demum

medicus est, qui morbos futuros ac imminen res dudum praevidet, antequam incidunt, A praesidia adfert. ua de re quasi parentem . ac praesidem Venerati sunt divinum Hippo. Tratem omnes omnium saeculorum prudenti , res medici, neque unquam eos imitationis cenituit.

a) Imrbenstreit Palaeologia therapiae, qua veterum de

morbis eurauais placita potiora rectutisrum seu tentiis aequautur. Accedit ejusdem ordo morborum causalis. Nunc primum juncta edidix, praefatiouem, vitam auctoris, notulas qualescunque,

122쪽

Sussidit, haec generatim de signis morboqrum praei intiis monuisse; de singulis enim, singularum febrium cardinalium protromis, tunet optima erit dicendi occasio, cum ad egpla. nandam illarum doctrinam perventum fuerit. Qui id autem inflammatoriae febres, ut supra dieium est, repente homines plerumque C respiant, mirum haud videtur, cum corpora

initi uim a soleant ascere: qui ad summum ive sistit boni habitus , di, ciles, δε in extremo fuerint i nam nequeviri manere in eodem. a) Deinde non raro etiam inflammatoriis febribus symptomata quaedam praecurrunt, etsi ea aut levio. ra sint, aut ab houi inibus robustis, rerumque laurum minus curiosis, obscurius percipiuntur. Navi & hi morbi, inflammatorii nempe, quaedam subinde per aliquot dies praenuntiata stigna habent : e. g. insolita et levior lassitudo, quietis amor, cupitis dolor; a motu corporis praeter consuetudinem fatigantur , atque capitis dolorem sentiunt, iterum a quiete mitesceu tem; non nihil habetatam a certo temporis

spatio sentiunt ingenii vim, vel dissiduitatem

in mentis virium contentiones molestus quidum in membris, in capite, & in pectore aestus ex ingestis virtutis calefacientis, magisque nutrientis, vivo, aromatibus, animali vi eius

123쪽

omni plane incommodo alio tem ipore assumptis; noctes minus tranquillae, in quietior & insomniis perturbatior, mitiusque areficiens somnus. Ceterum in hos quoquelpraesertim , licet non solos, cadit observatio Cel 1,b' ' plenior alignis , ae Deciosor , di co-

uoratior iactus es, suspecta habere bona sua δε- δὸ . Id denique his addit Scόroederus c

natum a breviori tempore amoeniorum hunc genarum ruborem plenioremque paulo sa. aetem sine manifesta causa, inter alia febris hujusmodi praeludia deprehendere, atque in eter effecta Orgas mi, naturae modum non *iahil excedentis, referre licet. U

SYMpTOMATA FEBRIS.l INFLAMMATORIAE.

Inter symptomata, quae aues Or l. 62. re a censet, aliqua, cum peculiare quid habeant, quod medicum in medendo aut seducere, auti saltem terrere possit, prae ceteris notanda sunt. Atque omnium primo frigus oecurrit, quod i tam valide nonnunquam membra quatit, ut H lIO-

124쪽

non inflammatoria febre correptum existimes.

Calor etiam, qui mOX frigus insequitur, differt ab illo calore, qui in febribus putridis solet observari; non enim manum san- gentis medici mordet, sed, si diutius manum admoveas, mitior sensim apparet. Ρulsuum etiam fallacia esse solet. Neque enim semper, plenus , durus , fortis ae- celeratus pulsus, qualis plerumque est , at mollis, potius, & debilis observatur. Sed adparens duntaxat haec debilitas est, tunc

maxime, dum cordis atque arteriarum Vires a sanguinis aut abundantia, aut inflammatoria densitate opprimuntur. Solemne est, pueros atque infantes infaminatoria febre correptos, variis simul spas- morum generibus astici. Verum etiam adultiores, quibus exquisitior est nervorum sen.

sus, atque major fibrae muscularis irritabiliatas, varia saepe symptomata exhibent , quae a perturbato systemate nervoso, & ab aucta irritabilitate pendent, neque cessant, nisi ablato stimulo, sanguinis nempe phlogistica labe. Vidimus ante duos stianos in medicinae studioso, qui synoelio imputri laborabat, ferocillimum delirium ab exuulsu irritabilitatia Ortum, stique

125쪽

methodo antiptilogistica sanatum. κ) Ρertinent haec symptomata ad satum nervosum, de quo ex instituto audior agit, ubi de methodo se brium in directa sermo est et g. 7O8.

i CAUSAE PRAEDISPONENTES. CHLORO SIS HAEMOΡTOE. HYDROPS INFLAM.

Febris haec continua inflammatoria ab hy.berno frigore, sieeo praesertim producitur.' Loca editiora prae ceteris infestantur, ita ,

ut monticulae sincera saepe inflammatione cori ripiantur, cum eodem tempore in vallibus cou. finibus f bres mixtae indolis observentur. Bo-Drealia praesertim loca inflammationibus Ohnο xia sunt; ventorum enim frigidorum siccommi satis potentes in corpus humanum effectus in eo consistunt, ut ejus totum externum habitum constringant, cutim magis exsiccent, &corrigent, porros Oecludant, ' perspiratio-lnem imminuant, Vel ad minimum tantum per. l mitimi, ut pars Vaporum evaporet tenuior.

Itaqne frigore sicco totum fibrarum systema magis firmum, sorte & elasticum, & vis va. sorum contenta fluida propellendi magis redditur robusta, unde cireulatio vividior, aestus

126쪽

major , spiritus& agilitas, quibus tota humorum massa ad majoris tenacitatis gradum essicitur proclivior. ciuibus addi potest, aerem frigidum siceum, qui semper fere gravior, &magis elasticus est , majori pressione in corpus humanum cum ejus frigida de sic ea qualitate in progignendis majoribus effectibus

cooperari. Sanguinem ceteris paribus, duranti tali atinospherae constitutione densiorem,& viseidiorem , quam diuturniore humida calidaque tempestate Occurrere , facta probant. a)a) Ηuxham Op. T. II. p. I 6. In nostris terris febris haec cardinalis cir .ca finem Decembris plerumque caput eXtollit. Juvenes, atque viri in aetatis vigore con-ὶituti, laboribus duris assueti phlogisticam

sanguinis labem citius contrahunt; eo magis, si potum spirituosorum, & victus animaligabusus aecedat. Sthgularis enim gravidarum in febrem infamiliatoriam 'proclivitas observatur, atque sanguis illarum plerumque crusta plogisti ea tedius est. Verum tenera etiam insantum atque puerorum aetas haud immunis est ab inflammato. riis febribus ; atque Viennae fortasse frequentius, quam in aliis urbibus, inflammatorii in.

127쪽

isantiam morbi observantnr. Forte id ab aerio. ri, otque minus sincera, sed ex aliis stimunis composita instimmatione pendet Deinde alia quoque dantur aegritndinum

genera, quae, Utut ab inflammatione videan istur maxime remotu, habitum aegri exterinum, atque causarum 1 equentiam respicias,ltamen non raro veram inflammationem sibi

junctam habent. Ηue pertinet primo GArosis inflamma-atoria, quam in puellis rusticanis, plethori. leis, an e prima mensium profluvia, saepins iobservaverat Mollius: Atque etiam in urbel in puellis opipare educatis, ceterum sanissi-rmis, non raro occurrit. Febrim ejusmodit continuam observavit Mollius gnno I 778. in. iter sceminas. a) Haec febris stimulos nullos tulit, nisi subinde, & serius, & blandos. ε' H stoli ratio medendi T. III.

Alius morbus, qui diathesin inflamma. toriam sibi junctam h bet, ρftfasis est ; cujus morbi doctrina in peeuliari hujus libri capite proponitur. Id solum hic adnotare mihi liceat, summam in curanda phtylisi utilitatem ab antiphlogisti ea duntaxat methodo haberi, Venae sectiones parvae, at siepius repetitae; P0γξ emolliens, tepidus; summa animi atque

128쪽

corporis quies; vegetabilis victus, remedia erant praeeipua, quibus plurimos aegros, inchoante praeeipue phthysii laboraules, serva. vii Stolfius

Η drops quod mirum videri potiast, Vere inflammatorius. Observatur. De hae

hydropis specie ipse Mollius ait a) o causas habes aliis hygropis speciebus ferme oppositas, plethoram nempe, & laboriosum abundantium humorum, ceteroquin honorum Cir-euitum. Inde vasa sanguifera, cruore nimis

distenta, aquosam portionem facillime dimi serunt, eXtruseruntque, sed ita demissam dinsieniter receperunt. Hi ne aquae intra cellulosum corpus, aut cava Varia collectae , hydropis eam speciem fecerunt, quam pDisoricam appellamus. Hydropis hujus genesin ipse mihi exemplo quodam illustrare conabor. nemadmodum enim ultimo graviditatis tem. pore venarum iliacarum compressio abundantiam humorum in artubus inferioribus contentorum , sive topicam plethoram, indeque crurum, femorum, & pudendorum facit hydropem, sic plethoricis columna cruoris ma

jor , quam quae apte contineri vasis possit, &expedite ad cor reduei, hydropem gignit. Hic morbus in corpora solum robusta & bene

129쪽

pasta, juxta nostras observationes, ea dit. At que eX hae corporum, aetatis, & vitae ratiore, item ex defectu causarum illarum, quae alias producere hytropis speetes selent. huiualostrae plethoricae oppositas, hydropis hujus

4ndoles, cum egque conveniens medendi meis thodus nobis innotuit. U

Stoli ratio medendi T. lII. p. 3OI.

Multum Psimilitudinis intercedit hunc morbiim inter, & chlorosim illam inflamma. tori na, cujus antea mentio facta est. Atis ques ipse Stomes hanc chloroseos speciem ad Ddropem philoricum refert. ab se Huic hy-idropis speciei prae primis obnoxiae sunt puel-llae rusticinae, qnibus antea bene sanis men-l strua ceperunt supprimi, ob perfri gerationem l forte admis iam, terroremque, diaetae errores.l Inde ple thora nascitur, & chloroseos spe-icies, quam calidam febrium appellant, seul labrim albam.

H Stoli praele t. in diversos morbos chronicos p. 76.

In utroque hoc morbo remedia pleraque aliis elilo roseos & hydropis speciebus apprime dicata, nocuerunt. Profuerunt autem phlebotomiae moderatae , sed aliquoties repetitae, ct antiphlogistieus victus: dee0cta item emolli en-

130쪽

tientia, nitrosa, acidula, serum lactis cum terra foliata tartari. Exempla hydropis inflamm1torii attulit ipse Stollius ab Et celeber. Medicus b) Simi- ilis etiam observatio habetur in diariis SKie. tentanis. c)a Stoli ratio medendi T. III. p. so'.

Uno tenore pergit hae e febris, ' intra quatuordecim dies plerumqua terminatur. Spe 'cies simplicissima synochi imputris ephewera febris est, quae spatio 24 horarum tortum suum decursum absolvit. Oriuntur ejus modi brevis aevi febres ab evidenti quodam vitio in sex rerum non naturalium usu com mi iso : e. g. a majori copia cibi ingesti, vel etiam , si dissicilioris digestionis fuerit, in debilioribus praecipue hominibus. Post crapulam , ebrietatem, labores nimios, animi Validos assectos &e. frequentissime simplicissi. ma h .cc febris nil scitur, in qua nihil fere eulpari p0test, praeter folum motum vehemeII.