장음표시 사용
271쪽
LEGuM DELT CYυs, LIB. XXII. TIT. IV. Actoris os proba. XVII. Frustra veremini, ne ab eo qui lite pulsatur, pr re, non rιι. batio exigatur. l. 8. C. de probat. AZ si bis, sin. XVIII. Sciant cuncti accusatores eam se rem deserre in apertissima proba- publicam notionem debere, quae munita sit idoneis testibus,riovibus non auu -- instruma letissimis documentis, vel indiciis ad probationem indubitatis, & luce clarioribus expedita. l. est. C. de probat. Inditia raria f- XIX. Indicia certa, quae iure non respuuntur, non mi-dem sacrum, norem probationis, quam instrumenta , continent fidem. l. I9. C. de rei vindici
Instramenta fiunt, quibus causa instrui potest. Authentico, non exemplo fides habenis da etiam per Acor.
D fide instrumentorum, is amissone eorum.
I da sunt , quibus causa instrui potest : & ideo tam testimonia , quam peri ae, instrumentorum loco habe
II. Quicumque a fisco convenitur , non ex indice &exemplo ali jus scripmrae , sed ex authentico conveniem dus est, ita si contractus fides possit ostendi: caeterum calumniosam scripturam vim in judicio obtinere non convenit. l. 2.
III. Sine scripturis valet, quod actum est, si habeat pmbationem: sicut & nuptiae sunt, licet testatio sine scriptis habita est. l. q. infin. Si res gesta, sine literarem quoque cons atione, veritate saetitis suum praebcat, non ideo minus valebit, quod instrumentum nullum de ea intercessit. l. s. prietatis dominium , non tantum instria mento emptionis , sed & quibuscumque aliis legitimis pmbationibus ostenditur. l. q. C. de probat. IV. Si de tabulis testamenti deponendis agatur , & d bitetur cui eas deponi oportet: semper seniorem juniore.& amplioris honoris inferiori, & marem foeminae praeser
272쪽
Ex Lia Rrs DIGEsΥ. ΕΥ COD. 247V. Rationes defuncti, quae in bonis eius inveniuntur, ad Nu ratioras nee probationem sibi debitae quantitatis selas susscere non posse, testamentum cuius sepe rescriptum est. Ejusdem juris est, & si in ultima G r tro Iluntate dehinctus certam pecuniae quantitatem , aut etiam :rct certas sibi deberi significaverit. l. 6. C. de probat. Nov.
Exemplo perniciostim est, ut ei scriptum ci edatur, qua unusquisque sibi adm latione propria debitorem constituit. Unde neque fiscum , neque alitina quemlibet ex suis su notationibus debiti probationem praebere posse oportet. l. 7. C. de probat. VI. Sicut iniquum est, instrumentis vi ignis consiimptis Inst,um viis εχυ- debitores quantitatum debitarum renuere solutioncm , itastis, alus prosario. non statim casum conquerentibus facile credendum est. Ιn-Π estrum Me/rcssigere itaque debetis, non existentibus instrumentis, vel ' in aliis argumentis, probare debete fidem vestris precibus adesse l. s. C. de schinstr. VII. lasti umentis etiam non intervenientibus semel divi- DAU O sinὸ in so recte fusta non habetur irrita. l. s. C. de M. instr. . fruormis co stare VIII. Scripturae diveris fidem sibi invicem derogantes,
ab una eademque parte prolatae, ruta rumitatis habere pinv as vino Dinia starunt. l. I . C. de fid. instr. tumuem ιυrogant. IX. Contractus venditionum vel permutationum, Vel Inst,umjura nou nationum, mus intimari non est necessarium , dationis iam nisi post . etiam aiTharum, vel alterius cujuscumque cauis, quas i, qui m omnibu3 p.rr-men in scriptis fieri placuit: transactionum etiam, qua, in αβ i s instrumento recipi comemt, non aliter vires habere sancibmus, nisi instri menta in mundum recepta , subscriptionibusque partium confirmata ; & si per tabellionem conscribantur, etiam ab ipse completa, &postremis a partibus a soluta sint. L r . C. de M. instr. X. Judices, sive in hac inclyta urbe, sive in provinciis, AEurius provis. secundum ea quae dismtamus, ut possint si hoc perspexe- - .rint, occasione testium in aliis locis degentium litigantes Ves udis ita a procuratores eorum ibi destinare , ut depositionibus sub in παιών. triusque partis praesentia sectis, res ad eos reseratur: etiam in illis scrvare volumus, qui prolatis instrumentis fidem adlibbel e exiguntur, ut si poposcerint, in aliis locis id ei, se
273쪽
Anta oelam retiis rure potes eriaitor, ut debitum probet.
1 8 LEGUM DELECTus, LIB. XXII. TIT. V. ccre permittatur: & hoc si iustὶ peti judex invenit, similis proseratur sententia r ut postquam in locis opportunis fides instrumento data vel minus data fuerit, reseratur negotium ad priorem judicem. l. 18. C. de fid. instri XI. Si voluerit is qui apocham conscripsi, vel exemplar cum iubscriptione ejus qui apocham suscepit ab eo accipere,
vel antapocham suscipere, omnis ei licentia hoc facere com cedatur , necessitate imponenda apochae susceptori antapocliam reddere. l. I9. C. de fid. instr.
vstes UmWi ηο- Ι. EsTIMONIORUΜ utas frequens, ac necta rudi ει μη τη- 1-- & ab his praecipue erigendus , quorum fides non vacillat. l. I. In pecu mari ΙΙ. Adhiboei quoque testes possunt, non selum in criminalibus causis, sci etiam in pecuniariis litibus, sicubi res qui, vis id beias, is postulat: &hi, quibus i on interdicitur testimonium, nec ira via non exem ulla lege a dicendo testimonio excusantur. I. I- g. I. 'Ibilis, isti ais Quamquam quibusdam legibus amplissimus numerus dus in uiam.ra i testium definitus sit, tamen ex constitutionibus Principum piam. haec licentia ad sufficientem numerum testium maestatur, ut iudices moderentur, & eum selum numerum testium, quem necessarium esse putaverint, evocari patiantur: ne effraenata potestate ad vexandos homines superflua multitudo testium protrahatur. l. I. g. 2.di i suo, st. In xςstimoniis autem dimitas, fides, mores, gravi- claudo ita examinanda est: & ideo testes qui adversus fidem sitam , mores a qui testationis vacillant, audiendi non sunt. I. a. vacil-. η- μ' testes ad veritatem iuvandam adhiberi op et, qui
omni gratiae & potentatui fidem religioni judiciariae debitam
274쪽
Tx L Iastis DIGEs T. ET COD.' 249& inculpatae vitae , an vero notatus quis, & reprehensibi- sis: an locuples , vel egens sit, ut lucri causa quid faciIeadmittat: vel an inimicus ei sit, adverius quem testimonium sert: vel amicus ei sit, pro quo restimonium dat: nam si careat sespicione testimonium, vel propter persenam, a qua fertur, qtini honesta sit: vel propter causam, quod neque lucri, neque gratiae , neque inimicitiae causa sit: admittendus est. Ideoque D. Hadrianus Vivio Varo Legato prinvinciae Ciliciae rescripsit, eum, qui iudicat, magis posse scire , quanta fides habenda st testibus. Verba Epistolae haec sunt : Tu magis scirentes, quanta fides habenda fit test bus , qui, est cujus dignitaris, is cujus aestimatismi sinu: ct
qui psiciter visi et icere, utrum unum eundem re medit tum sermonem attulerint; an ad ea , qua interrogaveras, extempore verisimilia responarint. l. .
VI. Ejusdem quoque Principis extat rescriptum ad Va--στ ηmnis Ierium Verum de excutienda sae testium , in haec Verba ό ἡῖ -
argumema ad quem modum probandae cuique rei βο- mabit. ciant , nullo certo modo satis definiri potest : sicut non semper, ita spe epulistas monumentis cujusque rei veritas depreheniumret axu numerus testium , alias Agnitas O auctoritas,
alias veluti consentiens fama confirmat rei , de qua quaeritur,
em. Hoc ergo solum sibi reseribere possum seu arim:
Non utique ad -- probarionis speciem , cognitionem par Hilari debere , sed ex sententia animi tui te aestimare opor-'tere, pia aut σώ- , aut parum probatum tibi opinaris. l. I. f. 2. e .
Si testes omnes eiusdem honestatis, & existimationis sint, & negotii qualitas, ac iudicis motus cum his concuserit , sequenda sunt omnia testimonia r si vero ex his oubdam Dorumst aliud dixerint, licet impari numero, crede dum est: sed quod naturae negotii convenit, & quod inimicitiae , aut gratiae suspicione caret e confirmabitque i dex motum animi sui ex argumentis & testimoniis, &quae rei aptiora, & vero proximiora esse compererit: non enim ad multitudinem respici oportet, sed ad sinceram testim niorum fidem, & testimonia quibus potius lux veritatis assistit. l. ri. f. s.
275쪽
aso LEGUM DELECTUs, LIB. XXII. TIT. V. DIM a D ea . VII. Idem Divus Hadrianus Junio Rufino Proconsuli Urim t. Macedoniae rescripsit : Testibus, non testimoniis cmliturum. Verba epistolae ad hanc partem pertinentia haec sunt: O- criminia objecerit -- me Alexander Apro : π ιν λ non obabas, nec testes pratacebat, sed testimoniis uti volebas, quibus apud me locus non est : nam i os interrogare Ioleo rquem rems ad provinciae Prae fidem , ut is de fide testium quaereret; ct nisi is vlesset quod intenderat, relegaret-. l. . f. s. d. l. 3. ε Πρὲ, .s non1 . VILL Lege Iulia de vi cavetur, ne hac lege inreum restia
sunt impuberes, Ρ- monium discre liceret, quis ab eo, parenteis ejus liberaveris r dicio pulico , Gm- θω--erunt: quique Dareis publico damninus erit , st rarum in integrum resiluuia non erit: quive in vinculis, custodiame publica eris: quive ta bestias ut depugnaret, se locaveris: quaeie priam quastum faciet , feceritve : quive , ob te-Amomum due- - , vel non iacentam , pecuniam accepisse, uinus vel convictus eris. Nam quidam propter revere
tiam per narum , quidam mpter lubricum consilii sui. alii vem propter notam & infamiam vitae suae , admittendi non sunt ad testimonii fidem. l. b. f. s. se Ii i stes Evocandi sunt testes) quos necessarios in ipsa c nec sparsi. gnitione deprehenderit qui judicat. l. 3. f. est. infin. Tses G. ν ,su Lςν Juli judicimum publicorum cavetur, ne inestobretur in Dueli is do ricietur , ψ testimonium clitis) dicat adversus secerum , ju liciis agnati generum , vitricum , prisunum, sobrinum , sobrinam, sese ginei ηρ με μ f -nium, eo is erui priore gratasn . l. q. Hae in re pro eia XL In legibus , quibus eXcipitur , ne gener , aut socer mro labetur spon- invitus testimonium dicere cogeretur , generi appellatione spon-
filia, sum quoque filiae contineri placet: item seceri, sponsae pa
Non os idon us XII. Idonei non videntur esse testes, quibus imperari porsit, eui id impe- test, ut testes fiant. l. 6.
pq 6 autem in testamento diximus super perhibendis testimoniis corum , qui in potestate sunt, in omnibus testimoniis accipias, ubi aliquid negotii geritur per quod adquiratur. l. 2o. f. 3. ff. qui test. fac. T. V. insta
Excusantur a ρε- XIII. Inviti testimonium dicere non coguntur senes, πι-
276쪽
Ex LIBRI s DIGEs T. ET COD. 2 Ilitudinarii, vel milites, vel qui cum ministratu reipubli-mor Μν, cae causa absunt, vel quibus vetare Don licet. L d. viis se LXIV. Ubi numerus testium non .adjicitur , etiam duo mi mreus malassicient: pluralis enim locutio duorum numero contenta duo testra
m. Quaesitum scio, an in publicis iudiciis calumniae damnati testimonium iudicio publico perhibere possunt ἰSed neque lege Remmia prohibentur: & Julia lex de Vi , relinquitiιν issicandi repetundarum, & pecillatus, eos homines tcstimonium dicere non vetuerunt: verumtamen , quod legibus omisesum est, non omittetur religione judicantium: ad quorum 'osticium pertinet, ejus quoque testimonii fidcm, quod imtegrae seontis homo dixerit, perpendere. l. Iue. XVI. Scio quidem tractatum ess e , an ad testamentum A terii damna
saciendum adhiberi possit adulterii damnatus ' Et sine iuste testimonii ossicio ei interdiciniti Existimo ergo neque y 'iure civili testamentum valere , ad quod huiusmodi testis processit: neque jure praetorio, quod jus civile subsequitur: ut neque hereditas adiri, neque bonorum possessio dari possit. L Iq. XVII. Repetundarum damnatus, nec ad testamentum, nec ad testimonium adhiberi potest. l. I . . XVIII. Hermaphroditus an ad te entum adhiberi , s. 'possit, qualitas sexus incalescentis ostendit. l. I s.f. I. Hemaphroditus ἰXIX. Pater,& filius qui in potestate eius est, item fratres qui in ejusdem patris potestate sunt, testes utrique ζὰ is in eodem testamento, vel eodem negotio fieri possimi. Quo-ι. . tniam nihil nocet, ex una domo plures testes alieno negotio ex una δε-
XX. Ex eo quod prohibet lex Iulia de adulteriis, testi Muliὸν is , Us. monium dicere condemnatam mulierem, colligitur, potes injudisio. mulieres testimonii in judicio dicendi jus habere. l. 8.XXI. Ob carmen famosum damnatus, intestabilis st. Damnamus ea L
non tantum privati, sed etiam ΜUiltratus, si In praebenti rinis osse pois. testimonium dicant. Item Sonatus censuit, Praetorem testimonium dare debere, judicio adulterii causa. l. 1 I. g. r.
277쪽
LEGuM DELECTus, LIB. XXII. TIT. VLV m non bis te a XXIII. Produci testis is non potest , qui arue in eunt
m eundem reum. testimonium dixit. l. 2 3. R6ititurAmsi- XXIV. Testes eos, quos accusator de domo produxe- eum accusatoris ref interrogari non placuit. l. 24.
II. . uis, ,.s XXV. Mandatis cavetur, ut Praesides attendant, ne pistam tam in radam tmes in causa, cui patrocinium praestiterunt, testimonium eaAsa idem nos pra--Quod & in executionibus nUotiorum. Observandum est. l. ult. Contra seraptum XXVI. Contra scriptum testimonium, non scriptum non admumur tes testimonium non sertur. l. I. C. de testib.
XXVII. Etiam iure civili domestici testimonii sdes imis μὴ admisitius probatur. l. 3. C. de testib. domesticum ist-- Parentes & liberi invicem adversus se nec volentes ad istimonium admittendi sunt. l. 6. C. eod. T sos non aurium XXVIII. Iurisiurandi religione testes, priusquam pem Μr, hibeant testimonium, jamduam arcitari praecipimus : & ηεμ honestioribus potius testibus fides adhibeatur. l. 9. C. de testib. Solus unus ιεstis XXIX. Simili modo sanximus, ut unius testimonium non facia a tι - nemo judicum in quacumque causia facild patiatur admitti. Et nunc manifeste sancimus , ut unius omnino testis res. ponsio non audiatur, etiamsi praeclarae Curiae honore pro sulgeat. l. 9. 3. I. C. de restita
umrotia juris L G N R A N TIA Vel ficti, vel iuris est. I. r. v.ὶsacti m mpla. I Si quis nesciat decessisse eum, cuius bonorum pos sessio desertur, non cedit ei tempus. Sed si sciat quidem defiuirium esse ci gnatum, nesciat autem proximitatis nomine bonorum possessionem sibi deserri; aut se sciat scriptum heredem, nesciat autem quod scriptis heredibus bonoriun possessionem Praetor promittit; cedit ei tempus: quia
' H. In omni parte error in jure non eodem l o, quo
278쪽
Ex Lra Ris DIGEs T. ET Cora. 2s 3 secti ignorantia, haberi debebit: cum ius finitum & possit esse, & debeat; facti interpretatio plerumque etiam prudentissimos fallat. l. 2. III. Plurimum interest, utrum quis de alterius causa de aliena neffacto non sciret, an de jure sito ignorat. Sed Cassilis, igno- rantiam Sabinum ita accipiendam existimasse refert, non. deperditi, & nimiiun securi hominis. l. I. - TU. Juris ignorantiam in usucapione prodesse negatur: - In Quesion. sim facti vero ignorantiam prodesse constat. l. . uost antia prodedit. V. Iniquissimum videtur , cuiquam scientiam alterius .lis quam suam nocere: . vel ignorantiam alterius alii prostitu rias id uam ποιὸν,
VI. Nec stipina ignorantia serenda est factum innoram i - .lis: ut nec scrupulo la inqui titio exigenda: scientia enim eiarisias exigιιών. hoc modo aestimanda est, ut neque ncgligentia crassa, aut ne supina nimia securitas fatis expedita sit, neque delatoria curiositas tu exigatur. l. 6. V. I. 9. h. 2 .vII. Juris ignorantia non prodest adquirere volentibus: rissum Vero petentibus non nocet. I. . . pete ιι nou VIII. . Error secti ne maribus quidem in damnis vel com- ζ. hii 'dis, '. pendiis obest: iuris autem error nec sceminis in compen- Error sarii nemni diis prodest: caeterum omnibus juris errox in damnis amit-
tendae rei suae non nocet. II. Tragm.1X. Regula est, juris quidem Ignorantiam cuique no nis nemini nocet. cere: facti vero ignorantiam non nocere. l. 9. . Iuris igaeorantia
Cum ianorantia juris facile excusari non possis, si ma- 'ior annis viginti quinque hereditati matris tuae renunci, sti, stra prece subveniri tibi desideras. . l. 2. C. cod. l. a. .
Clim falsa demonstratione mutari substantia vcritatis mi- nime possit, resipondendo id , quod paternum crat , ex maternis esse bonis, nihil egisti. l. s. C. eod. Si non transactionis causa, sed indebitam; errore secti , . olei materiam vos Archantico si putanti spopondisse Rector provinciae animadverterit, reddito quod debetis , residui liberationem condicentes audiet. l. 6. C. eod. . Error facti, necdum finito negotio, nemini nocet: nam causa decisa velamento tali non i utatur. . l. 7. C. eod. Ii 3, X. . ML Diuitiaco by Corale
279쪽
eurritur, sed ignorantibus. Ius gnorare Min
2s Lxo ΠΜ DELECTUs, LIR. XXII. TIT. VI. X. Minoribus viginti quinque annis siusJ ignorare per missum est. Quod & finJ foeminis in quibusdam causis,
propter sexus infirmitalcm dicitur. Et ideo, sicubi non est delicium, sed juris ignorantia, non laeduntur. Hac ratione, si minor viginti quinque annis filiosamilias crediderit, su vcnitur ei, ut non videatur filiosamilias credidisse. l. 9.Quamvis in lucro nec taminis jus ignorantibus subveniri soleat, attamen contra aetatem adhuc imperseetam l cum hoc non habere , retro Principum statuta declarant.
XI. Si quis ius ignorans lege Falcidia usus non sit: n cere ei dicit Epistola Divi Pii. l. 9. f. s. d. l. in fin. XII. Ignorantia facti, non juris prodest : nec stultis solet succurri, sed errantibus. l. 9. 3. s. Si post divisionem factam, testimenti vitium in lucem
emerserit, ex his quae per ignorantiam consecta sunt, praejudicium tibi non comparabitur. Ostende igitur hoc apud Correctorem Virum Clarissimum amicum nostrum , tost mentum, vel fide veri deficere, vel juris ratione stare non posset ut infirmata scriptura, quae testamenti vice prolata esst, solidam successionem obtineas. l. q. C. eod. XIIL Constitutiones Principum nec ignorare quem quam, nec dissimulare permittimus. l. I 2. C. eod.
280쪽
eium miserunt, non putarem suffecturum ad ditatuendam nuptiarum spem hunc nuncium: non magis, quam sipon consensu puella. filia posse eos Elas constituerer nisi forse omnia ista ex voluntate puellae saeta sint. l. 6. III. In sponsalibus etiam consensus eorum exigendus est, Consentire debent quorum in nuptiis desideratur. l. . f. r. θρ' obm, qω -- IV. Furor quin sponsalibus impedimento sit, plus quam manifestum est. Sod postea interveniens, qMnsilia non in- -ndit, Dira non firmat. I 8. infirmat. V. Tutor saetam pupillam suam nec ipse uxorem duce- Pupillam tutor ἰre, nec filio suo in matrimonio adjungere potest e scias nec eju/ssius duce ramen, quod de nuptiis tractamus, & ad sponsalia perti-
VI. Λlii desponsatae renunciare conditioni, & nubere alii Sponsulibus νε- mn prohibentur. I. I. C. d. nunciari potes.