장음표시 사용
141쪽
M.Lraiam casti-Ι. RAECEPTOR Is nimia saevitia citipae adsignat rationis usu . I l. 6. Si medicus imρε- II. Proculus ait, si medicus servum imperite misὸ secuerit : vet merit, vel ex locato , vel ex lege Aquilia competere acti nem. Idem iuriis est, si medicamento perperam usus suerit. Sed & qui l me secuerit, &. dereliquit curationem, securiis tam erit: sed culpae reus intelligitur. l. i. f. ult. & l. 8. III. Mulionem quoque, si per imperitiam impetum mularum retinere non potuerit, si eae immincm alienum obtriaverint , vulgo dicitur culpae nomine teneri. Idcm dicitur& si propter infirmitatem sustinere muIarum impetum non potuerit. Nec videtur iniquum, si infirmitas culpae adn meretur e cimi affectare quisque non debeat, in quo vel intelligit, vel intelligere debet, infirmitalcm suam alii perticulosam suturam. Idcm jiu is est in persena eius, qui imperiun equi, quo vehebatur, propter imperitiam, vel imfirmitatem, retinere non poterit. l. 8. f. r. IV. Si per lusum a jaculantibus servus fuerit occisus, Aquiliae locus est. l. 9. 6 q.
, Nam lusus quoque noxius in culpa est. l. Io. V. Dominus membrorum suonim nemo videtur. I I 3. VI. Si servus vulneratus mortisere , postea ruina, vel
curationem destru rit, tenebitur
morti νὸ alio casu naufragio, vel alio ictu maturius perierit; de occisb agi non pom, sed quaside vaenerato. I. I s.f. I ' '. , i.. Sed si manumissus, vel alienatus , ex vulnere pei iit; . quasi ' de occisis agi posse, Julianus ait ' Haec ita tam varie, quia verum est, eum a te ocelsum tunc, cum obnerabas : quia, mortuo eo , demum apparit it v in sup riore non est passa ruina apparere,/ an sit occisus. l. I s. f. I. nocmi,ctrai VII. Sed utrum corpus ejus statim aestimamus, quanti is '' suerit, cum Occideretur : an potius , quanti late uit nostra, non esse occisiim ἰ Et hoc jure utimur, ut ejus quod ulterest fiat aestimatio. l. 2 I.62. VIII. Item
142쪽
. Ex LIBRrs DI CE s T. ET COD. ii . VΙΠ. Item causae corpori cohaerentes aestimantur, si quis G, qvid unio in comoedis, aut symphoniacis, aut gemellis, aut quadriga, aut ex pari mularum, unum vel unam occiderit: solum enim perempti corporis aestimatio sacienda est, sed& ejus ratio haberi debet, quo caetera corpora depretiata
sunt. l. 22. f. I. IX. Si infans sit occisiis, nondum anniculus; verius est Spei increta non siissicere hanc actionem: ut aestimatio reseratur ad id temnus, ' δυε quo intra annum Vixit. l. 2ue. 3. 7.
X. Nullae partes sunt judicandi in confitentes. l. 1 . In cρηfessum M. in fin. ia XI. Si semacatius servus coloni ad sernacem obdormis. Si inem itum ex set, & villa fuerit exusta; Neratius scribit, ex Iocato con-- - , 'ventum praestare debere, si negligens inest cuias ministeriis sistit. Caeteriim, si alius igncm subjecerit fimaci, alius ne- gli ter custodierit: an tenebitur qui subjecerit' nam qui custodiit, nihil secit: qui recte ignem subjecit, non peccavit. Quid ergo est puto utilem competere actionem', tam in eum, qui ad sernacem obdormivit, quam in eum, qui negligenter custodiit. Nec quisquam dixerit in eo, qui
obdormivit, rem cum humanam & naturalem passum: cum deberet vel ignem extinguere, Vci ita munire, ne evagar tur. I. 27. 3 9. XII. Ilcm Labeo scribit: si cum vi ventorum navis im- Non impuratur
pulla esta in funes ancorarum alterius, & nautae senes praecidissent; si nullo alio modo, nisi praecisis simitas, einplicare se eotuit, nullam actionem dan m. l-29. f. b. V. P.
XIII. Si putator, ex arbore ramum clim deiiceret, vel Si Dis desectum machinarius hominem praetereuntem occidit : ita tenetur, , nec ρ'MVsi is in publicum decidat se nec ille proclamavit, ut casu ejus evitari possit. Sed Mutius etiam Gixit, si in privato idem . accidisset, posse de culpa agit culpam autem esse, quod, cum a diligente provisi poterit, non esset provisum: aut
tum denunciatim esset, ctim periciatum evitari non possit. Secundiun quam rationem non multum refert, perputiicum,
an per privatum iter fieret' cum 'plerumque per privata loca.vulgo iter fiat. Quod si nullum iter erit, desum dum P ue taxat Disitirco by GOrale
143쪽
8 Lacu Μ DELECTUs, LIB. IX. TIT. U. taxat praestare debet, ne immittat in eum , quem viderit transrunt . Nam culpa ab eo exigenda non est: cum divisnare non potuerit, an per eum locum aliquis transiturus sit.' μου ae assectisnε. XlV. Si servum meum occidisti , non assectiones aes msed ex pretio ν rum mandas esse puto, Veluti si filium tuum naturalem 'tis o damna assti η - ciderit, quem tu magno emptum velles sed quanti omnibus valeret. Sextus quoque Pedius ait, pretia rerum, non ex affectione , nec utilitate singulorum , sed communiter fungi. Itaque eum, qui filium naturalem possidet, non eo
locupletiorem esse, quod eum plurimo, si alius possideret, redempturus fuit. Nec illum, qui filium alienum possideat, tantum habere, quanti eum patri vendere 'γsset. In late enim Aquilia sciamnum consequimur : & amisisse diacemur , quod aut consequi potuimus , aut erogare cogimur. l. 3.
XV. Quintus Μutius scribit: Equa, clan in alieno p sceretur, in o ndo, quod praegnans erat, ejecit. Qua rebatur, dominus eius possetne cum eo, qui coegisset, lege Aquilia agere; quia equam injiciendo ruperat ' Si percus,sset, aut consulto vehementius egisset; visum est agere posse. Pomponius: in amvis alienum pecus in agro suo quis deprehendisset, sic illud expellere debet, quon o si suum deprehendisset: quoniam, si quid ex ea re damnum cepit, habet proprias actiones. Itaque qui pecus alienum in agro suo deprenenderit, non iure id incluatit nec agere illud aliter debet, quam ut sepra diximus quasi suum: sed vesabisere debet sine damno, vel admonere dominum, ut suum recipiat. l. 39. includere pecus , -- plures licet. XVI. In lege Aquilia &levis1una culpa venit. l. q. XVII. Quod dicitur, damnum injuria datum, Aquilia
me in aetinis agmin m. aum sibi. omne damnum ualibet ex eulpa
persequi, sic erit accipiendum , ut videatur damnum iniu- AEd sineressi. ria datum, quod cum injuriam attulerit: nisi, magnaeinas taetereidere Γ- vi cogente, fuerit factum. Ut Celsin scribit circa eum, qui cer, ut AE tW -- incendii arcendi gratia , vicinas aedes intercidit. Nam hicisibit cestri legis Aquiliae actionem : Iusto enim metu ductus, ne ad se ignis perveniret, vicinas aedes intercidit.
Et sive pervenit ignis, sive ante extinctus est , existimat, I sis
144쪽
- Εκ LIη Rrs Di GEs T. ET COD slegis Aquiliae actionem cessare. l. 49. f. I. V. s. I. 29. f. I. V. l. 3. f. 7. T sis incend. l. 7. 3. q. F. quod vi aut
XVIII. Multa jure civisi, contra rationem disputandi, millia subiitia i pro utilitate communi recepta esse, innumerabilibus rebus anteponenda. probari potest. l. I. f. a.
De his qui e derint, vel dejecerint.
I. DRAETOR ait de his, qui deiecerint, vel effudcrint: Tenetur Luitatis l. Umidis ex- locum, lapis Nubo Perses, vel in quo com emr, dbesse vel Fusum erea erit, quantum ex ea re dammum dinum D mve erit, in ea-, qm siri habitaverit, in dupli- , tum dabo. LI. II. Sumnia cim utilitate id Praetorem edixisse, nemo est Dis,m ' γὼ qui neget. Publicὶ enim utile est, sine metu de periculo per Vi et Mum itinera commeari. I. I. S. I. r . III. Parvi autem interesse debet, utrum publicus locussit, an vero privatus et dummodo per eum VUM iter fiat: aua eatur defetis quia iter facientibus prospicitur, non publicis viis studetur. M t. Semper enim ea loca, per quae vulgo iter let fieri, eandem securitatem debent habere. l. I. f. 2.
IV. Quod, cum suspenderetur, decidit, magis d Si βδεngum Z iectum videri. Sed&quid susipensum decidit, pro dejecto haberi magis est. Proinde & si quid pendens estissum sit, ruamvis nemo hoc est erit, edictim tamen locum habereicendum est. l. I. f. 3.
est; in quemvis haec actio dabitur cum sane impossibile inam ., scire, quis deiecisset, vel emidisset : & quidem, in isti- ' '
145쪽
12 --LΕGUΜ DELECTUS, LIB. IX. Trr. N. Praetor ait, cujus casius nocere posset. Ex his verbis mani-- sistatur, non Omne, quidquid positum est, sed quidquid sic positum est, ut nocere 'γisit: hoc selum prospicere P - - torem, ne possit nocere. Nec spectamus, ut noceat: sed omnino, si nocere nossit, edicto locus sit. Coercetur a item, qui positum habuit; sive nocuit id , quod positum
erat, sive non nocuit. l. s. f. II. Tam nocte, urun VII. Labeo ait locum habere hoc edictum , si interdita interam dejicere uri dejectum sit, non nocte: sed quibusdam locis & nocte itert tum, fit. l. s. f. r. '. ' l .mbi Missum VIII. Habitator sitam suorumque culpam praestare debetim Mn praestae. l. 6. f. M
c δε- Ι ad libertatem proclamaverit is, cujus nomine noxalestrajudiciales. iudicium susceptum est; sustineri dehq id judicium quoad de statu ejus judicetur. Et ' sic siquideri servus seerit pronunciatus, noxale judicium eincebitur: si liber, imutile videbitur. l. 42.
146쪽
Anium regundorum. I. IN1 υ Μ regundorum actio in personam est, licet Actis fimum ν
pro vendicatione rei est. l. I. Iuniarum m per
non possit darimere tines, adsudicatione coni Veritam . Giud; mat. Et si sorte, amovendae veteris obscuritatis gratia, per ranIo μιι ι ingere.
aliam resionem fines dirigere iudex velit, potest hoc fac re per adjudicationem, & condemnationem. Quo casu opus est, ut ex alterutrius praedio alii adjudicandum sit. nomine is, cui adiudicatur , invicem pro eo , quod ei adj dicatur , certa pecunia condemnanaus est. l. a. 3. I. &
III. Post litem autem contestatam etiam suctus Venient FG ,- min hoc iudicio r nam & culpa & dolus exinde praestantur. emissatam, aut Sed ante judicium percepti non omnimodo hoc in judicium per quvenient. Aut enim bona fide percuit, & lucrari eum op tet, si eos consumpsite aut mala Me, & condici mrtet. Lq. l. 2. IV. Finium regundoeum actio& in agris vectigalibus, & me in . exr inter eos, qui usu uctum habent, vel suctuarium, &dominum proprietatis vicini sundi, & inter eos, qui jure pignoris possiaent, competere potest. l. . 6.9. V. Judicium communi dividundo, fas ae erciscundae, arctor idem Θfinium reguntinum, tale est, ut in eo singulae persenaed plex ius habeant: agentis, & ejus, quocum Utur. l. IO. V. L 2.3. 3. famil. ercisci &l. 2. f. I. T. comm divid. . VI. In finalibus quaestionibus vetera monumenta, census In finibus regui auctoritas ante litem inchoatam ordinati sequenda est: --do si non varietate seccessionum, & arbitrio possctarum, fines additis vel detractis agris, postea permutatos probetur.
147쪽
γ11 LEGUM DELECTU I, LIB. X. TIT. II. Si duorum δε- VII. Eos terminos, quantum ad dominii quaestionerimm -ρm με, μορ- pertinet, observari oportere iundorum , quos demonstravit demonstratisis. hisi s utriusque praedia dominus fuit, cum alterum eorum erit diam. Venderet. Non enim termini, qui sinpilos sundos separ bant, observari debent: sed demonstratio affinium novos fines inter fundos constituere. l. I 2. l. I. C. eod. Suis . serebis pu- VIII. Sciendum est, in actione finium regundorum illud observandum esse , quod ad exemplum qu ammodo eius
z esia ' legis scriptum est, quam Athenis Solonem dicitur tulisset
ἐλα αν δὲ , Dis συκῆν, ἐννεαποδας ωπὸ τοῦ α γ δρίου - τα δὲ α α δένδρο , πεντε ποδας. Id est e Si quis sepem ad alioum praeaeum fixerit, infoderiser , terminum ne excedisos maceriam , pedem relinquito e si vero domum , 'aes duos. Si sepulcrum ain scrobem foderit, qua tum promistatis habuerint, tantum spatii relinquiro : si puteum , passus latitud 4 nem et in vero oleam, arit ficum, aio alieno ad novem pedes pl-- raro e cineras arbo res , ad pedes quinque. I. II. Mutatinus finium IX. Successionum varietas, & vicinorum novi consen- ris sin , additis ves detractis agris alterutro , determinationis veteris monumenta is permutant. l. 2. C. eod.
Prior Nummi X. Si quis super sui iuris locis prior de finibus detuleritv ms NM querimoniam, quae proprietatis controversae cohaeret, prius possessionis quaestio finiatur. l. 3. C. eod. Nnum quastio M. Cunias molitionibus & machinationibus amputatis, m se is decernimus in finali quaestione non longi temporis, sed trim
ginta tantummodo annorum praescriptionem locum habere., i. est. C. d.
Sua habere Mn I. I π Α L A medicamenta & venena veniunt quidem in
licet, nec se rivi- lVl iudicium: sed iudex omnino interponere se in his
148쪽
Ex Lra RIs DIGEs T. ET COD. I 2I non debet. Boni enim & innocentis viri ossicio eum sungi net. Tantumdem debebit secere & in libris improbatae lectionis, magicis sorte, vel his similibus. Haec enim omnia protinus corrumpenda sent. l. q. f. I. II. Sed & si quid ex peculatu, vel ex sicrilegio adquisi- MaD-i,
tum erit, vel vi, aut latrocinio , aut adgressura, hoc non dividuntur. dividetur. l. q. f. 2. V. l. 7. f. q. F. comm. divid. III. Sed & tabulas testamenti debebit aut apud eum, qui Doremia tabuisin majore parte heres est, juberε manere, aut in aede depo-la rasamen ri. ni. Nam & Labeo scribit, vendita hereditate tabulas test menti descriptas deponi oportere. Heredem enim exemplum debere dare , tabulas vero authenticas ipsum retinere , aut in aede deponere. t. q. f. ult. IV. Si quae sunt cautiones hereditariae, eas iudex curare De muri eati debet, ut apud eum maneant, qui maiore ex parte heres sit: risum ισε itarne. caeteri descriptum & recognitum faciant, cautione interposita; ut, clim res exegerit, ipsae exhibeantur. Si omnes iisdem ex partibus heredes sint, nec inter eos conveniat, apud quem potius esse debeant, sertiri eos oportet: aut ex 'consensu vel suffragio eligendus est amicus: apud quem d ponantur : vel in aede sacra deponi debent. Nanod licitati nem rem deducere, ut, qui licitatione vicit, haec habeat instrumcnta hereditaria, non placet neque mihi, nequo Pomponio. I. s.&6.
V. Si quid e pecoribus nostris a bestia ereptum sit, v nire in fanulis erciscundae iudicium putat, si seram evas τ' '
rite nam magis elle, ut non delinat mitrum me , Inquit , P.
quod a lupo eripitur, vel alia bestia, tamdiu, quamdiu ab eo fuerit consumptum. l. 8. f. 2. VI. Res quae sub conditione legata est, initam heredum eandisi aest: & ideo venit in semiliae erciscitndae iudicium , & a, judicari pinest , cum sua scilicet causar ut existente ditione eximatur ab eo , cui adjudicata est , aut deficiemsua Gobsa. te conditione ad eos revertatur, a quibus relicta est. l. I 2.
VII. Alienationes post iudicium acceptum interdictae Alis si s pr sent, dumtaxat voluntariae: non quae vetustiorem causam, fritis μή mces di originem juris habent necessariam. l. 13. extendi in VIII. Si ' 'Disitiroo by Corale
149쪽
ὰ Iversus heredeseu non es heres pra-IιNόit, sed non est
ex mora debensu coheredi. Communicantur commoda-incomismo .
fundornm alteri serispum imponi potes.
rionibus constas divisio. Eandem dile metam prasant coheredes, vel ejusdem νῶ legatarii, quam
Ir Lro ΠΜ DELECTUs, LIB. X. TIT. II. VIII. Si usucapio fuerit coepta ab eo, qui heres non erat ante lites, contestatam , & postea impleta suerit, rem de judicio subducit. l. Iq. IX. Sumptuum , quos unus ex heredibus bona fide stacerit, usuras quoque consequi potest a coherede , ex die morae , secundum rescriptum Imperatorum Severi & Αntonini. l. I 8. 3. 3. 'X. Inter scoheredesJ communicentur conmoda & incommoda. l. I9. insin.
XI. Sed etiam , cum sitiatim judexJ adjudicat, po
terit imponere aliquam seri itutem, ut alium fundum) alii servum faciat ex iis , quos adjudicat. Sed si pure alii adj dicaverit fundum, alium adjudicando, amplius servitutem imponere non poterit. l. 22. f. t. XΙΙ. Familiae reciscundae iudicium ex duobus constat: id est, rebus, atque praestationibus: quae sunt personales acti nes. l. 2 2. f. . XIII. Non tantum dolum, sed& culpam in re heredit ria praestare debet coheres; quoniam cum coherede non comtrahimus , sed idcidimus in eum. Non tamen diligentiam praestare debet, qualem diligens pater ilias; quoniam hic, propter suam partem , causia habuit gerendit & ideo negotiorum gestorum ei actio non competit. Talem igitur diligentiam praestare debet I qualem in suis rebus. Eadem sunt, si duobus res i ta sit: nam & hos conjunxit ad societatem non consenses, stit res. l. 23. I 6. XIV- Judex familiae recisrundae nihil debet indivisum relinquere. Item curare debet, ut de evictione caveatur his, quibus adjudicat. l. 1 s.f. 2o.&2I. Si similiae recistinxiae judicio, quo bona paterna inter te& stare tuum aequo jure divisa sunt, nihil super evictione rerum singulis adjudicatarum specialiter inter vos convenit, id est, ut unusquisque eventum rei suscipiat; recte possessionis evictae derrimentum Patrem & coheredem tuum pro parte agnoscere, Praeses Provinciae, peractionem praescriptis verbis, commilet. l. Tq. C. eod. XV. Q pater filio emancipato studiorum causa per gre agenti subministravit, si non credendi animo pater mi
150쪽
Γx LIER Is DrGEs T. ΕΥ COD. 22 .sisse fuerit comprobatus, sed pietate debita ductas, in rationem portionis, quae ex desivi H bonis ad eundem filium pertinuit, computari aequitas non patitur. l. so. XVI. Si semiliae erciscundae , vel communi dividundo sι άλη, ο iudicium agatur, & diviso tam dissicilis sit, ut pene impossibilis esse videatur; potest iudex in unius persenam totam Iμή -- .condemnationem conferre, & adjudicare omnes res. l. cf. XVII. Non solum in finium regundorum, sed & sambi . A MUusiae erciscundae judicio , praeteriti quoque temporis sevctus veniunt. l. 6. Non est ambiguum, clim iliae reciscundae titulus imter bonae fidei judicia numeretur, portionem hereditatis, si caua ad te pertinet, incremento seictuum augeri. l. 9. C.
mm. Coheredibus divisionem inter se ficientibus, iuri Absenti taurari absentis & ignorantis minime derogari, ac pro indivisbpoditionem eam, quae initio ipsus fuit, is omnibus communi bus rebus eum retinere, certissimum est. Unde portionem tuam cum reditibus arbitrio fundiae erciscundae percipere potes , ex faeta inter coheredes divisione nullum praejudbcium timens. l. II. C. mae XIX. Inter filios & filias bona intestatorum parentum m M intestat. Virilibus portionibus aequo jure dividi oportere , explanti si ruris est. l. II. C. d. XX. Ex causa donationis, vel aliunde tibi quaesta, s avi D--ο-nc. successionem respueris, contare fiatribus compelli non pin
De divisone bonorum a patre inter filios. V. Th. qui t stam. fac. poss. n. 38. & 9
I. interest, eum secietate , an sine secietate cismuali fores res inter aliquos communis sit: nam utroque casu B-μ π e,cus est communi dividundo judicio. Cum secietate res com