Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

251쪽

tate edidit, ulterius confirmavit, & im rimis quidem in phrenitide hoc necessarium igit. a Hoc enim in statu, quam tumlibet

unguis detrahatur, quantumvis leviter te- atur eorpus, quicunque demum liquores es rigerantes ingerantur, non prius sedabi- mr febris, quam aeger se lectulo interdiu bstinuerit. Cum calor circumambientis aerisIter stragula conclusi sanguinem plus satis

agitet, ct procumbentis corporis situs ve-

a Sydem iam in schedula monitoria,

METHODUS MEDENDI PHRENITIDI SYMPTOMATICAE.

Eodem plerumque remediorum appilra-Ju, quo genuinam phrenitidem curari diximus, etiam Tymptomaticae phrenitidi me. demur, habita tamen potissimum attentio. ne ad morbum praegressum, ex quo instam Natoria haec cerebri assectio ortum duxit. Maκimi momenti in praxi hoc monitum est. Uti nempe statim vidimus, phrenitidis verae curatio largam venae sectionem, & reperendam quandoque audacter postulat. Ve- ruin

252쪽

rum non omnibus morbis acutis liae e curatio prodest; & quandoque observantur febres 'epide micae, inflammatoriae quamvis, quae repetitam venas sectionem non serunt absque noXa, quin etiam constitit in talibus febri.bus, nequidem phrenitidi symptomati eae per validas, & repetitas venae sectiones succurri posse; sed sensim postea una eum morbo principe evanescere hoc symptoma. Tales erant febres epidemicae continuae a Syrinhamo a)descriptae, quae annis 1674-7s Londini graia sabantur. 6Luamvis enim atrox capitis dolor,& laternm dolores frequentes in his febribus , sanguisque eductus pleuriticorum simi. lis cruori. docerent satis, non mediocrem inflammationem his febribus subesse, observavit tamen Syrinhamus, quod repetita Venae sectione non levarentur aegri. Cum RU-tem in his febribus promptissima metastasis ad caput fieri soleret, enematum usum substituebat; sicque felicissime curabat phrenitidem symptomaticam in his febribus natam, dum post venae sectionem, atque unius Vel alterius enematis injectionem, vitrioli spiritum cerevisiae tenui instillabat, ct pro potu ordinario aegris exhibebat. Nullam autem aliam methodum profuisse in hoc casu testa.

253쪽

243ur. Similia notavit ' in alia febrium con- inuarum epidemicarum neeie, b) io quo

norbo summa proclivitas erat, ut mareria ebrilis mala metastasi caput peteret; & hoc etiam peculiare notabatur, quod simul ae la- ii metallati facta phrenitis invalesceret, tunc ivlla amplius superessent febris indicia: Ob- ervavit autem, neque hanc febrium spe. Aem iteratas tanguinis naissiones ferre; unde 'ost unicam venae sectionem purgana anti- ,hlogi illeum dabat, alternis diebus ad ter- iam vicem repetendo, simul exhibito hora

lamni levi diaeuitiato post singulas pu gantis

remedii doses. Spiri rus autem vitrioli uiuinis harum febrium curatione non adhibuit, ut. note minus convenientem morbis illis, quorum curatio purgantibus indiget. Monuit autem, quod phrenitis, si in hoc morbo semelanualuilset, non potuerit subito deleri, ne ne tutum fuerit repetita ultra limites prae. scriptos venae sectione, vel catharsi ejus curationem aggredi; sed tempore & sponte sua 'edere solebat hoc malum, modo debitum re-igimen adhiberetur. Ita enim ad phrenitidem symptomaticam compescendam in v3riolis talem methodum adlidbtest Syriubamus, c) quem aliis casibus minime conveniet. Decenni CL a

enim

254쪽

enim puero, cui stragulorum pondere & ea- lidis remediis adhibitis, in primo stadio variolarum debita illarum eruptio non tantum impediebatur, verum & talis aderat furor ut totis adstantium viribus vix lecto coerce- ri posset; dedit statim unciam mediam syrupi de meconio, cumque nihil proficeret, post horae spatium similem d'sin dari jussit; Atque

nondum minutis, symptomatibus, debuit ean- idem dosin repetere, donec uncias duas cum dimidia assumpsisset puer ; tuneque felici eveΠ- itu sedatae sunt illae turbae, & postea convaluit aeger

USUS CAΜΡHORAE, MOSCHI, OPII, IN PHRENITIDE.

In acutorum morborum deliriis a quibusdam medicis plurimunt commendatΠr campho rae usus, ut etiati in vera phrenitide cam. phoram praescribant, addito tamen nitro. At, quicunque camphorae exstimulantem vim cun- siderat, facile perspiciet, praesente humorum ad encephalusi raptu, omne id insigniter no

255쪽

cere, quod cordis & arteriarum vires exstimulat, & cerebrum praeprimis graVat; neque sperare licet, hunc camphorae stimulum mitri connubio ita omnino temperctri, Ut nul- illa inde saevissimo morbo intensio accedat. Esti tamen aliud deliriorum genus, quod non abi inflammatorio cerebri vitio ortum ducit, sed ab excessu irritabilitatis ab ipsa febre inducto, progignitur, atque declinante jamjam labra sepius observatur. In hoc itaque satu ne; voso non alienum est, camphoram exhibere; i ea tamen Observata cautela, quam Stollius a universim circa usum remediorum narcoties-rum nniversim tradit ; δεῖ ea simul poscat, aue admittat natura febris.

Idem etiam de molatio valet, cujus nius tune praecipue commendandus , si a retropulsis exanthematibus acutae febri delirium aecedat. Multo minus optum convenit, quod omnes eXcretiones, excepta perspiratione, suspendit, & sanguinem humoresque ad enee phalum urget. Noxios essectus hujus remedii vir celeberrimus Trallas, tum in inflammatoriis febribus in genere, tum praecipue in phrenitide, in praeclaro de usu opii salubri

256쪽

lubri & noxio. tractatu, evidenter demon- stravit; ut merito miremur, tot infortuniis R nondum resipuisse medicos. a) - uoties optum nimis in deliciis habentes mediet in. visunt aegros suos acutis febribus decumben. tes, eosque Ostendunt sine sommo inquietos, garrulos, morosos, facile irascentes, quin & furibundos, tum putant quietem ipsis con- ciliandam esse. Igitur pacans & sedans optum saltem pni veri vespertino addunt, atque bene sese ita defusa Ros suo o Teio putant, ipsulue molestis suis & seriis negotiis in cra.

stinum dilatis, placidi sese in lectulo quieti

tradunt. Sed mirantur saepe altero die mane accedentes non aeque dulci sopore gravitam fuisse aegrum, qui forte multo adhue pejus sese habet, ac imitis, intractabilis & asper, & loquax. Talia tristia spectacula cum toties obveniant post exhibitum aegro febre Reu- ita inflammatoria laboranti opium, mirum certe est, eXperientiam non din jam docuisse medicos, abesse in talibus crisibus hoc phar.

macum debere. a) Tralles de usu salubri & noxio. Sect. a.

Neque omnino tutum erit febre etiam declinante, evacuationibus sanguineis largi- ter institutis, ct praemisso multo refrigeran-

257쪽

tium usu, phreniticis optum exhibere; se. hris enim inde, ne augeatur, metus supest. At vero cessante penitus febre, si levia de atria, desipientia, atque fatuitas supersit, pro dest optum; non enim a sanguinis impetu, & inflammatoria labe, sed ab illius potius de sectu post largas sanguineas evacuationes in dueto, haec cerebri perturbatio oritur.

PHRENITIS ET MANIA PUERPERARUM.

Puerperas phrenitis tape corripit. A cidit hoc malum plerumque elapsis tribus a partu diebus, serius etiam, iis praecipue stemiuis, plethoricis, quae ubera infanti praebere aut Omnino respuunt, aut brevi tantum tempore lactationis negotio fuguntur. Non autem a suppresso lochiorum fluxu hic morbus oritur, cum etiam iisdem libere manantibus, non rEro Observetur. Fors ea ratio non est improbatis, quae puerperarum phrenitides ex abundantia elementorum laetis in sanguinis ' humorum massa oberrantium, aCtandem 'cerebrum opprimentium , originem habere affirmat. Morbus hic sepe in maniam transit, prae aliis maniae speciebus curatu faciliorem. Exigit autem haee phrenitidis spe

258쪽

cies sangunis evacuationes, potus qopi'sos. diluentes . emollientesque, enemata, victum lae tenuissimum, ut lactis primogeniti, ut ita dicam , plethora imminuatur.

Capitis laesiones vehemens non raro phrmnitis sequitur. Subinde post aliquot demum dies malum ingruit. Ad inflammatoria deli. ria pertinere has phrenitides colligitur &ex natura febris, utpote inflammatoriae, ad quam febris vulneraria, quam prOXime aec dit, & ex cadaverom sectionibus, quae cerebrum sanguine serove extravasato pres um, inflammatum, suppuratum esse demonstrant. Juvant praeprimis venae sectiones largae, quas in vera phrenitide etiam praescripsimus; atque experientia etiam hujus methodi utilitas comprobatur. a) si Delirium ci acutam febrim in multis observavi, qui eX alto delApsi caput alliserant; sanguis secta vena eductus crustam pleuriticam contraxit. Dissecta post mortem capita encephalon multis in locis val-dopere sugillatum monstrarunt. Chuasdam vero aliorum phrenitides, pariter a vi externa

259쪽

Iapiti illata profectas, missionibus sanguinis,

2 sntiphlogistica methodo navi, eadem nemne ratione, qua validiori contusioni aliarum artium , quarum periculosa inflammatio &- et , medemur. Conveniunt lenes alvi ductiones, partim putridas fasces in intestinis eoilectas educendo, partim humores a superioribus partibns leniter revellendo. Dein de maximam somentorum frigidorum utilita- em princeps exercitus Borussici chirurgus almucherus b) mnltiplici experientia com- robAvit. Optima methodus est, cum lintea ale ammoniaco aut nitro conspe se, capiti- ue imposita, aqua madefiunt, ut intensiori ub ipso solutionis actu frigore, inflammil- io validius discutiatur. Notandum autem est, ctu frigidorum applicationem in primo tanum stadio, inflammatorio nempe, prodesse, et nocere, quamprimum suppurationis oritu-κ, aut jam ortae signa adsunt.

RELAPSUS, CONVALESCENTIA.

Grave monitum est Illustr. SWietenti: a

UOe tamen monendum videtur, quod sedato

260쪽

dato iam febris impetu , saepe adhue supersit

delirium, coma, debilitas ingens, aliaque lymptomata, quae cerebri functiones adhue perturbatas esse docent. Non tamen ideo venae sectionibus, purgantibus, aliisque vires debilitantibus remediis utendum est, ut tales saevi hujus morbi reliquias tollantur; sed blando victu; quiete, situ corporis erecto &e. sensim haec cedere solent. ,, Neque mirum sane, lento gressu pristinam sanitatem sequi, cum phrenitis non nisi largis sanguinis eva.cuationibus, atque virium vitalium inde illis ducta ruina, sanari possit, & ipsum cerebrum non nisi lente priorem firmitatem acquirat. Id etiam CSservationes docuerunt, eos homines, qui semel phrenitide laborarunt, Deile: hoe morbo iterum corripi, ni ergo ab omni stimulo excitκndae phrenitidi idoneo magi. imopere & longo tempore, cavendum sit. i

uaedam adhuc de phrenitide notanda sunt: I. Diagnosis phrenitiei morbi non ex uno tantum signo, sed ex pluribus collectis comparatisque, recte monente Cilio Aurelian

Ib statuenda est. Sed respiciendum ad caia sas praegressas, ad anni tempus phl0gisticum